آقایان مجلسی کیلویی چند حساب کردید؟

 پیشگفتار
– فکت اول: نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه نوبت صبح اولین روز هفته‌ای که در انتهای آن هستیم (شنبه هفتم بهمن) در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق (چی هست اصلا؟ «از قول نگارنده») لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ در بخش هزینه ای، دولت را مکلف کردند که اعتبارات سازمان صداوسیما را معادل دویست و چهل هزار میلیارد (۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۲۴۰) ریال در جداول بخش دوم بودجه ارائه نماید. (این یعنی بودجه رسانه ملی در سال آینده نسبت به سال جاری ۵۸ درصد افزایش یافته است.)
– فکت دوم: داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه علنی شنبه هفتم بهمن مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی بخش هزینه‌ای تبصره ۱۳ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ گفت: رشد بودجه صداوسیما نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۵۸ درصد است. در حالی که برای سایر دستگاه‌ها رشد بودجه ۱۲ درصد پیش‌بینی شده است. این افزایش بودجه صداوسیما بار مالی سنگینی را به دولت تحمیل کرده است.
– فکت سوم: روز دوشنبه نهم بهمن، روابط عمومی سازمان صداوسیما در اطلاعیه‌ای درباره افزایش بودجه سال آینده رسانه ملی توضیحاتی ارائه کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «افزایش نسبی بودجه صدا و سیما در برنامه هفتم با توجه به وظایف و تکالیف جدید و فراوانی است که برای صدا و سیما در بند الف ماده ۷۷ در نظر گرفته شده است که افزایش تعهد چند برابری برخی تولیدات همچون پویانمایی، تولید هزاران قسمت مجموعه تلویزیونی، ده‌ها قسمت مجموعه الف ویژه، صد‌ها قسمت مستند فاخر و تولید مجموعه‌های تلویزیونی استانی و افزایش قابل توجه تولید برنامه‌های حوزه کودک و نوجوان، جوان، خانواده، سبک زندگی اسلامی ایرانی و برنامه‌هایی با هدف امید آفرینی و تقویت انسجام ملی و… از آن جمله است.
– فکت چهارم: روز سه شنبه دهم بهمن، حسینعلی حاجی‌دلیگانی عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳ با اشاره به افزایش چشمگیر تکالیف سازمان صداوسیما در برنامه هفتم گفت: مجلس سازمان صداوسیما را مکلف کرده است تا پایان برنامه هفتم، تولیدات رسانه‌ای خود را در ۱۱ بخش از جمله تولید مستند، پویانمایی، سریال، تله فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی افزایش دهد. یکی از مطالبات مردم در دیدار با نمایندگان، افزایش تنوع و غنای برنامه‌های تولیدی صداوسیماست که این مهم نیازمند تامین اعتبارات مورد نیاز برنامه‌سازی و فنی است.

