نامزدهای مستقل وابسته به حزب عمران خان پیشتاز انتخابات در پاکستان

آفتاب یزد – رضا بردستانی: اوایل دی ماه سال جاری، پیرمحمدملازهی، کارشناس «شبه قاره» در گفتگو با آفتاب یزد (۴ دی ۱۴۰۲)، ضمن بررسی فراز و فرودهای پیش روی انتخابات در پاکستان، پیش‌بینی کرده بود: «از آن جایی که مردم پاکستان احساس کرده‌اند دست‌هایی در کار است تا انتخابات پیش رو (به شرط آنکه به تعویق نیفتد) را به اصطلاح مهندسی و به نفع حزب مسلم لیگ و «نواز شریف» تمام کند باعث
خواهد شد تا محبوبیت عمران خان از وضعیت فعلی نیز بیشتر شود» در همین حال این کارشناس مسائل بین‌الملل در همان زمان گفته بود: «اما و در نهایت این ارتش است که برای نخست وزیر آتی پاکستان تصمیم خواهد گرفت!»

 نامزدهای مستقل وابسته به حزب عمران خان پیشتاز انتخابات در پاکستان
نتایج اولیه انتخابات پارلمانی پاکستان از پیشتازی نامزدهای مستقل که مورد حمایت حزب عمران خان، نخست‌وزیر پیشین این کشور قرار گرفته بودند حکایت دارد. پیش از این نتایج ابتدایی نشان می‌داد که حزب نواز شریف، یکی دیگر از نخست‌وزیران سابق پاکستان از جریان سیاسی عمران خان پیش افتاده است. با این حال بنا به نتایج اعلام شده ۴۹ نامزد مستقل و مورد حمایت حزب عمران خان در رای‌گیری پیروز شده‌اند. تاکنون نتیجه ۱۲۲ کرسی پارلمان پاکستان مشخص شده است. در همین حال عمران خان که در زندان به سر می‌برد به همراه هوادارانش از تخلف در روند برگزاری انتخابات
سخن گفته‌اند.
تیتر اکثر روزنامه‌های صبح جمعه پاکستان اعم از اردو و انگلیسی زبان به درخشش نامزدهای حزب جنبش عدالت که مطابق با قوانین انتخاباتی این کشور «نامزدهای مستقل» هستند، اختصاص یافت. در همین حال رئیس حزب جنبش عدالت پاکستان نیز مدعی پیشتازی نامزدهای خود در انتخابات شد و گفت که نمایندگان عمران خان سرنوشت دولت آتی پاکستان را مشخص می‌کنند.
حساب رسمی حزب عمران خان در شبکه اجتماعی ایکس نیز با ادعای پیروی قاطع در انتخابات روز گذشته افزود که «بگذارید دنیا مشاهده نماید که چگونه رای قاطع مردم پاکستان در حال ربوده شدن است.» این حزب مسئولان برگزاری انتخابات در حوزه‌های مختلف را به تغییر غیرقانونی نتایج شمارش آرا و تقلب متهم ساخته و افزود: گزارش‌ها حاکی از آن است که نامزدهای این حزب که با اکثریت قاطع پیروز شده‌اند اکنون به طور ناگهانی در حوزه‌های مختلف انتخاباتی شکست خورده اند. برخی دیگر از مسئولان ارشد حزب عمران خان از ساعاتی قبل مدعی کسب اکثریت کرسی‌های مجلس ملی پاکستان شده و همزمان ماموران پایگاه‌های اخذ رای را به کارشکنی در شمارش آرا و تسهیل تقلب در انتخابات متهم کردند.
پیش از این عمران خان نخست وزیر برکنار شده پاکستان طی پیامی خطاب به هوادارانش که در حساب رسمی کاربری‌اش در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، تاکید کرد: مردم پاکستان با حضور گسترده در انتخابات حرف خود را به صراحت اعلام کردند و همانطور که بارها گفته‌ایم؛ هیچ نیرویی نمی‌تواند ایده‌ای را که زمانش فرا رسیده است شکست دهد. گزارش‌های غیررسمی شبکه‌های خبری پاکستان حاکی از نتیجه غیرمنتظره شمارش آرای انتخابات این کشور است و اینکه نامزدهای مستقل وابسته به حزب عمران خان پیشتاز انتخابات هستند. با این حال نتیجه نهایی هنوز از سوی کمیسیون انتخابات پاکستان اعلام نشده و این وضعیت نگرانی احزاب این کشور را درپی داشته است. نامزدهای انتخاباتی حزب عمران خان که به دلیل سلب نشان انتخاباتی حزب خود (جنبش عدالت) از سوی دیوان عالی پاکستان مجبور به حضور در رقابت‌های انتخاباتی بدون عنوان حزب متبوع خود بودند، در صورت پیشتاز قطعی در انتخابات مجبور به پیوستن به یک حزب دیگر که دارای کرسی در مجلس ملی است، هستند زیرا براساس قانون اساسی پاکستان نامزدهای مستقلی که موفق به کسب کرسی شده‌اند تا زمانی که به حزبی ملحق نشوند قادر به تشکیل دولت نخواهند بود. رهبران دو حزب سنتی پاکستان مسلم لیگ نواز و حزب مردم که جز مدعیان اصلی تشکیل دولت آتی این کشور هستند، تاکنون نسبت به شمارش آرای انتخابات موضع‌گیری خاصی نکرده‌اند با این حال مسئولان این احزاب نیز خواستار اعلام فوری نتایج رسمی انتخابات شدند.
