قانون هوای پاک روی هوا

براساس اظهارات عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و اقلیم وزارت بهداشت حدود ۱۳.۹درصد ازمرگ‌های طبیعی ایران منتسب به آلودگی هواست؛ یعنی حدود ۱۳/۹ درصد از مرگ‌های طبیعی ایران منتسب به آلودگی هواست آماری که حکایت از نقش منفی هوای آلوده در حیات انسانی دارد اگرچه سال‌های سال است آلودگی هوا جان انسان‌های بی‌گناه را می‌گیرد و بسیاری از متولیان و مدیران امور شهری چاره علمی و دقیق نیندیشیدند و عملا دست به دامن باد و باران شده و خود طبیعت به داد مردم رسیده است و با وجود قانون و آئین نامه هوای پاک و سایر قوانین و مقررات مرتبط و با وجود سازمان‌های متعدد و علیرغم صرف بودجه
عمومی و هزینه بیت‌المال و برگزاری جلسات و کنفرانس و سمینارهای گوناگون به نام هوای پاک و به کام دیگران عملا منفعتی در این حوزه عاید جامعه و فضای شهری نشده است. طبق آیین‌نامه قانون هوای پاک، وزارت بهداشت وظیفه دارد که سالانه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را بررسی، محاسبه و منتشر کند، بر این اساس از سال ۱۳۹۵ مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را سالانه محاسبه و منتشر می‌کنند. طبق بررسی‌ها و محاسباتی که با مدل پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت در ۳۳ شهر کشور در سال ۱۴۰۱ انجام شده، ذرات معلق PM ۲.۵ را محاسبه کردند؛ مشخص شده است که ۱۳.۹ درصد از مرگ‌های طبیعی در کشورمان، منتسب به این ذرات معلق بوده است.

میانگین غلظت ذرات معلق در کشور ما ۳۸ میکروگرم است که ۷.۶ برابر بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت و بیش از سه برابر استاندارد ملی کشورمان است!
بالاترین شاخص کیفیت هوا در جهان به‌طور میانگین عدد ۱۶۹ است، میانگین شاخص کیفیت هوا در کشور ایران عدد ۹۴ است. سالیانه ۷میلیون نفر در جهان بر اثر مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که کشور ما به نسبت جمعیت و وسعت جغرافیایی یکی از کشورهایی است که در این خصوص
بیشترین آمار را داراست مطابق اعلام سازمان محیط زیست مرگ منتسب به آلودگی هوا، سالانه ۲۶ هزار نفر! است که قابل توجه و جای تاسف دارد طبق بررسی‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت در ۳۳ شهر (سال ۱۴۰۱)، بیش از ۲۶ هزار نفر به‌دلیل مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا جان خود را از دست دادند که خسارت معادل آن ۱۱.۳ میلیارد دلار برآورد شده است، طبق این گزارش تهران بیش از ۶ هزار مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا داشته که خسارت معادل آن ۳ میلیارد دلار است. زخم کاری آلودگی هوا بر پیکر مردم، مرگ بیش از ۲۶ هزار نفر در سال به‌دلیل نفس کشیدن میان ذرات معلق در هوا، کسانی‌که می‌توانستند حیات را بیشتر تجربه کنند با مرگ زودرس بدرقه ابدی شدند. سریال آلودگی‌هایی که دیگر فقط برای تهران نیست شهر به شهر نفس کشیدن را سخت کرده است، آسمان در اصفهان، مشهد، اراک، خوزستان و تعدادی دیگر از شهرها تیره شده، دست مسئول و مدیر هم مقابل ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون به نشانه تسلیم بالاست، فقط مدرسه‌ها تعطیل می‌شوند، فروش طرح ترافیک ممنوع می‌شود و تردد خودروها زوج و فرد، بادی هم نمی‌وزد تا با خودش کمی نفس بیاورد؛ فقط در سال ۱۴۰۱، «بیش از ۶ هزار تهرانی به‌دلیل مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا جان باختند که خسارت معادل همه این مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا ۱۱.۳ میلیارد دلار در ایران و ۳ میلیارد دلار در تهران برآورد شده است. سال‌هاست فصل سرما با آلودگی هوا گره خورده است، این روزها که می‌رسد سر و صدای چند متهم همیشگی شنیده می‌شود، مازوت سوزی در نیروگاه‌ها، کیفیت پایین سوخت خودروها، تردد خودروهای فرسوده و حمل و نقل عمومی ضعیف در شهرها؛ عواملی که برخی از آن‌ها همواره میان تایید و تکذیب میشود بعد از مازوت سوزی در نیروگاه‌ها کیفیت سوخت خودروها متهم دیگر آلودگی هوا در شهرها از جمله آن است از سوخت نیروگاه و خودرو که بگذریم متهم بعدی خودروهای فرسوده هستند، دلایل آلودگی هوای تهران مانند سال‌های گذشته است و اتفاق جدیدی برای امسال رخ نداده، منابع ثابت و متحرک آلوده‌کننده هوا نسبت به سال‌های قبل کمتر نشده که بیشتر هم شده است، فقط در تهران نسبت به سال گذشته بین ۳۵۰ الی ۴۰۰ هزار خودرو، و در کل کشور حدود یک میلیون و ۴۷۰هزار خودرو اضافه شد، درحالی که در مدت مشابه کمتر از ۲۱ هزار خودرو اسقاط و
از رده خارج شدند.» در شش ماهه اول امسال روزانه ۱۱۶ میلیون لیتر مصرف بنزین داشتیم، همین الان هم آمار مصرف سوخت بالا است، ترافیک تهران نشان می‌دهد به تردد خودروهای شخصی به‌خصوص تک سرنشین اضافه شده برای اینکه حمل و نقل عمومی کارآمدی خود را از دست داده است، در تهران حدود دو هزار و پنجاه اتوبوس درحال حرکت داریم، با این حجم از مسافر درون شهری طبیعتا بار جابجایی مسافر را تاکسی‌های اینترنتی و خودروهای شخصی تحمل می‌کنند. در کل کشور نزدیک به هفت میلیون خودروی فرسوده وجود دارد، هر سال که می‌گذرد به تعداد و سن این خودروها اضافه می‌شود، از طرفی مصرف سوخت هم افزایش پیدا می‌کند، همه این‌ها یعنی منابع جدید آلوده‌کننده هوا، بنابراین به دلایل آلودگی هوا چیزی اضافه نشده است، همان دلایل قبلی هستند که تشدید می‌شوند.
نکته مهم این است که سوخت با کیفیت در کنار خودروی با کیفیت نتیجه مطلوب دارد، اگر سوخت با کیفیت در خودروی فرسوده و بدون استاندارد ریخته شود باز هم انتشار آلودگی دارد. جلوگیری از آلودگی هوا نیاز به یک زنجیره دارد، سوخت با کیفیت، خودروی استاندارد، مصرف بهینه انرژی و توان بالای حمل‌ونقل عمومی، هرکدام از این موارد هم سازمان و متولی خودش را دارد، قانون هوای پاک هم هست اما اجرا نمی‌شود، وضعیت آلودگی شهرهای ایران میان عوامل مشخص و معلومی معلق است، همه می‌دانند دلیل این آلودگی چیست اما برای حل مسئله انگار از دست کسی کاری برنمی‌آید!