رییس کل سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه مالیات بیش از ۵۰درصد اصناف و مشاغل صفر مطلق است، گفت: ۸۰ تا ۹۰درصد مالیاتی که در کل سال وصول میکنیم از شرکتهای بزرگ است. برنامه صف اول با موضوع «سازمان امور مالیاتی؛ از هوشمندسازی تا اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان» میزبان سید هادی سبحانیان، […]
رییس کل سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه مالیات بیش از ۵۰درصد اصناف و مشاغل صفر مطلق است، گفت: ۸۰ تا ۹۰درصد مالیاتی که در کل سال وصول میکنیم از شرکتهای بزرگ است. برنامه صف اول با موضوع «سازمان امور مالیاتی؛ از هوشمندسازی تا اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان» میزبان سید هادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور بود که در ادامه متن این گفتوگو منتشر میشود.
وضعیت مالیات در کشور چطور است؟ به ویژه در بودجه امسال چه مقدار محقق شده است؟
همان طور که در مقدمه هم اشاره فرمودید، درآمد اصلی همهی دولتها در اقصی نقاط دنیا عمدتاً مبتنی بر مالیات است. بر اساس هم شواهد تجربی و هم مبانی نظری یکی از مشکلات ساختاری اقتصادی کشور ما که یک تورم مزمن هست و در سطوح بالا، موضوع ناترازی است که در بودجهی دولتهای مختلف در دهههای گذشته بوده است. وقتی شما به ریشههای این ناترازی دقت میکنید باز دلیل اصلی این موضوع اتکای بیش از اندازهی درآمدهای دولتها در ایران به منابع نفتی بوده است، چه اتفاقی میافتاده؟
با توجه به اینکه نه میزان فروش نفت در اختیار دولت ایران بوده یعنی شیر نفت باز و بسته میشده به دست نهادهای دیگری که خارج از ارادهی دولت جمهوری اسلامی بوده و همچنین قیمت نفت تحت تأثیر عوامل مختلفی در حوزه اقتصادی و سیاسی دنیا قرار داشته، همواره ما مواجه با نوسانهای درآمدهای نفتی بودیم و بعد در دورههایی که رونق درآمدهای نفتی بوده تصمیماتی گرفته میشده که یک هزینههای پایداری را برای دولتها ایجاد میکرده، مثلاً فرض بفرمائید که ما در زمانی که قیمت نفت به دلیلی در دنیا افزایش پیدا میکرده، مواجه بودیم با درآمدهای سرشار نفتی، بالاخره سیاستمدارهای ما میگفتند که حالا که منابع نفتی قابل توجهی در کشور دارد تزریق میشود ما مثلاً یک سیاست رفاهی را انجام بدهیم مثلاً فرض بفرمائید که حقوقها را بالا ببریم یا مثلاً همسان سازیها را انجام بدهیم و …، این افزایشهایی که در هزینهها اتفاق میافتد از جنس هزینههای پایدار است در حالی که درآمد نفت ممکن است چه بسا سال بعد و یا سال بعدتر آن افت شدیدی بکند و این فاصله بین درآمد و هزینهها منجر به این میشد که دولتها باکسری بودجه مواجه بشوند، کسری بودجه دولتها از چه محلی تأمین میشد طی سنوات گذشته؟
از محل دست اندازی دولت به منابع بانک مرکزی و یا بانکها، که منجر به افزایش پایه پولی، افزایش نقدینگی و تورم میشد که عرض کردم متاسفانه تبدیل شده به یک مشکل ساختاری در اقتصاد کشور ما، پس چه کار باید کرد؟ باید فاصله گرفت از درآمدهای پرنوسان نفتی به درآمدهای پایدار و غیر تورمی، از یک طرف دیگر همه باز بر این باور هستند که درآمد نفت درآمدی است که از جنس درآمد حاصل از سرمایهی این کشور است، ما نباید درآمد نفت را که عرض میکنم سرمایه این کشور است صرف امور جاری کشور بکنیم مثل این میماند که یک خانوادهای سرمایه خود را بفروشد صرف امور جاری خودش بکند. این سرمایه بالاخره تمام میشود، پس ما باید درآمد نفت را ببریم برای سرمایهگذاری و ایجاد درآمد برای نسلهای آینده کشورمان، باز از این منظر هم ما میباید از درآمدهای نفتی برای رتق و فتق امور جاری کشورمان فاصله بگیریم و امور جاری کشور مبتنی بر درآمدهای پایدار و غیر تورمی باشد. عرض میکنم این را از این مصارف انجام بدهیم که مهمترین آن همانطور که اشاره فرمودید موضوع درآمدهای مالیاتی است.
ما بحمدالله در دولت سیزدهم با توجه به تمام سیاستهای بالادستی که البته از دهههای گذشته وجود داشته، این موضوع کاهش اتکای به منابع نفتی چیزی نبوده که مثلاً رهبری معظم انقلاب در دو سه سال اخیر به آن اشاره کند ایشان دههها است که به این موضوع اشاره داشتند در سیاستهای کلی نظام، در برنامههای مختلف توسعه در اسناد بالادستی ما، بحمدالله با توجه به دقت نظری که در حوزهی سیاستگذاری اقتصادی تلاش شده در دولت سیزدهم وجود داشته باشد، ما شاهد افزایش قابل توجهی از این منظر در درآمدهای مالیاتی بودیم.
