آفتاب یزد-سید علیرضا کریمی: محمدجواد ظریف هنوز همان مشکل قدیمی خود را دارد؛ او به همان اندازه که در سیاست خارجی زبردست است در سیاست داخلی ناشیانه رفتار می‌کند. مصداق بارز این گزاره لو رفتن سریالی فایل‌های صوتی او که مهر محرمانه دارد و یا علنی شدن جلسات خصوصی‌اش است. نکته تاسف‌بار آنجاست که محمد […]

آفتاب یزد-سید علیرضا کریمی: محمدجواد ظریف هنوز همان مشکل قدیمی خود را دارد؛ او به همان اندازه که در سیاست خارجی زبردست است در سیاست داخلی ناشیانه رفتار می‌کند. مصداق بارز این گزاره لو رفتن سریالی فایل‌های صوتی او که مهر محرمانه دارد و یا علنی شدن جلسات خصوصی‌اش است. نکته تاسف‌بار آنجاست که محمد جواد ظریف هربار هم از یک سوراخ گزیده می‌شود ولی کماکان
عبرت نمی‌گیرد!
آخرین مورد آن برمی گردد به سخنرانی خصوصی وی در کانون زندانیان سیاسی مسلمان پیش از انقلاب. وزیر سابق خارجه در این نشست خصوصی اظهارات تندی را علیه نمایندگان مجلس مطرح می‌کند و گویا بنا بود این سخنان در همان جلسه باقی بماند ولی علنی می‌شود. ظریف هم چون این اظهارات را برخلاف مصلحت سیاسی می‌داند طی توضیحاتی اعلام می‌کند که در آن جلسه بارها برعدم انتشار آن سخنان تاکید کرده است.
سایت خبری جماران در این باره می‌نویسد: «ظریف در واکنش به انتشار سخنانی از قول وی در جلسه خصوصی با کانون زندانیان سیاسی مسلمان پیش از انقلاب گفت: ضرورت‌عدم انتشار مطالب آن جلسه توسط مدیران جلسه و بنده بارها تاکید شده بود. افزون بر این، در مطالب منتشر شده اشتباهات فاحشی وجود داشت که با تذکر بنده به سایت نشردهنده اولیه، به حذف کامل خبر انجامید. ولی متاسفانه پس از چند روز توسط دوستان دیگری دوباره بازنشر گردید. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران گفت: نقل قول منتشر شده از من، برداشت ناقص و مغلوطی از پاسخ به پرسش‌های مطرح شده است. وی افزود: مطلبی که به نقل از اینجانب در جلسه خصوصی با کانون زندانیان سیاسی مسلمان پیش از انقلاب منتشر شده، برداشت ناقص و مغلوطی از پاسخ بنده به پرسش چندنفر از حاضرین بوده است. ظریف گفت: سخنرانی بنده پیرامون تحولات نظام بین‌المللی بود و ارتباطی با مسائل داخلی نداشت.»
اما وزیرخارجه سابق چه گفته بود؟ براساس گزارش سایت انصاف نیوز، جواد ظریف با انتقاد از عملکرد مجلس یازدهم گفته بود: اگر مجلس یازدهم نبود مردم به ۱۰۰ میلیارد دلار منافع برجام دست پیدا می‌کردند. مجلس یازدهم بدترین مجلس پس از انقلاب است. وزیر امور خارجه در دولت حسن روحانی با بیان اینکه «اگر مردم در سال ۹۸ پای صندوق رأی می‌آمدند نمایندگان فعلی انتخاب نمی‌شدند»، گفته بود: در شرایط کنونی نیاز به وسط بازی داریم.
اما همانطور که گفته شد این نخستین بار نیست که ظریف ناشی‌گری می‌کند. شاید یکی دیگر از مهمترین گفته‌های خصوصی ظریف که بنا نبود منتشر شود و شد و جریانی آغاز شد، برمی‌گردد به گفتگوی تفصیلی وی با سعیدلیلاز، روزنامه نگار با سابقه. درست در روزهای حساس پایان دولت حسن روحانی و آنجا که احتمال کاندیداتوری محمد جواد ظریف در انتخابات ریاست جمهوری می‌رفت، فایل این مصاحبه منتشر و تمام معادلات برهم ریخت. وزیرخارجه وقت در این مصاحبه سه‌ساعته سخنان مهمی را در مورد برخی مراودات سیاسی در کشور و ایضا رابطه با برخی کشورها تحت عنوان متحد استراتژیک از جمله روسیه مطرح کرد که طوفانی رسانه‌ای -سیاسی به پا کرد.
