تغییر وزیر دفاع چین؛ بهبود روابط نظامی با آمریکا یا تقویت آقای «شی»؟!

آفتاب یزد – رضا بردستانی: یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به تعیین وزیر دفاع چین و تغییر هفت فرمانده ارشد نظامی به آفتاب یزد گفت: «این گونه تغییرات بیشتر در جهت تقویت جایگاه حزب کمونیست و آقای «شی جین پینگ» است و ارتباطی با مسائل فی مابین چین و آمریکا ندارد. »
عبدالرضا فرجی راد می‌افزاید: اگر فقط وزیر دفاع تغییر کرده بود می‌توانستیم به بهبود روابط نظامی یا به عکس، افزایش تنش در روابط کاخ سفید و چین فکر کنیم اما وقتی همزمان با وزیر دفاع، هفت فرمانده ارشد نظامی نیز تغییر می‌کنند به نظر می‌رسد در کنار دیگر تغییرات از جمله تغییر وزیر امور خارجه همگی در راستای تقویت و استحکام بخشی به جایگاه آقای «شی» مربوط می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به سخنرانی رئیس جمهور چین در جمع سفرای این کشور و به کار بردن عبارت «ارتش آهنین دیپلماتیک» به نظر می‌رسد چینی‌ها در راستای وحدت و حفظ یکپارچگی می‌کوشند از درون خود را تقویت کنند تا در تعاملات بین‌المللی، ضعفی از خود بروز ندهند.

 رئیس‌جمهوری چین «ارتش آهنین دیپلماتیک» می‌خواهد
رئیس‌جمهوری چین از سفیران کشورش خواست تا «ارتش آهنین دیپلماتیک» وفادار به حزب کمونیست ایجاد کنند؛ اظهاراتی که احیاکننده لفاظی‌های کوبنده «گرگ مبارز» است که از سوی برخی دیپلمات‌ها به عنوان نشانه‌ای از سیاست خارجی قاطعانه‌تر چین تبلیغ می‌شود. به گزارش ایسنا، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین در جمع سفیران خارجی کشورش در پکن گفت: جرأت کنید در مبارزه خوب باشید و مدافع منافع ملی شوید. حفاظت قاطعانه از منافع حاکمیتی، امنیت و توسعه ملی با آمادگی و اراده محکم برای سرپیچی از قدرت‌های قوی ضروری است.
سخنان رئیس‌جمهوری چین اشاره‌ای به رویکردی بحث‌برانگیز است که دیپلمات‌های چینی از سال ۲۰۲۰ به جریان انداخته‌اند و امسال در شرایطی که چین به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای اقتصاد ضعیف‌شده‌اش بود، کمتر جلوه کرد. به گزارش رویترز، مناسبات پکن با ایالات متحده پس از ملاقات شی و جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر برای مدت کوتاهی بهبود یافت اما چین در حال حاضر درگیر مناقشه دیپلماتیک با فیلیپین بر سر صخره‌های مورد مناقشه در دریای چین جنوبی است و همچنین با ژاپن بر سر تخلیه آب‌های آلوده به مواد رادیواکتیو از رآکتور فوکوشیما درگیر است.
طبق گزارش سی‌سی‌تی‌وی، رئیس‌جمهوری چین همچنین از سفیران کشورش خواست تا به نظم و انضباط حزبی پایبند باشند و کلمه «سخت و محکم» را هفت بار در سخنرانی سالانه پس از «کنفرانس کاری امور خارجه مرکزی» تکرار کردند. این کنفرانس، یک جلسه برنامه‌ریزی سیاست خارجی محرمانه در سطح عالی حزب کمونیست است که هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود و پنجشنبه به پایان رسید. شی در جریان کنفرانس این نمایندگان در تالار بزرگ خلق پکن گفت: «لازم است قواعد و نظم و انضباط را در اولویت قرار داد، خود را به شدت منضبط کرد، مسئولیت را جدی گرفت و ارتش آهنین دیپلماتیکی ایجاد کرد که به حزب وفادار باشد… جرات داشته باشد و در مبارزه مهارت داشته باشد و انضباط را سفت و سخت رعایت کند.»
اظهارات شی در بحبوحه فشار انضباطی مجدد در میان دستگاه دیپلماسی چین پس از برکناری «چین گانگ» وزیر خارجه قبلی از سمتش در ماه ژوئیه بیان می‌شود که تنها هفت ماه در این سمت بود و به داشتن روابط خارج از عرف متهم شد. شی جین‌پینگ گفت: وفاداری به حزب، کشور و مردم، سنت باشکوه جبهه دیپلماتیک است. ایجاد خط دفاعی قوی ایدئولوژیکی و زیرک بودن با اعتقادات سیاسی محکم که به شدت پایبند قوانین و انضباط باشد، ضروری است. »
رئیس‌جمهوری چین همچنین بر لزوم افزایش نفوذ بین‌المللی چین برای مبارزه با آنچه که به اعتقادش تلاش‌های غرب برای مهار و سرکوب چین است، تأکید کرده و کلمه «تلاش‌ها» را پنج بار تکرار کرد. شی با اشاره به سخنرانی ژوئن ۲۰۲۱ که از مقامات خواسته بود تا وجهه‌ای «دوست‌داشتنی، قابل اعتماد و قابل احترام» از چین ایجاد کنند، گفت: «ما باید دوستی‌های گسترده و عمیق ایجاد کنیم، و مبارزه برای به دست آوردن قلب مردم نباید صرفا در معابد انجام شود، بلکه باید در میان توده مردم باشد. ما باید از زبان و متدهای خارجی برای بیان داستان چین استفاده کنیم.
رئیس‌جمهوری چین همچنین در کنفرانس کاری امور خارجی مرکزی، علیه قلدرمآبی و هژمونی غرب صحبت کرد و به دیپلمات‌ها و مقامات تاکید کرد «روحیه مبارزه ما را به جلو هدایت کنید.»
منتظر «بحران بزرگ» و افزایش تنش
در روابط «پکن – واشنگتن» نباشید
عبدالرضا فرجی راد در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به تلاش همواره‌ی چین برای کاهش تنش با ایالات متحده‌ی آمریکا در راستای حفظ تبادلات تجاری با آمریکا و غرب می‌گوید: حداقل تا زمان برگزاری انتخابات در ایالات متحده آمریکا منتظر «بحران بزرگ» و افزایش تنش در روابط «پکن – واشنگتن» نباشید.
وی ادامه می‌دهد: نه بایدن و نه آقای شی، حداقل در این زمان به افزایش تنش‌ها و تبدیل «تنش سرد» به «تنش گرم» فکر نمی‌کنند اما با برگزاری انتخابات در آمریکا و روشن شدن نتیجه، شاید تغییراتی را شاهد باشیم.
فرجی راد می‌گوید: اگر بایدن باقی بماند روابط چین و آمریکا علی رغم تمامی رقابت‌هایی که وجود دارد دستخوش تحولات خیلی شدید نخواهد شد اما با روی کار آمدن ترامپ یا «ترامپیست ها»، عملاً روابط آمریکا با روس‌ها گرم‌تر و با چینی‌ها سردتر خواهد شد.
وی می‌افزاید: اخیراً روس‌ها با واسطه‌گری اسرائیل پالس‌های مثبتی به کاخ سفید ارسال کرده‌اند تا در توافقات احتمالی بر سر اوکراین بتوانند بهتر عمل کنند که اگر در موضعگیری مقامات روسی هم دقت کنیم این پالس‌های مثبت و تغییرات کاملا به چشم می‌خورد.

