از سه شنبه هفته گذشته تا جمعه حداقل ۳نفر در تهران هنگام انجام جراحی لاغری و زیبایی به پیشواز مرگ رفتند مرگی که ثمره زیبائی کاذب وخودخواسته بود متاسفانه درسالهای گذشته بخاطر گسست بنیانهای اخلاقی و سقوط ارزشهای انسانی، کم رنگ شدن امور معنوی و تبلیغات فریبنده سودجویان، و سوداگران طبابت و گرایش ماتریالیستی و […]
از سه شنبه هفته گذشته تا جمعه حداقل ۳نفر در تهران هنگام انجام جراحی لاغری و زیبایی به پیشواز مرگ رفتند مرگی که ثمره زیبائی کاذب وخودخواسته بود متاسفانه درسالهای گذشته بخاطر گسست بنیانهای اخلاقی و سقوط ارزشهای انسانی، کم رنگ شدن امور معنوی و تبلیغات فریبنده سودجویان، و سوداگران طبابت و گرایش ماتریالیستی و استفاده ابزاری از زنان ودختران عده ی زیادی از بانوان جامعه در سراب زیبائی گرفتار شده و دچار مرگ و افسردگی روحی و روانی و نقصان جسمی شدند.
بطور مثال اولین حادثه صبح سهشنبه گذشته اتفاق افتاد. زنی جوان که برای انجام جراحی زیبایی به یکی از کلینیکهای پایتخت رفته بود وقتی به اتاق عمل منتقل شد، زیر تیغ جراح ناگهان قلبش از تپش ایستاد. هرچند عمل احیا صورت گرفت، اما زن جوان به زندگی برنگشت و جانش را از دست داد. خانواده این زن از تیم جراحی شکایت کردهاند و پرونده برای ادامه روند رسیدگی به دادسرای جرایم پزشکی فرستاده شد. دومین حادثه نیز ساعتی بعد به بازپرس جنایی تهران اعلام شد. قربانی دوم نیز زنی جوان بود که برای انجام جراحی ساکشن به یکی از کلینیکهای پایتخت مراجعه کرده بود، اما در اتاق عمل و هنگام جراحی قلبش از تپش ایستاده و به کام مرگ رفت. خانواده این زن هم از تیم جراحی شکایت کردهاند که تحقیقات ادامه دارد. اما ساعتی پس از این دو حادثه مشابه، مرگ زن جوان دیگری به بازپرس جنایی اعلام شد تا قربانیان جراحی زیبایی به ۳ نفر برسد. آخرین و سومین زن جانباخته نیز همانند دو زن قبلی برای انجام جراحی زیبایی به یکی از کلینیکهای پایتخت رفته که او هم پس از عمل جراحی به هوش نیامد و جانش را از دست داد موضوعی که بصورت فزایندهای درحال افزایش است.
تناسب اندام و زیبایی در چند دهه اخیر مفاهیم تازهای پیدا کرده و به عنوان مجموعهای از مؤلفههایی چون تناسب اندام، آرایش، پوشش و جذابیت و بینقص بودن چهره تعریف میشود. تلفیق زیبایی با دستاوردهای صنعتی و پزشکی باعث شده است زیبایی دیگر تنها یک مشخصه طبیعی و زیستی نباشد و ویژگی اکتسابی پیدا کند که میتوان با تغییر شاخصهایی که عمدتاً از طریق جراحی پلاستیک صورت میگیرند، بهصورت نسبی به آنها دست یافت.
