آفتاب یزد – رضا بردستانی: یکی از معروف‌ترین چهره‌هایی که درباره‌ی او بسیار شنیده‌ایم اما اندک می‌دانیم؛ «الکسی ناوالنی»، جدی‌ترین و پُرقدرت‌ترین منتقد و مخالف «ولادیمیر پوتین» که حتی نامزد ریاست جمهوری در روسیه شد (۲۰۱۸) اما نتوانست در نهایت به رقابت‌های انتخاباتی به دلیل ممانعت ایجاد شده، راه پیدا کند. ناوالنی می‌گوید: «اشکالی ندارد […]

آفتاب یزد – رضا بردستانی: یکی از معروف‌ترین چهره‌هایی که درباره‌ی او بسیار شنیده‌ایم اما اندک می‌دانیم؛ «الکسی ناوالنی»، جدی‌ترین و پُرقدرت‌ترین منتقد و مخالف «ولادیمیر پوتین» که حتی نامزد ریاست جمهوری در روسیه شد (۲۰۱۸) اما نتوانست در نهایت به رقابت‌های انتخاباتی به دلیل ممانعت ایجاد شده، راه پیدا کند. ناوالنی می‌گوید: «اشکالی ندارد که یک راه امن را برای نشان دادن مقاومت خود انتخاب کنند، اما اینکه هیچ کاری نکنند شرم است. شرم‌آور است که به خود اجازه دهید مرعوب شوید.» این جمله شاید دکترین مبارزاتی او تلقی شود، چهره‌ای که از میان برداشته شدنِ وی همچون «پریگوژین» کاملاً قابل حدس زدن (محتمل) بود؛ پریگوژین در هوا و ناوالنی، حوالی قطب شمال طعمه‌ی مرگی شد که قطعاً نزدیک‌ترین چهره‌ها به پوتین نیز، طبیعی بودن آن مرگ را باور نخواهند کرد!

سازمان زندان‌های روسیه: الکسی ناوالنی، مخالف سرسخت ولادیمیر پوتین در زندان درگذشت
زندانی در منطقه یامالو-نِنِتس روسیه، جایی که الکسی ناوالنی، رهبر اپوزیسیون و مخالف سرسخت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری، در آن دوران محکومیت خود را سپری می‌کرد، روز جمعه ۱۶ فوریه /۲۷ بهمن از مرگ او خبر داد. در بیانیه‌ای که منتشر شده آمده است: ناوالنی پس از پیاده‌روی در روز جمعه «احساس ناخوشی» کرد و «تقریبا بلافاصله از هوش رفت.» در بیانیه همچنین آمده است که کادر پزشکی بلافاصله بر بالین آقای ناوالنی حاضر شده اما نتوانسته‌اند او را احیا کنند. ناوالنی ۴۷ساله در حال گذراندن دوران محکومیت ۱۹ساله خود به اتهام داشتن یک بنیاد ضد فساد بود که دستگاه قضائی روسیه آن را یک «سازمان افراطی» خوانده و فعالیتش را غیرقانونی اعلام کرد. وی در ماه دسامبر گذشته از زندانی در منطقه ولادیمیر در مرکز روسیه به یک منطقه دور افتاده در قطب شمال روسیه منتقل شد. این منطقه دور افتاده با نام خارپ به‌دلیل زمستان‌های طولانی و طاقت‌فرسا معروف است. خارپ حدود ۱۰۰ کیلومتر از ورکوتا فاصله دارد که معادن زغال سنگ آن بخشی از سیستم اردوگاه زندان گولاگ شوروی بود. ناوالنی در ژانویه ۲۰۲۱ میلادی به محض بازگشت از آلمان به روسیه دستگیر شد. او در سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی هنگام سفر از سیبری به سمت مسکو، در داخل هواپیما به کما رفت و در نهایت برای درمان به آلمان منتقل شد. آزمایش‌های انجام شده در بیمارستان آلمان نشان داد که او به سم اعصاب نوویچوک مسموم شده است. منتقدان حکومت ولادیمیر پوتین بر این باورند که مسمومیت او به دستور رئیس‌‍جمهوری روسیه انجام شده است؛ با این وجود کرملین هرگونه نقش داشتن در این ماجرا را رد کرد.