الان میزان وابستگی بودجه سال ۱۴۰۱ به ۱۴۰۲ به درآمدهای مالیاتی چقدر است؟
ما شاید برای اولین بار در ۱۴۰۲ و البته ۱۴۰۱ هم تقریباً به همین ترتیب بود بیش از ۵۰ درصد منابع بودجهای را از محل درآمدهای مالیاتی تأمین کردیم و سهم نفت در بودجهی عمومی دولت به حوالی ۳۰ درصد رسید این یک دستاورد بزرگی است که سالهای سال همهی اقتصاددانان بر این موضوع تکیه میکردند و در واقع توصیه میکردند و این منجر به این شده که ما بتوانیم بخش بیشتری از منابع نفتی خودمان را در حوزهی سرمایهگذاری ببریم و هزینه بکنیم.
به جهت تحقق درآمدهای مالیاتی باز بحمدالله با زحماتی که همهی همکاران ما در سازمان امور مالیاتی کشور در سراسر کشور متحمل شدند، ما تقریباً یک تحقق صد درصدی را نسبت به آن چیزی که در ۹ ماهه ابتدایی امسال طبق تکالیف بودجهای برای حوزه مالیات قانونگذار دیده بود بحمدالله توانستیم محقق کنیم و رشد ۹ ماهه ابتدای امسال نسبت به ۹ ماهه سال گذشته در حوزهی درآمدهای مالیاتی چیزی حدود ۵۷-۵۸ درصد بود. یک نکته را میخواهم این جا ذکر کنم چون مدتی است یک مقداری حوزه بحثهای مالیاتی در رسانهها به آن پرداخته میشود این رشدها از چه محلی دارد اتفاق میافتد؟
من عرض کردم به اعتنای شواهد تجربی در دنیا و مبانی نظری ما باید برویم به سمت افزایش اتکای منابع دولت به مالیات، ممکن است سوال مطرح شود که اگر ما در شرایطی باشیم که مواجه هستیم با یک شرایط تورمی از طرفی ممکن است که شرایط رکودی هم بر بازار حاکم باشد آیا این افزایش درآمدهای مالیاتی به نفع اقتصاد کشور است؟ یا خیر؟ این سوالی است که خیلی پرسیده میشود، پاسخ این سوال در این موضوع نهفته است که از چه محلی قرار است این افزایش مالیات اتفاق بیفتد؟ آیا قرار است نرخی افزایش پیدا بکند حتماً در شرایط رکود تورمی هیچ کس توصیه نمیکند که نرخهای مالیات افزایش پیدا کند و اتفاقاً بر همین اساس هم بوده که دولت در دو سال گذشته اتفاقاً به سمت کاهش نرخهای مالیاتی رفته و…
یکی از بحثهایی که وجود دارد وقتی که کشوری دچار سندروم تورکود یعنی تورم توأم با رکود میشود وقتی که شما مالیات صنایع کوچک و متوسط را افزایش میدهید اینها ورشکسته میشوند و اینها نمیتوانند تأمین اعتبار کنند و به تولید خودشان ادامه بدهند و به زیست خودشان ادامه بدهند، شما برای این تدبیر کردید؟
پرسش درستی است که مطرح میشود و من میخواهم پاسخ به همین سوال را عرض کنم همانطور که عرض میکردم قرار نیست که ما با افزایش نرخهای مالیات درآمدهای مالیاتی را در کشور افزایش بدهیم خیلی روشن است، این هم در شعار مطرح نمیکنیم در عمل این اتفاق افتاده است ما در دو سال گذشته در سال ۱۴۰۱.۵ واحد درصد، در سال ۱۴۰۲.۷ واحد درصد نرخ فعالیتهای تولیدی در کشور کاهش پیدا کرده و از این محل بالغ بر ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی کشور کم شده، ولی به اعتنای حمایت از تولید دولت خودش این پیشنهاد را در بودجه سنواتی گنجاند و به تصویب مجلس رساند یا دولت بر اساس لایحهای که به مجلس داده برای اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم که امیدوار هستیم که انشاءالله در مجلس هم به سرعت این قانون مورد بررسی قرار بگیرد و انشاءالله عملیاتی بشود چیزی که تحت عنوان مالیات بر مجموع درآمد انشاءالله باید اتفاق بیفتد نرخ مالیات فعالیتهای تولیدی را دولت پیشنهاد داده تا ۱۰ درصد کاهش پیدا بکند این نرخ الان ۲۵ درصد است پس دولت به سمت کاهش نرخ فعالیتهای مولد و تولیدی دارد حرکت میکند، پس سوال: از چه محلی قرار است این افزایش اتفاق بیفتد این افزایش درآمدهای مالیاتی من از جنابعالی سوال میکنم؟ اگر در این شرایط قرار باشد ما با استفاده از ابزارهایی که در اختیارمان قرار گرفته که قبلاً نبوده مثلاً اطلاعاتی که در اختیار نظام مالیاتی کشور است که قبلاً در اختیار نبوده است، جلوی فرار مالیاتی را بگیریم یا مودی جدید را شناسایی بکنیم این به افزایش درآمدهای مالیاتی منجر میشود یا خیر؟ و آیا این چیز بدی است؟ حتماً چیز بدی نیست. قرار نیست ما با افزایش نرخهای مالیاتی به افزایش منابع مالیاتی دولت کمک بکنیم خیر به هیچ عنوان، اتفاقاً دولت در جهت کاهش نرخهای مالیاتی عمل کرده، اما به واسطهی تمرکزش بر دانه درشتها، تمرکزش بر فراریان مالیاتی که این فراریان مالیاتی باز دو دسته بوده، بعضی کسانی هستند که فعالیت اقتصادی میکنند، ولی شناسنامه اقتصادی یا پرونده مالیاتی ندارند ما از این جنس تقریباً بالغ بر دو میلیون و ۷۰۰ هزار مودی جدید را فقط در این هفت هشت ماهه ابتدایی امسال شناسایی کردیم.
