روسیه ـ اوکراین؛ صلح یا ترک مخاصمه؟!

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: با وضعیتی که بر نظام بین الملل حاکم است، طرح این پرسش که جنگ میان روسیه و اوکراین در چه تاریخی به پایان می رسد یا بحران غزه چه سرانجامی خواهد یافت چندان منطقی نیست بلکه باید این سؤال مطرح شود که «جنگ» آتی در کدام یک از کانون های بحرانی در جهان آغاز خواهد شد؛ خاورمیانه، شمال آفریقا، شرق آسیا، شبه قاره ی هند، قفقاز، شرق اروپا یا…؟

کمک کنیم جنگ سوم جهانی به تأخیر بیافتد!
علی بیگدلی، استاد تاریخ و روابط بین الملل دانشگاه در گفت و گویی غیر رسمی و خارج از مصاحبه های غیر معمول با تأکید بر این نظریه که:«صدای پای سومین جنگ جهانی از همیشه بیشتر و نزدیک تر به گوش می رسد» خاطر نشان کرد:«طبیعتاً هیچ انسان عاقل و زیرکی بر طبل جنگ نخواهد کوبید. علی رغم آن که معتقدم جهان دچار نوعی عقلانیت سیاسی بازدارنده شده اما این نگرانی نیز وجود دارد که سطح تنش ها در جهان به اندازه ای است که هر آن ممکن است بین دو یا چند کشور، جنگی ویران کننده آغاز شود.»
این استاد دانشگاه با اشاره به رفتارهای ماجراجویانه و کنترل نشده ی برخی کشورها از جمله کره شمالی به تنهایی کافی است تا در یک گوشه ی جهان جنگی آغاز شود افزود: این که قدرت ها در تلاش هستند تا جنگ های فعلی فراگیر نشود به نظر چندان درست نیست زیرا ایالات متحده ی
آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی به جای آن که تکلیف جنگ اوکراین را روشن کند یا به اسرائیل فشار بیاورد تا دامنه ی جنگ در خاورمیانه را بیش از این گسترش ندهد خود اکنون بخشی از همین پروژه ی گسترش جنگ در غرب آسیا است.
علی بیگدلی که حمله ی انگلیسی ـ آمریکایی به «یمن» و «حوثی ها» را اشتباه و بدون نتیجه دانسته بود(عبدالرضا فرجی راد دیگر استاد دانشگاه نیز حمله به یمنی ها را بی نتیجه و اشتباه معرفی می کند) اینک حمله های گاه و بیگاه اسرائیل به لبنان را همان اندازه اشتباه می داند که حملات عربستان به یمن. وی اظهار می دارد: سطح تنش در جهان به اندازه ای افزایش پیدا کرده که قدرت های جهانی و منطقه ای حتی اگر نخواهند پا درون ورطه ای بگذارند که جنگ ماحصل آن باشد نیز در شرایطی قرار گرفته اند که گویی چاره ای جز افتادن به باتلاق جنگ ندارند!
این استاد دانشگاه در ادامه از این مسئله که جهان، لحظه به لحظه به یک جنگ در ابعاد جهانی یا به تعبیری دقیق تر، به جنگ جهانی سوم نزدیک می شود ابراز نگرانی کرده، با تأکید بر این مسئله که؛ آغاز جنگی در ابعاد جهانی به واقع اجتناب ناپذیر است می گوید: حرف من این است که کمک کنیم این جنگ شوم جهانی، لااقل به تأخیر بیافتد تا شاید در همان وقفه ی ایجاد شده، راهی بتوان جست که از جنگ فاصله گرفت.
علی بیگدلی همچنین گفت: وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جهان به واقع پذیرای جنگی دیگر
نمی تواند باشد، وضعیت آشفته ی اقتصادی بسیاری از کشورها گواه این مسئله است اما وضعیت در نظام بین الملل به گونه ای است که بوی جنگ از نسیم صلح بیشتر به مشام می رسد!

