آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک استاد روابط بین الملل و کارشناس شبه قاره در گفت و گو با آفتاب یزد ضمن اشاره به گفته ی شهباز شریف(روابط با ایران را تقویت می‌کنیم) به آفتاب یزد گفت:« پاکستان حتماً می‌داند ایران در موقعیتی نیست که به اسلام آباد کمک بلاعوض کند یا وام به این […]

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک استاد روابط بین الملل و کارشناس شبه قاره در گفت و گو با آفتاب یزد ضمن اشاره به گفته ی شهباز شریف(روابط با ایران را تقویت می‌کنیم) به آفتاب یزد گفت:« پاکستان حتماً می‌داند ایران در موقعیتی نیست که به اسلام آباد کمک بلاعوض کند یا وام به این کشور بپردازد اما امیدوار است در مسائل امنیتی و مرزی، به نوعی هوای این همسایه ی شرقی خود را داشته باشد!»
پیرمحمدملازهی می‌افزاید: ایران و پاکستان در مسئله ی ایالت بلوچستان، قرارداد امنیتی دارند و حال که گروه‌های جدایی طلب فعال‌تر شده‌اند به طور طبیعی مابین تهران و اسلام آباد باید هماهنگی‌های بیشتری به وجود آید. در کنار این مسئله، دغدغه ی جدی‌تری که دولت جدید در پاکستان بدان دچار شده، اظهار نظرات طالبان در مورد اختلافات مرزی است که هم خط مرزی «دیورند» را زیر سؤال برده‌اند و هم این که عیان و آشکار توافقات قبلی را غیر قابل اجرایی شدن می‌دانند در این مورد نیز دولت جدید در پاکستان امیدوار است که تهران به کمک اسلام آباد بیاید.
وی تأکید می‌کند: اما مسئله ی سوم، تأمین انرژی پاکستان است که می‌دانیم با تکمیل خط لوله ی گازی مابین ایران و پاکستان، عملاً و در کنار اسلام آباد، مقامات دهلی نو و پکن نیز خوشحال خواهند شد. پیام شهباز شریف در کنار سکوت آمریکا این نوید را می‌دهد که بالاخره تکلیف این خط لوله نیز مشخص شود.

شهباز شریف: روابط با ایران را تقویت می‌کنیم
«شهباز شریف» در اولین سخنرانی خود به‌عنوان نخست‌وزیر جدید پاکستان اعلام کرد، اسلام‌آباد روابط با ایران را تقویت خواهد کرد. به گزارش ایسنا، شهباز شریف گفت دولت جدید پاکستان به سختی کار می‌کند و هدف آن تبدیل شدن به یکی از کشورهای گروه ۲۰ تا سال ۲۰۳۰ است.
نخست‌وزیر پاکستان همچنین قول جذب سرمایه‌گذاری بیشتر در این کشور را داد و گفت موج شرایط اقتصادی را که باعث رشد اقتصادی بیشتر پاکستان خواهد شد، فراهم می‌کند. شهباز شریف همچنین قول داد که شبکه مناطق صادراتی موسوم به «یک پنجره» را در هر چهار ایالت گسترش دهد و برای تحقق همه این وعده‌ها شبانه روز تلاش کند. او در سخنرانی خود پس از انتصاب به عنوان نخست وزیر پاکستان، آزار و اذیت زنان را در هر جایی غیرقابل قبول دانست و خاطرنشان کرد، در دوران تصدی خودش، فرصت‌های شغلی برابر برای زنان فراهم می‌شود. نخست‌وزیر پاکستان همچنین قول داد که به تروریسم در این کشور و