 ورود به بحث اصلی
۱- با خودم می‌گویم فایده این نوشتن‌ها چیست؟ فایده این همه انتقادی که به عملکرد مسئولان انجام می‌دهی، چیست؟ نتیجه‌ای دارد؟ نه، نتیجه‌ای ندارد، هرچقدر بیشتر درباره این مسائل بنویسی کمتر اهمیت می‌دهد، اوج واکنشی که شاید نشان بدهند این است که بروند از تو شکایت کنند که به ما گفتی: «بالای چشمت ابروست.» اگرنه غیر از این هیچ واکنشی صورت نمی‌گیرد، انگار که این عزیزان در این مملکت زندگی نمی‌کنند، انگار که اصلا مایی وجود نداریم که بخواهند به حرفهایمان گوش دهند، ببینند ما چه می‌گوییم؟ چه می‌خواهیم؟ حرف حسابمان چیست؟ آنها احساس دانای کل بودن می‌کنند و به همین دلیل فکر می‌کنند که هرچه خودشان انجام می‌دهند درست است، این وَهم تا جایی فرا رفته که آنها فکر می‌کنند حتی اگر هیچ کاری انجام ندهند باز هم بهترین عملکرد را داشته اند، مَنِ روزنامه نگار سالهای سال است در حوزه رسانه مشغول فعالیت هستم، گزارش می‌نویسم، یادداشت می‌نویسم، نقد می‌نویسم، اما بعد از اینهمه سال نمی‌دانم چرا باز به نوشتن ادامه می‌دهم؟ علی همت محمودنژاد رئیس انجمن دفاع از حقوق معلولان یک بار در پاسخ به پرسشی که مطرح کردم، گفت: «چرا فکر می‌کنی نباید بنویسی؟» گفتم: «چون اون کسانی که من این متن‌ها رو براشون می‌نویسم، اونا رو نمی‌خونن.» گفت: «اشتباه نکن، اونا خط به خط چیزهایی که می‌نویسی رو می‌خونن.» گفتم: «پس چرا تغییری ایجاد نمی‌شه؟» گفت: «تغییر رو تو باید ایجاد کنی.» گفتم: «یعنی چی؟» گفت: «یعنی اونقدر بنویسی، بنویسی و بنویسی تا طرفت مجبور بشه دست به اقدام و عمل بزنه.»
۲- تبریک عرض می‌کنم به جناب پیمان خان جبلی، رئیس محترم سازمان صداوسیما، همچنین تبریک عرض می‌کنم خدمت معاونان و مدیران کل ایشان و بقیه برو بچه‌های سازمان عریض و طویل صداوسیما، باید به شما صدآفرین گفت، باید به احترامتان ایستاد و برایتان دست زد، یه دستِ دسته جمعی طولانی و بدون توقف………….. «الکی مثلا مردم دارن دست می‌زنند.» بسیار خب آقای جبلی، لطفا پشت میکروفن قرار بگیرید و چند کلامی برای ما حرف بزنید؛ خواهش می‌کنم، بفرمایید، میکروفن روشنه…
«سلام عرض می‌کنم خدمت همه حضار، فقط می‌تونم بگم ما برای مردم کار می‌کنیم، همین.»
چقدر قشنگ همه چیز را در یک جمله کوتاه بیان کردند، «ما برای مردم کار می‌کنیم.» از این رساتر و واضح‌تر نمی‌شد حرف زد، کوتاه و مختصر و مفید. اما یک بغضی ته گلوی من مانده که اگر نگویم خفه‌ام می‌کند؛ «ببخشید آقای جبلی، من جسارت می‌کنم اما میشه بگید مردم یعنی کیا؟» مَحَلَم نمی‌گذارد و از روی سن پایین می‌آید، مثل تمام مطالبی که برای آقای جبلی نوشتم و ایشان هیچ واکنشی نسبت به هیچکدام از آنها نشان نداد، اینبار نیز از کنار پرسشم ساده و بی‌تکلف عبور می‌کند و هیچ نمی‌گوید؛ هرچقدر هم صدایشان می‌کنم فایده‌ای ندارد، همانند رئیسی که به حرفهای مرئوس خودش اعتنا نمی‌کند و می‌رود دنبال کارش، اما اگر او رئیس است و ما مرئوس چرا مدام از جمله ی «ما برای مردم کار می‌کنیم» استفاده می‌کند، نه فقط پیمان جبلی، بلکه بسیاری از مسئولان محترم این مملکت از این جمله استفاده می‌کنند، اما هیچکدامشان جوابمان را نمی‌دهند، خیلی شاهکار کنند در حین نخودچی خوردن نگاهمان می‌کنند و می‌گویند: «ما کی گفتیم این کار رو می‌کنیم؟ ما کی گفتیم اون کار رو می‌کنیم.»