 رقابت بر سر تایوان اقتصادی است نه سیاسی
این دیپلمات سابق در ادامه و با اشاره به تنش‌های موجود بین ایالات متحده و چین بر سر تایوان می‌گوید: چینی‌ها بر سر تایوان حاضر به معامله نیستند اما با توجه به این که در تایوان انتخاباتی در پیش است و حزب حاکم که مخالف چین است در حال حاضر برتری محسوسی نسبت به حامیان چین دارد تلاش‌های آمریکا و پکن نیز به نوعی رقابت در این انتخابات تبدیل شده است.
فرجی راد می‌افزاید: در صورت پیروزی حزب حاکم فعلی احتمالاً تنش‌ها رو به فزونی خواهد گذاشت اما نکته‌ی مهم این که، چینی‌ها حاضر به از دست دادن تایوان نیستند.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به توان تایوان در تولید تراشه می‌گوید: بخش عمده‌ای از رقابت بر سر تایوان که به تنش نزدیک است بر سر مسائل اقتصادی است و هر دو کشور سعی دارند تایوان را نزدیک به خود نگاه دارند ضمن آن که چینی‌ها می‌کوشند استقلال نصفه و نیمه‌ای به تایوانی‌ها بدهند اما این استقلال به معنای جدایی از چین نخواهد بود.

 تحرکات آمریکا در شرق دور برای مهار چین یا کره شمالی؟!
عبدالرضا فرجی راد در بخش پایانی این مصاحبه با اشاره به تحولاتی که در شرق دور رخ داده و در پاسخ به این پرسش که آیا احیای پایگاه نظامی استفاده شده برای حمله‌ی اتمی به هیروشیما به منظور کنترل کره شمالی است یا چین؟ می‌گوید: آمریکا به اندازه کافی در کره جنوبی، فیلیپین و سنگاپور پایگاه‌های نظامی دارد که بتواند کره شمالی را مهار کند ضمن آن که ناوهای آمریکا نیز دائماً در منطقه تردد دارند اما مجموعه تحولات اخیر ضمن آنکه با توجه به تنش‌های موجود و همیشگی، کاملاً طبیعی است همه در راستای مهار چین صورت پذیرفته است.
وی ادامه می‌دهد: با وجود شکرآب شدن روابط پکن – توکیو و تلاش ژاپن برای تقویت بنیه‌ی نظامی به نظر می‌رسد در آینده تنش‌های آمریکا و چین تغییر وضعیت داده و صورت جدی‌تری به خود بگیرد اما چینی‌ها در هر حال همواره به دنبال سیاست «تنش‌زدایی» در روابط خود با کاخ سفید هستند و همچنان نیز بر همان مدار حرکت می‌کنند.
این دیپلمات و استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند: مسائل اقتصادی و تجاری برای چینی‌ها در اولویت اصلی است اما حواس‌شان به مسائل نظامی، حفظ وحدت و استحکام در حزب حاکم، تقویت مسائل نظامی و سایر مباحث نیز هست.
فرجی راد در پایان می‌گوید: بحث بر سر یک جا به جایی بزرگ در سطح اول دنیا است یعنی جایگزینی قدرت دوم جهان با قدرت اول جهان و این یعنی همچنان اصلی‌ترین مسئله برای ایالات متحده همچون گذشته چین بوده و خواهد بود.