آفتاب یزد – رضا بردستانی: یک استاد روابط بین‌الملل دانشگاه با بی‌اهمیت دانستن خروج «آنگولا» از «اوپک» به آفتاب یزد گفت: کشورهای دیگری از جمله «گابن» هم بوده‌اند که در مقاطعی از «اوپک» خارج شده و مجدداً درخواست عضویت داده اند. محسن جلیلوند می‌افزاید: کشورهایی نظیر عربستان، عراق و کویت در اوپک و روسیه در […]

آفتاب یزد – رضا بردستانی: یک استاد روابط بین‌الملل دانشگاه با بی‌اهمیت دانستن خروج «آنگولا» از «اوپک» به آفتاب یزد گفت: کشورهای دیگری از جمله «گابن» هم بوده‌اند که در مقاطعی از «اوپک» خارج شده و مجدداً درخواست عضویت داده اند.
محسن جلیلوند می‌افزاید: کشورهایی نظیر عربستان، عراق و کویت در اوپک و روسیه در اوپک پلاس با توجه با تولید بالای نفت به آسانی می‌توانند هر جای خالی را پر کنند اما مهم‌تر از این مسئله، تغییر سیاست‌های انرژی در جهان است که از آغاز قرن ۲۱ به بعد در دنیا دنبال می‌شود.
این استاد دانشگاه می‌گوید: جهان برای کنترل و مدیریت انرژی به دنبال دو مسئله است؛ ایجاد تنوع در منابع انرژی و کاهش مصرف که هر کشوری بر اساس مزیت‌های نسبی که دارد به نوعی از انرژی نظیر خورشید، باد، جزر و مد دریا و دیگر انواع انرژی‌های تجدیدپذیر و غیر تجدیدپذیر تمایل نشان می‌دهد. برای نمونه، مزیت نسبی برای ایران استفاده از انرژی خورشیدی و باد است یا کشوری مانند هلند می‌تواند از جز و مد دریا تولید انرژی کند اما تمامی این مسائل ارتباط مستقیم با پیشرفت تکنولوژی در جهان دارد به این معنا که، هر چه تکنولوژی پیشرفته‌تر باشد به طور طبیعی شاهد کاهش مصرف و در ادامه کاهش قیمت تمام شده خواهیم بود.

 واکنش تولیدکنندگان نفت به خروج آنگولا: به اوپک پایبندیم
کشورهای عراق، نیجریه و جمهوری کنگو در پی تصمیم آنگولا برای خروج از عضویت اوپک، بر پایبندی و تعهد خود به این گروه، تاکید کردند. به گزارش ایسنا، برونو ژان ریچارد ایتوآ، وزیر هیدروکربن کنگو در بیانیه‌ای اعلام کرد: ما حمایت قاطع خود را از وحدت و انسجام در قلب اوپک و اوپک پلاس تکرار می‌کنیم. هر کدام از اعضای این گروه خواه آفریقایی باشد یا غیرآفریقایی، نقش ضروری در دستیابی به اهداف مشترک ما و حفظ تعادل بازار جهانی نفت ایفا می‌کند.
آنگولا در پی اختلاف بر سر سهمیه تولید خود، پنجشنبه گذشته اعلام کرد از اوپک خارج می‌شود و تعداد کشورهای عضو این گروه، به ۱۲ کشور کاهش یافت و تردیدهایی را نسبت به انسجام اوپک برانگیخت. اوپک و متحدانش در پی کاهش حدود ۲۰ درصدی قیمت نفت در مدت سه ماه گذشته، قصد دارند کاهش تولید جدیدی را در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴ اجرا کنند. سایر کشورهای عضو اوپک برای جلوگیری از هرگونه گمانه زنی، در آخر هفته گذشته بیانیه‌های عمومی منتشر کردند.
هاینکن لوکپوبیری، وزیر نفت نیجریه، در بیانیه‌ای در شبکه اجتماعی ایکس گفت: ما در تعهد خود به اهداف اوپک، مصمم هستیم و در عین حال فعالانه با این سازمان، برای پرداختن به نگرانی‌هایی که
نه تنها در داخل محدوده کشورمان بلکه در سراسر قاره منعکس می‌شود، تعامل داریم. نیجریه هم مانند آنگولا، با رهبران اوپک بر سر سهمیه تولید خود در سال ۲۰۲۴ اختلاف نظر داشت، اما به نظر رسید که این مشکل در نشست ۳۰ نوامبر این گروه حل شد.
عراق که برای پایبندی به سهمیه جدید خود، باید یکی از بزرگترین کاهش‌های تولیدی این گروه را در ماه آینده انجام دهد، بر حمایت مداوم خود تاکید کرد. عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق به خبرگزاری این کشور گفت: اوپک در تلاش برای دستیابی به بالاترین نرخ تعادل بین عرضه و تقاضا به منظور دستیابی به ثبات در بازار جهانی نفت است و این تلاش به سطح درآمد خوبی برای خزانه‌داری فدرال عراق منتهی می‌شود. بر اساس گزارش بلومبرگ، آنگولا پس از ۱۶ سال عضویت، از اوپک جدا شد زیرا هدف تولید پایین‌تری را که توسط رهبران این گروه تعیین شده بود تا منعکس‌کننده ظرفیت پایین تولید این کشور باشد، نپذیرفت. بسیاری از اعضای دیگر اوپک نتوانسته‌اند به محدودیت‌های عرضه بپیوندند زیرا در حال حاضر تولید زیادی را به دلیل سرمایه‌گذاری اندک، بی‌ثباتی سیاسی و خرابکاری از دست داده‌اند.