جراحی پلاستیک تخصصی است که با اصلاح یا ترمیم شکل و کارکرد اعضای بدن سروکار دارد و به بازسازی نقصهای جسمی یا زیباتر کردن شکل افراد و تغییر چهره و اندام آنها میپردازد و عموماً به دوطبقه عمده تقسیم می شود ترمیمی و زیبایی. جراحیهای ترمیمی برای ایجاد عملکرد بهنجار جسمانی و اجتماعی ضروریاند و به افراد کمک میکنند تا نقایص جسمانی خود را اصلاح و کیفیت زندگی اجتماعیشان را بهبود ببخشند؛ اما جراحیهای زیبایی اغلب به دلیل نارضایتی افراد از نقصهای جزئی و تخیلی در ظاهرشان انجام میگیرد و معمولا ریشه در مشکلات روانشناختی دارند. جراحیهای زیبایی جراحیهایی هستند که به منظور ایجاد تغییر در ظاهر بدن، در غیاب بیماری، آسیب و جراحت یا بدشکلی مادرزادی و ارثی صورت میگیرند و میتوانند عاملی برای بهبود کیفیت زندگی باشند یا کاتالیزوری برای تسریع درآغوش کشیدن مرگ، امروزه جراحی زیبایی به یکی از دغدغههای انسان تبدیل شده است. طبق گزارش انجمن جراحی پلاستیک آمریکا سالیانه میلیونها نفر جراحی زیبایی انجام میدهند. ایران نیز یکی از کشورهای با رتبه بالا در انجام جراحیهای زیبایی در دنیا شناخته شده است و طبق گزارشهای موجود، ایران از نظر نسبت اعمال جراحی زیبایی انجام شده به کل جمعیت جزو سه کشور اول جهان محسوب میشود. در ایران سالانه حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار جراحی زیبایی انجام می شود که ۶۰ درصد این موارد مربوط به جراحی بینی و بقیه آن مربوط به سایر جراحیهای زیبایی است. ازنظر جراحی پلک و صورت ایران در رده چهارم و ازنظر لیپوساکشن، سینه و شکم پس از آمریکا در رده دوم قرار دارد. لذا، همان گونه که به نظر میرسد، تقاضا برای انجام عملهای زیبایی در حال افزایش است. با افزایش تقاضا برای جراحی پلاستیک، تمرکز بر روی علل و عوامل مرتبط با این پدیده نیز مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات متعدد انجام شده در این زمینه عواملی همانند نارضایتی از تصویر ذهنی از جسم، اختلال بدشکلی، عوامل روانشناختی و عوامل اجتماعی و بین فردی مانند ظاهر آزار دهنده از منظر دیگران، سابقه جراحی در خانواده و دوستان، عوامل فرهنگی، تاثیر تبلیغات رسانهای در تلویزیون، ماهواره، مجلات، ستارههای سینما، سیستم پزشکی و صنایع زیبایی را به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر این گرایش معرفی کردهاند. همچنین مطالعات نشان داده که افراد از جراحی زیبایی بینی اهداف متعددی را مانند زیباتر کردن شکل بینی، رسیدن به چهرهی جذابتر، بهبود بخشیدن به وضع ظاهری، کسب موفقیت در تشکیل زندگی زناشویی، به دست آوردن اعتماد به نفس بیشتر در برخوردهای اجتماعی، جلب رضایت خانواده و دوستان را دنبال میکنند. در جوامع امروزی به علت تاکید بیش ازحد بر زیبایی و تصاویر ارائه شده در نشریات، سینما و سایر رسانه ها، توجه به ظاهر به ویژه در زنان، شکل افراطی به خود گرفته است. مطالعهای در ایران نشان میدهد که گرایش به عمل جراحی زیبایی به مد تبدیل شده و انجام آن تعیین کننده جایگاه اجتماعی به حساب میآید. این مسئله باعث شده جوانان و نوجوانان به سبب اقتضای سنی و یا دلایل دیگر با صرف هزینههای گزاف و قبول عواقب جسمی، روانی و حتی جانی در صدد کسب مقام بهتر در این مسابقه زیبایی باشند. پژوهشها نشان داده که تمایل زنان به انجام این جراحیها از طرفی متأثر از خصوصیات فردی و از طرف دیگر تحت تاثیر الزامهای خارجی همانند خانواده، دوستان، فامیل، همسر، پزشکان و تبلیغات تلویزیونی است.
از سوی دیگر، در تلاش برای یافتن علتهای گرایش به این نوع عمل ها، امروزه، تأثیر عوامل روانشناختی بر جراحیهای زیبایی نیز مورد توجه قرار گرفته است. افرادی که تحت عمل جراحیهای زیبایی قرار میگیرند اغلب اوقات به دلیل عزت نفس پایین و فقدان تصورات مثبت از خود، بدریختی بدنی یا کسب توجه عمومی، تن به این کار میدهند. از این رو جراحی زیبایی را میتوان پیامد یک الگوی روانشناختی معین نیز دانست. ارزشیابیهای روانپزشکی بر روی کسانی که خواهان زیبایی بودند نخستین بار در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ گزارش شدند، این گزارشها بیشتر بازتاب دهنده گرایشهای روانکاوی در روانپزشکی آمریکا بودند و این افراد را خودشیفته میپنداشتند. همچنین، احساس نقص در ظاهر بدنی و به ویژه صورت در زمانی که نقصها تخیلی و یا بسیار جزئی و خفیف باشند از ویژگیهایی است