۳- تلویزیونی‌ها که جواب ما را نمی‌دهند، مثل نوبه‌های قبل که جوابمان را ندادند، ما هم که حرفمان درباره افزایش فوق نجومی بودجه سازمان صداوسیماست و خب این بودجه را هم که مجلسی‌ها تصویب کرده و دولت را مکلف به اجرای آن نموده اند، پس چاره‌ای نیست که برویم به سراغ ایشان و ماجرای این پول هنگفت که به صداوسیما اختصاص داده‌اند را از خودشان بپرسیم، بهتر نیست؟ بسیار خب! جنابان نمایندگان محترم مجلس که چند روز بعد نوبت انتخاب شما در «انتخابات مجلس شورای اسلامی» فرا می‌رسد، می‌شود بگویید بودجه‌ای که برای صداوسیما در نظر گرفته‌اید (همان ۵۸ درصد یا به عبارت بهتر همان دویست و چهل هزار میلیارد ریال) را کیلویی چند حساب کرده اید؟ منِ بی‌سواد را ببخشید، من به غیر از مقیاس «کیلو» مقیاس دیگری را نمی‌شناسم، آخر نه که همه چیز را بر وزن کیلو می‌فروشند، این است که این واژه شده ملکه ی ذهنم، البته الان به لطف تصمیم گیری‌های خرد و کلانی که مسئولان محترم تمام بخش ها(خود شما آقایان و خانم‌ها هم جزو همین مسئولان به حساب می‌آیید) گرفته و می‌گیرند، مردم بیچاره دیگر از مقیاس کیلو برای خرید مایحتاجشان استفاده نمی‌کنند، به جای خرید کیلویی مواد مورد نیازشان دیگر نمی‌گویند «یک کیلو موز»، «یک کیلو گوجه فرنگی»، «یک کیلو پرتقال»، «یک کیلو هویج» و… در دنیای معاصر «دانه» جای «کیلو» را گرفته است، یعنی طرف می‌رود میوه فروشی، بعد زل می‌زند به میوه ها، میوه‌ها هم از دور برایش چشمک می‌زنند، هی این پا آن پا می‌کند، مدام بِرَم نَرَم می‌کند و کمی برآورد هزینه می‌نماید که با پولی که در جیبش یا در کارت عابر بانکش هست چقدر می‌تواند میوه بخرد، دست آخر دل را به دریا می‌زند و پای در مغازه می‌گذارد؛
– «ببخشید آقا این پرتقالا چنده؟»
«روش قیمتشو زدیم.»
– «من انقدر پول ندارم می‌خواستم ببینم که دونه‌ای هم می‌فروشین؟»
«بله دونه‌ای هم می‌فروشیم.»
– «دونه‌ای چند میشه؟»
«وزن می‌کنیم، وزنش هرچقدر شد پولشو می‌گیریم از شما.»
– «چقدر خوب؟ مرسی ازتون…»
و ادامه ماجرا…
حالا حکایت ماست، بنده کمترین می‌خواستم از شما عزیزان (مجلسی‌های محترم) بپرسم که بودجه صداوسیما را دانه‌ای چند حساب کردید؟ بعد با خودم گفتم: «بودجه که دانه‌ای نیست، شاید کیلویی باشد اما دانه‌ای نیست» به همین دلیل تصمیم گرفتم از مقیاس کیلو استفاده کنم، ما که هر چه خودمان را به در و دیوار زدیم، رئیس سازمان صداوسیما جوابمان را نداد، این است که آمدیم خدمت شما، می‌شود بگویید چرا بودجه صداوسیما برای سال آینده این همه افزایش پیدا کرده؟ عنوان کرده‌اید که بابت این افزایش بودجه، وظایف جدیدی بر عهده سازمان صداوسیما قرار گرفته و برای اینکه سازمان بتواند به این وظایف عمل کند نیاز به افزایش بودجه داشته، چند مورد از این موارد جدید را هم بیان کرده اید؛ مثلا تولیدات پویانمایی، تولید هزاران قسمت مجموعه تلویزیونی، ده‌ها قسمت مجموعه الف ویژه، صد‌ها قسمت مستند فاخر و تولید مجموعه‌های تلویزیونی استانی و افزایش قابل توجه تولید برنامه‌های حوزه کودک و نوجوان، جوان، خانواده، سبک زندگی اسلامی ایرانی و برنامه‌هایی با هدف امید آفرینی و تقویت انسجام ملی و…. این موارد را اتفاقا روابط عمومی صداوسیما هم عنوان کرده، بسیار خب، قبول. اما حال که اینطور است لطفا بفرمایید افزایش بودجه‌هایی که در سالهای گذشته برای سازمان صداوسیما صورت می‌گرفت برای چه بود؟ اینطور که شما گفته‌اید و رسانه ملی تایید کرده، از سال آینده یک عالمه کار بر دوش سازمان صداوسیما گذاشته می‌شود که باید آنها را انجام دهد تا شما متوجه شوید که پولی که بابت بودجه به این ارگان داده‌اید درست مصرف شده، با این استدلال که اتفاقا کاملا هم منطقی است این پرسش ایجاد می‌شود که بودجه سالهای گذشته به چه منظور برای تلویزیون در نظر گرفته می‌شده؟ اینکه شما گفته‌اید بابت این بودجه، صداوسیما موظف است اینهمه کار را از سال آینده انجام دهد، معنایش این است که تلویزیون تا قبل از این اینهمه کار را انجام نمی‌داده چرا که شما در سخنانتان از عبارت «وظایف و تکالیف جدید» استفاده کرده اید، وقتی می‌گوییم «جدید» یعنی قبلا نبوده و تازه ایجاد شده، خب با این تفسیر سازمان صداوسیما قبل از این چه می‌کرده که هر سال کلی رقم به بودجه‌اش افزوده می‌شده؟ در ثانی سازمان صداوسیما یک سازمان هزینه محور نیست، اگر هم باشد در کنار این هزینه محوری، درآمد محور هم هست و‌ای بسا بیش از آنکه هزینه کند، درآمد کسب می‌کند؟ اینهمه آگهی بازرگانی که در طول ۲۴ ساعت شبانه روز از شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش می‌شود در راه رضای خدا که نیست، تلویزیون برای پخش هرکدام از این آگهی‌ها به صورت ثانیه‌ای پول می‌گیرد، نمی‌دانستید؟ تلویزیون می‌گوید «من یک بنگاه هزینه‌ای هستم نه یک بنگاه درآمدی» اما ما می‌گوییم دقیقا برعکس است، صداوسیما یک بنگاه درآمدی است، برای این ادعایمان دلیل هم داریم، اگر تلویزیون یک بنگاه هزینه‌ای است، قاعدتا باید نیروهایش کم باشند دیگر، تا دخلش با خرجش بخواند، اینطور نیست؟ اما می‌بینیم که صداوسیما یک سازمان پر کارمند است، کارمندها از سر و کولش بالا می‌روند! اگر درآمدی ندارد حقوق اینهمه کارمند را از کجا می‌آورد پرداخت می‌کند؟ جدا از این، صداوسیما در طول شبانه روز اقدام به پخش مسابقات تلفنی و حضوری مختلف می‌کند که برای هر کدام از این مسابقات برندگانی هم دارد که برای هر کدام از این برنده‌ها جوایزی هم در نظر گرفته می‌شود، جایزه‌هایی که کمترین آنها مبلغ پانصد هزار تومان است، به فرض که این جایزه‌ها را اسپانسر برنامه می‌دهد، به نظر شما وقتی آن اسپانسر به برندگان مسابقه اینهمه پول می‌دهد به خود تلویزیون چقدر پرداخت می‌کند که اجازه دهد مسابقه‌ای که آن اسپانسر ترتیب داده روی آنتن شبکه‌اش برود؟ جدا از این مسئله، مهمانانی که برای برنامه‌های مختلف دعوت می‌شوند، مجانی که نمی‌آیند، هر کدامشان برای حضور در هر برنامه‌ای هدایایی را دریافت می‌کنند، هدایایی که بعضا میلیونی (بخوانید بعضا سکه) هم هستند، حال سوال اینجاست که پول این هدایا از کجا تامین می‌شود؟
