آفتاب یزد – منیرسادات ذوالفقاری اجلال منش: همه اعضاء و اندامهای بدن با گذشت زمان دچار تحلیل و تغییر ساختار میشوند. در این میان بعضی از اجزاء مثل استخوانها به واسطه تقسیم سلولی در صورت آسیب دیدگی تا حدودی ترمیم میشوند اما در مقابل بعضی از ساختارهای بدن تقسیم سلولی ندارند و با افزایش سن […]
آفتاب یزد – منیرسادات ذوالفقاری اجلال منش: همه اعضاء و اندامهای بدن با گذشت زمان دچار تحلیل و تغییر ساختار میشوند. در این میان بعضی از اجزاء مثل استخوانها به واسطه تقسیم سلولی در صورت آسیب دیدگی تا حدودی ترمیم میشوند اما در مقابل بعضی از ساختارهای بدن تقسیم سلولی ندارند و با افزایش سن و آسیب دیدگی دچار تحلیل شده و کیفیت خود را از دست میدهند. دندانها از جمله این ساختارهای فاقد تقسیم سلولی هستند و بنا به دلایل مختلفی دچار سایش دندان میشوند که میتواند مشکلات متفاوتی را برای فرد ایجاد کند که موجب کاهش کیفیت زندگی فرد میگردد لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب یزد در اینباره با دکترپیام حیاتی، دندانپزشک و دکتر آزیتا خورشیدیان، دندانپزشک و دکترعلیرضا نیک بین، دندانپزشک گفتگو کرده است. دکتر حیاتی در این باره میگوید: سایش دندان با پوسیدگی دندان متفاوت است. اگر مینا و عاج دندان به طور مکرر با مواد اسیدی برخورد داشته باشد، مواد تشکیلدهنده دندانها دچار انحلال میشوند که به این پدیده سایش یا اروژن دندان گویند. وی ادامه داد: پوسیدگی دندان در اکثر موارد بر اثر تجمع و ماندگاری باکتریها بر روی سطح دندان به وجود میآید اما دلیل ایجاد سایش دندان، فقط به وجود باکتریها منجر نمیشود. اگر افرادی که دندان هایشان دچار سایش شده است، به موقع به دندانپزشکی مراجعه نکنند باعث میشوند ساختار دندانهای آنان به
مرور زمان از بین رفته و فرو بریزد.این دندانپزشک عنوان کرد: ساییده شدن دندان ها، خوردگی دندان جلو و نابودی مینای دندان جلو از مواردی است که سایش دندان را تشدید میکنند.
سایش دندان در همه سنین اتفاق میافتد
وی متذکر شد: سایش دندان در همه سنین اتفاق میافتد و حتی ممکن است کودکان با سنین کمتر نیز دچار سایش دندان شوند. درمانهای خانگی جهت از بین رفتن سایش دندان تاثیری ندارند لذا اگر متوجه سایش شدید باید نزد دندانپزشک بروید و اقدامات درمانی را سریعا شروع کنید. هرچه زودتر درصدد رفع این مشکل برآیید، طول مدت درمان کوتاهتر و درمان راحتتر انجام میشود.دکتر حیاتی اظهار کرد: اگر فردی دچار سایش دندان شده باشد، سرد بودن و گرم بودن غذا باعث درد و سوزش در دندان هایش میشود. مواد معدنی دندان اگر از بین بروند باعث سایش و در نتیجه فرسایش دندانها میشود البته از این رو بزاق دندان میتواند از این مواد معدنی به خوبی محافظت و از تجمع باکتریهای ساینده ی دندان جلوگیری کند. این دندانپزشک تصریح کرد: هرچه سن بیشتر میشود روند سایش دندانها نیز ادامه پیدا کرده و بیشتر میشود. طی این روند، مینای دندان نازکتر شده و عاج دندان بیشتر در معرض دید قرار میگیرد که این امر باعث تغییر رنگ دندانها نیز میشود.وی ابراز کرد: جدای از روند طبیعی سایش دندانها، عوامل و فاکتورهایی وجود دارد که این روند را سرعت میبخشند. مهمترین ریسک فاکتورها یا عوامل مستعدکننده ایجاد سایش دندان عبارتند از مصرف مواد غذایی و نوشیدنیهای حاوی اسید، دندان قروچه، خشک شدن دهان، استرس و اضطراب، بیش از حد مسواک زدن.