اینها بیشتر در چه حوزههایی هستند مثلاً کسانی که کارمند دولت هستند همه میدانند که پیش از این که حقوقشان را دریافت کنند مالیات کسر میشود، برخیها هم که شرکت دارند اینها هم تقریباً یک چنین وضعیتی را دارند اینهایی که مالیات نمیدهند و فرار مالیاتی در دنیا یک جرم خیلی سنگین تلقی میشود یعنی مثلاً حتی رؤسای جمهور را صرفاً به خاطر این که متهم هستند که فرار مالیاتی کردند رد صلاحیتشان میکنند و اجازه نمیدهند. الان اینهایی که فرار مالیاتی میکنند کجا هستند؟
حالا من یک گریزی باز به این فرمایش شما بزنم این که میفرمایید فرهنگ، این را باید همه ما کمک بکنیم، در خارج از کشور همین طور که اشاره کردید واقعاً امر قبیحی است فرار مالیاتی، فرار مالیاتی به این معناست که کشور و همهی مردم دارند برای ادارهی امور کشور هزینه میکنند مالیات پرداخت میکنند، کسی سهم خودش را پرداخت نمیکند، ولی متاسفانه بعضاً ما به چشم یک فرد موفق، به چشم فرد زرنگ به کسی که مالیات حقه خود را به دولت پرداخت نمیکند نگاه میکنیم و این چیز خوبی نیست و این را باید ما فرهنگسازی بکنیم و نقش رسانه ملی را من خیلی پررنگ میدانم در فرهنگسازی در این جهت، اما در خصوص فراریان مالیاتی ما یک بخشی هستند مودیان جدید که عمدتاً در حوزه اصناف و مشاغل اینها شناسایی میشوند یک بخشی از فرار مالیاتی بزرگ برای کسانی است که مالیات پرداخت میکنند، ولی به طرق مختلف اجتناب میکنند یا فرار میکنند از پرداخت آن مالیات حقه خودشان که عرض کردم ما با توجه به اطلاعات خوبی که در اختیار نظام مالیاتی قرار گرفته جلوی فرارها را میگیریم.
باز میخواهم خدمت شما عرض کنم که این که ما داریم افزایش میدهیم درآمدهای مالیاتی را، این سوال هم باز خیلی مطرح میشود، بعضی از متأسفانه رسانههایی که تا دیروز صحبت از اتکای بیشتر منابع دولت به مالیات میکردند و … و پوزیشن روشنفکری هم میگرفتند و سخن سرایی میکردند که دولت دارد در این زمینه موفق عمل میکند متأسفانه با برخی از عبارات و برخی از بحثهای انحرافی سعی میکنند این عملکرد مثبت دولت را زیر سوال ببرند مثلاً برخی گفته بودند که بله دولت ذره بین دستش گرفته دارد با کسب و کارهای کوچک مثلاً مالیات ستانی میکند واقعاً این حرف خلاف است و ما انتظار نداریم که این حرفهای خلاف را از برخی از کارشناسان اقتصادی بشنویم، ما کل مالیاتی که امسال باید وصول بکنیم حدود ۷۵۰ هزار میلیارد تومان است حداکثر مالیاتی که ما از اصناف و مشاغل امسال دریافت خواهیم کرد حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است من این را بارها عرض کردم امیدوارم شما این قدر این موضوع را پخش بکنید، تکرار بکنید که به گوش همه ملت برسد، ما مالیاتی که از اصناف و مشاغل گرفتیم برای عملکرد سال ۱۴۰۱ به طور متوسط حدود ۶ میلیون تومان در سال بوده، ما حدود ۸ میلیون نفر کسانی داریم که در حوزه اصناف و مشاغل مشغول به فعالیت هستند. بیش از ۵۰ درصد اینها یعنی بیش از ۴ میلیون نفر از اصناف و مشاغل ما مالیاتشان صفر مطلق بوده یعنی ریالی مالیات پرداخت نکردند و این را ما با افتخار اعلام میکنیم قرار نیست که ما از کسبهی خرد و بازار جز بخواهیم مالیات دریافت کنیم، پس چه کار کردیم؟ ما ۸۰ تا ۹۰ درصد مالیاتی که در کل سال وصول میکنیم از شرکتهای بزرگ است.