که در اکثر متقاضیان انجام چنین جراحیهایی وجود دارد و اغلب اضطرابزا بوده و موجب افت کارکردهای فرد در حوزههای روابط بین فردی، خانوادگی، شغلی میشود. برخی از مطالعات عنوان نمودند افرادی که باوجود نقصهای جزئی در ظاهر خود اقدام به اعمال جراحی زیبایی مینمایند اغلب دچار پریشانی روانشناختی، عزت نفس پایین و تحریف تصورات بدنی از خود بوده و نیمرخ روانشناختی آنان با افراد عادی متفاوت است. بین افراد متقاضی و غیر متقاضی جراحی زیبایی از لحاظ اختلالات اضطرابی، افسردگی و تصویر بدنی تفاوت معنی داری وجود دارد. پژوهشهای متعدد نیز نشان داد که فراوانی الگوهای شخصیتی خودشیفته، وابسته و نمایشی در متقاضیان جراحی زیبایی به طور معنی داری بیشتر از سایر الگوهای شخصیتی است و فقط یک درصد اعمال جراحی زیبایی ناشی از حالت غیرمتعارف میباشد. از سوی دیگر، باید توجه داشت که وضعیت روانی سالم نیز در میزان رضایت بعد از عمل جراحی زیبایی محوری تعیین کننده است که مهمتر از فن جراحی میباشد. بر اساس مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته، افرادی که دارای بعضی از حالات روانی مثل افسردگی، اضطراب و روان پریشیاند و همچنین کسانی که از اختلالات روانی مزمن رنج می برند کاندیدای مناسبی برای جراحی زیبایی نمیباشند، چرا که پس از انجام عمل زیبایی، عدم دستیابی به نتیجه مورد نظر سبب تشدید این اختلالات میشود. به علاوه، بسیاری از متخصصان و پزشکان اعلام کردهاند که هرگونه جراحی زیبایی دارای تبعاتی است که در بسیاری از موارد جبران ناپذیر نیز هست که میتوان به آسیبهای روحی و روانی و حتی اجتماعی ناشی از جراحیهای ناموفق از جمله اضطراب، وسواس، بدبینی، ترس از حضور در جمع و انزوا و مشکلات جسمی از جمله عوارض داروهای بیهوشی، کبودی، مشکلات تنفسی، نیاز به عمل مجدد و غیره اشاره کرد. ضمن اینکه در کشورهای توسعه یافته که صاحبان این علم هستند، تعداد کمتری از افراد رغبت برای انجام چنین عملهایی دارند یا حداقل با وسواس بیشتری این کار را انجام میدهند. به علاوه، به نظر میرسد این ذهنیت در میان متقاضیان اعمال جراحی زیبایی به وجود آمده است که زیبایی چهره با عمل جراحی کامل میشود. با این حال گاهی نه تنها تغییر چندانی در شکل و ظاهر افراد پیدا نمیشود، بلکه در مواردی زیبایی اولیه و حتی جان خود را نیز در این راه از دست میدهند تا آنجا که کشوی میز دادسراها و گروه تخصصی پزشکی قانونی در ایران هم اکنون انباشته از پروندههایی از همین دست است. هرچند آمار دقیقی از تعداد فوتشدگان عمل زیبایی وجود ندارد و مسئولان بهداشتی و پزشکی قانونی با توجه به حساسیتهای موجود کمتر اظهار نظر میکنند، اما آمار غیررسمی گویای آن است که در سال نزدیک به ۱۲۰ نفر قربانی این عملها میشوند. در این میان موضوع قابل توجه این میباشد که انجام جراحیهای زیبایی برای بسیاری افراد به رغم خطرات و عواقب جسمی، روانی و حتی جانی و همچنین هزینههای گزاف آن به شکل ارزش اجتماعی درآمده است و افراد به طور فزاینده، نیازی درونی برای همانندسازی ظاهرشان با مدلهای زیبایی خاص را به عنوان یک عرف اجتماعی احساس میکنند. لذا با توجه به تبعات و عوارض گستردهی انجام جراحیهای زیبایی برای سلامتی بدنی و روانی و با توجه به تقاضای رو به افزایش انجام اینگونه جراحیها مدنظر داشتن برنامههایی برای کاهش چنین تقاضاهایی، ضروری به نظر میرسد. در این راستا، آگاهی از فاکتورهای روانی اجتماعی مؤثر بر انجام عمل، یافتن انگیزه افراد و چرایی تصمیم به جراحی زیبایی نیز از سوی کارکنان خدمات سلامت مهم و شاید اولین گام باشد و پرستاران نیز در شناخت ویژگیهای روانشناختی این جمعیت خاص و روان درمانی برای پیشگیری از جراحیهای ناشی از اختلالات روانی و کاهش پیامدهای منفی بعد از عمل، میتوانند نقش عمدهای ایفا نمایند. روان پرستاران میتوانند با مشاوره متقاضیان درزمینهی عوارض بعد از عمل، همچنین ارزیابی سلامتی روانی و ناهنجاریهای شخصیتی این افراد در جهت پیشگیری از انجام جراحیهای غیرضروری و در نتیجه کاهش عوارض ناشی از عمل کمک کنند. افزون بر این موارد، درک از زیبایی تحتتأثیر فرهنگ و خصوصیات اجتماعی قرار دارد و به تبع آن انجام جراحی زیبایی تحت تأثیر مؤلفههای فرهنگی قرار میگیرد و لذا میتوان گفت که میزان تمایل به انجام جراحی زیبایی در فرهنگها و بافتهای اجتماعی مختلف می تواند متفاوت باشد.
Saturday, 27 April , 2024