مناظره علم و شعار

آفتاب یزد- گروه شبکه: بعضی از مناظره‌های تلویزیونی فارغ از جذابیتی که دارد، آگاه‌کننده هستند مخصوصا وقتی که پای علم وسط باشد. مانند مناظره دو اقتصاددان به نام‌های غنی نژاد و درخشان در برنامه جهان آرا. از منظر ناظران این مواجهه، مرز علم و ایدئولوژی را به نمایش گذاشت. آنجایی که غنی نژادمسائل اقتصادی را بر پایه علم به زبان می‌آورد اما مسعود درخشان بازگو‌کننده نقل قول‌هایی بود که انگار قبلا به او دیکته شده بود. جالب آنجا بود که درخشان زمانی که حریف علم نمی‌شد در قامت یک توهین‌کننده ظاهر می‌شد و غنی نژاد، روزنامه نگاران و حتی قومیت‌ها را مورد اهانت قرار می‌دادتا به زعم خودش مناظره را در دست بگیرد.

گفتنی است دکتر موسی غنی نژاد از فارغ‌التحصیلان دانشگاه سوربن و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت بوده است، همچنین وی به عنوان استاد مدعو در دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف نیز حضور داشته است. دکتر درخشان نیز از فارغ‌التحصیلان مدرسه اقتصاد لندن است که هم‌اکنون به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه علامه طباطبایی مشغول تدریس است. همچنین از وی به عنوان موسس رشته معارف اسلامی و اقتصاد در دانشگاه امام صادق(ع) نام برده می‌شود. اهالی اقتصاد دکتر غنی نژاد را به طرفداری از اقتصاد آزاد و مکتب اتریش می‌شناسند، این در حالی است که دکتر درخشان در زمره اقتصاددانانی است که از دخالت‌های دولت در اقتصاد دفاع می‌کند. غنی‌نژادمعتقد است نظام بازار، نظام مبتنی بر مبادله داوطلبانه است. اصل اول در نظام بازار آزادی در تصمیم‌گیری است. در مقابل درخشان معتقد است چیزی به نام نظام بازار نداریم. آنچه گفته شده نهاد بازار است. نهاد با نظام متفاوت است. نظام یک سیستم است در حالیکه نهاد اینگونه نیست. پس نمی‌توان گفت نظام بازار باید گفت نهاد بازار که در صورت نتایج متفاوتی خواهیم داشت.

به گزارش «انتخاب»، گزیده‌ای از اظهارات غنی نژاد و درخشان را مرور می‌کنیم:

مسعود درخشان: «علت العلل مشکلات ما ساختاری است. انتظار این بود در دوران رئیسی ساختارها بازبینی شود، اما اینطور نشد. بلکه سعی شد برپایه همان ساختارهای گذشته مشکلات را حل کنند. چرا در این ساختارها دگرگونی به وجود نمی‌آید. چون تفکر انقلابی میان مسئولان وجود ندارد. راه‌حل من بازیابی روحیه انقلابی میان مسئولان است. تفکر اقتصادی غالب تحت‌عنوان لیبرالیسم متأثر از اندیشه‌های هایک جلوی انتشار تفکر انقلابی را می‌گیرند و ام‌المصائب مسائل اقتصادی کشور همین تفکر است.

غنی‌نژاد: «نظام اقتصادی حاکم بر ایران دارای مشکل جدی است. نظام فعلی در فردای انقلاب اسلامی شکل گرفت. زمانی که در ایران انقلاب شد جریان غالب در جهان چپ‌گرایی بود و انقلابیون هم کاملا متأثر از این تفکرات بودند. اندیشه‌های دکتر شریعتی در جای جای قانون اساسی دیده می‌شود؛ بنی‌صدر هم نقش مهمی در تدوین قانون اساسی داشت؛ هر دوی این‌ها مصدقی‌های چپ بودند. اساس اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسلامی کاملا متأثر از تفکر چپ بوده و اتفاقا از اسلام در مواد اقتصادی اثری نیست. اصول اقتصادی جمهوری اسلامی راه رشد بدون سرمایه‌داری بود که ذیل کمونیسم قرار دارد. این تفکر یعنی کل اقتصاد را به دست دولت بسپارید در اصل ۴۴ نیز کاملا همه صنایع دست دولت است. این در حالیست که مالکیت خصوصی در فقه کاملا مهم و 

محترم است.

مسعود درخشان: «غنی نژاد سعی دارد تصویر انحرافی را از قانون اساسی و انقلاب اسلامی ارائه دهد. اتاق‌های فکری لیبرالیسم برای حفظ منافع سرمایه‌داران از تفکراتی دفاع می‌کنند که متأثر از هایک است. مصدقی‌های چپی و راه رشد غیر سرمایه‌داری اصطلاحی است که از سوی آقای غنی نژاد جعل شده است.»