 جهان در حوزه‌ی انرژی به کدام سو می‌رود؟
جلیلوند در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به این که، روزگاری تأثیرگذاری «اوپک» بر بازار نفت و انرژی بالای ۷۰درصد بود در حالی که این روزها به زیر ۳۵ درصد تأثیرگذاری رسیده است، خاطرنشان می‌کند: آمریکا تا ۲۰۳۰ در نظر دارد نیمی از خودروهای خود را برقی کند، اتحادیه‌ی اروپا به عدد ۷۰ درصد می‌اندیشد و بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه نیز در همین مسیر گام بر می‌دارند.
وی ادامه می‌دهد: در اصل، این توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی است که سیاست‌های انرژی را تبیین می‌کند اما آن چه این روزها کشورهای توسعه یافته و صاحب ثروت با نگاهی به افق ۲۰۳۰ در نظر دارند حرکت به سمت انرژی‌های تجدید پذیر، کاهش مصرف انرژی و تلاش برای استفاده از انرژی‌های جایگزین نفت مثل برق هستند.
جلیلوند با اشاره به این موضوع که: بسته به این موضوع که کشوری صاحب انرژی باشد یا مصرف کننده، سیاست‌های جهانی انرژی دستخوش تغییر و تحولاتی خواهد شد از جمله این که اگرچه اوپک همچنان بر بازار انرژی جهان تأثیرگذار است اما در کنار این سازمان، اجلاس اوپک پلاس و ایالات متحده نیز در حال ایفای نقش هستند.
وی با پرداختن به این مسئله که آن چه بیش و پیش از همه تعیین‌کننده است رسیدن به تکنولوژی‌های روز و مدرن است، اظهار می‌دارد: هر اندازه که تکنولوژی پیشرفت کند به طور طبیعی مصرف انرژی نیز پایین خواهد آمد در کنار این امر مهم و اثر گذار، تکنولوژی است که می‌تواند بر سیاست‌های انرژی کشورهای جهان سایه افکند.
جلیلوند می‌گوید: وقتی کشورها به سمت و سوی تغییر انرژی‌های مصرفی گام بر می‌دارند به طور طبیعی وابستگی آن‌ها به نفت نیز کاهش پیدا خواهد کرد که البته این به معنای بی‌نیازی از نفت نیست و نفت همچنان بر سیاست‌های انرژی جهان مؤثر باقی خواهد ماند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: روزگاری ایران روزانه ۵ میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد و آمریکا ۱.۵ میلیون بشکه در حالی که همین حالا ایران در نهایت ۱.۵ میلیون بشکه فروش دارد (توان تولید ایران تا ۶ میلیون بشکه هم می‌تواند باشد که مباحث تحریمی مانع شده است) و آمریکا چیزی حدود ۱۴ میلیون بشکه و این یعنی سیاست‌های جهانی بر اقتصاد نفت به ویژه بر کشورهایی که در تنش با امریکا هستند بسیار اثر گذاشته است.
 نفت گران به نفع کیست؟
جلیلوند با پرداختن به این امر مهم که: «برخلاف تصور برخی و بعضی، گران شدن قیمت نفت بیش از آن که به نفع کشورهای عضو اوپک و غیر عضو باشد به نفع آمریکا است زیرا هزینه تولید نفت در آمریکا بالا است و بالا بودن قیمت نفت است که استخراج را به صرفه می‌کند» می‌افزاید: آمریکا اگرچه در اوپک عضویت ندارد و روی اوپک پلاس نیز تأثیری نمی‌تواند داشته باشد اما همچنان مدیریت و به اصطلاح بالانس بازار نفت را در اختیار دارد.
محسن جلیلوند با تأکید بر این نکته که: مجبوریم به سمت تکنولوژی‌های روز حرکت کنیم» ادامه می‌دهد: اگرچه کشور صاحب نفت به شمار می‌آییم اما نمی‌توانیم به تغییر ذائقه انرژی در جهان بی‌تفاوت باشیم و با توجه به این که دو مزیت نسبی خوب – خورشید و باد – را دارا هستیم باید به سمت بهره مندی از انرژی خورشیدی و بادی حرکت کنیم تا هم در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم و هم در تولید بتوانیم رقابت با دیگر کشورها را حفظ کنیم.
وی در پایان متذکر می‌شود: اوپک همچنان اهمیت دارد و تعیین‌کننده است اما هر چه به آینده بنگریم متوجه خواهیم شد که اهمیت و تأثیرگذاری نفت بر سیاست بین‌الملل در حال افول است و همین نکته هشداری است که از مبحث انرژی‌های تجدیدپذیر، نو، سبز و به روز غافل نشویم و همچنان بر دارایی‌های نفتی خود تکیه نکنیم.
وی همچنین به اهمیت انرژی هسته‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: انرژی هسته‌ای در کنار دیگر انواع انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که ایران تا به امروز نتوانسته بر اساس نیازها و به میزانی که سرمایه‌گذاری کرده است از مواهب انرژی هسته‌ای بهره‌مند شود که جای پرسش دارد.