صلح ابراهیم روی دور تُند؟!

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک استاد روابط بین الملل دانشگاه با مهم دانستن عادی شدن روابط ریاض ـ تل آویو به آفتاب یزد گفت: عربستان بر خلاف دیگر کشورهای عربِ مسلمان به این سادگی نمی‌تواند روابط خود با اسرائیل را عادی سازی کند.
محسن جلیلوند می‌افزاید: جهان اسلام(کشورهای عرب و مسلمان) دو وزنه ی بسیار مهم دارد؛ مصر و عربستان با این توضیح که، عربستان به عنوان یک سرزمین مقدس که برای مسلمانان جهان از اهمیت بسیاری برخوردار است برای عادی سازی روابط با اسرائیل باید ملاحظاتی را در نظر بگیرد که برای مثال، بحرین و امارات به آن ملاحظات بی‌توجه بودند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: سالانه چندین میلیون مسلمان برای برگزاری مناسک حج(عمره و واجب) راهی عربستان می‌شوند، پادشاهان عربستان همواره خود را خادمین حرمین شریفین می‌دانستند و سرزمینی که از بسیاری جهات برای تمامی مسلمانان جهان از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است به همین دلیل، ریاض برای پذیرش صلح ابراهیم به اصطلاح نمی‌تواند «بی گدار به آب بزند!

تلاش مضاعف عربستان برای قرار گرفتن در چتر امنیتی آمریکا
فاکس نیوز نوشته است عربستان ممکن است برای دستیابی به معاهده‌ای نظامی با آمریکا قبل از انتخابات ۲۰۲۴، شروطش برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را به پذیرش تعهدی غیرالزام‌آور از سوی این رژیم برای تشکیل کشور فلسطین محدود کند. به گزارش ایسنا، عربستان سعودی پیش از حمله حماس به رژیم صهیونیستی در هفتم اکتبر و آغاز حملات سهمگین به غزه در پاسخ به آن که تاکنون نیز ادامه داشته و خشم جهان اسلام را برانگیخته است، در نتیجه تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا در حال نزدیک شدن به توافق عادی‌سازی روابط با «اسرائیل» بود.
دو منبع آگاه در منطقه گفتند که عربستان سعودی همچنان به‌طور فزاینده مایل به تقویت امنیت و همچنین افزایش توانایی‌های خود در برابر رقبای منطقه‌ای است. بنابراین، این کشور پادشاهی به دنبال آن است که برنامه بلندپروازانه خود را برای تغییر اقتصاد و جذب سرمایه‌گذاری خارجی عظیم ادامه دهد. به گزارش فاکس نیوز، به گفته این دو منبع آگاه منطقه‌ای، «مقامات سعودی برای ایجاد فضایی در مذاکرات درباره به رسمیت شناختن اسرائیل و بازگرداندن توافق امنیتی با آمریکا به مسیر اصلی خود به همتایان آمریکایی‌شان گفته‌اند که ریاض اصرار نخواهد کرد که اسرائیل گام‌های مشخصی برای ایجاد کشور فلسطین بردارد و در عوض، تنها تعهد سیاسی آن به یک کشور فلسطینی را می‌پذیرد.»
فاکس نیوز ادامه داد: چنین توافق بزرگ منطقه‌ای که حتی قبل از جنگ اسرائیل علیه غزه به میزان زیادی به‌عنوان یک روند طولانی تلقی می‌شد، همچنان با موانع سیاسی و دیپلماتیک متعددی روبرو خواهد بود، از جمله عدم اطمینان در مورد چگونگی جنگ غزه. یکی دیگر از موانع بزرگ بر سر راه این طرح‌ها، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل است که هر گونه آرزوی ایالات متحده و اعراب برای تشکیل کشور فلسطین پس از پایان جنگ غزه را رد کرده است. به نوشته فاکس نیوز «چنین توافقی نظامی‌ای که به بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، حفاظت نظامی آمریکا را در ازای عادی سازی روابط با اسرائیل می‌دهد، خاورمیانه را با متحد کردن دو دشمن دیرینه و پیوند دادن ریاض به واشنگتن در زمانی که چین در حال نفوذ به منطقه است، تغییر خواهد داد.»
این توافق همچنین برای جو بایدن، رئبس جمهور آمریکا یک پیروزی دیپلماتیک پیش از انتخابات ریاست جمهوری این کشور در پنجم نوامبر ۲۰۲۴ خواهد بود. یکی از این منابع منطقه‌ای گفت: مقامات سعودی به‌طور خصوصی از واشنگتن خواسته‌اند که اسرائیل را برای پایان دادن به جنگ غزه و متعهد شدن به «افق سیاسی» برای تشکیل کشور فلسطین تحت فشار قرار دهد و وعده داده‌اند که ریاض پس از آن روابط را با اسرائیل عادی‌سازی‌ و به بازسازی غزه کمک می‌کند.
عربستان پیش از عملیات طوفان الاقصی، سه شرط تشکیل کشور فلسطین، تعهد آمریکا برای دستیابی عربستان به تکنولوژی هسته‌ای و دستیابی به هواپیماهای پیشرفته جنگی همچون اف ۳۵ و سامانه‌های دفاع هوایی و قرارداد امنیتی و نظامی با آمریکا را برای عادی سازی روابط با «اسرائیل» اعلام کرده بود.