و اما بعد…
۴- روابط عمومی سازمان صداوسیما مدعی شده که «بودجه‌ای که برای سال آینده این رسانه در نظر گرفته شده یک افزایش نسبی داشته و مبلغش عددی نبوده که برخی افراد این همه برایش جنجال و حاشیه درست کرده اند، یک مبلغ جزئی بوده که چندان به چشم هم نمی‌آمده، حال اینکه این انتقادات از روی بی‌اطلاعی بوده یا غرض ورزی خدا می‌داند و بس.» بعضی وقتها آدم بعضی حرفها را می‌شنود بعد با خودش می‌گوید: «گوینده این حرف واقعا پیش خودش ما رو چی فرض کرده؟ یعنی چطوری وراندازمون کرده که این سخن رو گفته؟» هرچند که تلویزیون خودش را ملزم به پاسخگویی به هیچکسی نمی‌داند، اما ما سوالمان را مطرح می‌کنیم؛ «آقای روابط عمومی! توی ولایت شما دویست و چهل هزار میلیارد ریال یه رقم نسبیه؟ ۵۸ درصد به بودجه سال آینده شما اضافه شده برادر من، چطوری به زندگی نگاه می‌کنی که به این رقم سرسام‌آور می‌گی نسبی و به چشمت نمیاد؟ تو شهر شما رقم بالا یعنی چقدر؟ یه عدد بگو فقط، اصلا مراعات قلب ما رو هم نکن، اگر با شنیدن عددی که مد نظر شماست و به عنوان یه رقم متوسط و به بالا حسابش می‌کنی، قلب ما گیرپاچ کرد و از کار افتاد و ما افتادیم مردیم، گردن خودمون، شما فقط بگو چه رقمی راضیت می‌کنه که اونو نسبی ندونی و متوسط رو به بالا به حسابش بیاری، اون عدد رو من می‌خوام بدونم چنده لاکردار؟»
۵- چند روز پیش شنیدم که پیمان جبلی گفته ما ۸۷ میلیون نفر مخاطب داریم، چه خوب، این یعنی همه تلویزیون می‌بینند، بعد عنوان شده بود که جمعیت ایران ۹۰ میلیون نفر است، با یک دو دوتا چهارتای ساده می‌توان فهمید که فقط سه میلیون نفر تلویزیون نگاه نمی‌کنند، آن سه میلیون نفر هم را می‌توان در زمره کودکانی که تازه به دنیا آمده‌اند و هنوز شیرخواره هستند و هنوز از مای بی‌بی استفاده می‌کنند به حساب آورد، با این تفسیر باید قبول کنیم که تمام مردم ایران تلویزیون می‌بینند و وقتی تلویزیون می‌بینند یعنی از عملکردش راضی اند، برنامه هایش را دوست دارند و علاقمندند که صداوسیما با همین فرمان پیش براند، (دقت کنید داریم از حرفهای خودتان برای خودتان استدلال می‌آوریم)، با توجه به میزان مخاطبی که پیمان جبلی اعلام کرده، می‌خوام بپرسم پس آن مردمی که در دیدار با نمایندگان مجلس خواستار افزایش تنوع و غنای برنامه‌های تولیدی صداوسیما شده اند، واقعا چه کسانی هستند؟ کیستند این افراد؟ طبق فرمایشات پیمان جبلی همه مردم ایران بجز این نوزادان گوگولی مگولی تلویزیون نگاه می‌کنند و بیننده برنامه‌های مختلف هستند، با این حساب واقعا چه کسی در دیدار با نمایندگان خواستار تغییر برنامه‌های تلویزیون شده که نمایندگان را وادار نموده که دست به افزایش دویست و چهل هزار میلیارد ریالی بودجه صداوسیما بزنند؟

 پس از تحریر
داوود منظور گفته «افزایش بودجه صداوسیما بار مالی سنگینی را بر دوش دولت گذاشته است»، خواستم بگویم جناب منظور، منظورتان از «دولت»، «مردم» هستند دیگر، نه؟ رویتان نشد بگویید «مردم»، گفتید «دولت»، با تشکر.