علیرغم همه پیشبینیها اما آمارها نشان میدهد بارش باران در ایران نسبت به گذشته نصف شده است، تناقضی که حالا سبب شده حرف و حدیثهای زیادی درباره ابر دزدی و موانع غیر طبیعی برای ورود ابرهای باران زا به ایران شنیده شود.بهگزارش خبرآنلاین، ماه اول زمستان به نیمه رسیده اما خبری از برف و سرما […]
علیرغم همه پیشبینیها اما آمارها نشان میدهد بارش باران در ایران نسبت به گذشته نصف شده است، تناقضی که حالا سبب شده حرف و حدیثهای زیادی درباره ابر دزدی و موانع غیر طبیعی برای ورود ابرهای باران زا به ایران شنیده شود.بهگزارش خبرآنلاین، ماه اول زمستان به نیمه رسیده اما خبری از برف و سرما نیست، در پاییز هم خبری از باران نبود، حالا نبودِ برف و باران در این موقع از سال همه را متعجب کرده است، درحالیکه گزارشهای سازمان هواشناسی نشان میداد قرار است بارشهای پاییز امسال اگر بیسابقه نه اما کم سابقه باشد، به این جملات توجه کنید: «پاییز امسال طبق مدلهای پیشبینی هواشناسی که وجود دارد نسبت به میانگین ۳۰ سال گذشته با احتمال بین ۶۰ تا ۷۰ درصد پر بارش خواهد بود و ما شاهد افزایش میزان بارشها هستیم. بنابراین به احتمال، پاییزی خواهیم داشت که نسبت به ۳۰ سال گذشته بارشهای بیشتری را به همراه دارد.» اینها بخشهایی از صحبتهای صادق ضیائیان، رئیس مرکز پیشبینی سازمان هواشناسی در شهریور امسال بود.حالا به این آمارها توجه کنید: «طبق دادههای مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی تا ۱۰ دی ماه امسال بارش در ۲۹ استان کشور نسبت به دوره بلندمدت منفی است. در مجموع میزان بارشها در کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۰ دی ماه ۱۴۰۲ نسبت به دوره بلندمدت ۴۴.۸ درصد کاهش یافته است.»کاملاً مشخص است میان دو گزارش بالا تفاوت وجود دارد، پیشبینیها در شهریور امسال خبر از بارشهایی میداد که قرار است از میانگین ۳۰ سال گذشته بیشتر باشد، اما گزارش همان سازمان حدود چهار ماه بعد خبر از کاهش حدود ۴۵ درصدی بارشها در کشور و منفی شدن میزان بارشها در ۲۹ استان میدهد، تناقضی که سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی درباره آن گفته: «ما بر اساس یک سری شواهد و مدلها اظهارنظر میکنیم، صحبتهایمان پیشبینی است، پیشگویی نیست، یعنی آنچه را که روی نقشهها و مدلها میبینیم، اعلام میکنیم.»درهمینباره قبلتر احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی گفته بود: «اطلاعات هواشناسی شبیه یک شمشیر دو لبه است؛ ما چاره دیگری جز اعتماد به این دادهها و در نظر گرفتن احتمالات نداریم و میکوشیم با توجه به خروجی مدلهای هواشناسی، بالاترین احتمال را محاسبه کنیم و شرایط آب و هوایی را به اطلاع عموم برسانیم. در پیشرفتهترین مراکز پیشبینی دنیا نیز «قطعیت» در امر هواشناسی وجود ندارد و «خطا» جزوی از ذات این کار است.»اما این تناقض فاحش در پیشبینی نقدهای زیادی به همراه داشته است، مثلاً حسین اردکانی کارشناس هواشناسی دراینباره گفته که: «سازمان هواشناسی مدل بومی که بر مبنای آن پیشبینیها را انجام دهد ندارد و از چند مدل خارجی استفاده میکند. آنها از مدلهای هواشناسی کشورهای دیگر یک چیزی را در میآورند و آن را به خورد دولت و ملت میدهند.»
شمالیها از تهرانیها ابر دزدی کردند!
