ایران از نظر نفت و گاز و موقعیت گذرگاه‌های راهبردی، مورد توجه قدرت‌های جهانی است و از جهات مختلف مورد توجه ژئوپلتیکی است. ایران در مرکز ثقل تبادلات دریایی قرار دارد. ۶۹ درصد از گاز جهان در این بیضی است. مرزخشکی ما ۵۴درصد، مرز رودخانه‌ای ما ۱۵درصد و مرز دریایی ما۳۱درصد است و با […]

 

ایران از نظر نفت و گاز و موقعیت گذرگاه‌های راهبردی، مورد توجه قدرت‌های جهانی است و از جهات مختلف مورد توجه ژئوپلتیکی است. ایران در مرکز ثقل تبادلات دریایی قرار دارد. ۶۹ درصد از گاز جهان در این بیضی است.
مرزخشکی ما ۵۴درصد، مرز رودخانه‌ای ما ۱۵درصد و مرز دریایی ما۳۱درصد است و با توجه به این وسعت خاکی فقط ۷ درصد صادرات و واردات ما از این طریق است و ۹۳درصد صادرات و واردات ما از طریق مرزآبی انجام می‌گیرد، کشورما دارای شش ویژگی موقعیت جغرافیایی، مشخصات فیزیکی، وسعت دریایی و سرزمینی و جمعیت مناسب و خط مشی دولتمردانش دریایی باشد، پس موقعیت دریایی و مشخصات فیزیکی و وسعت، سه ویژگی است که خداوند به ما داده و این سه مورد نقطه قوت ماست و موارد دیگر را ما داشتیم ولی استعمار ما را از دریا دور کرد. دریا محل ثروت و قدرت است، گرچه ما ثروتمند بودیم اما به مرور زمان استعمار ما را از داشتن نعمات خداوندی موجود در دریا دور کرده و کمتر توانستیم بهره‌مند شویم. دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان است که بخشی از مهمی از ذخایر نفت و گاز را در دل خود جای داده است. این دریا برای ایران از منظر استراتژیک نقطه‌ای مهم است و از کانون‌های اصلی کشمکش‌های سیاسی آینده خواهد بود.
اگر کشور بخواهد به توسعه پایدار برسد باید از فرصت‌های دریایی بهره کامل برده بشود. ایران مشرف به اقیانوس هند است که ۲۰ درصد اقیانوس‌های جهان است و از این طریق ایران با ۳۶ کشور جهان همسایه می‌تواند باشد. بنابراین اقیانوس هند یک فرصت استثنایی را برای کشور ایجاد می‌کند. خلیج فارس هم نقطه بسیار مهمی است اما ما طی سال‌های گذشته به سواحل دریایی عمان بی‌توجهی کرده‌ایم، درحالی که این منطقه یک گنج بزرگ برای کشور به شمار می‌آید.
سواحل و دریا دروازه‌های طلایی برای ایران اسلامی است و تجارت، حمل و نقل، فروش دانش دریایی و اشتغال در این حوزه اهمیت زیادی دارند که باید مورد توجه بیش از پیش قرار گیرد: براساس این ابلاغیه قوه مجریه موظف است با کمک مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه و با بسیج دستگاه‌های مسئول، برنامه جامع تحقق این سیاست‌ها را، شامل تقدیم لوایح، تصویب مقررات و اقدامات اجرائی لازم در مهلت شش ماهه ارائه کند. متن سیاست‌های کلی توسعه دریا محور به این شرح است: دریاها و خصوصاً دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی و ذخایر و منابع سرشاری برای زمینه‌سازی رشد علم و فناوری، افزایش کار و ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی می‌باشند. ایران با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارداشتن بین دو دریا و برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل و نیز جزایر و ظرفیت‌های فراوان بر زمین مانده، لازم است با حضور مؤثر در ساحل، فراساحل، دریا و اقیانوس و بهره‌گیری از آن به عنوان یک پیشران و محور توسعه کشور، برای احراز جایگاه شایسته منطقه‌ای و جهانی در بهره‌گیری از دریا اقدام کند. از این رو سیاست‌های کلی توسعه دریا محور به شرح زیر تعیین می‌گردد: ۱- سیاست‌گذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی و مدیریت چابک و کارآمد دریا به منظور بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا، برای احراز جایگاه شایسته جهانی و رتبه اول در منطقه. ۲- توسعه فعالیت‌های اقتصادی دریامحور و ایجاد قطب‌های توسعه دریایی پیشران در سواحل، جزایر و پس‌کرانه‌ها به گونه‌ای که نرخ رشد اقتصادی در حوزه فعالیت‌های دریامحور (اقتصاد دریامحور) طی ده سال همواره حداقل دو برابر نرخ رشد اقتصادی کشور باشد. ۳- تسهیل و توسعه سرمایه‌گذاری و مشارکت داخلی و خارجی با ایجاد زیرساخت‌های لازم نرم افزاری و سخت افزاری (حقوقی، اقتصادی، زیربنایی و امنیتی) ۴- تدوین طرح جامع توسعه دریامحور با پهنه‌بندی دریا، کرانه و پس‌کرانه و تعیین سهم و جغرافیای جمعیت، تجارت، صنعت، کشاورزی و گردشگری، خصوصاً در سواحل و جزایر جنوب و بالاخص سواحل مکران با تاکید بر هویت ایرانی- اسلامی طی حداکثر یک سال پس از ابلاغ سیاست. ۵- بهره‌برداری حداکثری و بهینه از ظرفیت‌ها، منابع و ذخایر زیست بوم دریایی با ممانعت از تخریب محیط زیست دریایی بخصوص توسط کشورهای دیگر. ۶- تامین و ارتقاء سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد و ایجاد پشتوانه علمی، آموزشی و پژوهشی برای توسعه دریامحور و زیست بوم نوآوری و فناوری دریایی.
۷- توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ مقیاس و دانش بنیان زیرساختی، تولیدی و خدماتی با کشورهای همسایه و سایر کشورها به منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های دریایی و حضور مؤثر در معابر بین‌المللی و دستیابی به موقعیت قطب‌های منطقه‌ای. ۸- افزایش سهم کشور در حمل و نقل دریایی و ترانزیت با ایجاد و تقویت شبکه حمل و نقل ترکیبی. ۹- حمایت از سرمایه‌گذاران بومی و محلی در طرح‌های توسعه‌ای و حمایت از فعالان اقتصادی و بنگاه‌های کوچک و متوسط جوامع محلی..