حزب مسلم لیگ پاکستان متعلق به نواز شریف تاکنون ۳۹ کرسی پارلمان پاکستان را به دست آورده است. حزب مردم پاکستان به رهبری بلاول بوتو زرداری، پسر بینظیر بوتو، نخست‌وزیر پیشین پاکستان نیز تاکنون ۳۰ کرسی کسب کرده است. اگر هیچ کدام از احزاب و جریان‌های سیاسی نتوانند اکثریت کرسی‌ها را به دست بیاورند حزبی که بیشترین کرسی را در اختیار دارد مامور تشکیل دولت ائتلافی خواهد شد. پاکستان با تورم اقتصادی بالا، کمبودها در انرژی و ناآرامی‌های ناشی از حملات گروه‌های مسلح روبرو است.
آقای خان در حال حاضر در زندان به سر می‌برد و حزب او به نام تحریک انصاف پاکستان (PTI) از شرکت در انتخابات منع شده است، بنابراین هواداران او به عنوان مستقل به رقابت پرداختند. تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که ممکن است هیچ برنده مشخصی در انتخابات وجود نداشته باشد و این به مصائب کشوری که تلاش می‌کند بر بحران اقتصادی خود غلبه کند بیافزاید. همزمان افزایش خشونت‌های ستیزه‌جویانه، فضای سیاسی در این کشور را به شدت قطبی کرده است.
اعلام نتایج بسیار اندک آن‌هم پس از ۱۸ ساعت بعد از بسته شدن صندوق‌های رای‌گیری در پاکستان امر غیرمعمولی است و شاخص سهام کراچی و اوراق قرضه دولتی پاکستان هم به دلیل‌عدم اطمینان نسبت به شرایط آینده کاهش یافته است. ظفر اقبال، دبیر ویژه کمیسیون انتخابات بدون اینکه اشاره‌ای به جزئیات داشته باشد مسئله و مشکل اینترنت را دلیل این تاخیر دانسته است. دولت پیش‌تر اعلام کرده بود که خدمات تلفن همراه را به عنوان یک اقدام امنیتی از دسترس خارج می‌کند. اتفاقی که با انتقادات زیادی روبرو بود. انتظار می‌رود که نبرد اصلی بین نامزدهای مورد حمایت خان، که در انتخابات ملی گذشته پیروز شد و حزب نخست وزیر پیشین یعنی نواز شریف باشد. خان بر این باور است که ارتش برای از بین بردن حزبش تلاش می‌کند، و همزمان برخی از تحلیلگران می‌گویند که شریف توسط ژنرال‌ها حمایت می‌شود.
آقای شریف که بسیاری از ناظران آن را یک نامزد قوی برای کسب نخست وزیری می‌دانند، روز پنجشنبه پس از رای دادن در شهر شرقی لاهور به خبرنگاران گفت: «در مورد یک دولت ائتلافی صحبت نکنید. برای یک دولت کسب اکثریت واضح بسیار مهم است و دولت نباید به دیگران متکی باشد.»

طبق آخرین خبرها
پیروزی ده‌ها نامزد طرفدار «عمران خان» در انتخابات پاکستان
یک رسانه پاکستانی گزارش داد کاندیداهای مستقل شرکت‌کننده در انتخابات سراسری این کشور که اکثرا طرفدار عمران خان هستند آنطور که برآوردهای این شبکه درباره کرسی‌های انتخابات تا کنون مشخص کرده توانسته‌اند ۴۹ کرسی پارلمانی را به دست بیاورند. به گزارش ایسنا، شبکه جئو نیوز پاکستان گزارش داد طبق برآوردهای این رسانه از شمارش آرای انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه پاکستان تا کنون که نتایج ۱۳۶ کرسی را تعیین کرده، کاندیداهای مستقل توانسته‌اند در ۴۹ کرسی از این ۱۳۶ کرسی پارلمانی به پیروزی برسند.