غنی‌نژاد: «کتاب‌هایی که توسط حزب توده در ابتدای انقلاب منتشر می‌شد کاملا موید مواردی مانند راه رشد غیر سرمایه‌داری است که قانون اساسی نیز تابع آن‌ها شکل گرفته است. (سه کتاب در مناظره به نمایش درآمد) برخی افراد خود را مصدقی‌های چپی عنوان می‌کنند و این اصطلاح اتفاقا از سوی خود آن اشخاص بیان می‌شود. در تفکر لیبرالیسم تقلید مجاز نیست و هرکس بایستی اجتهاد داشته باشد، بنده اگر لیبرال هستم نمی‌توانم مقلد هایک باشم. اتفاقا بسیاری از سرمایه‌داران که سرمایه آن‌ها بزرگ می‌شود مخالف اقتصاد رقابتی می‌شوند و به دنبال انحصار هستند، بر خلاف تصور شما، من با هر نوع سرمایه‌داری موافق نیستم. نظام اقتصادی ایران اتفاقا سرمایه‌داری هست، اما از نوع سرمایه‌داری دولتی و رفاقتی است. بنده با سرمایه‌داری رقابتی موافق هستم. برای مثال صنعت خودرو در ایران از نوع سرمایه‌داری سیاسی است که نوع سرمایه‌داری با اصول لیبرالیسم همخوانی ندارد. نظام اقتصادی ما سرمایه‌داری رفاقتی و سیاسی است.

مسعود درخشان: «لیبرال یعنی مقلد کسی نبودن یک تعریف جدید از لیبرالیسم است. شما چگونه مقلد هایک نیستید وقتی که سه جلد از او ترجمه کرده اید، اما هیچ نقدی بر آن ننوشته اید. یکی از کتاب‌هایی که ترجمه کرده‌اید عنوانش این است سراب عدالت، این به نظر شما نقد ندارد؟ (غنی نژاد اصلاح می‌کند که عنوان کتاب سراب عدالت اجتماعی است) قطعا بنده مخالف دولتی هستم که کینز از آن صحبت می‌کند، دولت کینز، دولت سرمایه‌دار است، اما آن دولتی که ما در ایران با آن مواجه هستیم چنین نیست. من طرفدار سیاست‌های اقتصادی بر اساس اسلام هستم یعنی سازمان برنامه ما و بانک مرکزی ما باید اسلامی عمل کند. نظم خودجوش وجود ندارد و این امر یک فریب است.

غنی‌نژاد: «لیبرالیسم مفهوم مخالف بندگی برای انسان است، بلکه همه انسان‌ها برابرند. لیبرالیسم یعنی حاکمیت قانون، در کشور حاکمیت قانون وجود ندارد. بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی محصول سرمایه‌داری رفاقتی است. آمریکا را به عنوان یک دولت سلطه‌جو قبول دارم، به عنوان مثال آمریکایکی از بزرگ‌ترین جنایات را در حق ویتنام کرد، اما اکنون نزدیک‌ترین رابطه را این دو کشور با هم دارند. بلاهایی که آمریکا بر سر ویتنام آورد هزار برابر آسیب‌هایی است که به ما زده. تحریم‌هایی که آمریکا علیه ایران ایجاد کرده کاملا مخالف لیبرالیسم است و من از همین رو با این قبیل سیاست‌های دولت آمریکا مخالفم. بدون اطلاع امام از دیوار سفارت بالا رفتند. من موافق نظم خودجوشی هستم که هایک در اقتصاد از آن صحبت می‌کند. من تا جایی که اقتصاد آمریکا سرمایه‌داری رقابتی است طرفدار آن هستم، اما از جایی که سرمایه‌داری سیاسی می‌شود مخالف آن هستم و این با لیبرالیسم مخالف است. این وضعیت کشور حاصل سرمایه‌داری رفاقتی است. شما میگویید بنده سواد فقهی ندارم و نباید درباره مسائل فقهی نظر بدهم، اما مدام در بحث‌های خود نقل قول اقتصادی می‌آورید. بحث علمی مبتنی بر یک بحث علمی است و نه نقل قول‌های شخصیت‌ها و چهره‌ها. امور اقتصادی را باید به دست اقتصاددانان سپرد.

