ائتلاف‌های چند جبهه‌ای باعث بر سر کار آمدن دولت‌هایی ضعیف، ناکارآمد و شکننده می‌شود!

آفتاب یزد – رضا بردستانی: یک استاد روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به تفاوت‌های ترکیه و پاکستان به آفتاب یزد گفت: حذف ارتش از ساختار قدرت در پاکستان به دلایلی که خواهم گفت همانند آن چه در ترکیه رخ داد اساساً ممکن نیست یا حداقل به این آسانی و به این زودی ممکن نیست.
محمدعلی بصیری می‌افزاید: از مهمترین دلایلی که معتقدم مانع حذف ارتش از ساختار قدرت در پاکستان در مقایسه با ترکیه است این که:
اولاً: ترکیه از بنیه‌ی اقتصادی قوی‌تری نسبت به پاکستان برخوردار است
ثانیاً: ترکیه اگرچه در حوزه‌ی اقتصادی مشکلاتی دارد اما همانند پاکستان وابسته به کمک‌های خارجی نیست
ثالثاً: ترکیه همچون پاکستان در معرض تهدیدهای امنیتی و تمامیت ارضی نیست
رابعاً: ترکیه به مانند پاکستان درگیر اختلافات قومی، ملی و مذهبی نیست
خامساً: ترکیه اگرچه مشکلاتی در مرزهای خود دارد اما وضعیت مرزهای پاکستان از هر سه طرف (شمال، افغانستان – غرب، ایران و شرق، هند) به قدری وخیم و شکننده است که حتی اندیشیدن به حذف ارتش از ساختار قدرت در پاکستان نیز خطرناک است
سادساً: ساختار قدرت در ترکیه از نظم و ثباتی بیشتری برخوردار است در حالی که پاکستان فاقد این نظم و ثبات است.

 اعلام نتایج نهایی انتخابات پاکستان/ شگفتی‌سازی حامیان عمران‌خان
کمیسیون انتخابات پاکستان نتایج نهایی انتخابات پارلمانی این کشور را اعلام کرد. به گزارش ایسنا، کمیسیون انتخابات پاکستان با گذشت سه روز از انتخابات نتایج نهایی انتخابات سراسری ۸ فوریه را اعلام کرد، نامزدهایی که عمدتاً با حزب سیاسی عمران خان، نخست وزیر سابق زندانی مرتبط هستند، بیشترین کرسی‌ها را به دست آوردند.
گفته شده نامزدهای مستقل وابسته به حزب تحریک انصاف پاکستان (PTI) به رهبری عمران خان، با کسب ۱۰۲ کرسی از ۲۶۵ کرسی، انتظارات را زیر پا گذاشتند. براساس گزارش جئو، مستقل‌ها ۱۰۲ کرسی به دست آوردند و پس از آن حزب مسلم لیگ پاکستان نواز شریف (PML-N) با ۷۳ کرسی و حزب مردم پاکستان به رهبری بلاول بوتو زرداری موفق به کسب
۵۴کرسی شدند.
برای اولین بار در تاریخ سیاسی پاکستان، نمایندگان مستقل (اکثریت حامی عمران‌خان) توانسته‌اند بیشترین آرا را به خود اختصاص دهند، اما تشکیل دولت از سوی آن‌ها بعید به نظر می‌رسد. طبق قانون انتخابات پاکستان، اگر هیچ حزبی اکثریت (نیم+یک) آرای رأی‌دهندگان را نتواند از آن خود کند، حزب پیروز (با بیشترین کرسی) باید اقدام به ائتلاف‌سازی کند اما بسیاری بر این باورند که نواز شریف که برخی می‌گویند از حمایت ارتش پاکستان برخوردار است تلاش کرده تا ائتلاف شکل دهد و نخست‌وزیر شود.
انتخابات در دو حوزه انتخابیه به ترتیب به دلیل فوت یک نامزد و ناقص بودن رای‌گیری دیرتر برگزار می‌شود. یک حزب برای تشکیل دولت با اکثریت ساده به ۱۶۹ کرسی در مجلس ملی ۳۳۶ عضوی نیاز دارد. عمران خان، نخست‌وزیر پیشین در زندان است و حزب او به نام «تحریک عدالت و انصاف» از شرکت در انتخابات منع شده بود. از این رو، نامزدهای این حزب به عنوان افراد مستقل در انتخابات سراسری شرکت کردند.
عمران خان و نواز شریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان هر دو روز جمعه در این انتخابات اعلام پیروزی کردند. در انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه پاکستان ۲۶۵ کرسی از مجموع ۲۶۶ کرسی در معرض رقابت قرار گرفتند. یک حزب سیاسی برای کسب اکثریت نسبی در پارلمان نیازمند ۱۳۳ کرسی است.
روز پنجشنبه ۱۲۸ میلیون پاکستانی به پای صندوق‌های رای رفتند تا دولت بعدی کشورشان را برای پنج سال آتی و همچنین مجلس قانونگذاری چهار ایالت کشورشان را انتخاب کنند. به گزارش رسانه پاکستانی داون، عمران خان، نخست‌وزیر پیشین پاکستان و دیگر سیاستمداران سرشناسی که در زندان به سر می‌برند، از طریق پستی در انتخابات شرکت کردند.
پاکستان یک دموکراسی پارلمانی است و رأی‌گیری برای کرسی‌های مجلس قانونگذاری فدرال به نام «مجلس ملی» و چهار مجلس قانونگذاری استانی یا ایالتی انجام می‌شود. مجلس ملی پاکستان از ۳۳۶ کرسی تشکیل شده است. ۲۶۶ کرسی از طریق رای‌گیری مستقیم در روز انتخابات مشخص می‌شود، در حالی که ۷۰ کرسی اختصاصی – ۶۰ کرسی برای زنان و ۱۰ کرسی برای غیرمسلمانان – بر اساس قدرت هر حزب در مجلس اختصاص داده شده است.
پس از تشکیل مجلس ملی، رای‌گیری پارلمانی برای انتخاب رهبر مجلس برگزار می‌شود که نخست‌وزیر می‌شود. یک نامزد موفق باید اکثریت ساده را در مجلس به دست آورد، یعنی حمایت حداقل ۱۶۹ عضو. هنگامی که یک نامزد نخست‌وزیری در مجلس ملی رأی آورد، به عنوان نخست‌وزیر سوگند یاد می‌کند. نخست‌وزیر جدید وزرای کابینه را انتخاب می‌کند که دولت فدرال را تشکیل می‌دهند. روند مشابهی در سطح ایالتی برای انتخاب سروزیر و یک دولت محلی دنبال می‌شود.