حالا که بهجای بارشها، بیبارشی کم سابقه شد حرف و حدیثهای زیادی دست به دست چرخید، قبلتر گزارههایی مانند بارور کردن ابرها در کشورهای همسایه بهگوش میرسید اما انتشار یک عکس در فضای مجازی ایده ابر دزدی را تقویت کرد؛درست مرز ایران و ترکیه محل تفاوت بارشها است.
چرا ابرهای ترکیه میبارد اما ابرهای ایران نه؟
اما جدا از حواشی مربوط به وارد نشدن ابرها به کشور، سوالی که پیش میآید این است که چرا ابرهایی که وارد ایران میشوند کم بارش هستند و مانند کشور ترکیه بارشهای خوبی ندارند، قبلتر احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، دراینباره گفت که: «امسال شاهد جریانات بارشی نبودیم، دلیل آنهم به دمای بیش از حدی برمیگردد که در شرق مدیترانه، خاورمیانه و ایران حاکم بود، ما گرمای بیشتر از نرمال در مناطق سردسیر کشور داشتیم، این گرما سبب شد سیستمهای جوی که در شرق مدیترانه ایجاد میشود و از ایران عبور میکنند بهخوبی شکل نگیرند و ضعیفتر از حد معمول بودند.»صادق ضیائیان،رئیس مرکز پیشبینی سازمان هواشناسی هم در واکنشی گفته بود: «دلیل کم بارشی ایران افزایش دمای هوا و کاهش رطوبت در مرزهای داخلی ایران است.»اما ترکیه همسایه ایران است، چرا افزایش گرمای منطقه آنقدر که در کاهش بارش ایران تاثیر گذاشته در ترکیه اثر نداشته است، سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی با بیان اینکه هممرز بودن کشورها بهمعنای سیستمهای جوی مشابه نیست، دراینباره گفته که: «کشور ترکیه در عرضهای بالاتر از کشور ما قرار دارد، وسعت کمتری نسبت به ایران دارد و ۲ منبع رطوبتی قابل توجه دارد؛ ضمن اینکه الگوی جوی این کشور با ایران متفاوت است. میانگین بارش ترکیه سالانه بیش از ۵۰۰ میلیمتر و این رقم در کشور ما ۲۳۰ میلیمتر است و ۲کشور، ۲ اقلیم متفاوت دارند.»درهمینباره احد وظیفه، با نظری مشابه گفته بود: «سیستم ترکیه با ایران متفاوت است، در ترکیه جریانهای جنوبی و شمالی که وارد این کشور میشوند هر دو از طرف دریا هستند، در نتیجه ترکیه رطوبت خوبی دریافت میکند اما متاسفانه سرزمین ما این شرایط را ندارد، ترکیه ۲.۵ برابر ایران دریافت بارش دارد، ارتفاعات آناتولی در ترکیه منشا رودخانههای بزرگی مانند دجله و فرات هستند، رودخانههایی که حجمشان چندین برابر بزرگترین رودخانههای ایران است، بنابراین وضعیت آب و هوای ترکیه با ایران قابل مقایسه نیست.»در واکنشی دیگر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی و رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم میگوید: «رشتهکوههای زاگرس که در جنوب غربی ایران و جنوب شرقی ترکیه در کنارهها اثری از سایه باران ایجاد میکنند. این مانع توپوگرافی باعث میشود ابرهای باران زا قبل از رسیدن به سمت شمال غربی ایران پراکنده شوند و این منطقه با بارش کمتری باقی بماند.»
دکلهای چینی مانع بارش در ایران!
