آمادگی اسرائیل برای دوران پسا «نتانیاهو» صدای پای «لاپید» به گوش می‌رسد؟!

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی – خبرنگار بین الملل: یک استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه ضمن پایان‌یافته دانستن «بحران غزه» و شکست چند جانبه ی اسرائیل در رویارویی با «حماس» به آفتاب یزد گفت: نتانیاهو در تلاش است تا از شکست «هفتم اکتبر» یک پیروزی برای خود دست و پا کند اما پیچیدگی‌هایی وجود دارد که بعید به نظر می‌رسد نخست وزیر افراطی و تندروی اسرائیل بتواند از این مخمصه خود را خلاص کند. علی بیگدلی می‌افزاید: حتی قبل از آغاز بحران غزه نیز پایه‌های قدرت نتانیاهو لرزان شده بود و او تقریباً محبوبیت و مشروعیت خود درون حتی کابینه‌اش را نیز از دست داده بود. اعتراضات سراسری در اسرائیل حکایت از آن داشت که سقوط نخست وزیر مورد حمایت گروه‌های مذهبیِ بسیار تندرو حتمی است اما با حمله حماس گویی نتانیاهو فرصت بیشتری برای نخست وزیر ماندن به دست آورد اما با فروکش کردن این بحران حالا حامیان سر سخت اسرائیل نیز حاضر به ادامه ی باقی ماندن «بی.بی» بر رأس قدرت در تل آویو نیستند. وی تأکید کرد: محتمل‌ترین فردی که می‌تواند پس از نتانیاهو بر سر کار‌اید «لائیر لاپید» است که اگرچه در زمینه‌هایی «سازش ناپذیر» نشان داده اما رویه ی معتدل‌تری در مقایسه با نتانیاهو دارد.

آمادگی اسرائیل برای دوران پسا «نتانیاهو»
بیگدلی که قبل‌تر به صراحت گفته بود با پایان بحران غزه، تاریخ مصرف «نتانیاهو» نیز به پایان خواهد رسید در مصاحبه ی خود با آفتاب یزد با تأکید مجدد بر این مسئله اظهار داشت: به همان اندازه که دنیای عرب از ۷۵ سال کشمکش میان اعراب و فلسطینی‌ها خسته شده اند، غرب و اروپا نیز از این مسئله چندان دل خوشی ندارند مضافاً این که بخشی از اتفاقات اخیر را نتیجه ی مدیریت ضعیف و دیکتاتور مآبانه ی بنیامین نتانیاهو می‌دانند. در همین زمینه، مشاور امنیت ملی آمریکا می‌گوید:«به محض پایان جنگ رژیم صهیونیستی با حماس، سوال‌هایی پیش روی نتانیاهو است و او باید با آن‌ها مواجه شود.» به گزارش ایسنا، «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا با اشاره به سوال‌هایی که پیش‌روی «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی است و او باید با آن‌ها برخورد کند، اما نتانیاهو تلاش می‌کرد این سوال‌ها را به تعویق بیندازد. احتمالا اشاره سالیوان به پرونده‌های فساد مالی و قانون جنجالی «تغییرات قضائی» است که معترضان به کاهش اختیارات دستگاه قضائی رژیم صهیونیستی، هفته‌ها به خیابان‌ها آمده و نتانیاهو را به چالش کشیده بودند. سالیوان در میانه گزارش‌ها مبنی بر اینکه نتانیاهو پس از پایان جنگ دیگر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نخواهد بود، درباره این موضوع که نتانیاهو می‌خواهد درگیری در نوار غزه ادامه یابد تا او در منصبش بماند، اظهارنظر نکرد. مقام ارشد کاخ سفید که با شبکه «سی‌ان‌ان» گفت‌وگو می‌کرد، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا کاخ سفید معتقد است که به نفع نتانیاهو است که درگیری پایان یابد چراکه او در «وضعیت سیاسی داخلی دشواری است»، گفت: من درخصوص روند سیاسی اسرائیل پیش‌بینی نمی‌کنم.
