پیش‌بینی‌های محقق هلندی در مورد زلزله چقدر واقعی است؟
- شناسه: 9917
- یکشنبه 10 اردیبهشت 1402
- انتشار در صفحه ۸ | فرهنگی
آفتاب یزد- گروه شبکه: چندی پیش یک محقق هلندی وقوع زلزله در ایران را پیش‌بینی کرده بود. فرانک هوگربیتس، محقق هلندی که پیشتر زمین لرزه ۷/۸ ریشتری ترکیه را پیش‌بینی کرده بود، نسبت به وقوع زلزله‌ای قدرتمند در ایران بین روزهای ۲۹ تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۳ (۹و۱۰ اردیبهشت) هشدار داده بود. هوگربیتس قدرت این زلزله را ۶ تا ۷ ریشتر تخمین زده بود. با این وجود که پیش‌بینی این محقق درباره زلزله ترکیه به واقعیت پیوسته بود اما تعداد زیادی از پیش‌بینی‌های او هیچگاه رنگ واقعیت نگرفته، اما این ترس و دلهره را در بین مردم ایران ایجاد کرده که مبادا این بار هم این پیش‌بینی درست از آب در بیاید به خصوص آنکه زلزله‌ای در تاریخ ۸اردیبهشت در مشهد رخ داده است. این در حالی است که تا به امروز حتی پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا با استفاده از به روزترین روش‌ها، علوم و تجهیزات نتوانسته‌اند زمان، مکان و بزرگی یک زلزله را تخمین بزنند.
در همین خصوص مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی به خبرآنلاین می‌گوید: «زلزله بامداد ۸ اردیبهشت۱۴۰۲ با بزرگای۴.۹ در نزدیکی نیشابور در ۴۴ کیلومتری مشهد اتفاق افتاد که طبعا باعث ترس مردم شد. گسل مسبب این زلزله البته همان گسل نیشابور است.» زارع ادامه می‌دهد: «این گسل قبلا هم فعال بوده و ۲۹ دی سال ۱۳۹۰ هم زلزله‌ای با بزرگای۵.۳ ریشتر نیز در همین منطقه رخ داده بود.» این کارشناس با اشاره به اینکه طول شناخته شده گسل نیشابور حدود ۷۵ کیلومتر است، می‌گوید: «این گسل می‌تواند زلزله‌هایی با قدرت بیشتر از ۶ ریشتر هم داشته باشد که البته هیچ اطلاعاتی مبنی بر اینکه زلزله بامداد ۸اردیبهشت مقدمه زلزله بزرگتری باشد، نداریم. ضمن اینکه گسل‌های دیگر این منطقه شامل گسل بینالود، مشهد و...هم وجود دارند.» زارع با بیان اینکه منطقه خراسان رضوی منطقه مهمی از لحاظ سابقه زلزله است و زلزله‌های زیادی داشته، ادامه می‌دهد: «۱۲ سال پیش هم در همین منطقه زلزله داشتیم و این نشان می‌دهد که اگر گسلی مدتی فعال نباشد به این معنی نیست که دیگر زلزله در آن منطقه نخواهیم داشت.» او با اشاره به پیش‌بینی زلزله‌ای در غرب ایران طی۹ و ۱۰ اردیبهشت از سوی کارشناس هلندی می‌گوید: «براساس نقشه گسل نیشابور کانون زلزله بوده و مشخص است و هیچ ربطی به پیشگویی کارشناس هلندی ندارد درحالی که در فضای مجازی برخی زلزله مشهد را به پیشگویی فرانک هوگربیتس ربط داده‌اند که این طور نیست و نه از لحاظ جغرافیا و مکان و نه زمان ربطی به پیشگویی او ندارد. ضمن اینکه پیش‌بینی زلزله در صورت امکان کاری علمی است و به پیشگویی و مباحثی از این دست ربطی ندارد.»
پیشتر نیز مهدی زارع، زلزله شناس، در این باره پیامی در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده و نوشته بود: «پیش‌بینی‌هایی که این روزها درباره زلزله ادعا می‌شود، از جمله پیش‌بینی زلزله نهم و دهم اردیبهشت ۱۴۰۲ در ایران که از طرف محقق هلندی مطرح شده توجه مردم و رسانه‌ها را جلب کرده است. جایی که این محقق هلندی برای وقوع زلزله در ایران مشخص کرده یک پهنه وسیع در منطقه زاگرس در جنوب غربی ایران است که اتفاقا زلزله خیزترین جای ایران محسوب می‌شود. اما مسئله عبارت از این است که ایشان به‌دلیل پیش‌بینی‌ای که در زلزله ۶ فوریه ۲۰۲۳ در جنوب ترکیه داشت معروف شده است، حالا به‌نظر می‌رسد با استفاده از همان معروفیت هر از گاهی برای جاهای مختلف پیش‌بینی‌هایی ارائه می‌دهد که اکثر آن‌ها درست، منطقی و دقیق نیستند. دو نکته را باید با تاکید بیان کرد، اول اینکه اگر در جهت تکذیب پیش‌بینی کسی‌کهیک پیش‌بینی‌ای را مدعی شده حرکت کنیم، یعنی بگوییم حتما زلزله‌ای رخ
نخواهد داد، عملاً همان کاری را کردیم که فرد پیش‌بینی‌کننده انجام داده است، چه بسا زلزله‌ای از روی اتفاق رخ بدهد و هر دوی این بیان‌ها زیر سوال جدی برود. نکته دوم این است که باید انتظار داشت موارد پیش‌بینی غلط این محقق هلندی هم مشخص شود، در تمام مواردی که پیش‌بینی این فرد در رسانه‌ها منتشر شده فقط پیش‌بینی زلزله در ترکیه درست بوده و موارد متعددی در صفحه توئیتر ایشان وجود دارد که درست نبودند.»