عمران نخست وزیر پیشین در زندان است و حزب او به نام «تحریک عدالت و انصاف» از شرکت در انتخابات منع شده است و نامزدهای این حزب به عنوان افراد مستقل در انتخابات عمومی شرکت کرده‌اند. خبرگزاری فرانسه به نقل از نتایج رسمی کمیسیون انتخابات گزارش داده که نامزدهای مورد حمایت حزب عمران خان تاکنون دستکم ۴۹ کرسی را به دست آورده‌اند و پس از آن، حزب مسلم لیگ شاخه نواز ۴۲ کرسی و حزب مردم ۳۴ کرسی به دست آورده‌اند. شمارش ۱۳۶ کرسی از ۲۳۵ کرسی تاکنون اعلام شده است.
در انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه پاکستان ۲۶۵ کرسی از مجموع ۲۶۶ کرسی در معرض رقابت قرار گرفتند و یک حزب سیاسی برای کسب اکثریت ساده در پارلمان نیازمند ۱۳۳ کرسی است. شبکه جئو گزارش داد، حزب مسلم لیگ نواز پاکستان متعلق به نواز شریف، کسی که
سه دوره نخست وزیر این کشور بود و چندی پیش از تبعید به وطنش برگشت تاکنون توانسته ۴۲ کرسی را کسب کند. اسحاق‌دار، دستیار نواز شریف روز جمعه از احتمال اینکه این حزب با کاندیداهای مستقل یک دولت ائتلافی را تشکیل دهد خبر داد. اسحاق دار بیان کرد: «من اطمینان دارم که ما یک دولت تشکیل خواهیم داد.»
او اضافه کرد حزب وی چنانچه هر حزب دیگری به عنوان پیروز واضح انتخابات بیرون بیاید نتایج انتخابات را خواهد پذیرفت. روز پنجشنبه ۱۲۸ میلیون پاکستانی به پای صندوق‌های رای رفتند تا دولت بعدی کشورشان را برای پنج سال آتی و همچنین مجلس قانونگذاری چهار ایالت کشورشان را انتخاب کنند. به گزارش رسانه پاکستانی داون، عمران خان، نخست‌وزیر پیشین پاکستان و دیگر سیاستمداران سرشناسی که در زندان به سر می‌برند، از طریق پستی در انتخابات شرکت کردند. پاکستان یک دموکراسی پارلمانی است و رأی‌گیری برای کرسی‌های مجلس قانونگذاری فدرال به نام «مجلس ملی» و چهار مجلس قانونگذاری استانی یا ایالتی انجام می‌شود.
مجلس ملی پاکستان از ۳۳۶ کرسی تشکیل شده است. ۲۶۶ کرسی از طریق رای‌گیری مستقیم در روز انتخابات مشخص می‌شود، در حالی که ۷۰ کرسی اختصاصی – ۶۰ کرسی برای زنان و ۱۰ کرسی برای غیرمسلمانان – بر اساس قدرت هر حزب در مجلس اختصاص داده شده است. پس از تشکیل مجلس ملی، رای‌گیری پارلمانی برای انتخاب رهبر مجلس برگزار می‌شود که نخست‌وزیر می‌شود. یک نامزد موفق باید اکثریت ساده را در مجلس به دست آورد، یعنی حمایت حداقل ۱۶۹ عضو. هنگامی که یک نامزد نخست‌وزیری در مجلس ملی رأی آورد، به عنوان نخست‌وزیر سوگند یاد می‌کند. نخست‌وزیر جدید وزرای کابینه را انتخاب می‌کند که دولت فدرال را تشکیل می‌دهند. روند مشابهی در سطح ایالتی برای انتخاب سروزیر و یک دولت محلی دنبال می‌شود.

 آیا پاکستان دچار بن بست سیاسی می‌شود؟
اغلب کارشناسان سیاست بین‌الملل معتقدند اسلام آباد از زمان برکناری عمران خان دچار پریشانی در سیاست داخلی شده، انسجام و وحدت درونی مردم پاکستان جای خود را به کشمکش‌های سیاسی داده است و همین مسئله حتی بر تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای پاکستان تأثیر منفی برجای گذاشته است.
این کارشناسان همچنین بحران‌های اقتصادی، امنیتی، قومی – مذهبی، مهاجران غیر قانونی، جدایی طلب ها، گروه‌های فعال داعش و تحریک طالبان پاکستان که خیلی به هم نزدیک شده‌اند و تحرکاتی که در ایالت بلوچستان پاکستان رخ می‌دهد را در کنار وضعیت نامعلوم طالبان در افغانستان مهم‌ترین دغدغه‌های پیش روی اسلام آباد معرفی کرده معتقدند، به دلیل این بحران‌ها و بن بست‌های سیاسی موجود، ضمن آن که احتمال دارد انتخابات عمومی در پاکستان با تاخیر برگزار شود، برگزاری انتخابات، به موقع یا با تاخیر نیز نمی‌تواند گره‌های موجود را باز کند. مسئله‌ی مهم دیگر، توافقات پنهانی «نواز شریف» و مقامات ارشد ارتش در پاکستان است که به نظر می‌رسد این توافقات نیز خیلی پایدار باقی نماند و نواز شریف به دلیل کینه‌ای که به واسطه‌ی دو بار برکناری از قدرت توسط ارتش در دل دارد در زمان نخست وزیری چندان به خواست فرماندهان عالی‌رتبه‌ی ارتش گردن ننهد.