سالیوان ادامه داد: نتانیاهو می‌داند که به محض پایان جنگ با حماس، او با سوال‌هایی مواجه خواهد شد که آن‌ها را به تعویق می‌انداخت. کاری که ما خواهیم کرد، صرف همکاری با شخص نخست‌وزیر است که او نتانیاهو است و ما با او به صورت مستقیم در مورد مشکلاتی که امروز با آنها مواجه هستیم، تعامل می‌کنیم. پیشتر روزنامه پالتیکو به نقل از منابع آگاه خبر داده بود «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا معتقد است که مسیر سیاسی نتانیاهو به پایان خود نزدیک می‌شود. اما این تمام ماجرا نیست زیرا خبرهای دیگری نیز این فرضیه که:«پایان بحران غزه مسائی با پایان نتانیاهو است» را قوت بخشیده است. وزیر سابق جنگ رژیم صهیونیستی و عضو کابینه اضطراری جنگ از نخست وزیر این رژیم خواست، تمامی تخصیصات مالی و سیاسی از بودجه پیشنهادی برای زمان جنگ را لغو کند درخواستی که باعث گسترش اختلافات بالقوه خطرناک با احزاب ناسیونالیست – مذهبی در کابینه می‌شود. به گزارش ایسنا، «بنی گانتس»، وزیر سابق جنگ رژیم صهیونیستی اندکی پس از عملیات طوفان‌الاقصی توسط مقاومت فلسطین در هفتم اکتبر اپوزیسیون را ترک کرد و به کابینه اضطراری جنگ پیوست. به نقل از خبرگزاری رویترز، او با وجود اینکه عضو این کابینه است در انتقاد از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به ویژه زمانی که رهبران سرویس‌های اطلاعاتی صهیونیست را به دلیل حمله حماس به باد انتقاد گرفت، تردید نکرد.
تایمز اسرائیل گزارش داد که کابینه علیرغم مخالفت‌های مستمر بنی گانتس، عضو کابینه جنگ که خواستار حذف همه موارد غیرمرتبط با نیازهای جنگی است، تغییراتی را در بودجه سال ۲۰۲۳ در نظر خواهد گرفت. اما ممکن است موضوع بودجه عواقب جدی داشته و به ترتیبات شکننده‌ای که حمله حماس تحمیل کرده و گانتسِ میانه‌رو و شرکای راستِ تندرو نتانیاهو از جمله بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی این رژیم را کنار هم جمع کرده‌است، پایان دهد. براساس توافق ائتلافی که نتانیاهو با اسموتریچ و سایر رهبران احزاب دینی پس از انتخابات سال گذشته امضا کرده، قرار بود میلیاردها دلار برای احزاب دینی تندرو و راستگرای تندرو حامی شهرک‌نشینان اختصاص یابد. گانتس در پیامی شدیداللحن به نتانیاهو که دفترش آن را منتشر کرد، به گسترده‌ترین جلسه کابینه اشاره کرده که قرار است با هدف بررسی اصلاحات پیشنهادی در بودجه برگزار شود. گانتس مخالفت خود را با گنجاندن «وجوه ائتلاف» در بودجه پیشنهادی تکرار کرده و گفته‌است که بودجه اضافی نباید برای اهدافی فراتر از تلاش‌های جنگی یا حمایت از رشد اقتصادی تخصیص داده شود. وزیر دارایی، گفت که وجوه اختیاری ائتلاف را ۷۰ درصد از کل بودجه‌ای که برای سال ۲۰۲۳ تخصیص داده شده بود، کاهش داده، اما هنوز از خزانه‌داری منتقل نشده‌است. با این حال، گانتس اشاره کرد: این مبلغ به حدود یک میلیارد شکِل (۲۶۶ میلیون دلار)
می‌رسد که بخش کوچکی از حدود ۳۰ میلیارد شکل (هشت میلیارد دلار) است که انتظار می‌رود اسرائیل برای پایان سال به آن نیاز داشته باشد. یک منبع نزدیک به گانتس به روزنامه عبری تایمز گفت که بودجه ارائه شده به دولت امروز «انگشت در چشم مردم است» و خاطرنشان کرد که بودجه‌ای که پس از افزایش بودجه مدارس دینی به ۵۰۰ میلیون شکل (۱۳۳ میلیون دلار) اعلام می‌شود ۴۰۰ میلیون شکل (۱۰۷ میلیون دلار) است. گزارش‌های مبتنی بر اقلام بودجه‌ای فاش شده می‌گویند که اسموتریچ به تأمین مالی بحث‌برانگیز ۳۰۰ میلیون شکل برای مدارس خصوصی حریدی، علاوه بر اختصاص صدها میلیون شکل به اولویت‌های شهرک‌نشینان در کرانه باختری ادامه خواهد داد. این منبع تایید کرد که گانتس «از آموزش کافی و امنیت بودجه برای جوامع کرانه باختری حمایت می‌کند، اما این چیزی نیست که امروز به دولت ارائه می‌شود.»