(L-R)Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu, US President Donald Trump, Bahrain Foreign Minister Abdullatif al-Zayani, and UAE Foreign Minister Abdullah bin Zayed Al-Nahyan wave from the Truman Balcony at the White House after they participated in the signing of the Abraham Accords where the countries of Bahrain and the United Arab Emirates recognize Israel, in Washington, DC, September 15, 2020. – Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu and the foreign ministers of Bahrain and the United Arab Emirates arrived September 15, 2020 at the White House to sign historic accords normalizing ties between the Jewish and Arab states. (Photo by SAUL LOEB / AFP)

خبر فاکس نیوز حتماً درست است
جلیلوند در واکنش به خیری که فاکس نیوز منتشر کرده و در پاسخ به این پرسش که، برخی از رسانه‌های غربی ـ آمریکایی، بعضاً خبرهایی منتشر می‌کنند که علاوه بر نادرست بودن، حاوی
جهت دهی‌های خاصی است آیا این خبر فاکس نیوز می‌تواند درست باشد؟ به آفتاب یزد گفت: کشورها
در جهان همواره در مذاکراتی نظیر صلح ابراهیم، حداقل‌ها و حداکثرهایی را تعریف می‌کنند که در مذاکرات اگر نتوانستند به حداکثرها دست پیدا کنند لااقل به کمترین خواسته‌هایی که داشته اند، دست پیدا کنند.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس آن چه فاکس نیوز منتشر کرده به نظر می‌رسد مقامات ریاض می‌خواهند در صلح ابراهیم به حداقل‌های مورد نظر خود دست پیدا کنند.
جلیلوند با اشاره به روابط غیر رسمی بسیاری از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و دیگر کشورهای عربی با اسرائیل می‌گوید: طبیعتاً این کشورها تا زمان عادی شدن روابط تل آویو ـ ریاض، بر همین مدار یعنی روابط غیر رسمی و گاه پنهانی ادامه خواهند داد اما در زمانی که عربستان شروط عادی شدن روابط با اسرائیل را پذیرفت و عادی سازی به انجام رسید آن‌ها نیز رسماً وارد رابطه با اسرائیل خواهند شد!

توفان الاقصی نقشه ی ژئوپلیتیک جهان را تغییر داد
محسن جلیلوند در پاسخ به این پرسش که؛ آیا عادی شدن روابط عربستان و اسرائیل بر ژئوپلیتیک منطقه و جهان تأثیر خواهد گذاشت یا نه؟ خاطرنشان کرد: در مصاحبه با آفتاب یزد متذکر شده بودم توفان الاقصی نه تنها نقشه ژئوپلیتیک منطقه که نقشه ژئوپلیتیک جهان را تغییر داد.
وی افزود: در همان مصاحبه یادآور شدم، خاورمیانه ی جدید در حال شکل گیری است و این یعنی عادی شدن روابط عربستان و اسرائیل نیز مقدمه ی تغییرات بسیاری در منطقه و جهان و مناسبات کشورها با خاورمیانه خواهد شد.

عادی سازی هم بشود جنگ تمام نمی‌شود
محسن جلیلوند با تأکید بر این موضوع که:«ما فقط جنگِ نفر با نفر نداریم» اظهار داشت: جنگ‌ها در جهان بسیار متنوع هستند؛ جنگ دینی، عقیدتی، جنگ ایده ها، جنگ تاریخ و…
وی ادامه می‌دهد: حتی با تشکیل دو کشور فلسطین و اسرائیل درون یک سرزمین و به رسمیت شناخته شدن کشور مستقل فلسطینی از سوی اعراب(همان طرح ملک عبدالله که در سال ۲۰۰۲ مطرح شده بود) بازهم مناقشه ی اعراب و اسرائیل به پایان نخواهد رسید و این یعنی صلح ابراهیم تضمین کننده ی هیچ پایانی نیست کما این که صلح‌های بسیاری در جهان برقرار شده اما جنگ هرگز به پایان نرسیده است.

توفان الاقصی عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را متوقف کرد
محسن جلیلوند در بخش دیگری از این گفت و گو در پاسخ به این سؤال که: آیا با نهایی شدن توافقنامه صلح ابراهیم، عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل سرعت خواهد گرفت یا نه؟ می‌گوید: اساساً توفان الاقصی به راه افتاد تا صلح ابراهیم با وقفه رو در رو شود.
وی تأکید می‌کند: با عادی شدن روابط عربستان و اسرائیل طبیعتاً عادی سازی روابط با تل آویو روی دور تُند خواهد افتاد.

اجرا یا عدم اجرای صلح ابراهیم تأثیری بر روابط تهران – ریاض نخواهد گذاشت
جلیلوند با اشاره به این موضوع که:«عادی شدن روابط عربستان و اسرائیل بر روابط تهران ـ ریاض بی‌تأثیر نیست اما باعث قطع روابط نمی‌شود کما این که عادی شدن روابط امارات با اسرائیل نیز بر مناسبات تهران ـ ابوظبی تأثیری بر جای نگذاشت» اظهار می‌دارد: مقام عالی وزارت امور خارجه اگرچه گفته:«عادی سازی روابط با اسرائیل هزینه‌های سنگینی در پی خواهد داشت» اما این به معنای قطع همکاری‌های ایران و عربستان در پی نهایی شدن صلح ابراهیم نخواهد بود که اگر بود، تهران رسماً اعلام می‌کرد:«عادی سازی روابط ریاض ـ تل آویو باعث قطع روابط ایران و عربستان خواهد شد کما این که بسیاری از کشورهایی که جمهوری اسلامی ایران با آن‌ها رابطه دارد با اسرائیل نیز رابطه دارند اما این دو مرزبندی مشخصی دارد.