آفتاب یزد- گروه شبکه: سالهاست که ایران بر سر حقابه خود از رود «هیرمند» با افغانستان اختلاف دارد. اختلافی قدیمی که با مذاکرات بسیار هم تاکنون حل نشده است. این در حالی است که زندگی مردم منطقه سیستان و بلوچستان وابسته هیرمندی است که از افغانستان سرچشمه می‌گیرد. بارها دولت طالبان با بهانه‌های مختلف مانع […]

آفتاب یزد- گروه شبکه: سالهاست که ایران بر سر حقابه خود از رود «هیرمند» با افغانستان اختلاف دارد. اختلافی قدیمی که با مذاکرات بسیار هم تاکنون حل نشده است. این در حالی است که زندگی مردم منطقه سیستان و بلوچستان وابسته هیرمندی است که از افغانستان سرچشمه می‌گیرد. بارها دولت طالبان با بهانه‌های مختلف مانع از پرداخت حقابه هیرمند شده است به طوری که دیگر امیدی نیست که آن‌ها حقابه هیرمند را بپردازند. همانطور که عنوان شد ایران همواره تلاش کرده تا از طریق پیگیری دیپلماسی موضوع حقابه خود از هیرمند را پیگیری کند، اما تا الان موفق نبوده است؛ قسمت تلخ ماجرا هم اینجاست که با این همه بدقولی طالبان باز هم دولت به آن‌ها امتیاز ویژه داده است به طوری که گفته می‌شود طالبان در چابهار سرمایه‌گذاری کرده است. موضوعی که انتقاد شدید روزنامه جمهوری اسلامی راهم درپی داشته است. این روزنامه نوشته است: «در حالی که نگرانی‌های زیادی درباره نفوذ تروریست‌های طالبان در نقاط مختلف کشورمان وجود دارد، بازگذاشتن دست حکومت خودخوانده این گروه در چابهار چه مفهومی دارد؟ علاوه بر این، گسترش ارتباطات در زمینه‌های مختلف با گروهی که حاکمیت آن را به رسمیت نشناخته‌ایم چه وجهی از نظر قانونی دارد؟ و سؤال دیگر اینکه در شرایطی که حکومت خودخوانده طالبان به هیچیک از تعهدات افغانستان در قبال ایران پای‌بند نیست و حتی حقابه ایران از هیرمند را نیز نمی‌دهد، اینهمه امتیاز دادن به این حکومت غیرقانونی چرا؟»

درباره حق‌آبه هیرمند هنوز اتفاقی رخ نداده است
اما مطابق آخرین خبرها در خصوص حقابه هیرمند، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست گفت: در مورد حق‌آبه هیرمند هیچ اتفاقی خاصی نیفتاده است؛ در حالی که جلسات آن با حضور وزارت نیرو به نمایندگی از ایران در حال انجام است. البته ما موضوع حق آبه محیط زیست را به صورت جداگانه پیگیری می‌کنیم به نمایندگان طالبان هم که به ایران آمده بودند این موضوع را گفتیم و منتظریم تا جلسات آن برگزار شود.