اگر این جلسه در حالی برگزار شود که بودجه در وضعیت فعلی خود باقی بماند، گانتس گفت که حزب او به بودجه پیشنهادی رای منفی خواهد داد و مراحل بعدی را بررسی خواهد کرد. دفتر نتانیاهو اعلام کرد، بودجه را به رای خواهد گذاشت و انتقادات گانتس را کم اهمیت جلوه داد و افزود، این جنجال سیاسی مربوط به یک درصد از کل بودجه است. بیشتر بودجه ائتلاف کاهش یافته‌است و وجوه باقی مانده ربطی به سیاست ندارد. بانک مرکزی رژیم صهیونیستی هم از اصلاحات پیشنهادی بودجه انتقاد و اعلام کرد که این کاهش کافی نیست و کابینه باید در برخورد با اثرات اقتصادی جنگ مسئولیت مالی بیشتری از خود نشان دهد.

سه پیامد بسیار مهم بحران غزه
علی بیگدلی در ادامه ی گفتگوی خود با آفتاب یزد، با اشاره به این که بحران غزه همچنان ادامه دارد اما شواهد و قرائن به ما می‌گوید؛ می‌توانیم این بحران را تمام شده تلقی کنیم گفت: با بررسی هر آن چه طی این نزدیک به دو ماه(دقیقاً ۵۲ روز) رخ داده به سه پیامد بسیار مهم خواهیم رسید:
الف: قدرت گرفتن میانه رو‌ها و کاهش قدرت تند رو ها
علی بیگدلی می‌گوید: نتانیاهو با زور و ضرب گروه‌های مذهبی بسیار تند رو و متعصب روی کار آمد و وعده داد علیه دو دشمن اصلی اسرائیل(ایران و فلسطین) از هیچ کوششی فروگذار نکند اما با حمله ی حماس به سرزمین‌های اشغالی، عملاً حیثیت اسرائیل و نتانیاهو، یک جا بر باد رفت. همین حالا و در بحث تبادل اُسرا به خوبی شاهدیم که تا چه اندازه اسرائیلی‌ها حقیر شده اند.
ب: بی‌تفاوتی دنیای عرب نسبت به مسئله ی فلسطین
موضوع دیگری که این استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه بر آن دست می‌گذارد؛ بی‌تفاوتی دنیای عرب نسبت به سرنوشت فلسطینی‌ها است و همه دیدند که منفعل‌ترین کشورها در مسئله ی غزه، کشورهای عربی بودند و این یعنی، اعراب از طولانی شدن جنگ میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها خسته شده و خواهان رسیدن به یک توافق هستند موضوعی که البته به این سادگی‌ها رخ نخواهد داد.
ج: تبدیل قطر به قدرت رقیب عربستان در منطقه و جهان
علی بیگدلی معتقد است در بحران غزه، دو کشور یعنی ایران و ترکیه به شدت متضرر شدند اما قطر و امیر این کشور ابتکار عمل را به دست گرفتند و حالا قطر را می‌توان قدرتی همطراز با عربستان به شمار آورد.
