آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به تغییر و تحول ایجاد شده در نظام بین الملل و بلوک بندیهای جدیدی که ایجاد شده به آفتاب یزد گفت:« به نظر میرسد غرب به نوعی توافق ناخواسته و تحمیلی با ایران بر سر هستهای شدن نزدیک میشود!» محمدعلی بصیری میافزاید: […]
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به تغییر و تحول ایجاد شده در نظام بین الملل و بلوک بندیهای جدیدی که ایجاد شده به آفتاب یزد گفت:« به نظر میرسد غرب به نوعی توافق ناخواسته و تحمیلی با ایران بر سر هستهای شدن نزدیک میشود!»
محمدعلی بصیری میافزاید: طبیعتاً ایران فعلی با توجه به پختگی در نظام و سیاست بین الملل، قدرت بازیگری در رقابتهای منطقهای و بین المللی و دستیابی به زیرساختهایی که نشان میدهد ایران حتی اگر نخواهد توان دستیابی به قدرت اتمی ـ نظامی را دارا است با ایران دهه ی ۹۰ و آغاز هزاره جدید تفاوتی اساسی دارد.
تعدیل نگاه غرب بر اساس استراتژی واقع گرایانه
این استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان در پاسخ به این پرسش که؛ با توجه به ناکارآمدی برجام و روابط ایران و آژانس بین المللی اتمی، بازی چندگانه ی غرب و آژانس با ایران دیگر تأثیری بر سیاستهای تهران ندارد، این رفتارهای چندگانه تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟ میگوید: تعدیل نگاه و استراتژی غرب در مورد فعالیتهای هستهای ایران مبتنی بر نوعی استراتژی واقع گرایانه است به این معنا که، غربیها سالها است(حداقل از زمانی که از برجام خارج شدند) در ابهامی عجیب گرفتار آمدهاند که نه میتوانند هستهای شدن ایران را اثبات کنند و نه میتوانند توان هستهای شدن ایران را کتمان، در این ابهام، به خودی خود نوعی بازدارندگی به وجود آمده که ناخواسته، تحمیلی و تلخ، به گونهای آمریکا و متحدانش با ایران هستهای کنار آمدهاند اما همچنان مانع برخورداری از همه ی توانمندیهای هستهای شدنِ ایران میشوند.
بصیری تأکید میکند: روزگاری نه تنها آمریکا و اروپا که چین و شوروی سابق نیز با هستهای شدن ایران مخالف بودند اما با توجه به تحولات شگرفی که طی یک دهه ی گذشته در نظام و سیاست بین الملل به وجود آمده و با توجه به تغییر در بلوک بندی ها، غرب و شرق، هرکدام به نوعی و با تحلیلی با ایران دارای قدرت هستهای اما فاقد قدرت اتمی نظامی کنار آمدهاند به همین دلیل است که میبینیم مدتهای مدیدی است دیگر از تهدیدهایی همچون گزینه ی نظامی روی میز است و رژیم چنج خبری نیست!
تقابل ایران با قدرتهای هستهای و آژانس در سه سطح
محمدعلی بصیری استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان در تشریح تقابل ایران با قدرتهای هستهای و آژانس به سه سطح بین المللی، منطقهای و داخلی پرداخته میگوید:
در سطح بین المللی، سیاست کشورهای عضو باشگاه اتمی همچنان بر ممانعت و جلوگیری از دستیابی کشورها به قدرت اتمی ـ نظامی است. در این سطح، بازی قدرتها گاه ایجاب میکند برخی کشورها به صورت غیر رسمی وارد حوزه ی کشورهای برخوردار از قدرت اتمی ـ نظامی بشوند از جمله رژیم صهیونیستی.
در همین بازی قدرت است که علاوه بر آمریکا، انگلیس، چین، فرانسه و شوروی شاهد هستیم که هند، پاکستان و کره شمالی نیز برخوردار از قدرت اتمی نظامی میشوند که هر کدام در دورانی و بر اساس بازی قدرت توانستند صاحب قدرت اتمی ـ نظامی شوند. بصیری در ادامه به سطح منطقهای اشاره کرده میگوید: در سطح منطقهای و بر اساس همان بازی قدرت که بازی بزرگان است، کشورهایی در مسیر دارای قدرت اتمی نظامی قرار میگیرند که عربستان و ترکیه در زمان حال از جمله ی همان کشورها هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به لیبی و قزافی، عراق و صدام خاطر نشان میکند: در سطح منطقهای و در برهه هایی، کشورهایی نظیر عراق و لیبی نیز تا مرز دارای قدرت اتمی نظامی شدن پیش رفتند اما با تغییر بازی و زمین بازی، همه ی دستاوردهای این کشورها و نیز سران این کشورها به دست همان بازیگران اصلی نابود شدند.
بصیری با اشاره به آرژانتین و برزیل در دهه هفتاد خاطر نشان میکند: این دو کشور نیز در میانه ی رقابتهای بین المللی و منطقهای تا مرز دارای قدرت اتمی ـ نظامی شدن پیش رفتند اما در نهایت بر سر قرارداد آمریکای لاتین عاری از سلاح هستهای به توافق رسیدند.
