آفتاب یزد – رضا بردستانی: عدد ۷ میلیارد دلار ما را مستقیم تا سئول می‌برد، پایتخت کشوری که اگرچه اعداد و ارقام مختلفی از بدهی‌اش به ایران در رسانه‌ها منعکس شد (از ۷ تا ۱۱ میلیارد دلار) اما این روزها، حتی وقتی بحث بر سر فساد در چای (دبش) هم مطرح می‌شود رسانه‌ها می‌نویسند: «معادل […]

آفتاب یزد – رضا بردستانی: عدد ۷ میلیارد دلار ما را مستقیم تا سئول می‌برد، پایتخت کشوری که اگرچه اعداد و ارقام مختلفی از بدهی‌اش به ایران در رسانه‌ها منعکس شد (از ۷ تا ۱۱ میلیارد دلار) اما این روزها، حتی وقتی بحث بر سر فساد در چای (دبش) هم مطرح می‌شود رسانه‌ها می‌نویسند: «معادل نصف طلب ایران از کره جنوبی» و حالا باید نوشت: «اردن طی ۱۱ ماه معادل یا به تعبیری دیگر درست اندازه طلب ایران از کره جنوبی، درآمد کسب کرده است؛ کشوری با نزدیک به ۱۲ میلیون نفر جمعیت (کمتر از پایتخت ایران) و وسعتی معادل یک/ هیجدهم وسعت ایران (یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع در برابر ۸۹ هزار کیلومتر مربع)»
لابد همه‌ی فعالان حوزه‌ی گردشگری با ۱۰ غول گردشگری جهان آشنا هستند و نیز می‌دانند جایگاه ایران در این صنعت ۴ هزار میلیارد دلاری (سومین صنعت از منظر درآمد پس از صنایع شیمیایی و نفت. در سال ۲۰۱۹ صنعت گردشگری بعد از صنایع شیمیایی با درآمد (۱.۹۳۳ میلیارد دلار) و نفت و گاز با درآمد (۱.۹۶۰ میلیارد دلار) با عدد ۱.۵۸۶ دلار در جایگاه سومین صنعت برتر جهان قرار داشت. این عدد در سال ۲۰۲۲ به رقم ۴.۱۱۰ میلیارد دلار نیز رسیده است. گردش مالی صنعت گردشگری در جهان به عنوان یکی از منابع تامین مالی به رشد و توسعه‌ی اقتصادی کشورها کمک می‌کند و کلیه‌ی بخش‌های اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. ) کجا قرار دارد؟
آمارها نشان می‌دهد بر اساس آخرین اخبار و اطلاعات ده کشور؛ آمریکا، چین، آلمان، ژاپن، ایتالیا، هلند، فرانسه، مکزیک، انگلستان و اسپانیا در جایگاه اول تا دهم گردشگری جهان (بر اساس میزان درآمد) قرار دارند و پس از این ۱۰ کشور؛ برزیل، کانادا، استرالیا، هلند، روسیه، ترکیه، عربستان سعودی، کره جنوبی، ایران و سوئیس قرار دارند (آمارها تا پایان ۲۰۲۱ محاسبه شده و شاید جا به جایی‌ها در رتبه‌بندی ایجاد شده باشد).
شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) مدعی است اگرچه در سال ۲۰۲۲، بخش سفر و گردشگری ۷.۶ درصد به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کرده است اما این عدد همچنان ۴۰ درصد از آمارهای سال ۲۰۱۹ پایین‌تر است یا سالی که هنوز خبری از ویروس کرونا نبود.