این استاد دانشگاه البته خاطرنشان می‌کند: بن سلمان البته از این موضوع بی‌نهایت خوشحال است زیرا با حواشی کمتری می‌تواند در طرح ابراهیم، مناسبات خود با تل آویو را عادی کند و شاید قطر و چند کشور دیگر نیز در همین مسیر گام بردارند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل می‌افزاید: البته این انفعال و بی‌تفاوتی جهان عرب نسبت به مسئله فلسطین را می‌توان در جایی دیگر و در جهتی دیگر نیز مشاهده کرد و آن دلزدگی و خستگی غرب و اروپا از تنش‌های طولانی مدت در خاورمیانه است. وی افزود: غربی‌ها مترصد آرام شدن فضا هستند تا سرمایه گذاری‌های هنگفت خود را پیگیری کنند. آن‌ها خواهان پایان این کشمکش‌ها هستند و از ایده‌ها و رفتارهای نتانیاهو به شدت عصبانی هستند و از این رو است که می‌بینیم در اظهار نظر، حداقل در مورد شهرک سازی‌های جدید بی‌پرده‌تر و منتقدانه‌تر سخن می‌گویند.

بورل: ساخت شهرک‌های جدید باعث امنیت اسرائیل نمی‌شود
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با ابراز شگفتی از اختصاص بودجه جدید برای شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این اقدام اسرائیل را امن‌تر نمی‌کند. به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه خبری BNN، جوزپ بورل رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که ساخت شهرک‌های صهیونیست نشین در کرانه باختری باعث امنیت این رژیم نمی‌شود. بورل در شبکه اجتماعی ایکس(توئیتر سابق) نوشت: از آنکه اسرائیل در بحبوحه جنگ، بودجه جدیدی را برای ساخت بیشتر شهرک‌های غیرقانونی اختصاص داده، بهت زده شدم. او تاکید کرد: شهرک‌ها نقض فاحش قوانین بین‌المللی بشردوستانه بوده و بزرگترین دردسر امنیتی برای اسرائیل هستند. شهرک‌ها خود محل مناقشه و درگیری هستند. شهرک‌ها که توسط رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی کرانه باختری ایجاد شده‌اند محل اصلی درگیری دیرینه بین رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها هستند. بورل نیز با اشاره به موضع اتحادیه اروپا گفت که این شهرک‌ها مانعی جدی بر سر تلاش‌های صلح در منطقه هستند. آنها از منظر قوانین بین‌الملل، غیرقانونی هستند.

موضع اتحادیه اروپا در قبال درگیری بین رژیم صهیونیستی و فلسطین
اتحادیه اروپا به صورت مداوم از راه حل دو دولتی برای پایان دادن به درگیری در اراضی اشغالی حمایت می‌کند. موضع اتحادیه اروپا درباره تداوم شهرک سازی‌ها این است که این شهرک‌ها هم غیرقانونی و هم مانعی بر سر راه صلحی دائمی هستند. بورل نیز در اظهاراتش این مسائل را بار دیگر عنوان کرده است. بورل تاکید کرد که اتحادیه اروپا ساخت و ساز شهرک‌ها را شکل مشروعی از دفاع از خود نمی‌داند. انتظار می‌رود که این اظهارات باعث شود تا درخواست‌های بین‌المللی برای توقف ساخت این شهرک‌ها بیشتر شود. مشخص است که اتحادیه اروپا با اصل راه حل صلح آمیز درگیری در اراضی اشغالی موافق است که بر اساس درک مشترک و دستیابی به یک کشور فلسطین و همزیستی با اسرائیل بنا شده است.