این استاد روابط بین الملل با اشاره به رقابت قدرتهای بزرگ و بازیگران اصلی در غرب آسیا و خاورمیانه اظهار میدارد: وضعیت در خاورمیانه به گونهای است که رقابت کشورها بر سر اتمی نظامی شدن چندان عجیب نیست؛ ترکیه، عربستان و حتی امارات در سایه ی اتمی – نظامی شدن اسرائیل همواره به دنبال برخورداری از قدرت اتمی ـ نظامی بودهاند حال با چه موانعی رو در رو شدهاند یا سیاست و استراتژی این کشورها باعث شده این مسئله به تأخیر بیافتد خود جای بحث دارد.
بصیری سومین سطح را براساس سیاست داخلی معنا کرده اظهار میدارد: اگرچه ایران بارها اعلام کرده به دنبال ساخت بمب اتمی نیست اما این بدان معنا نمیتواند باشد که این کشور توان ندارد. ایران اگرچه همچنان عزمی برای ساخت بمب اتمی ندارد اما در صورت تجاوز یا تهدید از سوی ائتلافهای مختلف، دیگر تضمینی برای اتمی ـ نظامی شدن وجود نخواهد داشت.
این استاد دانشگاه ادامه میدهد: بازهم معتقدم ایران همچنان پای بند به تعهدی است که برای عدم تمایل به ساخت بمب اتم به جهان اعلام کرده است.
محمدعلی بصیری در سطح داخلی به این موضوع میپردازد که تغییر دولت ها، مجالس و سیاستهای کلان جمهوری اسلامی در برهههای مختلف میتواند استراتژیهای هستهای ایران را دچار تغییراتی اساسی کند نظیر مصوبه ی مجلس یازدهم که دولت را موظف به اقدام راهبردی برای رفع تحریمها کرد.
ایران هم میداند بمب اتم برای استفاده نکردن است
محمد علی بصیری در پایان با اشاره به پختگی ایران در سیاست بین الملل، قدرت بازیگری در بازیهای منطقهای و بین المللی و تأکید بر این نکته که ایران، هستهای شدن را برای بازدارندگی میخواهد نه تهاجم خاطر نشان میکند: طبیعتاً ایران نیز مانند دیگر کشورهای دارای اتمی ـ نظامی به خوبی میداند بمب اتمی برای استفاده نکردن است.
اخبار مرتبط:
پایان نشست فصلی شورای حکام آژانس؛ قطعنامهای درباره ایران صادر نشد
نشست فصلی شورای حکام پس از بررسی موضوعات مختلف از جمله موضوع هستهای ایران، وضعیت نیروگاه زاپروژیا و موضوعات دیگر بدون صدور قطعنامه درباره ایران پایان یافت. به گزارش میزان -نشست فصلی شورای حکام از ۴ تا ۸ مارس (۱۴ تا ۱۸ اسفند) در مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین برگزار شد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس طبق روال گذشته طی بیانیهای در افتتاحیه این نشست نیز ادعاهایی را درباره ایران در موضوع هستهای مطرح کرد. او مدعی شد: در ایران با چالشهای فزایندهای مواجه هستیم، زیرا ذخایر اورانیوم غنیشده ایران همچنان در حال افزایش است، حتی اگر سطح اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد اندکی کاهش یافته باشد.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز پنجشنبه، ۱۷ اسفند بررسی موضوعات مربوط به ایران را تکمیل کرد و هیچ تصمیم یا قطعنامهای درباره ایران صادر نشد. یکی دیگر از موضوعاتی که از سوی شورای حکام مورد بحث قرار گرفت موضوع اوکراین و نیروگاه هستهای زاپروژیا بود.
شورای حکام به قطعنامهای که از روسیه میخواهد تا نیروهایش را از نیروگاه هستهای زاپروژیا اوکراین (ZNPP) خارج کند، رای داد. کمی بیش از ۲ سال از زمان تسلط روسیه بر این نیروگاه میگذرد.
این چهارمین قطعنامه شورای حکام در موضوع اقدامات روسیه در ارتباط با تاسیسات هستهای اوکراین بود. نخستین قطعنامه در مارس ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰)، یک روز پیش از اینکه روسیه بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا را تحت کنترل درآورد، تصویب شد. آخرین مورد در نوامبر ۲۰۲۲ (آبان ۱۴۰۱) بود. سوریه نیز در این نشست مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت. گروسی از دعوتی که از سوی فیصل المقداد، وزیر خارجه سوریه برای سفر به دمشق برای برقراری مجدد گفتوگو و فرآیند معنادار و سازنده برای تسهیل شفافسازی مسائل باقیمانده از گذشته دریافت کرده بود، استقبال کرد. این بازدید در اواخر ماه مارس و بلافاصله پس از سفر به عراق انجام خواهد شد. این شورا همچنین توجه خود را به نشست آتی انرژی هستهای که اولین اجلاس در نوع خود است که به میزبانی مشترک آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دولت بلژیک برگزار میشود، جلب کرد.
مدیرکل آژانس پیشتر در این رابطه گفته بود: این فرصتی عالی برای بحث درباره جایگاه انرژی هستهای در بحثهای انرژی کنونی خواهد بود.
Saturday, 27 April , 2024