تقریباً از ده درصد مودیان یا شبکهی بانکی کشور هستند یا هلدینگهای بزرگ تجاری هستند پتروشیمیها، فولادیها و … اینها در واقع همه جای دنیا سهم قابل توجهی از منابع را همین شرکتها پرداخت میکنند و ما هم داریم همین کار را میکنیم و اتفاقاً سختگیری ما بیشتر روی شرکتهای دولتی است باز این شبهه را مطرح میکنند که شرکتهای دولتی چرا مالیات نمیدهند؟ اتفاقاً فشار ما روی شرکت دولتی از گذشته بسیار بیشتر است، بعضی از اختیاراتی که به موجب قانون در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار گذاشته شده را به بخش خصوصی میدهند، ولی به بخش دولتی نمیدهند مثلاً بخشودگی جرایم، بخشودگی جرایم در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور است که اگر کسی به دلایلی تکالیفش را انجام نداد میتواند سازمان بخشی از این بخشودگی را اعطا کند من واقعاً سختگیری جدی دارم میکنم درباره شرکتهای دولتی حتماً میباید شرکتهای دولتی و شبه دولتی در این حوزه پیشرو باشند نسبت به بخش خصوصی، بنابراین اتکای دولت برای افزایش درآمدهای مالیاتی من با عدد و رقم خدمت شما عرض کردم نه تنها افزایش نرخ نیست، نه تنها فشار بر کسبهی جز و اصناف و مشاغل نیست، بلکه ما تمرکزمان بر دانه درشتها است تمرکز ما بر افرادی است که گردش مالی بالاتری دارند که من با عدد و رقم هم خدمت شما عرض کردم.
من باز عددی را خدمت شما بگویم شاید برای بینندگان عزیز جالب باشد این که من عرض کردم مالیات اصناف و مشاغل در چه اوردی دارد اخذ میشود من چند تا عدد و رقم باز میگویم، چون خیلی از ما سوال میشود این که من عرض میکنم به این معنا نیست که هیچ اجحافی در حق هیچ مودی نمیشود قطعاً ممکن است که بالاخره به یک مودی هم به دلایلی خدایی نکرده آن حقش داده نشود که ما اینها را حتماً باید رسیدگی کنیم و امیدوار هستیم که با تحولاتی که دارد در نظام مالیات ستانی دولت اعمال میشود همه این موارد کاهش پیدا کند، ولی در این موضوعی که خدمت شما عرض کردم که سازمان امور مالیاتی کشور چگونه دارد عمل میکند من مالیات متوسطی که از برخی از صنوف و مشاغل داریم اخذ میکنیم خدمت شما عرض میکنم قضاوتش با مردم شریف ایران باشد.
به طور مثال عرض میکنم مالیاتی که ما برای سال گذشته از حوزه دفاتر اسناد رسمی گرفتیم در سال ۱۴ و نیم میلیون تومان بوده، من این را عرض بکنم یک کارمند معمولی مثلاً با ۲۰-۲۳ میلیون حقوق شاید در سال مثلاً ۱۷-۱۸ الی ۲۰ میلیون مالیاتش بشود، بنگاههای املاک ۱۰ میلیون تومان در سال متوسط ما از ایشان مالیات دریافت کردیم، رستوران و کافه، ۹ و ۹ دهم میلیون تومان، طلا و جواهر ۹ و ۹ دهم میلیون تومان در سال، وکلا ۸ میلیون تومان، هنرمندان ۶ میلیون تومان، حوزه سیگار و تنباکو ۶ میلیون تومان در سال این اعداد است. لوازم خانگی ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و لوازم صوتی و تصویری ۴ میلیون تومان، اینها را چرا عرض میکنم؟ اینها عدد و رقمهایی است که نشان میدهد نظام مالیاتی فشارش بر گردهی اصناف و مشاغل نیست، اتفاقاً نظام مالیاتی این رشدهایی که من خدمت شما عرض کردم این درصد تحققهایی که دارد اتفاق میافتد از محل تمرکز بر فرار مالیاتی است. البته خیلیها به ما گلایه میکنند که آقا این اعداد و ارقامی که شما گفتید این اعداد و ارقام عادلانه و منصفانه است؟ من حالا این را تأیید نمیکنم البته عرض میکنم ما داریم با همه اطلاعاتی که در اختیارمان قرار میگیرد میرویم به سمت شفافتر شدن و عادلانهتر شدن نظام مالیاتی، ولی این هم به نظر من باید با یک شیبی و یک تفاهمی با همه اصناف و مشاغل و کسب و کارها اتفاق بیفتد که ما الحمدالله در آن مسیر تکاملی قرار گرفتیم.
میزان دریافت مالیات یا تحقق درآمدهای مالیاتی در بودجهی ۱۴۰۳ چقدر است؟
ما تقریباً آن چیزی که پیش بینی شده برای بودجه سال آینده حدود هزار و ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است که یک رشد تقریباً ۴۹ درصدی را نسبت به سال گذشته تجربه خواهد کرد.