مسعود درخشان: «ما بایستی به دنبال اقتصاد مقاومتی برویم یعنی باید در برابر سلطه‌جویان در راس آن آمریکا ایستادگی کنیم. اصل پایه پولی که در کشور ایجاد می‌شود ناشی از همین اضافه برداشت بانک‌های خصوصی است که این امر مخالف اقتصاد اسلامی است. تعدد بانک‌ها موجب شده این بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی حل نشود بلکه تمام بانک‌ها باید منحل و در بانک ملی ادغام شود که در آن صورت هم احتیاجی به بانک مرکزی نیست. همچنین بازار سکه هم باید در ایران کاملا جمع شود. شما اگر با نظام امپریالیسمی سیاسی آمریکا مخالف هستید باید با نظام سرمایه‌داری آمریکا هم مخالف باشید. این وضعیت کشور و این نقدینگی افسار گسیخته حاصل تعدد بانک هاست.

غنی نژاد: «وضعیت نظام بانکی ربطی به تعدد بانک‌ها ندارد.»

درخشان: «باید سند بیارید که قانون اساسی را چپ‌ها نوشتند. پذیرش این سخت است.»

غنی نژاد: «حضرت امام مملکت را از دست چپی‌ها نجات داد. اگر امام نبود کشور ما به کامبوج دوم تبدیل می‌شد. چون فقیه بودند و می‌دانستند اسلام نمی‌تواند با مالکیت خصوصی مخالف باشد...»

درخشان: آقای غنی نژاد آیا انقلاب را قبول دارید؟

غنی نژاد: شما می‌خواهید بگویید من مخالف نظام هستم؟ از خودتان مایه بگذارید.

> توهین به جای پاسخگویی

اما در قسمتی از این مناظره غنی نژاد خطاب به درخشان می‌گوید: «من می‌گویم اقتصاد اسلامی وجود ندارد شما که اعتقاد به آن دارید بگویید اقتصاد اسلامی چیست؟» درخشان می‌گوید: «اقتصاد اسلامی همان چیزی است که حضرت امام فرمودند.» که همان لحظه غنی نژاد می‌گوید لطفا از حضرت امام مایه نذارید و نظر خودتان را بگویید. در اینجا درخشان چون از پاسخ دادن به این سوال غنی نژاد در خصوص اقتصاد اسلامی عاجز می‌شود به غنی نژاد و روزنامه نگاران توهین می‌کند و می‌گوید: «شما خیلی زیبا بلد هستید که بحث را ژورنالیستی بکنید چون با این روزنامه نگاران منحط خیلی ارتباط دارید و به شدت تحت تاثیر آن‌ها هستید.»

> واکنش‌ها به مناظره

اما این مناظره سر و صدای زیادی در فضای مجازی به پا کرد و واکنش‌هایی را هم در پی داشت.

حبیب ازغدی نوشت: «مناظره‌ی فوکو-چامسکی را با مناظره‌ی غنی‌نژاد-درخشان مقایسه کنید. قیاس مع‌الفارقی است؟ بله، حق دارید که بگویید ربطی به هم ندارد. چون وضع ما، وضع علم نیست و در عالم علم مستقر نیستیم؛ امور این‌چنین پوچ می‌شود».

یکی از کاربران نوشته است: «حالا متوجه شدید که چرا سیاست‌گذاران و عاملان عقب‌ماندگی ایران از حضور بسیاری از چهره‌های سیاسی و علمی در‎صداوسیما می‌ترسند؟ آن‌ها به خوبی می‌دانند که مشت خالی امثال‎درخشان در تقابل با‎غنی‌نژادها بازمی‌شود».

کاربر دیگری گفته است: «مناظره اساتید درخشان و غنی نژاد در شبکه افق -فارغ از محتوا- به خوبی نشان داد که‎گفتگو در جامعه ما به ویژه در سطح نخبگان دچار اختلال شده است؛ هم اختلال مفهومی، هم کارکردی و هم کاربردی. به امید روزی که اساتید دانشگاه، علاوه بر راهروهای دانشکده‌ها و جلسات دفاع، امکانِ گفتگو بیابند!».

یکی دیگر از کاربران اینطور می‌نویسد: «چقدر چنته دکتر درخشان خالیه. استدلالی ندارد درباره دلایل دفاعش از اقتصاد اسلامی. بحث علمی را به تهمت سیاسی به دکتر غنی‌نژاد و خبرنگاران تبدیل می‌کند».

کاربران دیگر نوشته اند: «همین مناظره ‎دکتر درخشان و‎دکتر غنی‌نژاد تو برنامه‎جهان‌آرا نشون داد چقدر تئوریسین‌های اقتصادی کشور عصبی، فاقد پشتوانه عقلانی و در شرایط اضطرار بی‌ادب هستند. درخشان به جای بحث مستدل، گیرافتاده در گوشه رینگ شروع کرد به تهمت زدن و تا پایان بحث توهین رو ادامه داد»، «هر وقت گفتند اقتصاد اسلامی فکر همه چیز را کرده و کامل است، کافی است یک سوال بپرسید تورم کی و کجا در اقتصاد اسلامی تعریف و چه راهکاری برای آن ارائه شده است».

انتهای پیام