دکتر حیاتی میگوید: سایش دندان، انواع مختلفی دارد که هریک علل و شرایطی دارند. انواع سایش دندان عبارتند از ابریژن، اروژن، اتریشن، ابفرکشن است.این دندانپزشک ادامه داد: ابریژن، نوع سایش است که از تماس مخرب وسیلهای با دندان حاصل میشود. جایگاه رایج آن طوق دندان و در مجاورت لثه است ولی گاهی همراه با تحلیل بافت استخوانی و لثه مشاهده میشود. عوامل این سایش مسواک زدن محکم، استفاده از مسواکهای زبر،خلال دندان،دستگاههای متحرک داخل دهان (پروتزهای متحرک-پلاکهای ارتودنسی) است. وی افزود: سایش نوع اروژن به دلیل تماس مواد شیمیایی با سطح دندان به وجود میآید. به عنوان مثال، تماس انواع اسیدها با دندان مانند (اسید داخل نوشابه ها)، برگشت اسید معده به داخل دهان در افرادی که دچار ریفلاکس هستند. در عمق این سایشها به طور معمول بافت پوسیده دندانی قابل مشاهده است.دکتر حیاتی اضافه کرد: اتریشن نیز نوعی سایش است که در سطح جونده دندانها ایجاد میشود. در حین جویدن و به مرور زمان سطح جونده دندانها صاف میشود به خصوص اگر غذایی که جویده میشود حاوی مواد ترش و اسیدی باشد، روند سایش سریعتر میشود. سطح این سایش کاسهای و بسیار براق بوده و گاهی رنگ عاج دندان قابل دیدن است. این دندانپزشک گفت: سایش نوع ابفرکشن هم مانند ابریژن در کنار لثه و در طوق دندان ایجاد میشود ولی عامل آن تماسهای مخرب دندانها در هنگام حرکتهای طرفی فکین است.وی اذعان داشت: درمان ساییدگی دندانها تنها توسط دندانپزشک امکانپذیر است و روش مختلفی وجود دارد که عبارتند از باندینگ دندان، لمینت دندان، روکش دندان است. دکتر حیاتی توضیح داد: در صورت وجود سایش مینایی به میزان جزئی تا متوسط ، میتوان از روشهای باندینگ دندان جهت درمان آن استفاده کرد. باندینگ دندان شامل روشهایی است که طی آن یک ماده کامپوزیتی همرنگ دندان روی سطح دندانهایی که دچار سایش شدهاند اعمال میشود تا ظاهر طبیعیتری به خود بگیرند. ترمیمهای کامپوزیتی و کامپوزیت ونیرها جزو این روشهای درمانی هستند.
این دندانپزشک اشاره کرد: لمینتها لایههای نازکی از جنس پرسلن هستند که برای بهبود رنگ، شکل و اندازه دندانها به آنها متصل میشوند. لمینتها همچنین میتوانند با باند شدن به سطح دندانها، حساسیت آنها را کاهش داده تا در معرض آسیب و تغییر رنگ کمتری قرار بگیرند. وی توصیه کرد: چنانچه دندان بیش از حد آسیب دیده یا دچار سایش شده باشد، ممکن است از روکشهای دندانی جهت بازسازی دندانها استفاده شود. روکش دندان انواع مختلفی دارند که دندانپزشک بر اساس نوع و موقعیت دندان و همچنین میزان و شدت سایش دندانها، یکی از آنها را جهت درمان انتخاب میکند. دکتر حیاتی تشریح کرد: به عمل فشار دادن دندانها روی یکدیگر، دندان قروچه گفته میشود. این عمل گاها به صورت
غیر ارادی در خواب یا در اثر هیجان و استرس در بیداری رخ میدهد. این عارضه بیشتر در کودکان دیده میشود. این دندانپزشک افزود: یکی از علتهای بارز ساییدگی دندان در خواب و ساییدگی دندان کودک انجام عمل دندان قروچه است که تحت تاثیر فشار دندانها روی هم صورت میگیرد. این امر در دراز مدت باعث از بین رفتن مینای دندان شده و باید نسبت به ترک و از دست دادن این عادت بخصوص در کودکان اقدامات لازم صورت گیرد.