> از توجه به شایعات خودداری کنید
از سوی دیگر مسئول شبکه لرزه نگاری استان کرمانشاه نیز با رد شایعاتی که در زمینه بروز زلزله در غرب کشور مطرح شده، گفت: ایستگاه‌های لرزه‌نگاری تاکنون هیچ روند غیرطبیعی از فعالیت‌های لرزه‌ای را نشان نداده‌اند و اگر روند غیرعادی رخ می‌داد، حتما به مردم اطلاع‌رسانی می‌کردیم. به گزارش ایسنا، فرهاد فروزی با بیان اینکه در استان‌های غرب کشور از جمله کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی بالغ بر ۳۵ ایستگاه لرزه‌نگاری فوق پیشرفته و فوق حساس به صورت ۲۴ساعته تمام رخدادهای لرزه‌ای را ثبت و پایش می‌کنند، افزود:
تاکنون هیچکدام از این ایستگاه‌ها فعالیت غیرطبیعی را در گسل‌های منطقه زاگرس نشان نداده است. وی با بیان اینکه زلزله‌های بزرگ به‌طور معمول پیش درآمدی دارند و به شرط آنکه در منطقه ایستگاه‌های
لرزه‌نگاری نزدیک به هم وجود داشته باشد تا حدودی قابل رصد خواهد بود، عنوان کرد: هیچکدام از ایستگاه‌های متعددی که در غرب کشور داریم، رخداد غیرطبیعی را نشان نمی‌دهد. مسئول شبکه لرزه‌نگاری استان کرمانشاه بار دیگر از مردم خواست از توجه به شایعات درباره وقوع زلزله خودداری کنند، زیرا امکان پیش‌بینی دقیق زلزله تاکنون وجود نداشته است. فروزی با بیان اینکه فردی که ادعای وقوع این زلزله را مطرح کرده هیچ تخصصی در زمینه علوم زلزله، تکتونیک و... ندارد و صاحب نظر در این بخش نیست، ادعای ارتباط زلزله که در اعماق زمین رخ می‌دهد را با فعالیت ستارگان غیرمنطقی دانست. وی با بیان اینکه علم زلزله‌شناسی فاکتورها و شاخص‌های خاص خود را دارد، تاکید کرد: حتی صاحب نظران این علم نیز هیچگاه درباره وقوع زلزله پیش‌بینی انجام نمی‌دهند، چون می‌دانند که پیش‌بینی زلزله ممکن نیست. به گفته فروزی، فردی که ادعای زلزله غرب کشور را مطرح کرده هفته‌ای چندین پیش‌بینی را مطرح می‌کند که محقق نمی‌شوند.
گفتنی است چندی پیش فریبرز ناطق‌الهی، زلزله‌شناس در گفت‌وگو با ایمنا، درباره احتمال وقوع زلزله در کشور گفته بود: امروزه بر اساس علمی که در دنیا وجود دارد، زلزله را از منظر مکانی می‌شناسیم و می‌دانیم که گسل‌های زمین در کدام مناطق قرار گرفته و کدام مناطق ظرفیت لرزه‌زایی دارد. وی می‌افزاید: می‌توان گفت که در تمام دنیا مناطق زلزله‌خیز شناسایی شده است و متخصصان این حوزه گسل‌ها را می‌شناسند و نقشه‌هایی برای پیش‌بینی وجود دارد. این زلزله‌شناس ادامه می‌دهد: از نظر زمانی به این دلیل که طبیعت رخداد زلزله، یک طبیعت آماری و احتمالاتی است، تنها می‌توان براساس یک بازه زمانی آن را مشخص کرد. وی با بیان اینکه در تمام دنیا علم زلزله‌شناسی در یک حد است، تصریح می‌کند: برای هر گسلی با توجه به پیشینه تاریخی آن، می‌توان مطالعات آماری و احتمالاتی انجام داد و برای مثال یک زلزله برای هر ۱۸۰ سال یک دوره بازگشت دارد و ممکن است که یک زلزله در یک منطقه با همان مقیاس دوباره رخ دهد. ناطق‌الهی اضافه می‌کند: این تنها کاری است که می‌توان برای پیش‌بینی زلزله انجام داد و در هیچ جای دنیا علمی قوی‌تر از این وجود ندارد؛ سایر موارد اقدامات و مباحثی است که با علم ارتباطی ندارد. افراد بسیاری ادعا دارند که می‌توانند از راه‌های مختلف و غیرعلمی زلزله را پیش‌بینی کنند و ادعا می‌کنند از صدای حیوانات یا آب‌های زیرزمینی می‌توانند وقوع زلزله در یک منطقه زلزله را پیش‌بینی کنند، اما به طور قطع هیچکدام از این موارد و پیش‌بینی‌ها علمی نیست و بر اساس آن تاکنون زلزله‌ای رخ نداده است.
انتهای پیام