روسیه ـ اوکراین؛ صلح یا ترک مخاصمه؟!
وزیر خارجه روسیه گفت نه اوکراین و نه حامیان غربی‌اش به پایان‌بخشیدن به درگیری با روسیه تمایلی ندارند؛ حال‌ آنکه تنها راه برقراری صلح «بی‌طرف‌شدن اوکراین» و پذیرش «واقعیت‌های ارضی جدید» است.به گزارش ایسنا، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه گفت اوکراین و حامیان غربی این کشور هیچ تمایلی برای پایان‌دادن به درگیری با روسیه ندارند. او گفت برای برقراری صلح در اوکراین، این کشور باید به موضع «بی‌طرف و غیرهسته‌ای» بازگشته و «واقعیت‌های ارضی جدید» را بپذیرد.
لاوروف در گفت‌وگو با یک رسانه برزیلی گفت روسیه از راهکار دیپلماتیک در مسئله اوکراین استقبال می‌کند، اما «کی‌یف و غرب عزم سیاسی لازم را برای حل این مناقشه» نشان نمی‌دهند. به گفته وزیر خارجه روسیه، سران اوکراین و حامیان این کشور همچنان بر فرمول صلح «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین پافشاری می‌کنند؛ طرحی که به گفته لاوروف «یک ضرب‌الاجل غیرقابل‌قبول برای روسیه» است. او گفت اوکراین و مقامات غربی هر پیشنهاد دیگری برای پایان این جنگ به‌غیراز پیشنهاد زلنسکی را چشم‌بسته رد می‌کنند.
لاوروف گفت: «ما هیچ گزینه‌ای نداریم. عملیات نظامی ویژه ادامه می‌یابد تا به اهداف خود دست یابیم.»
روسیه در آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ «نازی‌زدایی و غیرنظامی‌سازی» اوکراین را از اهداف و «خواست اوکراین برای پیوستن به ناتو» را از انگیزه‌های حمله خود به این کشور عنوان کرد. وزیر خارجه روسیه گفت نسبت به احیای روابط میان روسیه و اتحادیه اروپا بدبین است و همچنین متذکر شد که هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات ایالات متحده، روسیه را «یک تهدید و یک دشمن» می‌دانند. او در این باره گفت: ما متوهم نیستیم. انتظار نداریم آمریکا در آینده نزدیک رویه ضدروسیه خود را تغییر دهد.
«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه در اوایل هفته جاری گفت روسیه بر خلاف کشورهای ناتو، مناقشه اوکراین را به چشم «مسئله مرگ و زندگی» می‌بیند. او در اوایل ماه میلادی جاری در گفت‌وگو با «تاکر کارلسن» مجری سرشناس و جنجالی آمریکایی گفت روسیه هنوز به هدف خود برای ازبین‌بردن ایدئولوژی نازیسم در اوکراین دست نیافته است.

جنگ اوکراین، مثل جنگ کره پایان خواهد یافت
فرمانده نظامی سابق ائتلاف ناتو ارزیابی کرد که پایان جنگ اوکراین بسیار شبیه به جنگ دهه ۱۹۵۰ شبه‌جزیره کره رقم می‌خورد و غرب شاهد خواهد بود که بخش‌هایی از اوکراین برای همیشه در کنترل نیروهای روسیه باقی خواهند ماند. به گزارش ایسنا، جیمز استاوریدیس، دریاسالار بازنشسته نیروی دریایی ارتش آمریکا و فرمانده نظامی عالی سابق ائتلاف ناتو در مصاحبه با یک شبکه رادیویی گفت: «نهایتا این جنگ مثل جنگ کره پایان خواهد یافت؛ به این معنی که در نهایت روسیه احتمالا همچنان کنترل بخش‌هایی از اوکراین و کنترل شبه‌جزیره کریمه که یک پل اتصال زمینی به روسیه است، در اختیار خواهد داشت.»
جنگ در شبه‌جزیره کره، در سال ۱۹۵۰ آغاز شد و در ۲۷ ژوئیه ۱۹۵۳ با امضای پیمان ترک مخاصمه کره به پایان رسید. به لحاظ فنی، دو کره صرفا آتش‌بس موقت دارند و خبری از آتش‌بس دائمی نیست و هنوز در وضعیت جنگی به سر می‌برند. استاوریدیس همچنین گفت پیش‌بینی می‌کند که اوکراین در نهایت وارد ائتلاف نظامی ناتو شود.
روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد و در ادامه هدف تحریم‌های غرب قرار گرفت، در حالی که متحدان غربی اوکراین پشتیبانی‌های گسترده‌ای از کی‌یف در جنگ با روسیه به عمل آوردند. استاوریدیس در گفت‌وگو با جان کاتسیماتیدیس، مجری برنامه رادیویی «د کتس روندتیبل» (The Cats Roundtable) بیان داشت: «هم روسیه و هم اوکراین، در نتیجه این جنگ چه از جنبه توانمندی نظامی و چه به علت تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه هر دو طرف، هر چه بیشتر خسته می‌شوند.»
استاوریدیس افزود: «با در نظر گرفتن جمیع شرایط فکر می‌کنم حوالی پایان سال جاری میلادی و احتمالا بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ما مذاکراتی بالقوه را خواهیم داشت.»
ولودیمیر زلنسکی در سپتامبر ۲۰۲۲ با صدور حکمی با این مضمون که مذاکرات صلح با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه «غیرممکن است» در را به روی چشم‌انداز صلح برای کشورش بست. زلنسکی چندی بعد در نوامبر ۲۰۲۲ از یک به اصطلاح «فرمول صلح» خودش شامل ۱۰ بند که در آن برای خروج نیروهای روسیه از اوکراین و بازیابی مجدد مرزهای اوکراین با روسیه درخواست شده، رونمایی کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه این فرمول به اصطلاح صلح زلنسکی را رد و تصریح کرد که از بندهای آن به عنوان پایه و اساسی برای مذاکرات صلح استفاده نخواهد شد.
به نوشته پایگاه بیزینس اینسایدر، استاوریدیس همچنین بیان داشت که هم اوکراین و هم روسیه از منابع خارجی کمک دریافت می‌کنند اما احتمالا هرگونه توافق صلح بالقوه را به تاخیر خواهند انداخت. این فرمانده نظامی ارشد سابق ناتو در مصاحبه‌ای با همین برنامه رادیویی در ماه گذشته میلادی خواستار کمک‌های بیشتر متحدان غربی به اوکراین شده و ادعا کرده بود که اوکراین «آرمانی بر حق» دارد.