 جریانات و احزاب شرق گرا، غربگرا و میانه
بصیری در ادامه‌ی گفتگوی خود با آفتاب یزد با اشاره به تقابل منطقه‌ای و بین‌المللی بین احزاب و جریاناتی که در برخی کشورها حتی بر انتخابات در آن کشورها اثر‌گذار هستند خاطرنشان می‌کند: در بسیاری از کشورهای منطقه از جمله پاکستان، سه جریان در تقابل با یکدیگر هستند؛ غربگراها، شرق گراها و میانه‌ی شرق و غرب.
وی می‌افزاید: در پاکستان از آن جایی که ارتش از منظر زیر ساخت و سیاست‌ها وابسته به غرب است و غرب در ارتش پاکستان نفوذ بالایی دارد به همین دلیل هرگونه تلاش برای متمایل شدن به شرق حتماً با مقاومت و مخالفت ارتش رو در رو
خواهد شد.
بصیری تأکید می‌کند: در انتخابات اخیر دیدیم مستقل‌ها یا حامیان عمران خان، سیاست هم شرق و هم غرب را دنبال می‌کردند و این یعنی تفکر هم شرق و هم غرب و نه فقط غرب در پاکستان حامیان بسیاری دارد اما حامیان فقط غرب نیز اندک نیستند. در چنین تقابلی معمولاً اکثریت قاطع ممکن نیست.

 ائتلاف‌های چند جبهه‌ای باعث بر سر کار آمدن دولت‌هایی ضعیف، ناکارآمد و شکننده می‌شود!
محمدعلی بصیری در ادامه با پرداختن به وضعیت موجود پس از انتخابات در پاکستان اظهار می‌دارد: با نیم نگاهی به نتیجه‌ی اعلام شده شاهد این حقیقت هستیم که دولت بعدی در پاکستان حاصل ائتلافی چند جبهه‌ای خواهد بود زیرا و در صورت ائتلاف کامل مسلم لیگ و حزب مردم، بازهم تعداد کرسی‌های مورد نظر تامین نخواهد شد و این یعنی در نهایت دولت بعدی از هر سه حزب مسلم لیگ، مردم و تحریک انصاف تشکیل خواهد شد که تجربه به ما می‌گوید؛ ائتلاف‌های چند جبهه‌ای باعث بر سر کار آمدن دولت‌هایی ضعیف، ناکارآمد و شکننده می‌شود!
این استاد دانشگاه در تشریحی کامل‌تر می‌گوید: اگرچه در ابتدا، چنین ائتلاف‌های قوی ظاهر می‌شوند اما در ادامه به دلیل سیاستگذاری‌ها و خط مشی ها، دچار اختلاف و ریزش خواهند شد که نتیجه‌ی طبیعی آن ساقط شدن دولت، انتخابات زودرس و دولت‌های ناکارآمد و شکننده است.