ایسنا بخش‌هایی از این مصاحبه را به نقل از ظریف بدین شرح منتشر کرد:
«وقتی برجام امضا شد روسیه در هفته آخر برجام حداکثر تلاش خود را کرد که برجام به نتیجه نرسد و همانطور که می‌بینید در آن عکس معروف نیز وزیر خارجه روسیه نیست. اینها حرف‌هایی است که حتما هیچ وقت شما نمی‌توانید منتشرش کنید.
روس‌ها فکر نمی‌کردند که برجام به نتیجه برسد. آن‌ها در این ارتباط یک اقدامی کردند. ما در زمان مذاکرات برجام گفتیم که موضوع غنی‌سازی نطنز را برای بوشهر می‌خواهیم و آمریکایی‌ها این موضوع را پذیرفتند که غنی‌سازی متناسب با نیازهای ما صورت بگیرد و ما غنی‌سازی را برای بوشهر مطرح کردیم. در این موقع روسیه اولیه ضربه را به مذاکرات برجام زد و آن این بود که گفت ما مادام العمر سوخت بوشهر را می‌دهیم. ما در مذاکره گفتیم روس‌ها لطف می‌کنند که این موضوع را برای بوشهر مادام العمر می‌دهند ولی ما نمی‌خواهیم همیشه متکی به خارج باشیم.
روسیه آمد و ضربه دوم را به ما زد و گفت ما هیچ وقت اجازه نمی‌دهیم که شما از سوخت خودتان برای بوشهر استفاده کنید و این روند ادامه داشت.
ببینید من از طرفداران جدی رابطه با روسیه و چین هستم. من از مخالفان جدی تفکر رئالیستی هستم و همیشه در طول زندگی دانشجویی، علمی و سیاسی‌ام در برابر این تفکر ایستاده‌ام و این موضوع دلیل تئوریک و عملی دارد اما معتقدم که روسیه همسایه ماست. ارتباط با روسیه مهم است و چین نیز کشوری است که در حال برآمدن است و در سال‌های آینده به قدرت اول تبدیل می‌شود. لذا معتقد به رابطه جدی با این کشورها هستم ولی معتقدم که رابطه ما با این کشورها باید با چشم باز باشد، روسیه به نفعش است که در روابط ما با غرب بحران نباشد ولی به نفعش نیست که روابط ما با غرب عادی‌سازی شود. چرا که اگر روابط ما با غرب عادی‌سازی شود روسیه دو ضرر می‌بیند. اول اینکه اولویت آمریکا و ترامپ عوض می‌شود. اگر ترامپ اولویتش ایران نشده بود اولویتش چین و روسیه بود و وقتی ایران اولویت می‌شود اولویت‌های دیگر در مراحل بعدی قرار می‌گیرند. دوم اگر ما نیازمند چین و روسیه بخاطر دشمنی با غرب باشیم اولا دیگر آن‌ها مجبور نیستند با کسی رقابت کنند. ثانیا همواره می‌توانند از ما بیشترین منافع را ببرند. البته باز هم تکرار می‌کنم که ما باید با چین و روسیه رابطه داشته باشیم کما اینکه باید با غرب رابطه داشته باشیم. کما اینکه نباید با آمریکا تنش داشته باشیم. من کلماتم را با دقت انتخاب می‌کنم اینها مبنای تئوریک دارند.
روس‌ها فکر نمی‌کردند برجام به نتیجه برسد. در هفته‌های آخر که دیدند برجام در حال به نتیجه رسیدن است شروع به مطرح کردن پیشنهادهای جدید کردند.
بعد از انتشار این مصاحبه که تحت عنوان تاریخ شفاهی دولت تدبیر و امید انجام شده بود هم آینده سیاسی ظریف تحت الشعاع قرار گرفت و هم دستگاه سیاست خارجی حسن روحانی زیر ضرب مخالفان رفت.»


اما یکی دیگر از مهمترین جلسات خصوصی دیگری که علنی شد و وزیرخارجه وقت متحیر شد، برمی گردد به جلسه غیرعلنی ظریف با کمیسیون امنیت ملی مجلس که در کوران شکل‌گیری برجام برگزار شد اما متن این جلسه سر از تیتر یک روزنامه کیهان در آورد!