با توجه به اینکه شما سکاندار مالیات کشور هستید و به اطلاعات مختلف دسترسی دارید چقدر این موضوع قابل تحقق است؟
بحمدالله با همتی که هم در سازمان محترم برنامه و بودجه اتفاق افتاد و هم در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، ما یکسری احکامی را در بودجه توانستیم درج بکنیم هم از منظر ساماندهی معافیتها، خیلی لازم است واقعاً کسی نیست در حوزهی کارشناسی که تأیید بکند، نظام معافیتهای مالیاتی را در کشور؛ لذا ساماندهی معافیتهای مالیاتی میتواند کمک کند و بخشی از احکامی که ما توانستیم در بودجهی کشور برای ۱۴۰۳ درج بکنیم انشاءالله کمک خواهد کرد که ما بتوانیم بدون فشار مضاعف بر کسانی که مالیات حقه خودشان را دارند پرداخت میکنند و بدون افزایش نرخهای مالیاتی انشاءالله این درآمد را محقق بکنیم فقط یک موضوع که این هم باز خیلی مطرح میشود امیدوار هستم در مجلس هم به این موضوع عنایت داشته باشند پیشنهادی مطرح شد که افزایش یک واحد درصدی در نرخ مالیات بر ارزش افزوده رقم بخورد که البته برای همان جهتی که من خدمت شما عرض کردم، ببینید ما برای این که هزینههای پایدار را بتوانیم تأمین مالی بکنیم نیازمند تأمین مالی پایدار از محل درآمدهای پایدار هستیم این کاملاً غلط است که ما با یک درآمد غیر پایدار یک هزینهای را برای یک سال تأمین مالی کنیم و بعد برای سال بعد آن کاسه چه کنم چه کنم دستمان بگیریم که حالا چطور تأمین مالی بکنیم این دقیقاً همان تورمی میشود که بر گردهی اتفاقاً فقرا و قشرهای فرودست است، اگر ما از یک مسیر تورمی یک هزینهی پایدار را تأمین مالی کردیم اتفاقاً فشارش به ضعفا میآید، این یک واحد درصد افزایش در نرخ ارزش افزوده اولاً حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان عایدی برای کشور خواهد داشت که میتواند صرف امور فقرا و کسانی باشد که نیازمند حمایت هستند که اتفاقاً این منابع گذاشته شد برای همسانسازی که قرار است اتفاق بیفتد، ولی یک دغدغه و نگرانی برخی دارند درباره این که این افزایش یک واحد درصدی چه پیامدی خواهد داشت؟
ببینید بزرگواران در قانون مالیات بر ارزش افزوده فهرست بسیار بلندبالایی از کالاها و خدمات معاف از ارزش افزوده درج شده، ما آن زمانی که این قانون داشت تصویب میشد شوخی میکردند برخی از دوستان میگفتند به جای این که فهرست بکنیم اقلام معاف را، اقلام مشمول را فهرست بکنیم از بس بلند بالا شده بود اقلام معاف، پس این یک واحد درصد افزایش اگر اتفاق بیفتد روی این اقلامی که من میخواهم بعضیهایش را خدمت شما بخوانم اصلاً اثری ندارد اتفاقاً مواردی است که در سفرهی مردم است مواردی که در سفرهی مردم است من برخی از آنها را میخواهم بخوانم اینها از معافیت بر ارزش افزوده برخوردار است، پس، از کسانی قرار است گرفته شود که مصرف دیگری غیر از سفره شأن دارند مصارف بیشتری دارند از آنها گرفته شود بدهیم اتفاقاً برای قشرهایی که مصرف کمتری دارند. چند نمونه بخوانم، تمام محصولات کشاورزی فرآوری نشده، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات گلخانهای، مثل صیفی و گل و گیاه و …، فعالیتهای مربوط به مراحل بسته بندی، انبارداری، پاک کردن، شالیکوبی و شستوشو و تمیزکاری و…، دام زنده و خوراکش، بذر و نشا و نهال و آب مصرفی کشاورزی، شیر و پنیر و ماست، آرد و… اینها همه معاف از ارزش افزوده است.
یعنی حتی شیر و پنیری که کارخانجات تولید میکنند؟
بله، یک درصد، اینها مالیات بر ارزش افزوده ندارد یعنی کلاً نرخ آن صفر است. آرد و نان، انواع گوشت و فرآوردههای گوشتی، برنج، حبوبات، سویا، پروتئین سویا، انواع روغنهای خوراکی، اعم از گیاهی و حیوانی، شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان، خمیر کاغذ و کاغذ باطله و رفتیم در کسب و کار، کتاب و روزنامه و مجله و نشریه و انواع و اقسام یکسری کالاهایی که در سفره مردم نیست، ولی همه معاف است یا مثلاً یکسری از خدمات را من خدمت شما عرض کنم خدمات درمانی مطلق، تشخیصی و پیشگیری، خدمات توانبخشی، خدمات درمانی و پیشگیری دامی و گیاهی، خدمات چاپ و انتشار روزنامه و انواع و اقسام خدمات مرتبط با شرکتهای تأمین نیروی انسانی و …، پس ببینید اتفاقاً اگر این یک واحد درصد افزایش اتفاق بیفتد ما داریم سفره مردم که همه آن معاف است، ما داریم میرویم از قشرهایی که مصرف بیشتری انجام میدهند و کالاهایی را استفاده میکنند که مشمول مالیات بر ارزش افزوده است از آنها مالیات اخذ میکنیم که بدهیم به یکسری گروهها که نیازمند حمایت بیشتر هستند و این موضوع مهمی است که با آن منطقی که گفتم اگر هزینه پایداری را دولت دارد زیر بار آن میرود و باید انجام بدهد حتماً میباید با یک درآمد پایدار این اتفاق رقم بخورد که در این مسیر دولت و مجلس دارند گام بر میدارند.