دولت ضعیف زمینه ساز جنگ‌های داخلی و هرج و مرج
این استاد روابط بین‌الملل با تاکید بر این مسئله که بر سر کار آمدن هر دولت ضعیف در هر کشور باعث خواهد شد هزینه‌ی همسایگان آن کشور بالاتر برود خاطرنشان می‌کند: ساختار قدرت در پاکستان به گونه‌ای است که اگر دولتی ائتلافی، ضعیف، سرشار از اختلافات درونی بر سر کار بیاید این کشور مستعد بن بست و افتادن در مسیر انسداد سیاسی، بروز تنش‌ها و حتی جنگ‌های داخلی و در نهایت دخالت قدرت‌های خارجی برای کنترل اوضاع به نفع یک گروه خاص خواهد بود.
بصیری با اشاره به این واقعیت که؛ حدس زدن ضعیف بودن دولت بعدی در پاکستان چندان سخت نیست اضافه می‌کند: تاریخ به ما می‌گوید، معمولاً دولت‌های در پاکستان ضعیف و ناکارآمد بوده‌اند و تنها در زمان‌هایی دولت‌های مستقر حائز اقتدار و ثبات بوده‌اند که با کودتا تشکیل شده‌اند و صرفاً با بر سرکار آورده شدن نظامی‌ها اندکی دولت‌های باثبات‌تری روی کار آمده‌اند وگرنه باقی دولت‌ها چندان ثبات و اقتداری نداشته اند.

 شرق گرا‌ها نیز خواهان حذف کامل ارتش نیستند
بصیری در بخش پایانی گفتگوی خود با آفتاب یزد می‌گوید: این که مردم خواهان پایان سیطره‌ی نظامی‌ها بر جریانات سیاسی در پاکستان هستند یا خیر؟ حداقل در زمان فعلی نمی‌توان روی آن بحث کرد زیرا، تکلیف غربگرا که کاملاً مشخص است اما با سیطره‌ی شرق‌گرا‌ها یا حزب و جریان‌هایی که متمایل به شرق هستند نیز نمی‌توانند ارتش را از ساختار قدرت کنار گذارند زیرا روسیه و چین اساس قدرت را بر اساس قدرتمندی ارتش و نیروهای نظامی بنیان نهاده‌اند اما تفاوت شرق گراها و غربگراها در این نکته‌ی مهم نهفته است که شرق گرا‌ها خواهان دخالت کمتر ارتش در ساختار قدرت و سیاست در پاکستان هستند.

 پاکستان در مسیر اوکراین با یک تفاوت اساسی!
بصیری در پایان با مقایسه‌ی آن چه در اوکراین رخ داد و منجر به بروز جنگ شد با آن چه در پاکستان در حال رخ دادن است و می‌تواند منجر به جنگ شود می‌گوید: اوکراین با ساختار سیاسی یا زیرساخت‌های کاملاً شرقی اسیر غربگراها شد و اختلافات داخلی این کشور را در معرض جنگی ویران‌کننده قرار داد پاکستان با این تفاوت که دارای زیرساخت یا ساختار سیاسی غربی است اکنون در مواجهه با احزاب و جریان‌های سیاسی است که یا خواهان متمایل شدن به شرق هستند یا در خوشبینانه‌ترین حالت خواهان هم شرق و هم غرب که در هر دو صورت، چنین کشمکش‌هایی در نهایت به اختلافات دامنه دار داخلی، تشتت در جامعه‌ی سیاسی، بروز تنش‌های منتهی به جنگ‌های داخلی‌ و در نهایت فروپاشی سیاسی و حتی دخالت قدرت‌های خارجی خواهد شد.
وی با تأکید بر این نکته که؛ مقتدرترین دولت‌ها در پاکستان در نهایت به دلیل ضعف ساختار‌های سیاسی، اقتصادی، اختلافات قومی، ملی و مذهبی و همچنین مرزهای ناامن به خودی خود دچار چالش‌های عدیده‌ای است اظهار می‌دارد: حال در نظر بگیرد با روی کار آمدن یک دولت ضعیف، ناکارآمد و شکننده، پاکستان دقیقا دچار چه وضعیتی خواهد شد.
بصیری به این نکته نیز توجه نشان می‌دهد که بعید می‌دانم طول عمر دولت بعدی اسلام آباد به همان اندازه‌ای که قانون تعیین کرده برسد و قطعاً پاکستان خیلی زود شاهد انتخاباتی زودرس و تلاطم‌های سیاسی خواهد بود!