ماجرا اینگونه آغاز شد؛ ظریف مهرماه سال ۱۳۹۲ در صفحه فیس بوک خود نوشت پس از گذراندن یک روز سخت راهی بیمارستان و مطب پزشک شده است. او علت بیماری خود را تیتر روزنامه کیهان از اظهاراتش اعلام کرده: «ساعت ۹ و نیم شب است و تازه از بیمارستان و مطب پزشک برگشته‌ام و توانسته‌ام قدری بنشینم تا این مطلب را برای شما بنویسم. امروز صبح، بعد از دیدن تیتر یک روزنامه، کمردرد و پادرد شدیدی گرفتم. حتی نمی‌توانستم راه بروم یا بنشینم. فکر کردم دیسک کمر و سیاتیک گرفته ام. فقط توانستم دو ملاقات خارجی را انجام دهم. بقیه برنامه‌ها را لغو کردم… ساعت ۵ بعدازظهر دفترم در وزارت امور خارجه را ترک کردم و به بیمارستان رفتم. خدا را شاکرم ام آرآی نشان داد که مشکل من بیشتر عصبی و اسپاسم عضلانی است و با ورزش درست می‌شود.»
اما تیتر روزنامه کیهان مربوط بود به اظهارات ظریف در جمع نمایندگان مجلس.
کیهان با اشاره به اظهارات نمایندگانی که در این جلسه بودند در صفحه اول خود با فونت درشت به نقل از ظریف نوشت: مکالمه روحانی با اوباما و دیدار من با جان کری نابجا بود.
در گزارش مربوط به این تیتر نیز آمده بود:
«در جلسه روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که به منظور توضیح و تشریح روند مذاکرات و اقدامات انجام گرفته هیئت ایرانی در سفر نیویورک تشکیل شده بود، دکتر ظریف در پاسخ رئیس کمیسیون که نظرایشان را درباره اقداماتی پرسیده بود که رهبر معظم انقلاب آن‌ها را «بجا» ندانسته بودند، در کمال صداقت گفته بود «ما فکر می‌کردیم مکالمه‌ها و گفت‌وگوها در حدی که انجام شده، در این حد مجوز داریم ولی وقتی حضرت آقا اشاره کردند، برداشت ما این است که ایشان اولاً؛ به گفت‌وگوی دکتر روحانی با اوباما انتقاد دارند و این را یکی از اقدامات نابجا می‌دانند و طولانی شدن مذاکرات بنده و جان‌کری را از اقدامات نابجای دیگر سفر می‌دانند.»
اما ظریف در صفحه فیس بوک خود به این بخش از گزارش کیهان اینگونه پاسخ داد: «باعث تاسف است که یک و نیم ساعت بحث جدی، صمیمانه و خصوصی با نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، که صراحتا توافق شده بود محرمانه و غیرقابل نقل خواهد ماند، در چندجمله خلاصه شد که هیچ ارتباطی با بحث مفصل من نداشت و به مطبوعات درز داده شد. بدتر از آن افرادی که خود را قاضی صداقت بنده دانسته و با تیتر کوچک صداقت مرا می‌ستایند، با بزرگترین تیتر ممکن جمله‌ای را به عنوان نقل قول مستقیم از بنده منتشر کردند که با آنچه گفته بودم مطابقت نداشت.»
ظریف در ادامه نمایندگانی که «مطالب جلسه محرمانه را بدون توجه به محتوای مطلب به سلیقه خود به بیرون منعکس کردند» تهدید کرد که «منبعد تنها توقع اظهارنظر رسمی در جلسات علنی از بنده داشته باشند.»
به جرات می‌توان گفت محمد جواد ظریف در سیاست خارجی بدیلی در کشورمان ندارد. اما از آنجا که کسی بی‌عیب نیست وزیر سابق خارجه نیز همچنان در مورد سیاست داخلی نقص‌های چشمگیری دارد. سیاست داخلی ایران از معادلات و تزهای ماکیاولی تبعیت می‌کند و این یعنی رسیدن به هدف از هر راهی مجاز شمرده می‌شود. البته که بر روی کاغذ از ارزش‌ها گفته شده ولی در عمل
چنین نیست.