ریشه‌های آن پایان دهد و افزود، دولتش به دنبال پیگیری «طرح اقدام ملی» است. او با بیان اینکه دولتش بر روی ایجاد سیستمی کار خواهد کرد که عدالتی سریع را ایجاد می‌کند، گفت: «زنان و کودکان در حبس که حکمشان کمتر از ۲ سال است،‌ باید آزاد شوند». درباره مسائل بین‌المللی نیز، شهباز شریف از تقویت روابط پاکستان با ایران، ترکیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خبر داد و «بمباران کور» مردم غزه را محکوم کرد. نخست‌وزیر پاکستان همچنین اعلام کرد، در سراسر این کشور شبکه‌ای از حمل و نقل عمومی کافی، بیمارستان‌های مدرن و مراکز درمانی را ایجاد خواهد کرد و افزود: «می‌خواهم امروز اعلام کنم که برای تمامی دانشجویان نخبه و با استعداد فرصت تحصیل در خارج از کشور را می‌دهم تا آنها بتوانند مایه افتخار پاکستان در سراسر دنیا شوند». شهباز همچنین وعده داده که دولتش یارانه مستقیم به کشاورزان می‌دهد و اقداماتی برای تاسیس نیروگاه‌های خورشیدی به زودی اعلام می‌شود. او گفت: «مافیای بذر از بین می‌رود و از بهترین کشورهای دنیا بذر وارد می‌کنیم و در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم. نخستین محموله این بذرها مجانی خواهند بود. با تمامی ایالت‌ها در زمینه کشاورزی همکاری خواهیم داشت». شهباز شریف همچنین با بیان اینکه دولتش آموزش‌های تخصصی به ۵۰۰ هزار دانشجوی جوان ارائه می‌کند، گفت: این آموزش‌ها در حوزه استفاده از فناوری و هوش مصنوعی است. او قول داد که بحران بدهی در پاکستان را حل می‌کند و گفت: «مردم زیر بار هزینه‌های سرسام آور گاز و برق هستند. پاکستان با بحران بدهی نگران کننده‌ای مواجه است که در آن حتی مخارج مجلس ملی نیز با استقراض پول پرداخت می‌شد. اما اگر تصمیم بگیریم که یک اقدام فوری انجام دهیم و تغییرات و اصلاحات اساسی در نظام ایجاد کنیم، شک ندارم که محمد نواز شریف، آصف علی زرداری و دیگران موافق هستند که یا می‌توانیم از شر یک عمر بدهکاری خلاص شویم یا باید از شرم سرمان را پایین بیندازیم».شهباز شریف گفته است که مسلم لیگ پاکستان شاخه نواز و متحدان نقش خود را به عنوان شهروند پاکستان، مسلمان و انسان ایفا خواهند کرد. او گفت: «پاکستان یک چالش و فرصت بزرگ پیش از آن داشت. اگر ما دور هم جمع شویم و تصمیم بگیریم که سرنوشت پاکستان را تغییر دهیم، آنگاه به خواست خدا، این چالش‌ها را شکست خواهیم داد و پاکستان را به جایگاه واقعی خود خواهیم رساند. این کاری دشوار است اما غیرممکن نیست». نخست وزیر پاکستان همچنین گفته برادر بزرگش «نواز شریف» برخلاف مخالفانش هرگز به فکر آسیب رساندن به کشور هم نبوده و ادامه داد: «آن‌ها تمام مخالفان را پشت میله‌های زندان قرار دادند، به زنان و کودکان اهمیتی ندادند و از واژگانی استفاده کردند که نمی‌توان با صدای بلند گفت.»