وی عنوان کرد: برای جلوگیری از سایش دندان باید به برخی نکات توجه کرد که عبارتند از اینکه اضطراب، خشم و هیجان بیش از حد میتواند سبب بروز دندان قروچه شود، مشکلات تنفسی یکی دیگر از عوامل بروز دندان قروچه میباشد، بیماریهای اعصاب نیز میتوانند افراد را ناخودآگاه به دندان قروچه ترغیب کند، عوارض بیماریهایی نظیر پارکینسون، دندان قروچه میباشد و اگر فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگیرند سبب بروز دندان قروچه در افراد میشود. دکتر حیاتی متذکر شد: با انجام برخی اقدامات میتوان از سایش دندانها جلوگیری کرد که عبارتند از عدم استفاده از نوشیدنیهای اسیدی و گازدار و انرژی زا، خوردن ترشیجات در کنار غذا را تا حد ممکن کاهش دهید، سعی کنید مسواک زدن و نخ کشیدن دندانها را به طور صحیحی بیاموزید، در استفاده کردن از خلال دندان، اشیا زبر، خمیر دندانهای ساینده و نامرغوب و همچنین مسواکهای سخت و زبر اجتناب کنید و مصرف موادی که با جویدن آنها سبب از بین بردن مینای دندان تان میشوید را کنار بگذارید.این دندانپزشک بیان کرد: در صورت بروز هر گونه علائمی شبیه به سایش دندان سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید، تا هر چه سریعتر مشکل سایش دندان تان حل شود و به مشکل جدیتری تبدیل نشود.
سایش دندان به تخریب سطوح دندان گفته میشود
در ادامه نیز دکتر خورشیدیان در اینباره خاطرنشان کرد: سایش دندان به تخریب سطوح دندان گفته میشود. با این تفاوت که این تخریب در اثر پوسیدگی یا مشکلات موجود در دندان به وجود نمیآید بلکه سایش دندان ممکن است علتی دیگر داشته باشد که گاها غیرارادی است. بخصوص در کودکان که ممکن است در اثر اضطراب و استرس دندانهایشان را روی هم بفشارند، ساییدگی خیلی زود نمایان میشود.وی اظهار کرد: اغلب مواقع فرسایش دندان در خواب و در اثر دندان قروچه رخ میدهد بنابراین اگر متوجه شدید فرزندتان در خواب دندان هایش را روی هم فشار میدهد باید سریعا نسبت به درمان دندان قروچه او اقدام کنید تا آسیبی به دندان هایش وارد نشده و دندانها ساییده نشود.این دندانپزشک توضیح داد: سایش دندان یا ساییدگی دندان به معنای از بین رفتن بافت دندان به طرقی غیر از پوسیدگی دندان است. سایش دندان یک مشکل بسیار شایع است که تقریباً در ۹۷ درصد از جمعیت رخ میدهد. این مشکل یک روند طبیعی و فیزیولوژیک است که در طول زندگی اتفاق میافتد، اما با افزایش طول عمر افراد و استفاده مداوم از دندانها در طول زندگی، احتمال کاهش سطح و کوتاه شدن دندانها قابل توجهتر میشود.وی تصریح کرد: شایعترین علایم و نشانههای سایش دندان عبارتند از حساسیت دندان به مزهها یا غذاهایی با دمای مختلف، تغییر رنگ دندان به رنگ زرد یا ایجاد لکه روی دندان، ترک خوردن یا خرد شدن دندان و صاف شدن سطح دندان است. دکتر خورشیدیان ادامه داد: وقتی مینای دندان آسیب میبیند، دندان حساسیت بیشتری پیدا کرده و بیشتر در معرض پوسیدگی و ایجاد حفره قرار میگیرد و همچنین به مرور زمان آسیب به مینای دندان موجب تغییر رنگ دندان و ایجاد لکه روی آن میشود.این دندانپزشک متذکر شد که مینای دندان هیچ سلول زندهای ندارد بنابراین اگر آسیب به آن وارد شود مجدد رشد نکرده و ترمیم نمیشود. اما از سوی دیگر، آسیب به مینای دندان خیلی طول میکشد تا رخ دهد. بنابراین اگر کوچکترین علائمی از فرسایش دندان را متوجه شدید خیلی سریع میتوانید از پیشرفت آن جلوگیری کرده و مانع آسیب جدی به مینای دندان شوید.