ما یکی دو هفته گذشته شاهد بودیم که بحث مالیات از مثلاً صنف طلافروشان به عنوان مثال عرض میکنم، یک مقدار چالش برانگیز شده بود، شما چه کردید سرانجام با این قضیه؟
یکی از شیطنتها در فضای مجازی، بالاخره بر اساس تجربهای که طی سالهای گذشته در انقلاب ما کسب شده، وقتی در یک حوزهای موفقیتی دارد اتفاق میافتد هجمهی رسانهای و بعضاً شایعات آنجا تشدید میشود یکی از شایعاتی که آنجا مطرح شد این بود که بله قرار است یک مالیات ۲۵ درصدی از طلا گرفته شود و نرخ مالیاتش افزایش پیدا میکند یا مالیات میخواهد مثلاً کد ملی خریدار گرفته شود، که همه اینها شایعه بود ما اطلاعرسانی به موقع هم انجام دادیم و بحمدالله جلسات متعددی را با اعضای محترم صنف طلا هم در تهران و هم در سایر نقاط کشور برگزار کردیم، همانطور که عرض شد هیچ افزایشی در مالیات بر هیچ صنفی از جمله طلا اتفاق نیفتاده و اتفاقاً آن چیزی که رقم خورده از سال ۱۴۰۰ این است که اصل طلایی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده بود از سال ۱۴۰۰ معاف از مالیات بر ارزش افزوده شد و صرفاً اجرت و سود آن مشمول ارزش افزوده شد و آن چیزی که رقم خورد باز با هماهنگی و همراهی خود عزیزان صنف طلا، در سال ۱۴۰۰ نه الان، یعنی آن زمانی که قانون ارزش افزوده داشت نوشته میشد جلسات متعددی با صنف محترم طلا برگزار شد و مسئولان این صنف در مجلس یک بحثی مطرح شد که اصل طلا از شمول ارزش افزوده خارج بشود و صرفاً اجرت و سود مشمول بشود در ازای آن برای این که نظام مالیاتی صرفاً اجرت و سود را مشمول نرخ ارزش افزوده بکند باید فاکتور الکترونیک صادر بشود که در آن فاکتور الکترونیک مشخص باشد از این مجموع فاکتور چقدر مرتبط با اصل طلا است، چقدر مرتبط با اجرت و چقدر سود، و تنها تکلیفی که از اول دیماه انجام گرفته برای همهی صنوف و برای همهی اشخاص حقوقی این است که بیایند و تکالیف خودشان را در قبال فروش کالا و خدمت انجام بدهند و آن هم صدور فاکتور الکترونیک است که عرض خواهم کرد که در این حوزه هم بحمدالله توفیقات خیلی خوبی در یک سال اخیر اتفاق افتاده و ما شاهد این هستیم که بخش قابل توجهی از حوزهی اشخاص حقوقی و همچنین اشخاص حقیقی دارند تکالیف خودشان را در این حوزه انجام میدهند بنابراین از منظر مالیاتی هیچ دغدغه و هیچ نگرانی در صنف طلا الان الحمدالله وجود ندارد و توضیحات لازم هم به عزیزانمان در این صنف داده شده است.
برای جلوگیری از فرار مالیاتی موضوع کارت به کارت مطرح شد، الان وضعیت چطور است؟
یکی از همان مواردی که من خدمت شما عرض کردم ما به دنبال جلوگیری از فرار مالیاتی هستیم یکی از آنها همین است قبلاً این اطلاعات در اختیار نبود یعنی افراد میآمدند و با استفاده از حسابهای اجاره یا حسابهای دیگران کسب و کار میکردند و مبالغ را به حساب آنها واریز میکردند یا اصطلاحاً کارت به کارت صورت میگرفت ما اطلاعات اینها را الان داریم این که خدمت شما عرض کردم از کانالهای مختلف ما داریم اطلاعات را دریافت میکنیم و آنها را تجمیع میکنیم و مورد تحلیل قرار میدهیم یکی همین مورد است، ما با توجه به هماهنگی که با شبکهی بانکی کشور داریم حسابهای افرادی را که تخلف میکنند و هم خودشان را به سختی میاندازند هم مشتریهایشان را به سختی میاندازند حالا مبالغ را ازکانالهای مختلف دریافت میکنند این اطلاعات به سازمان امور مالیاتی کشور میرسد و ما اتفاقاً از همین محل بخش قابل توجهی از فرار مالیاتی که افراد فکر میکردند از این محل میتوانند مالیات حقه را به دولت پرداخت نکنند جلوی این را هم داریم میگیریم.