شهباز شریف اگر نتواند مشکلات قومی، اقتصادی و امنیتی پاکستان را حل کند خیلی زود سقوط خواهد کرد
پیرمحمد ملازهی در ادامه ی گفت و گوی خود با آفتاب یزد، چالش‌های مهم، پیش روی شهباز شریف را؛ مشکلات قومی ـ محلی، مسائل مرزی و امنیتی و از همه مهم‌تر معضلات اقتصادی معرفی کرده می‌گوید: واقعیت امر این است که پاکستان از منظر اقتصادی یک کشور ورشکسته است، آمریکایی‌ها عملاً کمک‌های خود به پاکستان را قطع و در خوشبینانه‌ترین حالت، کم کرده اند، امارات و عربستان هم منتظر تشکیل دولت در این کشور و تعیین خط مشی‌های سیاسی پاکستان بودند و اساساً نخست وزیر پاکستان شدن «شهباز شریف» به دلیل روابط نزدیک خانواده نواز با عرب‌های حوزه ی خلیج فارس است حال تا چه اندازه این روابط خوب بتواند منجر به جذب کمک‌های مالی شود را باید در آینده دید و قضاوت کرد. وی یادآور می‌شود: مسئله‌ای که اگرچه همواره وجود داشته اما این روزها به یک دغدغه ی آزاردهنده تبدیل شده، ادعاهای مرزی طالبان است که نه تنها خط دیورند را قبول ندارند بلکه تمامی توافقات قبلی و حتی تاریخی را علناً فاقد وجاهت می‌دانند همین مسئله می‌تواند دولت شهباز شریف را دچار دردسرهای جدی کند. ملازهی با اشاره به مسائل قومی ـ قبیله‌ای و اختلافاتی که با دولت مرکزی دارند اظهار داشت: گروه‌های جدایی طلبی که این روزها از همیشه فعال‌تر شده‌اند اگر کنترل و مدیریت نشوند حتی قادر خواهند بود دولت شهباز شریف را با مشکل جدی مواجه کنند؛ جدایی طلبان بلوچ، جدایی طلبان پشتون و مخالفان جدی دولت مرکزی در پاکستان نه تنها برای اسلام آباد که حتی برای ایران و افغانستان نیز خطری جدی و بالقوه محسوب می‌شوند.

آیا عمران خان به صحنه سیاسی پاکستان بازمی گردد؟
یکی از پرسش‌های کلیدی این است که آیا تشکیلات پاکستان به حزب خان اجازه می‌دهد تا مجدداً یک صندلی دور میز داشته باشد و راه را برای آزادی خان و بازگشت سیاسی او هموار می‌کند یا خیر. به گزارش جماران، به گزارش یک رسانه ی آمریکایی، پارلمان پاکستان روز یکشنبه شهباز شریف را برای دومین بار به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد و پس از ماه‌ها آرامشی نسبی در آشفتگی سیاسی پاکستان به وجود آورد. با اینهمه تحلیلگران و مخالفان شریف می‌گویند که این آرامش چندان پایدار نخواهد بود. واشنگتن پست در این باره نوشت:حزب مسلم لیگ شاخه نواز که شهباز شریف به آن تعلق دارد نتوانست در انتخابات اخیر پاکستان اکثریت مطلق در پارلمان را به دست آورد بنابراین ناچار به ائتلاف سیاسی روی آورد. پاکستان از ماه آگوست توسط کابینه موقت رهبری شد تا به گونه‌ای قانونی راه را برای برگزاری انتخابات هموار کرده باشد. در حال حاضر، دولت شریف توسط طیف وسیعی از رقبا حمایت می‌شود. با اینهمه دولت جدید با مقاومت شدید از سوی متحدان نخست وزیر سابق و زندانی امروز یعنی عمران خان مواجه خواهد شد که در انتخابات فراتر از انتظارها درخشیدند و البته حامیان او نیز دست از سر خیابان‌ها در سرتاسر پاکستان برنمی دارند. شهباز شریف پس از انتخاب شدن دوباره، در سخنرانی در پارلمان از همه خواست که با هم متحد شوند. البته سخنرانی او توسط متحدان عمران خان که او را دزد خطاب می‌کردند نیمه کاره ماند. این دوره از حضور شهباز شریف در قدرت احتمالاً تحت الشعاع ادعاهای طولانی مدت تقلب در انتخابات از سوی حزب عمران خان قرار خواهد گرفت که به نظر می‌رسد در نظرسنجی‌های غیررسمی که بلافاصله پس از بسته شدن حوزه‌های رای گیری در فوریه منتشر شد، پیشتاز بود. متحدان عمران خان