روسیه دست خالی از اوکراین بیرون نمی رود
علی بیگدلی، استاد تاریخ و روابط بین الملل، بارها در گفت و گو با آفتاب یزد و دیگر رسانه ها بر این نکته تأکید کرده است که«پوتین دست خالی از اوکراین بیرون نمی رود.» به تعبیری دقیق تر، این استاد دانشگاه معتقد است، اساساً پوتین نمی تواند جنگی را دامن بزند که در نهایت هسچ دستاوردی نداشته باشد!
از گفته های حال حاضر لاوروف، گفته های جیمز استاوریدیس، دریاسالار بازنشسته نیروی دریایی ارتش آمریکا و فرمانده نظامی عالی سابق ائتلاف ناتو و تحلیل های علی بیگدلی می توان یک نتیجه ی واحد به دست آورد و آن این که، حمله ی روسیه به اوکراین صرفاً برای تصاحب بخش هایی از خاک اوکراین بوده تا، ضمن استحکام بخشی به استقرار نیروهای روسی در شبه جزیره ی کریمه، تسلط بر بقیه ی خاک اوکراین نیز برای آینده چندان سخت نباشد.
از روزی که هنری کیسینجر، سیاستمدار فقید آمریکایی، فرضیه ی «صلح در برابر زمین» را مطرح کرد و آماج حملاتی سنگین شد تا جایی که مجبور به بازپس گیری حرف خود شد تا همین امروز، همه
می دانند روسیه محال است سرزمین های اشغال شده توسط ارتش خود از خاک اوکراین را به این آسانی خالی کند و حال که لاوروف بی پرده تر از همیشه از «شروط صلح» سخن به میان آورده با توجه به یک تجربه ی تاریخی(جنگ دو کره در ۷۱ سال قبل) چنین به نظر می رسد که اساساً روسیه به دنبال صلح نیست بلکه بیشتر می خواهد به نوعی به جنگ ـ موقتاً ـ پایان دهد(ترک مخاصمه) و شاید در فرصت هایی دیگر، اشغال اوکراین به طور کامل را به عنوان یک پروژه ی ناتمام و سه مرحله ای (مرحله ی نخست: اشغال شبه جزیره کریمه، مرحله ی دوم: اشغال ایالت های شرقی و مرحله ی سوم: اشغال باقیمانده ی اوکراین) به سرانجام برساند(شاید هم در نظر دارد پروژه ی افزوده شدن اوکراین به اتحادیه ی اروپا و ناتو را برای همیشه فیصله بدهد) که در هر دو صورت، عملاً دیگر تنها نامی از اوکراین به عنوان یکی از کشورهای اروپایی باقی می‌ماند!