وی توضیح داد: فرسایش دندان نوعی ساییدگی دندان است که به آسیب وارده به مینای دندان گفته میشود. مینای دندان لایه خارجی دندان است که از دندان در برابر آسیبهای فیزیکی و شیمیایی محافظت میکند. فرسایش دندان توسط اسیدهای موجود در مواد غذایی ایجاد میشود و یکی از شایعترین علل پوسیدگی دندان محسوب میشود. دکتر خورشیدیان اضافه کرد: فرسایش دندان اغلب به دلیل مصرف مواد غذایی اسیدی نظیر آبمیوه، شکر، کارامل، قهوه، بستنی و به طور کلی مواد غذایی که چسبندگی دارند، ایجاد میشود. همچنین اگر فرد دچار دندان قروچه باشد و نسبت به درمان آن اقدام نکند، این فشردنهای مکرر دندانها روی هم ممکن است به مینای دندان نیز آسیب وارد کند. این دندانپزشک اذعان داشت: اغلب مواقع رفتارهای نادرست سبب سایش دندانها میشود و به ندرت سایش دندانها به دلیل ساختار فکها میباشد. برای جلوگیری از سایش دندانها توجه به برخی موارد مهم است که عبارتند از پرهیز از نوشیدن نوشابه و نوشیدنیهای اسیدی و حاوی گاز، پرهیز از خوردن مواد غذایی ترش، عدم استفاده از خلال دندان، انتخاب مسواک مناسب و نرم، استفاده صحیح از مسواک و پرهیز از محکم مسواک زدن، نوشیدن آب پس از خوردن مواد غذایی ترش و اسیدی، استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید، جویدن آدامسهای بدون قند جهت افزایش ترشح بزاق، رعایت بهداشت دهان و دندانها و انجام مراجعه منظم برای چکاپ و بررسی وضعیت کلی دندانها حداقل سالی یک بار است.وی عنوان کرد: سایش دندان ممکن است موجب خالی شدن دندان یا به طور کلی از بین رفتن آن شود. ساییدگی اغلب به روی عاج دندان رخ میدهد و عاج به اندازه مینای دندان مستحکم نیست. بنابراین باید خیلی زود نسبت به برطرف کردن مشکل اقدام کرد چرا که کوچکترین آسیبی به آن موجب میشود باکتریهای دهان و مواد غذایی در آن جمع شده و به دندان آسیب برسانند. دکتر خورشیدیان مطرح کرد: برای درمان سایش دندان با توجه به شدت آن، دندانپزشک راهکارهای مختلفی را ارائه میدهد به طور مثال با پر کردن دندان، پزشک میتواند تا حدی آسیبهای وارده ناشی از ساییدگی دندان را برطرف کند. این دندانپزشک ادامه داد: در صورتی که ساییدگی در اثر دندان قروچه در فرد ایجاد شده باشد، برای اینکه مجدد این اتفاق رخ ندهد، اغلب یک محافظ دندان برای فرد تجویز میشود که هنگام خواب آن را پوشیده و از آسیب مجدد به دندان هایش جلوگیری کند برای جلوگیری از ساییدگی دندان کودکان در خواب نیز از محافظ دندان استفاده میشود.وی متذکر شد که از مهمترین علل بروز ساییدگی دندان، عادات جویدنی است. بنابراین اگر شما یا فرزندتان چنین عاداتی دارید و نمیتوانید آن را ترک کنید، حتما برای اینکه از بروز مجدد ساییدگی جلوگیری کنید به پزشک یا مشاور مراجعه کنید تا راهکارهایی را برای کنار گذاشتن این عادات به شما ارائه دهند.دکتر خورشیدیان گفت: در تمامی بیماریهای دندان و دهان، رعایت بهداشت دهان، مسواک زدن و شستشوی دهان با دهانشویههای ضدعفونی کننده، به خوبی میتوانند تا حد زیادی از پیشروی مشکلات جلوگیری کنند. ساییدگی دندان اما اغلب در اثر عادات بد افراد به وجود میآید. عاداتی که ممکن است فرد ناخودآگاه انجام دهد، نظیر جویدن مداد یا حتی مسواک زدن خشن که ممکن است به دندان یا لثه آسیب بزند. این دندانپزشک توصیه کرد: دندان قروچه مخصوصا در کودکان، از دلایل شایع ساییده شدن دندان است. این عادات را در خود یا فرزندانتان کشف کنید و سریعا نسبت به درمان آن اقدام کنید تا بتوانید از بروز مشکلاتی نظیر ساییدگی دندان یا فرسایش دندان جلوگیری کنید.
