وزارت نیرو باید برداشت از آب‌های زیرزمینی را کنترل کند

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: برای مقابله با فرونشست زمین و شکاف‌هایی که بعضاً دهانه آن‌ها به ۲.۵ متر می‌رسد، راهی جز این نداریم که وزارت نیرو برداشت از آب‌های زیرزمینی را کنترل کند.
محمدحسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در زنجان، در پاسخ به سوالی درباره علت فرونشست‌های اخیر برخی زمین‌ها و دشت‌ها در کشور، گفت: در بسیاری از نقاط کشور در برداشت آب‌های زیرزمینی از «خط قرمز» عبور کردیم و در برخی از دشت‌ها مثل دشت گلپار اصفهان، بیش از ۴۰ سانتی‌متر فرونشست داشتیم. در کاشان، قم، یزد و حتی ورامین وضعیت به این طور است و لازم است توجه جدی شود و باید مدیریت آب‌های سطحی و به‌خصوص مدیریت آب‌های زیرزمینی با جدیت دنبال شود.
وی ادامه داد: مثلاً در شکاف اخیری که از کاشان تا قم رخ داد؛ یک گسلی به نام گسل زندان وجود دارد (به این خاطر به گسل زندان مشهور شده است که در آن مسیر زندانی وجود داشت) که پس آنکه سطح آب‌ها پایین رفته است ترکیب دانه‌بندی این‌ها خودشان را با گسل همسان و همانندسازی شده است و تغییرات متناوب و به صورت در برخی نقاط پیوسته ادامه دارد؛ مواقعی که سیلاب می‌شود گاهاً یک شکاف باریک است و از برخی جاها آب به سفره‌های زیرزمینی نفوذ می‌کند و در آنجا تخریب بیشتری رخ می‌دهد؛ در منطقه کاشان در برخی نقاط دهانه گسل ایجاد شده در برخی نقاط ۲.۵ متر به عمق چندین متر ایجاد شده است.
نامی تصریح کرد: برای مقابله با این شکاف‌ها راهی جز این نداریم که وزارت نیرو میزان برداشت آب‌های زیرزمینی را کنترل کند و چاه‌های غیرمجاز بسته و به خاطر منافع ملی برداشت از چاه‌های مجاز هم محدود شود. هر آبی که به سطح آورده می‌شود، بیش از یک سوم آن در ایام گرم سال (۱۵ خرداد تا ۱۵ مهر) تبخیر می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت بحران ادامه داد: بیش از ۱.۵ میلیون ویلا در کشور داریم که اکثر ویلاها دارای استخر هستند و باید از برداشت آب برای پر کردن استخرها به طور جدی جلوگیری شود. همینطور از کشاورزی به شکل غرقابی و سنتی فاصله بگیریم و بیشتر به سمت کشت گلخانه‌ای (دانه در خاک) و کشت هیدروپونیک (دانه در آب) حرکت کنیم و بتوانیم با این مخاطره جدی طبیعی مقابله کنیم.

 لزوم انتقال فوری آب به برخی دشت‌ها؛ حتی آب شور!
نامی اضافه کرد: نقشه پهنه‌بندی در تمام دشت‌ها از جمله دشت بُرخوار و مهیار اصفهان و یا دشت منطقه زندان کاشان حتماً و سریعاً باید اقدامات لازم صورت بگیرد. در برخی موارد نظر کارشناسان این است حتی اگر می‌شود آبی از دریا هرچند شور به این سفره‌های این دشت‌ها منتقل کنیم تا شاهد مرگ آبخوان‌های زیرزمینی نشویم.
وی تشریح کرد: تماماً کار کارشناسی توسط گروه‌های فنی متعددی در اصفهان به مناطق مختلف برده شده و میزان فرونشست‌ها توسط سازمان نقشه‌برداری و زمین‌شناسی با استفاده از GPS رصد و دائماً کنترل می‌شود و تقریباً چگونگی ترسیم نقشه‌های پهنه‌بندی خطر فراهم شده است و تلاش بکنیم با همکاری تمام دستگاه‌ها زمینه‌ای را فراهم کنیم که بیشتر از این شاهد فرونشست نباشیم.
نامی در پاسخ به سؤال مبنی بر اینکه اگر با پدیده فرونشست‌ها مقابله نشود چه اتفاقاتی رخ می‌دهد گفت: اگر از فرونشست‌ها جلوگیری نشود، به طور مثال راه آهن، فرودگاه و برخی مناطق مسکونی روی قسمت‌های فرونشست قرار دارند و خطر جدی محسوب می‌شود. فرودگاه اصفهان دقیقاً همین حالت را دارد و باید برای آن برنامه‌ریزی مناسبی شود وگرنه خطراتی این مناطق را تهدید می‌کند.
وی ادامه داد: راهکار کلی آن برای مقابله با فرونشست‌ها، موضوع مهم «آبخیزداری» است و این موضوع فقط برای مقابله با سیلاب نیست؛ آبخیزداری هم سبب نگهداری آب، هم خاک و هم آب بیشتری را به سفره‌های زیرزمینی منتقل می‌کند. در مناطق بالادستی با احداث پروژه آبخیزداری، در بخش میانی با پروژه آبخوان‌داری و زیرمجموعه آبخوان‌داری با زدن چاه‌نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر به سفره‌های زیرزمینی است. این موضوع در برخی از کشورها و حتی احداث سد زیرزمینی برای مقابله با تبخیر آغاز شده و ماهم در کشورمان باید به این سمت حرکت کنیم.

کاشت یک میلیارد درخت
به گزارش تسنیم؛ نامی در پایان به پویش کاشت یک میلیارد درخت به دستور مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: از امسال این پویش آغاز شد و در مرحله نخست ۲۵۰ میلیون درخت باید کاشته شود. به فرموده رهبری باید سعی شود این درخت‌ها مثمر باشد و باید از گونه‌هایی استفاده شود که با جغرافیای محیط هماهنگ داشته باشد و سازمان مدیریت بحران با دقت و جدیت در کنار سازمان مراتع و آبخیزداری برای اجرای این کار بزرگ حضور دارد.