اکنون که با شما در حال گفتگوکردن پیرامون آفتابیزد به صورت تلفنی هستم، در جاده با سرعت 150کیلومتر حرکت میکنم. انتشار پنج هزارمین شماره روزنامه آفتابیزد را به روزنامهخوانها، روزنامهنویسها بهخصوص هیئت تحریریه و مسئولان این نشریه تبریک میگویم. اهمیت انتشار شماره پنجهزارم از این بابت است که تهیه و انتشار روزنامه در ایران اقدام به نسبت دشواری است. همگی بر محدودیتهای موجود برای روزنامهنگاری و روزنامهنویسی در سرزمین ایران واقف هستیم که بخشی از آن ناشی از اتخاذ نگاههای ایدئولوژیک است و قسمتی از آن هم به عرف جامعه بازمیگردد که منجر به خودسانسوری روزنامهنگاران میشود. جای تاسف است که بعضی از این محدودیتها هم از کمحوصلگی و کمصبری سیاستورزان این مرز و بوم نشات میگیرد.
روزنامه آفتابیزد خود مولود اصلاحات و توسعه سیاسی در کشور است. به این معنا که زمان تولدش بازمیگردد به وقتی که «جامعه مدنی» در مقابل «جامعه زدنی» موردتوجه مردم قرارگرفت و به توسعه سیاسی جامعه اهمیت داده شد. روزنامه آفتابیزد، تولد شکوهمندی داشت و برای مدتهای طولانی از نیروهای تحریریه اصلاحطلب بهره میبرد. گاهی اوقات فشارهایی بر این نشریه وارد میشد که با درایت مدیریت آن، این روزنامه از سیلاب بحرانها رهایی مییافت. هماکنون هم با یک تحریریه هماهنگ بهخوبی اداره میشود و به ماموریت رسانهای خود عمل میکند.
به باور من، انتشار روزنامه در کشور ما به مثابه بندبازی است. شاید شرایط نامتعارفی که برای رسانه مکتوب وجود دارد، موجب شده که روزنامههای ما نتوانند آنچنان که باید و شاید مسیر یک اقدام علمی را طی کنند، یعنی ما در ایران با علم روزنامهنگاری روبهرو نیستیم. بهخاطر مشکلاتی که وجود دارد و روزنامهنویسان از سر اضطرار برای عبور از این مصائب به ترفندهای مختلفی روی میآورند. به اعتقاد من، روزنامهنگاری در این سرزمین پیش از آنکه یک علم باشد یک هنر است. هنر روزنامهنویسی و هنر روزنامهنگاری در آحاد افرادی که برای روزنامه در قامت اصحاب مطبوعات فعالیت میکنند، تجلی مییابد آن هم در روزنامهای که تمام موجودیت خود را از انتشارش میگیرد، بنابراین این افراد باید دارای امنیت شغلی و حرفهای باشند، اما جای تاسف است که در کشور ما بهدلیل برخی محدودیتها و حتی مادی گاه یک روزنامه با عدم انتشار روبهرو میشود که به مفهوم مرگ یک موسسه یا یک بنگاه تلقی میشود.
چنین اتفاقی دارای ریسک بالایی است و روزنامهنگاران در مقابل سختیهای حرفهای خود دچار ناامنی شغلی میشوند. به این ترتیب انتشار روزنامه در ایران یک نوع هنرنمایی محسوب میشود و از این باب روزنامه آفتابیزد روزنامه موفقی پنداشته میشود و حتیالامکان توانسته در برابر ضربات و صدماتی که جامعه روزنامهنگاری میبیند، خود را مصون نگاه دارد. من باور دارم که روزنامه آفتابیزد برای توسعه سیاسی ایران گامهای بلندی برداشته است و معمولا هم روزنامهای است که از اعلام مواضع اصلاحطلبانه پرهیز نکرده است. اعلام مواضع اصلاحطلبانه این امکان را به این نشریه داده است که در مقابل مسائل سیاسی دارای ابتکار عمل باشد و در بزنگاههای انتخاباتی توانسته بهخوبی بدرخشد و در دفاع از فعالیتهای دولت آقای روحانی نیز گامهای موثری برداشته است.
من میتوانم بگویم که منشور و ماموریت روزنامه آفتابیزد برای توسعه جامعه مدنی متکی بر دفاع از حقوق شهروندی بوده است. مطالب آن را من دنبال کرده و دریافتهام که از اصلاحات به شکلی جانانه دفاع کرده و در مقابل فساد ایستاده و افشای فساد را عاملی برای فرار سرمایه ندانسته است، چراکه برخی از نئولیبرالها در تلاشاند تا افشاگریهای رسانهای و مطبوعاتی علیه رانتخواری را به فرار سرمایه ارتباط دهند و آن را عاملی برای ترساندن سرمایه خارجی بدانند که این نظریه از اساس اشتباه است. به باور من، هر قدر فضا شفافتر باشد و سلامت اقتصادی بر جامعه حاکمیت داشته باشد هم سرمایه داخلی و هم سرمایه خارجی از آن سود میبرد. نیکبختانه روزنامه آفتابیزد در این قضیه یعنی در شفافسازی و تاباندن نورافکن به زوایای تاریک آن اقتصاد زیرزمینی و پنهان موفق بوده و منافع ملی را بر منافع گروهی ترجیح داده و به همین دلیل هم آفتابیزد از سندی چون برجام بهخوبی دفاع کرده است. بهطور کلی من رویه آفتابیزد در دفاع از تکثرگرایی و پرولاریزم و خشونت پرهیزی و مقابله با خشونتگرایی آن بخشی از اصولگرایان تندرو که بهدنبال جامعه زدنی در مقابل جامعه مدنی هستند را مثبت میدانم و معتقدم که در مجموع موجب تقویت آگاهیهای تاریخی و پرسشگری در گروههای مختلف جامعه میشود. بنابراین من خطمشی کلی آفتابیزد را میپسندم و معتقدم که در طول این مدت چه پیش از رخدادهای 88 و چه اکنون که آقای علیرضا کریمی سردبیر آن است و در تمام این مدت با نظارت و مسئولیتی که آقای منصور مظفری عهدهدار آن بود، یک روزنامهای روی دکههای روزنامهفروشی قرار داشت که در خدمت توسعه سیاسی کشور بهخصوص اصلاحات قرارگرفت و در مدت 17 سال گذشته یعنی از شهریور 79 تا به امروز به وظیفه و رسالت مطبوعاتی خود به نحو شایستهای عمل کرده است و از این بابت مجددا به شما، تحریریه آفتابیزد و تمام دستاندرکاران آن و از کسانی که از ابتدا و تاکنون زحمت کشیدهاند تبریک میگویم و امیدوارم برای ده هزارمین شماره انتشارش با یکدیگر به گفتگو بنشینیم.