راهکارها و چالش‌هاکارشناسان اعتقاد دارند پرداخت پاداش به گزارشگران فساد، برای اعلام فسادی است که دستگاه‌های نظارتی توان نظارت بر آن را ندارند. آن‌ها معتقدند اگر پاداش مناسبی برای سوت‌زنان در نظر گرفته شود می‌توان از خطرها و ریسک افشاگری برای گزارشگران کم و از عواید این طرح به نحو مطلوب استفاده کرد. مبارزه با فساد همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولین کشور بوده است. آن‌ها عقیده دارند باید بدون هرگونه تبعیض با فسادگر برخورد شود. در این رابطه حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای، رئیس دستگاه قضا گفته است: «باید به طور حتم با فساد برخورد کنیم و توجه داشته باشیم که فساد مُسری است و اگر جلوی آن را نگیریم، از یک بخش به بخش‌های دیگر سرایت می‌کند؛ اما مبحث مهم دیگر در این قضیه آن است که این مبارزه با فساد باید اصلاح‌گرایانه باشد نه انتقام‌گرایانه و تخریبی؛ روش‌های برخورد با فساد مقوله بسیار مهمی است و باید به آن‌ها توجه ویژه داشت.» به گفته مسئولان و کارشناسان یکی از روش‌هایی که به مبارزه با فساد کمک می‌کند سوت‌زنی و اعلام آن از سوی مطلعان آن است. در همین رابطه مسئولان کشور با تعیین طرح حمایت مالی از سوت‌زنان فساد خواستار تشویق آن‌ها به گزارش فساد شده‌اند. آیت‌الله رئیسی در این خصوص گفته است: «اگر کسانی به هر دلیلی از فساد مطلع شدند و آن را به مراجع مربوط گزارش کردند، این افراد باید مورد تشویق قرار بگیرند.» در این راستا مجلس شورای اسلامی نیز در حمایت از این طرح در هفته‌های گذشته سقف پاداش قابل پرداخت به گزارشگران فساد را تعیین کرد.
> پرداخت پاداش به نوعی مشارکت مردم در مبارزه با فساد است
حسین رضوی‌پور، کارشناس اقتصادی، در خصوص تاثیر پرداخت پاداش به گزارشگران فساد اظهار کرد: طرح پرداخت پاداش به گزارشگران فساد در اکثر کشورها تجربه شده و به نوعی مردمی‌سازی و مشارکت مردم در مبارزه با فساد است. به گفته وی مردم عدالت‌خواه، حق‌طلب و تمایل جدی به مبارزه با فساد دارند و اجرای این سازوکار می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد، چرا که افشاگری فساد ریسک‌هایی دارد و به نوعی تعیین جایزه برای اعلام فساد می‌تواند خطرها و ریسک‌های افشاگری را برای مردم کاهش دهد. رضوی‌پور با تاکید بر اینکه سیستم پرداخت پاداش به گزارشگری و سوت‌زنی در مواردی استفاده می‌شود که کشف آن فساد زیانی را از دولت جبران کند، گفت: معمولا این پاداش بخشی از زیان پیشگیری‌شدهیا نفع ایجادشده برای دولت است. این کارشناس اقتصادی افزود: به طور مثال به تازگی وزارت امور اقتصاد و دارایی پاداشی برای اطلاع‌رسانی و گزارش اموال دولتی که در گذشته شناسایی نشده، تعیین کرده است. مشارکت افراد در گزارشگری این امکان را برای دولت فراهم می‌کند که دارایی‌های شناسایی‌نشده را شناسایی کند و دستگاه‌های متخلف را که دارایی‌های خود را اعلام نکرده‌اند و می‌خواهند به نوعی از مولدسازی طفره بروند به چالش می‌کشد. رضوی‌پور در ادامه تصریح کرد: همچنین این طرح در عملکرد بانک‌ها، صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری که به نحوی دارایی‌ها و اموال دولت را مدیریت می‌کنند، می‌تواند عاملی بازدارنده از ایجاد فساد باشد. به گفته این کارشناس اقتصادی یکی دیگر از ابزارهای مبارزه با فساد ایجاد زیرساخت اطلاعاتی شفاف است. مردم باید به راحتی به اطلاعات دسترسی داشته باشند تا از کنار هم قرار دادن این اطلاعات، فساد را کشف کنند. رضوی‌پور با تاکید بر اینکه فساد در تاریکخانه‌ها ایجاد می‌شود، گفت: فساد در جاهایی که اشراف دستگاه‌های نظارتی وجود ندارد به وجود می‌آید و اگر بتوانیم پاداش متوازنی را برای گزارشگران در نظر بگیریم می‌توانیم از عواید این سازوکار به نحو مطلوب استفاده کنیم.
> گزارش فساد باید براساس مستندات باشد
همچنین غلامرضا مرحبا، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در گفت‌وگو با میزان در رابطه با این موضوع اظهار کرد: نباید اینطور تلقی شود که هر شخصی می‌تواند گزارشگر فساد باشد. ممکن است در سوت‌زنی خصومت شخصی وجود داشته باشد و باید برای جلوگیری از این مشکلات طرح حمایت از گزارشگران کامل و پخته شود. به گفته وی اعلام گزارشگری فساد باید براساس مستندات اعلام و قابل راستی‌آزمایی باشد. ماهیت گزارشگر باید مشخص و قابل دفاع باشد.
بر اساس طرح حمایت مالی از افشاگران فساد، چنانچه گزارشگر برای گزارشگری مرتکب جرم شده باشد از جمله آنکه اطلاعات، ادله و مدارک را با توسل به اعمال مجرمانه به دست آورده باشد، مشمول حمایت‌ها و پاداش این قانون نمی‌شود. مرحبا تاکید کرد: گزارشگران فساد صرفا برای دریافت پاداش این کار را انجام نمی‌دهند، هدف قانون‌گذار نیز این نیست، بلکه به دنبال اطلاع و پاکسازی تخلفات هستند. این نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: فسادگران باید بدانند چشمان مراقب شهروندان همیشه بیدار است و باید از آن‌ها
تقدیر کرد.
انتهای پیام