در ادامه نیز دکتر نیک بین در اینباره ابراز کرد: سایش دندان به مرحلهای گفته میشود که دندانهای افراد به تدریج و در طول زمان، مینای خود را از دست میدهند. وی ادامه داد: به عبارت دیگر میتوان گفت که دندانهای افراد از نظر فیزیکی توسط یک نیروی خارجی فرسوده میشوند. برای شروع روند درمانی، بسیار مهم است که علت اصلی ایجاد آسیب مشخص شود. همچنین به یاد داشته باشید که مینای دندان در صورت از بین رفتن، قادر به ترمیم خود نمیباشد.این دندانپزشک بیان کرد: سایش دندان میتواند به شکلهای مختلفی رخ دهد به طور مثال زمانی که اسیدهای دستگاه گوارش یا غذاهای باقی مانده در دندان ها، مینای دندان را از بین ببرند، به آن فرسایش دندان میگویند. وی افزود: فرسایش دندانی، میتواند علل متفاوتی داشته باشد؛ برای مثال مصرف غذاهای اسیدی، ریفلاکس اسید معده، ابتلا به اختلالات خوردن و همچنین انواعی از دلایل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض بخارهای اسیدی، پوشش خارجی دندان را ضعیف میکند و آن را در برابر پوسیدگی و سایر آسیبها ضعیف مینماید. دکتر نیک بین اظهار کرد: ساییدگی دندان به زمانی اطلاق میشود که آسیب توسط تماس مکانیکی دندانها با یکدیگر اتفاق بیفتد. فشار و اصطکاک ناشی از جویدن غذا، دندانهای نامرتب، بالا و پایین بودن دندانها و همچنین داشتن دندان قروچه به طور مداوم، همگی باعث سایش سطوح دندان و مخصوصا سطوح بالایی دندانها میشود. این دندانپزشک توضیح داد: سایش سطح دندان جزو دیگر مشکلاتی است که برای دندانها پیش میآید. در این مورد اصطکاک ناشی از عوامل خارجی میتواند علت وقوع آن باشد. برای مثال فشار دادن مسواک بیش از حد لازم به دندان ها، استفاده از مسواک با برسهای سفت، استفاده بیش از حد از خمیردندانی که خاصیت سایش دندانها را دارد، جویدن
ناخن ها، جویدن ته مداد یا جویدن سایر اجسام سفت، استفاده از جواهرات دندان.وی اشاره کرد: ساییده شدن دندان ها، میتواند علتهای متفاوتی داشته باشد و نمیتوان گفت که تنها به خاطر یک منبع مشخص اتفاق میافتد. مسواک زدن که یک امر ضروری و بسیار مفید برای دندانها محسوب میشود، در صورتی که به طور اصولی انجام نشود میتواند زیان رسان باشد. دکتر نیک بین اضافه کرد: زمانی که افراد با شدت و محکم مسواک را به دندانهای خود میکشند و زمانی که بیش از اندازه از خمیر دندانهای سفیدکننده استفاده میکنند، در واقع در حال آسیب رساندن به دندانها و لثههای خود هستند. البته صرفا مسواک کشیدن نادرست و بیاندازه دلیل سایش دندانها نمیباشد. این دندانپزشک ادامه داد: هر جسم خارجیای که به دندانها برخورد کند نیز دلیل بالقوهای برای از بین رفتن مینای دندانها میباشد و این موضوع بدین معناست که استفاده از خلال دندان، جواهرات دندان، جویدن خودکار، جویدن ناخن، استفاده از دندانها به عنوان ابراز، شکستن آجیل با دندانها و غیره نیز میتوانند دلایلی برای سایش دندانهای افراد باشند. همچنین استفاده از راهکارهای درمانی دندانپزشکی مانند پروتزهای دندانی، در