 اردن؛ ۶.۹ میلیارد دلار درآمد گردشگری طی ۱۱ ماه
آن طور که «شفقنا» به نقل از «العربی الجدید» می‌نویسد؛ داده‌های بانک مرکزی اردن نشان می‌دهد که درآمد گردشگری این کشور طی ۱۱ ماهه نخست سال جاری (۲۰۲۳) با افزایش ۳۰.۵ درصدی به رقم ۶.۹ میلیارد دلار رسیده که ناشی از افزایش تعداد گردشگران به ۵.۹۳۷ میلیون نفر با نرخ رشد ۲۹.۲ درصدی است. بر اساس این داده‌ها، هزینه‌های گردشگری شهروندان اردنی در خارج از کشور طی ۱۱ ماهه نخست سال جاری ۲۹.۲ درصد افزایش یافته و به ۱.۷۴۵ میلیارد دلار رسیده است. کشور اردن در خشکی محصور بوده و مرز آبی کوچکی دارد. پس از شهر عقبه، این کشور ساحل کوچکی در کنار دریای مرده دارد. دریای مرده کم ارتفاع و پست‌ترین نقطه کره زمین را دارد و ۴۳۰ متر (۱٫۴۰۰ فوت) پایین‌تر از سطح دریا می‌باشد و سطح شوری فوق العاده زیادی دارد. تعداد زیادی بناهای تاریخی و مذهبی در این منطقه وجود دارد و حضرت مسیح توسط سنت جان، تعمیددهنده حضرت یحیی، در آب این دریاچه تعمید داده شده است. آب دریاچه مملو از مواد معدنی می‌باشد و به دلیل شوری بیش از حد به راحتی می‌توان روی آب شناور ماند.

 گزارشی که اواخر تیرماه سال جاری منتشر شد
شورای جهانی سفر و گردشگری: ایران سال گذشته ۶.۲ میلیارد دلار از جذب گردشگر درآمد داشت /
نصف گردشگران خارجی ورودی به ایران عراقی هستند
بر اساس جدیدترین آمار شورای جهانی سفر و گردشگری، سهم صنعت گردشگری از کل اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۲ نیز ۳۹.۲ درصد افزایش یافته و به ۴.۶ درصد از کل اقتصاد ایران رسیده است. به همین ترتیب ارزش این صنعت در ایران بالغ بر ۴۵۴ هزار میلیارد تومان شده که نسبت به ارزش ۴۹۹ هزار میلیارد تومانی این صنعت پیش از شیوع کرونا یعنی در سال ۲۰۱۹ فاصله چندانی ندارد.
شورای جهانی سفر و گردشگری از رشد ۳۹.۲ درصدی صنعت گردشگری ایران در سال ۲۰۲۲ و افزایش ارزش این صنعت به ۴۵۴ هزار میلیارد تومان خبر داد و اعلام کرد: گردشگران خارجی در این سال ۶.۲ میلیارد دلار در ایران هزینه کردند. شورای جهانی سفر و گردشگری از رشد ۲۲ درصدی سهم صنعت گردشگری در تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۲ خبر داده است.
این صنعت توانسته است ۷.۶ درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص دهد. در سال ۲۰۲۰ و در اثر محدودیت‌های کرونایی، صنعت گردشگری جهان با افت ۵۰.۴ درصدی سهم خود از اقتصاد جهانی مواجه شده بود و ۴۹۰۰ میلیارد دلار از ارزش این صنعت کاسته شده بود. اما در سال ۲۰۲۱ و با کاهش محدودیت‌های کرونایی شاهد رشد ۲۱.۷ درصدی و در سال ۲۰۲۲ شاهد رشد ۲۲ درصدی سهم این صنعت در اقتصاد دنیا بوده‌ایم و ارزش این صنعت به ۷.۷ تریلیون دلار افزایش یافته است.
در سال میلادی گذشته ۲۲ میلیون شغل جدید در صنعت گردشگری دنیا ایجاد شده که این رقم نسبت به سال قبل از آن رشد ۷.۹ درصدی داشته است. تعداد شاغلان در این صنعت به ۲۹۵ میلیون نفر رسیده که این رقم معادل ۹ درصد کل اشتغال دنیا بوده است. هزینه کرد گردشگران داخلی در این سال ۲۰.۴ درصد داشته و گردشگران خارجی نیز ۸۱.۹ درصد بیشتر نسبت به سال قبل هزینه کرده اند.