 واکنش‌ها به مرگ ناوالنی؛ از کاخ کرملین تا دیگران…
خبرگزاری روسی تاس با انتشار بیانیه کرملین اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از درگذشت منتقد خود مطلع شده است و کاخ کرملین اطلاعات بیشتری درباره مرگ وی ندارد. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز گفته است که سازمان زندان‌ها تمام بررسی‌های لازم را درباره مرگ وی انجام می‌دهد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز اعلام کرد: تا آنجا که ما می‌دانیم، در حال حاضر مطابق با تمام قوانین فعلی، سرویس تعزیرات فدرال درگیر تمام بازرسی‌ها، شفاف سازی‌ها و غیره است. یعنی دیگر هیچ دستورالعملی لازم نیست، زیرا مجموعه قوانین خاصی در این زمینه وجود دارد که در حال حاضر سرویس تعزیرات فدرال بر اساس آن عمل می‌کند. در این باره ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو گفت که تمام حقایق مربوط به مرگ الکسی ناوالنی باید ثابت شود و روسیه باید به سوالات جدی پاسخ دهد. در همین حال، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت: واکنش فوری رهبران ناتو به کشته شدن ناوالنی در قالب اتهامات مستقیم علیه روسیه، شخصی است. وی افزود: هنوز هیچ بررسی پزشکی قانونی وجود ندارد، اما نتایج غرب از قبل آماده شده است. رهبران اروپا پوتین را تنها مسبب و مسئول مرگ آلکسی ناوالنی نامیدند. دقایقی پس از اعلام خبر مرگ آلکسی ناوالنی در زندان روسیه، رئیس جمهوری لتونی، صریحاً رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین را متهم به قتل آلکسی ناوالنی کرد و گفت: «صرف نظر از این که چه عقیده‌ای درباره‌ی ناوالنی داشته باشیم، او به طرز بی‌رحمانه‌ای توسط کرملین به قتل رسیده است. این واقعیت گویای ماهیت حقیقی رژیم فعلی روسیه است.» وزیر خارجه آمریکا گفت: گزارش‌های مربوط به کشته شدن الکسی ناوالنی بر ضعف و پوسیدگی سیستمی تأکید می‌کند که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ساخته است. او روسیه را مسئول مرگ ناوالنی خواند و گفت؛ آمریکا با کشورهای دیگری که درباره‌ی این مسئله نگران هستند صحبت خواهد کرد. لیودمیلا ناوالنایا، مادر ناوالنی گفت که نمی‌خواهد هیچ پیام تسلیتی درباره مرگ فرزندش بشنود (!) او در پستی فیسبوکی نوشت که آخرین بار پسرش را دوشنبه، ۱۲ فوریه/ ۲۴ بهمن، در زندان، «زنده، سالم و خوشحال» دیده است. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا، ضمن تسلیت و ابراز همدردی با خانواده و دوستان الکسی ناوالنی و مردم روسیه، یکی از سخنان این چهره مخالف پوتین را در مصاحبه با سی. ان. ان
بازنشر کرد. ناوالنی در این مصاحبه گفته بود: «اگر آن‌ها تصمیم به کشتن من بگیرند شما اجازه ندارید که تسلیم شوید، ما فوق العاده قوی هستیم، باید از این قدرت استفاده کنیم و تسلیم نشویم.» اولاف شولتس، صدراعظم آلمان ضمن ابراز ناراحتی گفت: «مرگ ناوالنی نشانه وحشتناکی است که روسیه طی سال‌های اخیر به چه کشوری تغییر یافته است! دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا خواستار پاسخگو شدن ولادیمیر پوتین در قبال مرگ آلکسی ناوالنی شد و گفت: «هیچ کس نباید به ماهیت وحشتناک رژیم پوتین شک کند!» وی در «ایکس» نوشت: «ناوالنی شجاعانه با فساد مبارزه کرد. روسیه علیه ناوالنی اتهاماتی جعل کرد، مسمومش کرد، او را به مستعمره‌ای در قطب شمال فرستاد و اکنون به طرز غم‌انگیزی درگذشت.» ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا خبر مرگ چهره سرشناس مخالف پوتین را وحشتناک خواند و گفت: «ناوالنی به عنوان سرسخت‌ترین مدافع دموکراسی روسیه، در طول زندگی‌اش شجاعت باورنکردنی از خود نشان داد.» روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا در واکنش به گزارش‌ها درباره‌ی مرگ الکسی ناوالنی نوشت: «جهان مبارزی را از دست داد که شجاعتش در نسل‌های آینده شنیده خواهد شد، مبارزه‌ی او برای دموکراسی ادامه خواهد داشت.» شارل میشل، رئیس شورای اروپا گفت: «الکسی ناوالنی برای ارزش‌های آزادی و دموکراسی جنگید و اتحادیه اروپا روسیه را مسئول مرگ او می‌داند.»