در مقابل اما عده‌ای از تحلیلگران سیاسی مسائل پاکستان نیز گفته اند؛ پنجابی بودن نواز شریف و فرماندهان عالی رتبه ارتش باعث خواهد شد تا اختلافات و کدورت‌های سابق حتی به صورت موقت به فراموشی سپرده شود و توافقات نواز و ارتش چندان دستخوش چالش و تنش نشود.
نکته‌ی مهم‌تر اما، بحران‌هایی است که اسلام آباد را تهدید می‌کند. از همه مهم تر، بحران‌های اقتصادی، فقر و تورم و بیکاری و در کنار این‌ها بحران‌های قومی، مذهبی و امنیتی است. پاکستان به دلیل ماه‌ها بی‌ثباتی، عمدتاً صحنه‌ای برای ترکتازی گروه‌های تروریستی، جدایی طلب‌ها و کسانی است که به دنبال استقلال بلوچستان هستند. این مجموعه بحران‌ها، چه انتخابات به موقع برگزار شود و چه با تاخیر، درنهایت دولت آینده‌ی پاکستان را درگیر مسائلی خواهد کرد که قادر است وضعیت را حتی از زمان فعلی بغرنج‌تر کند.

 آیا تحولات سیاسی در پاکستان مهم است؟!
سوال مهمی که به آن باید پرداخت این که: «آیا تحولات سیاسی در پاکستان برای جمهوری اسلامی ایران مهم است؟» و اگر مهم است، چرا؟
اکثر کارشناسان مسائل سیاست بین‌الملل از جمله «پیرمحمد ملازهی» در سلسله گفتگوهای خود با آفتاب یزد همواره بر این مهم تاکید داشته‌اند که هر گونه بی‌ثباتی در کشورهای همسایه، مستقیم یا غیر مستقیم ایران را نیز تحت الشعاع قرار خواهد داد. از مسائل مرزی گرفته تا تعاملات سیاسی اقتصادی.
نکته‌ی دیگر اما به هم پیوستگی نامرئی افغانستان، پاکستان و ایران در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است. ملازهی در یکی از گفتگوهای خود با آفتاب یزد می‌گوید: « زمین رقابت بلوک شرق و غرب، سه کشور ایران، پاکستان و افغانستان هستند. چه آمریکا موفق به بردن شود و چه پکن باید توجه داشت آن‌ها مجموعه‌ی این سه کشور را مد نظر دارند یعنی هدفگذاری چین و آمریکا به عنوان دو قدرت برتر جهانی، کشاندن رقابت به زمین این سه کشور است فلذا هر تحولی در ایران، پاکستان یا افغانستان بر سرنوشت هر سه کشور تاثیر خواهد گذاشت. مسئله‌ی دیگر اما دولتی است که در اسلام آباد بر سر کار می‌آید. دوری و نزدیکی این دولت به امریکا و برخی کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس مستقیماً بر سردی و گرمی روابط تهران و اسلام آباد، کابل و تهران و کابل و اسلام آباد مؤثر خواهد بود.
مضاف بر این مسئله نباید از نظر دور داشت که اختلافات کهنه شده‌ی پاکستان و هندوستان در کنار بازیگری روس‌ها در این منطقه نیز می‌تواند بسیاری از پارامترها را دستخوش تغییر کند ضمن آن که، ایران طی چند سال اخیر، علی رغم همه‌ی تلاش‌هایی که به کاربسته، هنوز موفق به برقراری روابط گرم و صمیمانه با اسلام آباد نشده است.
در کنار همه‌ی این مسائل، سرمایه‌گذاری‌های چین در پاکستان و نامعلوم بودن سرنوشت این سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل وجود اختلافات سیاسی در پاکستان نیز مزید بر علت شده است و همچنان باید منتظر تعیین نتیجه‌ی انتخابات در پاکستان و تصمیم مقامات پکن نیز باقی ماند. مجموعه‌ی این مسائل، فارغ از این که انتخابات به چه سرنوشتی دچار شود حکایت از آن دارد که جمهوری اسلامی ایران باید با دقت تحولات در پاکستان را زیر نظر داشته باشد.