تفکیک حساب شخصی از حساب تجاری چه وضعیت دارد؟
این هم در همان راستا است، این یک بخش قابل توجهی از این اتفاق رقم خورده، حساب تجاری حسابی است که فعالین اقتصادی آن را به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی کردند و الصاق شده به پرونده مالیاتی آنها، برخی برای این که فرار مالیاتی داشته باشند و آن مالیات حقه خودشان را پرداخت نکنند با حسابهایی که به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی نشده است کار میکنند که من این را عرض میکنم در بخش قبلی عرایضم بود ما اتفاقاً اطلاعات اینها را هم با الگوریتمهای هوشمندی که با استفاده از توان داخل سازمان مالیاتی ما، توان شبکه بانکی کشور و شرکتهای دانش بنیان به کار گرفتیم همه این موارد را هم شناسایی میکنیم و درواقع کسانی را که تخلف میکنند از حسابهای غیر تجاری استفاده میکنند برای فعالیت تجاری خودشان این بهعنوان کتمان درآمد محسوب میشود و مواجه با جریمه سنگینی هم میشوند و من اینجا توصیه میکنم به همه فعالان محترم اقتصادی واقعاً خیلی از کسانی که به قوانین مالیاتی اشراف دارند به ما این را بیان میکنند میگویند ما واقعاً به تجربه یافتیم اگر به قانون تمکین بکنیم خیلی به صرفه و صلاح ماست تا اینکه خدای نکرده بخواهیم یک بخشی از مالیاتمان به جهت اینکه مثلاً مالیات کمتری پرداخت کنیم مثلاً از کانالهای دیگری بخواهیم فقط فعالیتهای اقتصادی انجام بدهیم و بعد مواجه با جرایمی میشوند که آنها را واقعاً به سختی میاندازد؛ لذا خود فعالان اقتصادی به تجربه یافتند که اگر به قانون تمکین بکنند و قانون را انجام بدهند خیلی به صرفه و صلاح آنها خواهد بود.
یکی از اقداماتی که سازمان امور مالیاتی انجام داد تشکیل و ایجاد سامانه مالیاتی مؤدیان مالیاتی هست الان آخرین وضعیت چطور است؟
همانطور که خدمت شما عرض کردم بحمدالله در سال جاری اقدامات خیلی خوبی انجام گرفت و ما شاهد توفیقات خیلی خوبی در این زمینه بودیم و اگر ما این مسیر اجراییسازی قانون پایانههای فروش سامانه مودیان را به پیش ببریم تحول بزرگی هم در نظام مالیاتی کشور و هم در نظام حکمرانی اقتصادی کشور رقم خواهد خورد و واقعاً اجرای این قانون الان یکی از اولویتهای اصلی دولت محترم هستند و تأکید جناب آقای رئیس جمهور.
من چند تا عدد و رقم خدمت شما عرض میکنم که گواهی است بر افزایشهای قابل توجه در حوزه پیشرفت این سامانه، خوب باید که از در واقع اول دی ماه همه اشخاص حقوقی بیایند و تکالیف خود را در این سامانه اجرایی بکنند البته خوب مستحضرید که این قانون یکی دو بار مواعید اجرایش به تعویق افتاد به جهت اینکه تقریباً در دولت گذشته این قانون نتوانست اجرایی بشود.
یعنی زیرساختها آماده نبود؟
زیرساختها آماده نبود یا خیلی دعوی بر اجرای آن وجود نداشت دلایل مختلفی را میشود برایش آورد، ولی ما من آماری که میخواهم خدمت شما عرض بکنم مقایسه ابتدای امسال هست و الان که پایان آذر که خدمت شما در واقع آمار را میخواهم خدمت شما عرض کنم معمولاً رشدها را با درصد اعلام میکنیم مثلاً ده درصد، پنجاه درصد، صد در صد، ولی آن قدر رشد بالاست که من میخواهم برابری خدمت شما عرض بکنم ما رشد چهل و دو برابری تعداد اشخاص حقوقی را داشتیم که در سامانه مؤدیان آمدند تکالیف خودشان را انجام دادند نسبت به ابتدای امسال یعنی در ابتدای امسال حدود هزار و نهصد و پنجاه شخص حقوقی بودند که فعال بودند در سامانه مودیان و صورت حساب ارسال میکردند در پایان آذر ماه این تعداد به بالغ بر هشتاد و سه هزار مؤدی رسید عنایت بفرمائید در حوزه ارسال صورت حساب الکترونیکی ما صورت حساب الکترونیکی سه نوع است که در واقع واقع مجموع این سه نوع را میخواهم آمارش را خدمت عرض بکنم یک رشد شانزده برابری را تجربه کرده یعنی به طور متوسط ما در ابتدای سال حدود چهارصد و پنجاه هزار صورت حساب دریافت میکردیم در روز الان این عدد به بیش از هفت میلیون صورت حساب در روز رسیده که ما داریم الان در سامانه مؤدیان این صورت حسابها را دریافت