 احیای صنعت گردشگری ایران با رشد ۴۰ درصدی در دو سال متوالی
بر اساس این گزارش، در ایران نیز شاهد احیای صنعت گردشگری طی دو سال گذشته بوده ایم. در حالی که طی سال ۲۰۲۰ صنعت گردشگری ایران با افت ۴۵ درصدی سهم خود در تولید ناخالص داخلی مواجه شده بود در سال ۲۰۲۱ سهم این صنعت در اقتصاد رشد ۴۰ درصدی را تجربه کرد. بر اساس جدیدترین آمار شورای جهانی سفر و گردشگری، سهم صنعت گردشگری از کل اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۲ نیز ۳۹.۲ درصد افزایش یافته و به ۴.۶ درصد از کل اقتصاد ایران رسیده است. به همین ترتیب ارزش این صنعت در ایران بالغ بر ۴۵۴ هزار میلیارد تومان شده که نسبت به ارزش ۴۹۹ هزار میلیارد تومانی این صنعت پیش از شیوع کرونا یعنی در سال ۲۰۱۹ فاصله چندانی ندارد.

 ارزآوری ۶.۲ میلیارد دلاری گردشگران خارجی برای ایران در ۲۰۲۲
بر اساس این گزارش، با رونق گردشگری، میزان اشتغالزایی این صنعت در ایران طی سال ۲۰۲۲ با رشد ۱۱.۲ درصدی مواجه شده و جمعیت شاغلان در این صنعت به ۱.۴۴ میلیون نفر افزایش یافته است. به همین ترتیب، سهم صنعت گردشگری از کل اشتغال در ایران طی سال ۲۰۲۲ به ۶.۱ درصد رسیده است. آمارها نشان می‌دهد گردشگران خارجی ۶.۲ میلیارد دلار در ایران طی سال ۲۰۲۲ هزینه کرده‌اند که این رقم نسبت به سال قبل از آن ۷۳.۵ درصد رشد داشته است. گردشگران داخلی ایران در سال ۲۰۲۲ نیز بالغ بر ۳۱۶ هزار میلیارد تومان هزینه کرده‌اند که این رقم نسبت به سال قبل از آن با رشد ۴۰.۱ درصدی مواجه شده است.
> نصف گردشگران خارجی ورودی به ایران، عراقی هستند
بر اساس این گزارش از کل سفرهای گردشگری در ایران طی سال میلادی گذشته ۹۷.۹ درصد با هدف تفریح انجام شده و ۲.۱ درصد سفرها نیز تجاری بوده است. از کل گردشگران خارجی که طی سال ۲۰۲۲ وارد ایران شده‌اند ۵۵ درصد عراقی بوده‌اند و گردشگران جمهوری آذربایجان و ترکیه هر کدام با ۶ درصد، پاکستان با ۵ درصد، و کویت با ۲ درصد به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشته اند.

 پس از اردن و ایران، ترکیه و گردشگری؛
درآمد گردشگری ترکیه در سال گذشته ۵۳.۴ درصد افزایش یافت
درآمد ترکیه از صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال پیش از آن ۵۳.۴ درصد افزایش یافت. سازمان آمار ترکیه اعلام کرد که درآمد کشور از صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال پیش از آن ۵۳.۴ درصد افزایش یافته و به ۴۶ میلیارد و ۲۸۴ میلیون و ۹۰۷ هزار دلار رسید.
طبق این آمار ۵۱ میلیون و ۳۶۹ هزار و ۲۶ گردشگر خارجی از ترکیه بازدید کرده‌اند. درآمد ترکیه از صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۲ با ۵۳.۴ درصد افزایش نسبت به سال پیش از آن به ۴۶ میلیارد و ۲۸۴ میلیون و ۹۰۷ هزار دلار رسید. در این دوره متوسط هزینه شبانه برای هر نفر ۸۹ دلار و متوسط هزینه شبانه شهروندان ترک‌تبار مقیم خارج از کشور ۶۰ دلار بوده است.
هزینه‌های گردشگری در سال گذشته با ۱۳۰.۹ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۴ میلیارد و ۲۷۶ میلیون و ۵۳۳ هزار دلار رسید؛ ۳ میلیارد و ۷۵۳ میلیون و ۴۰۳ هزار دلار از این مبلغ شخصی و ۵۲۳ میلیون و ۱۳۰ هزار دلار نیز هزینه بسته‌های تور گردشگری بوده است.