علاوه بر ماجرای افزایش دما که مانع از بارش ابرها در آسمان ایران میشود، طی روزهای گذشته یک گزاره دیگر هم مطرح شد، دستگاههای چینی که در برخی باغات شهر اردبیل نصب شدهاند متهم بعدی کاهش بارندگی در کشور شدند، نصب دکلهای دورکننده ابرهای تگرگزا در اطراف کوه سبلان حالا مورد توجه قرار گرفتند.با این وجود مجید کوهی، مدیرکل هواشناسی استان اردبیل درباره نصب دکلهای پراکندهکننده ابرهای تگرگزا در سبلان گفته که: «این سیستمها صرفا به شکل نقطهای و بر روی محوطه برخی از باغات مشکینشهر و خلخال نصب شده و تاثیر میگذارد و کار آن تبدیل تگرگ موجود در ابر همان محوطه به باران برای جلوگیری از خسارت به محصولات باغی است. اینکه نصب این سیستمها بتواند ابرها را پراکنده کند و یا مانع بارش شود کذب است زیرا صرفا این ستونها میتوانند برای محدوده خاصی جهت تبدیل تگرگ به باران عمل کنند که تحقق این امر نیز شرایط خاص خود را دارد و عملکرد این ستونها جهت از بین بردن تگرگ قطعی نبوده و نسبی است.»با وجود همه این حرف و حدیثها پاییز و زمستان امسال حداقل تا اینجا بارش برف و باران نداشتیم و این نوید بخش تابستانی سخت برای مردم است، جاییکه ذخایر آبهای پشت سد کم شده و احتمالا افزایش آلودگی هوا به دلیل مازوت سوزی برای تولید برق نفسها را تنگ میکند.
خبر نگرانکننده هواشناسی از زمستان امسال
از سوی دیگر سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور در خصوص وضعیت بارشها در پاییز امسال گفت: در برخی مواقع اتفاقاتی در جو میافتد که پیشبینیپذیری را کاهش میدهد و یکی از این اتفاقات، افزایش دماست که سال ۲۰۲۳ میلادی را به گرمترین سال زمین تبدیل کرد. تاجبخش با اشاره به اینکه افزایش دما باعث شد الگوهای جوی رصدشده کشور با پیشبینیهای اردیبهشت ماه امسال مطابقت نداشته باشد، بیان کرد: طی مهرماه امسال بارشها ۱۲ میلیمتر از میانگین بارشها در دوره بلندمدت بیشتر بود که در آبانماه به حد نرمال رسید، اما در آذرماه شرایط بدی در بارشها داشتیم.وی توضیح داد: گرمترین پاییز را در رکورد خود ثبت کردیم و شاید در آمار دمای زمستانی نیز همین نتایج را داشته باشیم.
مسئله نداشتن ذخیره برفی نگرانکننده است
تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بر اساس دادهها و اطلاعات هواشناسی، سیگنال خاصی برای زمستان پیشبینی نمیشود و بارشهای نرمال و در برخی نقاط مایل به کمبارشی انتظار میرود. اگر بارشهای فرا نرمال نیز داشته باشیم، کمبارشیهای آذرماه و سالهای گذشته جبران نمیشود و همچنان مسئله مدیریت منابع آبی از اهمیت بالایی برخوردار است. وی افزود: همچنین مسئله نداشتن ذخیره برفی نیز بسیار نگرانکننده است و در مجموع با توجه به ۴ سال خشکسالی پیاپی، وضعیت مناسبی پیشِرو نیست.صمدی مدیر گروه پژوهشی تغییر اقلیم و بلایای جوی مرکز اقلیمشناسی سازمان هواشناسی و متخصص تغییر اقلیم و بلایای جوی گفت: بحث تغییر اقلیم موضوعی است که از چند دهه گذشته آغاز شده و امروزه به اوج خود رسیده است. طی چند دهه گذشته تنها دانشمندان و متخصصان تبعات تغییر اقلیم و مباحث مرتبط به آن را احساس میکردند، اما اکنون تبعات تغییر اقلیم بخشهای گستردهای از جوامع مختلف را تحت تاثیر قرار داده و سبب شده است که توجه بسیاری از افراد به موضوع تغییرات اقلیم جلب شود. صمدی با اشاره به اینکه تغییر شکل بارشها و کاهش بارش برف، وقوع بارشهای حدی و خالی شدن تعداد زیادی از روستاها از سکنه به دلیل خشکسالی، طوفانهای گرد و خاک و… نشانههایی از تغییر اقلیم است، میگوید: ما این روزها حتی با جابهجایی فصلها مواجه هستیم که زنگ خطری برای زمین و ساکنان آن است. بر اساس پژوهشهای انجام شده، تغییر اقلیم علاوه بر تمام آثار زیانبار خود میتواند روی بسیاری از بیماریها و اپیدمی آنها اثرگذار باشد.
Saturday, 27 April , 2024