نشست اخیر با طالبان درباره آب هیرمند نتیجه نداشت
از سوی دیگر نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان درباره آخرین گفت‌وگوهای ایران و افغانستان بر سر مسئله حق‌آبه هیرمند با اشاره به بیست‌وهفتمین نشست کمیساران آب میان دو کشور در زابل گفت که تشکیل این اجلاس در چارچوب معاهده ۱۳۵۱ است. هر چند این اجلاس نتیجه مطلوبی که وزارت نیرو دنبال می‌کرد در برنداشت، اما این نشست‌ها گام‌هایی است که در مسیر تحقق اجرای معاهده مذکور لازم است. وی ادامه داد: مقامات طالبان از ابتدا مطرح کردند، متعهد به معاهده ۱۳۵۱ هستند. سال گذشته به دلیل بی‌توجهی که صورت گرفت بخش زیادی از سیلاب‌ها به یک منطقه سرازیر شد که یکی از دلایل آن به سد کمال خان برمی‌گردد. از نظر کارشناسان سد کمال خان یک سد انحرافی است که ظرفیت آن کم است و به گونه‌ای ساخته شده است که عمده آبی که از آن می‌آید، سیلاب است و گنجایش لازم را برای این حجم از سیلاب ندارد و به سمت منطقه شوره‌زار رها می‌شود. از طرفی درهای خروجی این سد در جایی قرار گرفته است که زمین روبروی آن در ارتفاع بالاتری قرار دارد. کاظمی‌قمی گفت: در یک سال گذشته مقامات طالبان به ما گفتند اشکالات سد را برطرف کردیم، اول اینکه دیواره‌ای که آب پشت سد می‌آید و از آن سرریز می‌شود را مهار کردند، دوم اینکه درهای اصلی سد را تعمیر کردند و دیگری تسطیح زمین جلوی درهای اصلی بوده است. وی ادامه داد: در اجلاس کمیساران قرار شد مقامات فنی ایران این مسائل را راستی‌آزمایی کنند و ما گفتیم آمادگی داریم در اصلاحاتی که نیاز است، کمک کنیم. سفیر ایران در افغانستان در پاسخ به این که حق‌آبه ایران در سال آبی جاری در دسترس قرار می‌گیرد؟ اظهار کرد: در معاهده ۱۳۵۱ نگفته است اگر آبی بیاید حق‌آبه داده می‌شود بلکه گفته شده، از میزان آبی که در سد کجکی است باید حق آبه ایران از آن میزان داده شود، به نوعی گفته نشده است که اگر باران آمد حق آبه ایران داده شود. وی گفت: اولین بار چند ماه قبل از معتمدان و متخصصان ما رفتند و مرکز ایستگاه سنجش در افغانستان را بازدید کردند و اعلام شد که دبی آب خیلی قابل توجه نیست، البته آن زمان در میانه تابستان بودیم ولی الان که در پایان زمستان هستیم درخواست بازدید و سنجش داریم و خوشبختانه نسبت به سنجش دبی آب مقامات طالبان سخت‌گیری ندارند و ما می‌توانیم این سنجش را انجام دهیم. البته واقعیت این است که به دلیل شرایط و موانعی که در مسیر است، اگر قرار باشد آب تدریجی رها شود، چندان آبی سمت ایران نمی‌آید مگر اینکه دفعتا آب سرازیر شود.
نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان با اشاره به تاکید مقامات مرکز دارالاماره در قندهار که اعلام کردند باید حق‌آبه ایران داده شود گفت، بعد از مذاکرات و نشست‌هایی که با مقامات طالبان داشتیم امیدواریم در سال آبی جاری یعنی تا مهرماه شاهد وارد شدن آب هیرمند از افغانستان به کشور باشیم.
دریافت حق‌آبه مطالبه به حق مردم و جمهوری اسلامی است
وی با تاکید بر این که دریافت حق‌آبه مطالبه به حق مردم و جمهوری اسلامی است و ما به جد آن را دنبال می‌کنیم، اظهار کرد: مسئله آب یکی از موضوعات مهمی است که بین ما و افغانستان پیگیری می‌شود، البته مسائلی از جمله امنیت، مبارزه با تروریسم، همکاری‌های اقتصادی و تجاری، مبارزه با مواد مخدر، امنیت مرزها و صیانت از زبان فارسی و غیره نیز در دستور کار ما است و در بخش قابل توجهی از این مسائل همکاری خوبی در حال انجام است و امیدواریم مسئله آب هم در یک فضای صمیمی محقق شود. کاظمی قمی در پاسخ به سوال دیگری درباره تعداد مهاجران افغان که بعد از تغییر حکومت در افغانستان وارد ایران شده‌اند؟ گفت: قبل از حکمرانی طالبان آماری که گفته می‌شد حدود ۴ میلیون نفر بود و آماری که الان گفته می‌شود و برای ما قابل احصا است، حدود ۶ میلیون نفر است. وی در پاسخ به اینکه اما در فضای رسانه ارقام خیلی بیشتر از این است تصریح کرد: بله من هم شنیدم که ارقامی مثلا بین ۸ تا ۱۰ میلیون نفر هم گفته شده است، اما برای ما ۶ میلیون نفر قابل احصا است. بعد از تغییر سیاسی در افغانستان طبیعی بود که بخشی از مردم به خاطر مسائل اقتصادی و امنیتی به ایران مهاجرت کنند البته ما باید جدای از این مسئله کنترل مرز و امنیت آن را جدی بگیریم، این ربطی به ورود مهاجران غیرقانونی ندارد. ما مرز مشخصی با افغانستان داریم که باید نسبت به حوادثی که در مرز ممکن است با آن رو به رو شویم از جمله قاچاق انسان، مواد مخدر، بنزین و غیره محکم باشیم و این هم به طور جدی در دستور کار است. نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان خاطرنشان کرد: ما ضمن اینکه دنبال امنیت در مرز با افغانستان هستیم، به دنبال اقتصادی کردن مرز هم هستیم و چند طرح مکمل را در این مورد پیگیری می‌کنیم. وی درباره موضوع انسداد فیزیکی مرز کشور با افغانستان گفت مطالعه برای چگونگی انسداد فیزیکی مرز در حال انجام است، قرار است این انسداد به شکل دیوار بتنی باشد و از جمله کارهای بزرگی است که ضروری است انجام شود. هر چند هزینه زیادی دارد اما منافع ناشی از این انسداد بسیار سودمند است چرا که امنیت مرز مقوم حاکمیت ملی است. کاظمی‌قمی درباره اجرای طرح انسداد فیزیکی مرز بعد از سال‌ها گفت: سال‌هاست که کشور به این دستور کار و برنامه رسیده و طراحی‌های اولیه هم برای آن انجام شده است و این مسئله صرفا به خاطر ممانعت از ورود مهاجران غیرقانونی و مقابله با قاچاق انسان و مواد مخدر و غیره نیست. با توجه به این‌که دشمنان امت اسلام به شکل‌های مختلف دنبال ضربه زدن به ما هستند از جمله با بسیج نیروهای نیابتی تروریستی، لزوما با مرزهای ترسیم شده دو کشور مواجه نیستیم بلکه با مقولات تروریستی مختلف در مرز مواجهیم که با حمایت قدرت‌های بزرگ که امروز از قدرت نرم و سخت همزمان برای ضربه زدن به ما استفاده می‌کنند، انجام می‌شود؛ از این رو باید امنیت و کنترل مرزهایمان را جدی‌تر بگیریم.