منتظر دگرگونی‌ها و تغییرات مهم ژئوپلیتیک در منطقه باشید
علی بیگدلی، استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه در بخش دیگری از این گفتگو و در ادامه ی بررسی پیامدهای مهم خاورمیانه ی پسا بحران غزه به آفتاب یزد گفت: اینک که بحران غزه به پایان خود نزدیک می‌شود باید منتظر آغاز دورانی دیگر که مملو از دگرگونی‌ها و تغییرات ژئوپلیتیک است، باشیم. وی ادامه داد: این دگرگونی‌ها می‌تواند بر ساختارهای سیاسی و مناسبات بین کشورها نیز تأثیرگذار باشد. بیگدلی با رد تغییر ایجاد تغییر در رأس هرم قدرت در اردن و مصر گفت: مصر و اردن کشورهایی هستند که در ساختارهای تعیین شده برای غرب آسیا از نظر آمریکا و غرب، نقشی بنیادین بر عهده دارند و بعید است غربی‌ها اجازه ی جا به جایی قدرت در این دو کشور را بدهند. وی بیان کرد: در بین کشورهای منطقه، عراق شاید کمترین هزینه‌ها را بپردازد اما برای سوریه حتماً بسته‌های تنبیهی در نظر خواهند گرفت که باید دید روسیه چه واکنشی نشان می‌دهد. این استاد دانشگاه افزود: یکی از مسائل مهمی که همچنان مهم است، رفتار آتی اسرائیل با «حزب الله» است. دو فرضیه در این جا وجود دارد: حل مسئله ی غزه و پایان بحران و دیگری، باقی ماندن غزه بر مسیر بحران. اگر اسرائیلی‌ها از غزه فارع شوند و به خواست‌های خود دست پیدا کنند چندان بعید نیست که لشکر کشی به لبنان را در دستور کار قرار دهند اما همه ی این فرضیه‌ها به نظراتی مربوط است که آینده ی سرزمین‌های اشغالی را ترسیم می‌کند. بیگدلی معتقد است: هدف غرب و آمریکا، فیصله دادن به جنگ فلسطینی‌ها و اسرائیل است. آن‌ها می‌خواهند در تشکیلات خودگردان فلسطین تغییراتی عمده ایجاد کنند، محمود عباس را از رأس این گروه بردارند و گام‌های بعدی برای طرح دو کشوری را بردارند اما همه ی این‌ها منوط به رفتار‌های اسرائیل، تصمیمات فلسطینی‌ها و آینده‌ای است که همچنان مبهم است.

اروپا احساس خطر کرده است
با روی کار آمدن دو چهره ی محبوب راست‌های افراطی در اروپا و آرژانتین، حالا بیشتر به یک فروپاشی کامل در اتحادیه ی اروپایی نزدیک می‌شویم زیرا قدرت گرفتن راست‌های افراطی حتماً بنیان‌های لرزان اتحادیه ی اروپایی را فرو خواهد ریخت. علی بیگدلی ضمن بیان مطالب قبلی خاطرنشان می‌کند: پیام تبریک مارین لوپن به «ویلدرس» بسیار با معنا است و باید گفت:« پیروزی خیرت ویلدرس در هلند، اروپا را لرزاند». او ادامه داد: موضوع دیگری که باید مد نظر باشد این که؛ تظاهرات چند صد هزار نفری در اروپا و در حمایت از فلسطین دو پیام محکم و آشکار داشت، موج نفرت از اسرائیل که پنهان شدنی نیست و خطر بالقوه‌ای که می‌تواند اروپا را در بر بگیرد زیرا هر تصمیمی که روی زندگی مسلمانان اروپا اثر منفی بگذارد می‌تواند به یک اَبَر بحران برای اروپا تبدیل شود حال می‌خواهد در فرانسه و هلند باشد یا انگلستان و آلمان!

علی بیگدلی در بخش پایانی این مصاحبه به موضوع اوکراین نیز اشاره کرد و گفت: در شرایطی هستیم که می‌بینیم اروپایی‌ها به سرعت از اوکراین فاصله می‌گیرند به گونه‌ای که احساس می‌کنیم دارند می‌گریزند.