هزینه تهیه متریال و ساخت دکور بسیار گران است

نمایش «اتاقی در هتل» نوشته «نیل سایمون»، نمایشنامه‌نویس مشهور آمریکایی این روزها با کارگردانی مونا فرجاد، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است. این نمایش اولین تجربه فرجاد؛ در مقام بازیگر- کارگردان، پس از حضورش به عنوان بازیگر در آثاری همچون «دو آدم خجالتی»، «پرواز به تاریکی»، «وقتی خروس غلط می‌خواند»، «شیرهای خان بابا سلطنه»، «هملت» و… به‌شمار می‌آید. اجرای این هنرمند در نمایش «اتاقی در هتل» تا هفدهم آذرماه ادامه دارد و ایران تئاتر به این بهانه‌ با او به گفت‌وگویی کوتاه پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

با توجه به تک‌گویی‌هایی که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا از شما به تماشا نشستیم، انتظار اجرای یک مونولوگ با حضور شما برای‌مان احتمال قوی‌تری برای دیدار مجددتان روی صحنه بود، چه شد که به سراغ کارگردانی نمایش «اتاقی در هتل» رفتید؟ آیا برنامه‌ای برای اجرای مونولوگ دارید؟
دو کتاب به نام‌های «اتاقی در هتل کالیفرنیا» و «اتاقی در هتل لندن» نوشته نیل سایمون با دو ترجمه متفاوت از آقایان شهرام زرگر و مجید مصطفوی منتشر شده است. این نمایش دارای اپیزودهای متفاوت و روایتی از داستان‌هایی بود که در یک هتل اتفاق می‌افتند. یک اپیزود در «اتاقی در هتل کالیفرنیا» با شخصیت‌های دایانا و سورن بود که ادامه همان شخصیت‌ها با فاصله زمانی ۱۰ ساله در «اتاقی در هتل لندن» بودند. من به پیشنهاد آقای شهرام زرگر این نمایش را برای کار انتخاب کردم. اما درباره مونولوگ؛ طبیعتا اگر متن جذاب و نمایشی قابل توجهی باشد که آن را دوست داشته باشم و بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم حتما برای اجرای صحنه‌ای اقدام خواهم کرد. در حال حاضر متن مناسب را پیدا نکرده‌ام و البته شاید به اندازه کافی در این زمینه فرصت جست‌وجو نداشته‌ام.

حضور به عنوان بازیگر و کارگردان در یک اثر نمایشی کار سختی است، چالش‌های روی صحنه و پشت صحنه را چطور مدیریت کردید؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های من، مدت زمان کوتاهی بود که برای تولید نمایش و به اجرا رسیدن آن داشتم. این اجرا نتیجه بین ۸ تا ۱۰ روز تمرین طولانی مدت است؛ چراکه چندین متن ارائه شده من مورد تایید قرار نگرفت و با توجه به اینکه نمی‌توانستم زمان اجرا و سالن نمایش را از دست بدهم؛ عزم خود را برای ارائه یک کار استاندارد و آبرومند در مدت زمان کوتاه جزم کردم. در این مدت کوتاه برای اینکه به تمامی موارد تهیه و تولید نمایش و چیدمان آن دست پیدا کنم، به اندازه تولید پنج اثر نمایشی با سختی‌های فراوان دست‌وپنجه نرم کردم و به دلیل فشردگی و حجم کار در اواسط اجرا بیمار شدم. من همواره در جایگاه بازیگر وظایف یک بازیگر از جمله؛ حفظ متن، داشتن ایده‌ برای بازی و همسویی ایده‌ها با نگاه کارگردان را مدنظر داشتم اما اینکه در این مدت کم در مقام بازیگر و کارگردان حاضر شوم، کار دشواری بود؛ شاید اگر زمان بیشتری داشتم همه چیز با خاطر آسوده و راحت‌تر اتفاق می‌افتاد. من چند شب بعد از اجرا در مورد بایدها و نبایدهای بازی‌ام روی صحنه به نتیجه رسیدم. گاهی در هنگام بازی درگیری اساسی نسبت به رفتارهای بازیگران مقابلم دارم و این موضوع باعث می‌شود تا گاهی هنگام بازی‌ها روی صحنه به خودم گوشزد کنم که اینجا تنها باید به بازیگری فکر کنی.

چرا از بازیگر دیگری برای همراهی دعوت نکردید؟
نداشتن زمان کافی و فرصت جست‌وجو برای انتخاب بازیگر یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که باعث شد امکان دعوت از دوست دیگری برای همراهی با گروه را از دست بدهم و تنها راه حضور خودم روی صحنه باشد.
ما در نمایش شاهد بازی‌های روان بازیگران به‌ویژه شخص شما هستیم، اما در برخی موارد بیان دیالوگ‌ها به سمت یکنواختی رفته است؟ موضوعی که باعث شده تا حدی از بار دراماتیک کار کاسته شده است…
من هیچ وقت دوست نداشتم که کار به سمت یکنواختی پیش برود. همه کارگردانان دوست دارند تا آثارشان پر از فراز و فرود باشد، ولی حداقل این متن برای من بیانگر یک روایت بود که سعی کردم بدون اغراق تمرکزم را روی طبیعی بودن نقش‌‎ها فارغ از اغراق در بار کمدی آن‌ها بگذارم.

چه دلیلی باعث شد تا تاکید کمتری بر بخش‌های کمدی کار داشته باشید؟
در برخی از اجراها از نمایشنامه‌های «نیل سایمون» تصمیم کارگردان این بوده تا لحظات شیرین و کمدی کار را بیشتر به نمایش بگذارند که نه تنها تجربه غلطی نیست، بلکه در بسیاری از موارد خوب و درست هم هست. اما نگاه من این بود که در بازیگردانی اثر، به لایه‌های زیرین کار توجه داشته باشم یعنی بار کمدی کار در جملات و زندگی معمولی شخصیت‌ها نمایش داده شود. در واقع کمدی آثار «سایمون» در همان خوشمزگی‌های روزمره و حرف‌های معمولی‌شان پنهان است و می‌توان با نگاهی متفاوت به آن پرداخت. بعضی از افراد اغراق در بازی‌های طنز را مورد توجه قرار می‌‍‌دهند و بعضی دیگر به زیرمتن‌های آن در روزمرگی‌هایی که در طول روز سپری می‌کنند، می‌پردازند.

با توجه به شرایط اقتصادی که اکنون تئاتر با آن مواجه است، چرا مانند بسیاری از گروه‌های نمایشی به سمت مینیمال‌تر شدن طراحی صحنه و دکور نرفتید؟
بله، هزینه تهیه متریال و ساخت دکور بسیار گران است و این نتیجه نهایی صحنه به نظر خودم در راستای همین مینیمال شدن و کمتر کردن هزینه‌ها بوده است وگرنه برای به نمایش گذاشتن تغییرات زمانی می‌توانستیم شاهد تغییر در دکور هم باشیم که با توجه به مسائل اقتصادی از آن صرف نظر کردیم و تنها با یک دیالوگ به گذشت سال‌ها اشاره کردیم. رفتن به سمت مینیمال بیشتر از این هم به نظر من شدنی نبود و طراحی از این کم مایه‌تر به شمایل کار لطمه می‌زد.