ادعا می‌کنند که مقامات پاکستانی که از حمایت شدید مردم از او شوکه شده بودند، شمارش آرا را کند و در
نتایج تقلب کردند. مقام‌های دولتی پاکستان این ادعا را رد می‌کنند. با این وجود حتی در میان مخالفان عمران خان،
این احساس که انصاف و اخلاق در سیاست پاکستان وجود ندارد، همچنان گسترده است. مصطفی نواز
خوخر، تحلیلگر سیاسی و قانونگذار سابق، در مصاحبه‌ای گفت: « در حالی که ما اکنون دولتی داریم که با بحران مشروعیت مواجه است، چالش‌های پیش روی این دولت در سایر حوزه‌ها کم نیستند.» پاکستان با یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی خود در دهه‌های اخیر و افزایش حملات شبه نظامیان مواجه است. تحلیلگران می‌گویند که دوره دوم نخست وزیری شریف ممکن است بسیار شبیه دوره اول او باشد، دوره‌ای که فقط از آوریل ۲۰۲۲ تا اگوست گذشته ادامه داشت و مهم‌ترین مشخصه‌های آن رکود اقتصادی و انتقاد مخالفان مبنی بر نداشتن دستور کار مشخص در دولت بود. بسیاری از مردم انتظار نداشتند که نتیجه این انتخابات پیروزی شهباز شریف باشد. در هفته‌های قبل از انتخابات، برادر بزرگ‌تر او، نواز شریف، با سابقه سه بار نخست‌وزیری، مبارزات انتخاباتی را رهبری می‌کرد و به نظر می‌رسید کاندیدای مورد علاقه ارتش است. اما کمپین انتخاباتی حامی نواز شریف چندان مورد توجه قرار نگرفت. او نه تنها نتوانست اکثریت مطلق را به دست آورد، بلکه از متحدان عمران خان نیز عقب افتاد. هم حزبی‌های عمران خان در حال حاضر، علیرغم همه سرکوب‌های بی‌سابقه، بزرگترین بلوک سیاسی در پارلمان هستند. حزب تحریک انصاف پس از حمله هوادارانش به تأسیسات نظامی در اعتراض به دستگیری عمران خان به اتهام فساد در ماه مه، منحل شد. اما محکومیتهای بعدی به افزایش محبوبیت عمران خان منتهی شد. نواز شریف احتمالاً تأثیر قوی بر برادر کوچکتر خود و جهت گیری دولت جدید پاکستان خواهد داشت. استفاده هوشمندانه حزب تحریک انصاف از رسانه‌های اجتماعی در ماه‌های اخیر با موفقیت ایده‌های پوپولیستی عمران خان را برای تضعیف رقیب پیش برد. مشاهد حسین، سناتور پاکستانی که مدت‌ها با حزب شریف متحد بود، گفت: خان و حزبش پویایی سیاست پاکستان را تغییر داده‌اند و به اصطلاح مانند یک فیل در اتاق باقی می‌مانند، نیرویی که نمی‌توان به حاشیه راند. یکی از پرسش‌های کلیدی این است که آیا تشکیلات پاکستان به حزب خان اجازه می‌دهد تا مجدداً یک صندلی دور میز داشته باشد و راه را برای آزادی خان و بازگشت سیاسی او هموار می‌کند یا خیر. در سطح سیاست داخلی، به نظر می‌رسد که حزب تحریک انصاف پس از انتخابات فضایی برای مانور در اختیار داشته است. مقامات مانع از انتخاب یکی از متحدان خان به عنوان رئیس دولت در استان خیبر پختونخوا در شمال پاکستان نشدند، جایی که حزب وی بر انتخابات تسلط داشت. اعضای حزب نیز اندک اندک فعالیت بیشتری از خود نشان می‌دهند. رهبران و حامیان حزب که در میان ترس از دستگیری مخفی شده بودند دوباره ظاهر شده اند. در تلویزیون پاکستان، مجریان و مهمان‌های آنها آشکارا درباره اتهامات تقلب در انتخابات بحث می‌کنند. و پس از ماه‌ها که اکثر کانال‌های تلویزیونی به ندرت از تحریک انصاف یا عمران خان نامی می‌بردند، اعضای آن دوباره به برنامه‌ها دعوت می‌شوند. محمد جمشد خان، وکیلی که روز شنبه در تظاهرات سراسری حزب تحریک انصاف در اعتراض به تقلب در انتخابات شرکت کرد، گفت: «هیچکس نمی‌تواند ما را متوقف کند. ما نه تنها خان را از زندان بیرون خواهیم آورد، بلکه او را دوباره نخست وزیر خواهیم کرد.»