میکنیم صورت حساب نوع یک که تفصیلیترین شکل صورتحساب هست یعنی هم اقلام کالایی درش درج میشود و همه مشخصات خریدار که عموماً بین کسب و کارها این صورت حساب صادر میشود از صد و شصت هزار صورت حساب نوع یک به طور متوسط در روز به بیش از یک میلیون و هشتاد هزار صورت حساب رسیده باز یک رشد هفت برابری را ما تجربه کردیم پس بنابراین ملاحظه میفرمایید که بحمدالله هم سازمان امور مالیاتی بسترهای اجرای این قانون را فراهم کرده به گونهای که الان عرض کردم بیشاز هشتاد و سه هزار شخص حقوقی فقط دارند اینجا تکالیف خودشان را انجام میدهند و ما بیش از هفت میلیون صورت حساب رو داریم دریافت میکنیم به طور متوسط هم پس زیرساختهایش بحمدالله آماده شده و هم مؤدیان دارند میآیند و تکالیف خودشان را انجام میدهند ما وظیفه و رسالت خودمان میدانیم که انجام تکالیف مالیاتی را برای کسب و کار تسهیل بکنیم این را بر خودمان فرض میدانیم باورمان بر این هست که نباید ما بگوییم ما مجری قانون هستیم باید بیایید تکالیفتان را انجام بدهید به همین خاطر تلاش شده از روشهای مختلف اجرای این قانون را برای مؤدیان محترم به ویژه اشخاص حقیقی و کسب و کارها تسهیل بکنیم یکی از مهمترین مصادیقش لایحهای بود که دولت به مجلس ارائه کرد یعنی خود سازمان مالیاتی پیشقدم شد به ویژه برای اشخاص حقیقی که افرادی که فروش سالانه آنها بالای هجده میلیارد تومان در سال هست اینها ابتدا در واقع بیایند و صورت حساب نوع یک و دو بزنند اصطلاحاً.
حالا چه تغییراتی در این قانون تسهیل هست؟
یکی همین موردی هست که عرض میکنم خدمتتان در قانون اصلی همه کسب و کارها فارغ از گردش و فروششان مکلف بودند بیایند برای صدور صورت حساب و تکالیف خودشان را انجام بدهند ما دیدیم که در عمل این قانون مترقی اگر بخواهد اجرایی شود باید با یک در واقع تفاهم و یک شیب ملایمی ما برویم این قانون را اجرا کنیم نیاز به همراهی کسب و کارها وجود دارد برای اینکه اتفاق بیفتد ما اجرای او را برای اشخاص حقیقی مرحلهای کردیم یعنی به این معنا که ابتدا آن اشخاص حقیقی که گردشهای مالی بالاتری دارند بیایند و تکالیفشان را انجام دهند؛ و به تدریج این دایره را ما گسترش دادیم و خوب این یک کار بسیار مهمی بود و یا در حوزه بخشودگی جرایم در قانون اصلی صرفاً پنجاه درصد جرایم قابل بخشش بود ما رفتیم باز برای اینکه تسهیل بکنیم آرامش ایجاد بکنیم در فضای کسب و کارها اختیار بخشودگی صد درصدی جرایم را هم از مجلس گرفتیم که باز کمک میکند، اما یک اقدام بسیار مهم دیگری که کمک میکند به صنوف مختلف و به ویژه حوزه طلا که دغدغه داشتند و جلسات مختلفی را ما با این بزرگواران برگزار کردیم اصلاً من میبینم باز در فضای مجازی این بحثها مطرح میشود برای این که بخواهیم صورت حساب صادر بکنیم حتماً باید یک سیستمهای خیلی پیچیده رایانهای داشته باشیم ویندوزهای اورژینال مثلاً نصب کنیم یک حسابدار بگیریم میلیونها تومان هزینه بکنیم هیچکدام صحت ندارد اتفاقاً استفاده از ابزارهایی که مردم از استفاده میکنند مثلاً پز، دستگاه کارتخوان همین دستگاه کارت خوانی که حتی در نانواییها دارد از آن استفاده میشود ما این را با استفاده از شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای معتمد مالیاتی که اینها معتمد کشورند، معتمد نظاممند از فیلترهای مختلفی رد شدند و آمدند بازوی اجرایی این کار شدند برای تسهیل تکالیف مؤدیان این ابزارها در اختیار مؤدیان قرار میدهیم پز اندرویدی با استفاده از آن میتواند در کمتر از یک دقیقه کالای خودش را بفروشد صورت حساب الکترونیکی به دست مشتری بدهد و با استفاده از این دیگر لازم نیست که سایر تکالیف مالیاتی خود را از جمله اظهار نامههایی که هر سه ماه یک بار باید ارسال میکرد تسلیم سازمان مالیاتی میکرد یا صورتحسابهای فصلی را سازمان مالیاتی ارسال میکند همه تکالیف کنار گذاشته میشود صرفاً با استفاده از دستگاه پز اندرویدی دستگاهی که به صورت رایگان در اختیارشان قرار میدهیم.
Saturday, 27 April , 2024