صورتی که به درستی در جای خود قرار نگیرند، باعث فرسایش دندانها میشوند. وی تصریح کرد: سایش دندانها به طور کلی زمانی اتفاق میافتد که دندانها به طور مکرر با یک چیز سخت برخورد داشته باشند و این عامل سایش حتی میتواند برخورد خود دندانها با یکدیگر باشد. دکتر نیک بین افزود: زمانی که دندانها و فک افراد در یک راستا نباشند و به درستی روی هم قرار نگیرند، حتی هنگام جویدن غذا نیز منجر به سایش دندانها میشوند. به همین ترتیب داشتن دندان قروچه نیز میتواند به فرآیند ساییده شدن دندانها سرعت ببخشد.این دندانپزشک متذکر شد: زمانی که دندانها در افرادِ دارای دندان قروچه، به یکدیگر فشرده میشوند، در صورتی که به دنبال درمان خود نروند، در انتها منجر به ساییده شدن دندانهای خود میشوند. وی توضیح داد: سایش دندان ها، نیازمند زمان بسیاری است و به همین علت ممکن است خیلی دیر افراد متوجه رخ دادن این مسئله شوند. با گذشت زمان، ممکن است بریدگیهایی در روی سطح دندانها و در نزدیکی لثهها مشاهده شود.دکتر نیک بین اشاره کرد: از آنجایی که در طی فرآیند فرسایش دندان، مینای دندان فرسوده شده و نازک میشود، لایههای زیرین دندان مشخص شده و ممکن
است دندانها در یکسری نواحی خاص، تیرهتر دیده شوند. همچنین افرادی که با مشکل سایش دندان رو به رو هستند، ممکن است با حساس شدن
دندان هایشان نیز مواجه شوند؛ در این هنگام دندانها موقع برخورد کردن با مواد
غذایی سرد یا گرم، شیرین یا ترش، درد بگیرند و تیر بکشند. این دندانپزشک افزود: بریدگیهای ایجاد شده بر دندان ها، باعث ناهمواری سطح دندان میشود و جای مناسبی برای رشد و تکثیر باکتریها ایجاد میکند. این باکتریها در طول زمان باعث پوسیدگی و خوردگی دندان شده و کم کم وارد بافت نرم و آسیب پذیرِ پالپ دندانها میشوند که منجر به عفونت خواهند شد. وی مطرح کرد: تشخیص دادن ساییدگی دندان، شاید برای افراد معمولی کار سختی باشد اما دندانپزشک شما، به راحتی میتواند آن را تشخیص دهد. با این حال مواردی هستند که در صورت مشاهده آنها باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید و دندانهای خود را درمان کنید، که عبارتند از ناهمواری در سطح دندان، حساسیت دندان، افزایش پوسیدگی دندان، قرار گرفتن دندانها در معرض اسیدها و دندان قروچه. دکتر نیک بین خاطرنشان کرد: درمان کردن مشکل سایش دندان میتواند سخت و مشکل باشد. اولین قدم برای درمان، شناسایی علت ایجاد ساییدگی است. در مراحل بعدی باید اقدامات لازم انجام شود تا آسیبهای اضافی به دندانها وارد نشود. با توجه به علت ایجاد مشکل، درمان میتواند از تعویض خمیر دندان مصرفی تا استفاده از محافظهای شبانه، متفاوت باشد. در مراحل بعدی، تمرکز اصلی بر روی تقویت دندانها میباشد. این دندانپزشک در پایان گفت: نوع درمان هرکس با توجه به تشخیص دندانپزشک و علت ایجاد ساییدگی متفاوت میباشد. مواردی مانند لمینت کردن دندانها یا ایمپلنت کردن دندانها از متداولترین راهکارهای حل این مشکل هستند.
Saturday, 27 April , 2024