ارتش یا باید کودتا کند یا به دنبال «آشتی ملی» باشد
پیرمحمد ملازهی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با آفتاب یزد با اشاره به عمران خان، حزب تحریک انصاف و یاران «خان» در پارلمان می‌گوید: عمران خان تا به این جا، نه کوتاه آمده و نه به اصطلاح «جا» زده، چندان نیز عجیب نیست چون روحیات آقای خان همین را حکم می‌کند اما در آینده باید دید چه خواهد شد. وی ادامه می‌دهد: عمران خان سه راه پیش رو دارد:
ـ از مسیر قانونی اقدام به ساقط کردن دولت شهباز شریف باشد که با توجه به اکثریت فعلی پارلمان اندکی بعید است اما و اگر، بین مسلم لیگ و حزب مردم اختلاف به وجود‌اید چندان بعید نیست این مسئله رخ بدهد.ـ مصلحت اندیشانه به کمک دولت بیاید اما امتیازاتی هم دریافت کند مانند خلاصی از زندان و آزادی همراهان و یاران او، اختیارات بیشتر در دولت و اجازه ی فعالیت سیاسی برای حزب تحریک انصاف
ـ به مسیر خود ادامه بدهد که احتمالاً بعید است چون پاکستان دچار هرج و مرج خواهد شد و در نهایت ارتش دست به کودتا خواهد زد و تقریباً ده سال پاکستان بازهم توسط نظامی‌ها اداره خواهد شد که چندان خوشآیند عمران خان و مردم پاکستان نخواهد بود! ملازهی می‌گوید: اما ارتش دو گزینه بیشتر پیش رو ندارد: ـ دل به دریا بزند و با یک کودتا زمام امور در پاکستان را به دست بگیرد ـ آشتی ملی به راه بیاندازد و بین احزاب پاکستان آشتی برقرار کند که البته در این مسیر باید به برخی احزاب و چهره‌ها از جمله عمران خان و تحریک انصاف امتیازاتی بدهد که برای ارتش این گزینه بارها امتحان شده و مثبت هم بوده است.

دولت شهباز شریف؛ ضعیف و شکننده
ملازهی در پایان می‌گوید: در مجموع می‌توان گفت از آن جایی که، دولت شهباز شریف از دل یک ائتلاف ضعیف و شکننده به وجود آمده، هر لحظه ممکن است به سبب برخی اختلافات، این شکنندگی و ضعف به دولت نیز سرایت کند و به همین دلیل نمی‌توان چشم انداز روشنی پیش روی دولت شهباز شریف دید. مضافاً این که، پاکستان در گرفتاری‌ها و مشکلاتی دست و پا می‌زند که بدون بروز اختلافات نیز نمی‌توان چندان به دولت شهباز شریف امید بست مگر آن که واقعاً مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم بدهند تا شهباز شریف که برای دومین باز نخست وزیر پاکستان شده، بتواند از خود یادگارهای ارزشمندی برجای گذارد که البته بسیار بعید است و سرنوشت خوبی را نمی‌توان برای دولت «شریف» متصور بود!