 نزدیکان ناوالنی مرگ او را تایید نکرده‌اند
نزدیکان ناوالنی با این حال مرگ این سیاستمدار را هنوز تایید نکرده‌اند. کیرا یارمیش، سخنگوی ناوالنی در شبکه ایکس نوشت: «وکیل الکسی اکنون به خارپ پرواز می‌کند. به محض اینکه اطلاعاتی کسب کنیم آن را گزارش خواهیم کرد.» در همین حال لئونید ولکوف، رئیس دفتر وی، اعلامیه زندان را به‌عنوان «اعتراف به کشته شدن» ناوالنی در زندان توصیف کرد اما هشدار داد که آن‌ها هنوز تاییدی دریافت نکرده‌اند. ناوالنی پیش از این، پس از شکایت از سوء تغذیه و سایر بیماری‌ها به‌دلیل بدرفتاری در زندان در بیمارستان تحت درمان قرار گرفته بود. ناوالنی یک سیاستمدار ملی‌گرا بود که علیه تقلب در انتخابات و فساد دولتی مبارزه می‌کرد. او سال‌ها پیش درباره حلقه درونی اطراف پوتین تحقیقی را انجام داد و یافته‌های خود را در ویدئوهایی به اشتراک گذاشت که صدها میلیون بازدیدکننده داشت. او در سال ۲۰۱۳ موفق به کسب ۲۷ درصد از آرا در انتخابات شهرداری مسکو شد.

 محکومیت همچون دوران استالین
ناوالنی در شب صدور حکم، در بیانیه‌ای که احتمالا از طریق تیمش در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده بود گفت که انتظار دارد حکمی که به او می‌دهند به شکل «استالین‌وار…زیاد» باشد. در این بیانیه، ناوالنی از مردم روسیه خواست تا «شخصا» مقاومت کنند و آن‌ها را تشویق به حمایت از زندانیان سیاسی، توزیع آگهی یا رفتن به تجمعات کرد. او به روس‌ها گفت که اشکالی ندارد که یک راه امن را برای نشان دادن مقاومت خود انتخاب کنند، اما «اینکه هیچ کاری نکنند شرم است. شرم‌آور است که به خود اجازه دهید مرعوب شوید.» این سیاستمدار معترض و منتقد که دوران محکومیت خود را در یک زندان فوق امنیتی به نام تبعیدگاه جزایی شهر «میلی‌خووا» در ۲۳۰ کیلومتری شرق مسکو می‌گذراند به دلیل تخلفات انضباطی ادعایی مانند عدم بستن صحیح دکمه‌های لباس زندان، معرفی نامناسب خود به نگهبان یا عدم شستن صورتش در مدت زمان تعیین‌شده، ماه‌ها در یک سلول کوچک انفرادی موسوم به «سلول تنبیهی» نگه‌داری شده بود! در مجموع، او تقریبا ۲۰۰ روز را در سلول انفرادی گذرانده است. قانون روسیه تصریح می‌کند که فقط کسانی که به حبس ابد محکوم می‌شوند یا «تکرارکنندگان جرایم به‌ویژه خطرناک» به این نوع زندان‌ها فرستاده می‌شوند. در همان زمان، در رسانه‌های اجتماعی، دستیاران ناوالنی از حامیان خود خواسته بودند تا به شهر میلی‌خووا بروند تا با این سیاستمدار ابراز همبستگی کنند که در نهایت، تنها حدود ۴۰ هوادار از شهرهای مختلف روسیه در خارج از تبعیدگاه «میلی‌خووا» تجمع کردند.