ایران باید یا لااقل می‌توانست بین ۱۰ کشور برتر صنعت گردشگری در جهان باشد با درآمدی بیشتر از ۱۰۰ میلیارد دلار، اما نیست!
موانع توسعه و رونق گردشگری در ایران یکی – دوتا نیست؛ تعدد دستگاه‌های تصمیم گیر علی رغم وجود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تداخل برخی از بناها و جاهای دیدنی با دیگر دستگاه‌ها از جمله اوقاف، منابع طبیعی و…‌عدم توجه جدی به زیرساخت‌ها از جمله راه (هوایی و زمینی و ریلی)، هتل، اقامتگاه‌های بومی محلی و مسائل عدیده سیاسی در منطقه و جهان از مهم‌ترین علل و عواملی است که سد راه پیشرفت، توسعه و رونق گردشگری در ایران شده است.
موانع موجود بر سر راه گردشگری در ایران را باید به دو دسته تقسیم کرد:
– عوامل ناخواسته و تحمیلی مانند تحریم ها، مراودات سیاسی و تبلیغات منفی علیه جمهوری اسلامی ایران
– عوامل داخلی و خودخواسته که شامل سیاستگذاری ها، تعدد دستگاه‌های تصمیم گیر و سر کار نبودن متخصصان این رشته در پست‌های مهم این وزارت خانه است (کافی است به تخصص، رزومه و پیشینه‌ی وزیر میراث و گردشگری توجه کنید تا متوجه کل ماجرا بشوید!)
اگر ملاک را همین اردن با ۷ میلیارد دلار درآمد از گردشگری قرار دهیم و نه ترکیه و امارات و سایر کشورها، با توجه به وسعت، تنوع آثار و ابنیه، تنوع آب و هوایی و اقلیمی (چهارفصل) بسیاری دیدنی‌های مورد توجه گردشگران بین‌المللی و نیز تنوع انواع گردشگری (گردشگری تاریخی – میراثی، گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، گردشگری صنعتی و…) ایران قطعاً باید یکی از ده کشور برتر در زمینه‌ی جذب گردشگر در جهان باشد که می‌بینیم نیست و در جایگاهی که قرار دارد نیز اگر و اماهای فراوانی وجود دارد.
خلاصه‌ی کلام این که، با دیدن میزان درآمد اردن از گردشگری فقط زانوی غم بغل گرفتیم که؛ اردن کجا و ایران کجا، دیدنی‌های تاریخی – میراثی ایران کجا و اردن کجا، وسعت و جمعیت ایران کجا و اردن کجا؟ مواریث تاریخی – فرهنگی فراوان و متعدد ایران کجا و اردن کجا؟ هرچند اردن از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشر روی زمین است و تا هفت هزار سال قدمت برای آن وجود دارد اما جایگاه ایران و میزان درآمد ایران از گردشگری با صدای بلند می‌گوید: حق کشوری به نام ایران با آن پشتوانه‌ی تمدنی، تاریخی، فرهنگی و معماری قطعاً این نیست و نباید باشد!

وزارت خانه داریم اما ای کاش نداشتیم
در روزگاری که ایران به عنوان یکی از مهاجرتی‌ترین کشورهای دنیا (مهاجرپذیری و مهاجر فرستی) در جهان مطرح است اما همچنان وزارت مهاجرت نداریم اما این نداشتن به یک داشتنِ دیگر که‌ای کاش نداشتیم به اصطلاح «در»!
اگرچه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داریم اما نگاه‌مان به گردشگری از حد یک «ان. جی. اُ» نیز کمتر است این را می‌توان با چشم غیر مسلح نیز دید و تأیید کرد!