فرق چین و کره از نگاه مسئولان!

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء: در خصوص آبگیری سد چمشیر بارها در طول این مدت کارشناسان هشدار داده‌اند و آفتاب یزد نیز در این راستا چندی پیش گزارشی نوشته است. حال برخی از نقش داشتن کشور چین در ساخت این سد صحبت می‌کنند و می‌گویند محیط زیست ایران در حال فدا شدن در راه بازپس گرفتن پول‌های بلوکه شدن ایران از چین است. برای مثال چندی پیش «میثم فاضلی»، مدیر امور مطالعات سد چمشیر و کارشناس فنی شرکت توسعه منابع آب و نیروی وزارت نیرو گفت: «در پروژه چم شیر، حدود ۳۰ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در چین وجود داشت که دولت چین به ایران باز نمی‌گرداند. در نهایت برای زنده شدن این پول توافق شد که چین از این پول به ایران وام دهد. یعنی از پول خودمان به خودمان! پولی که از بخشی از آن در چم شیر استفاده شد. البته به شرط آن‌که در این زمینه چین نیزیک طرف از پروژه باشد. قيمت اين پروژه حدود 230 ميليون يورو است.
نکته اينجاست که معمولا قراردادهاي فاينانس با کشورهاي ثالث يک بندي دارد که 85 درصد پول فاينانس را کشور فاينانسور تامين مي‌کند و 15 درصد را دولت کشور ميزبان. اساسا يکي از دلايلي که ساخت اين سد به تعويق افتاد اين است که اين 230 ميليون يورو توسط چين فراهم شد اما 15 درصد سهم ايران که حدودا 30 ميليون يورو است در تامين به مشکل خورده است.» در این راستا نیز اخیرا محمد درویش فعال محیط زیست نیز هشدار داده است. در خصوص پول‌های بلوکه شده ایران در کشور کره بارها اطلاع‌رسانی شده است و مسئولین نیز در این باره انتقادات و اعتراضات خود را بیان کرده اند. برخی می‌گویند کره تابع آمریکا است و در زمینه تحریم‌ها نیز از این کشور تبعیت می‌کند اما الان سوالی که پیش می‌آید این است که چین به عنوان یک ابر قدرت در سطح جهان چرا پول‌های ایران را باز نمی‌گرداند؟ از سوی دیگر در خصوص سد چمشیر تلویحا می‌شود متوجه شد که ایران در چین پول‌های بلوکه شده‌ای دارد و حال یکی از دیگر سوالات این است که چرا در این زمینه اطلاع‌رسانی و یا اظهار نظری نمی‌شود؟ مگر نه این است که بخشی از پول‌های ایران در چین بلوکه شده است؟
>قرارداد یک طرفه با چین
در این خصوص محمد درويش، فعال زيست محيطي مي گويد: همانطور که مي‌دانيد منابع مالي اين طرح از طريق 30 ميليارد دلار پول بلوکه شده ايران در چين تامين شده است. در واقع چيني‌ها طبق يک قرارداد فايناس قبول کرده‌اند تا وامي 230 ميليون يورويي را با سود 18 درصد به ايران براي ساخت سد چم شير بپردازند. حالا هم کاري ندارند که اين سد کي به بهره برداري مي رسد، اما موضوع مهم اين است که گويا سررسيد اقساط اين وام از ديماه امسال است. يعني ايران بايد از دیماه امسال اولين قسط وامي که گرفته را پرداخت کند! براي همين هم هست که اصرار دارد اين سد از ديماه به بهره برداري برسد! وي با ذکر اينکه به نظر مي رسد در ساخت اين سد سازمان محيط زيست به وظايف قانوني خودش عمل نکرده است ادامه مي دهد: از سويي قرار داد بين ايران و چين در مورد اين سد به گونه اي است که چين فقط متعهد است که نکات فني و ايمني را در مورد آن رعايت کند. مثلا اين سد بايد تا زلزله 8 ريشتري مقاومت داشته باشد يا يک برگشت مالي 10 ساله داشته باشد. ولي اينکه سد چم شير چقدر مي تواند تاب آوري کشور را بالا ببرد يا به بهبود آب شرب و کشاورزي کشور کند، موضوعاتي است که چيني‌ها در مورد آنها مي گويند ما هيج تعهدي در اين زمينه نداشته ايم! وي تصريح مي کند: در واقع قرار داد اين سد مانند قرارداد مربيان فوتبال خارجي است که بعد از مدتي از ما شکايت مي کنند و تازه پول هاي هنگفتي هم از ما مي گيرند! در اين پروژه نيز به نظر مي رسد اگر حتي ايران از چين شکايت کند راه به جايي نخواهد برد و حتي خودش محکوم خواهد شد! در حقيقت اين قرار داد، يک قرار داد يک طرفه است که اگر به قيمت دلار امروز بخواهيم حساب کنيم شايد براي کشور بيش از 2 ميليارد دلار آب خورده باشد! براي همين مسئولان تمام تلاش خود را به کار مي برند تا قبل از اينکه فعالان محيط زيستي جلوي آنها را بگيرند و پرونده سد بالا بگيرد آن را آبگيري کنند. بدين ترتيب و برخلاف انتقادهاي مطرح شده، به نظر نمي رسد روند آبگيري سد چم شير متوقف شود، چرا که براساس يک اصل تاريخي، با توجه به مشکلات اقتصادي عديده کشور بعيد است که دولت، محيط زيست را بر حجم بالاي تعهدات پرداختي ارجحيت‌دهد!
> از محل پول‌های خودمان از چینی‌ها وام گرفته ایم!
مسعود دانشمند کارشناس اقتصادی در این خصوص به آفتاب یزد گفت:« در زمان اوباما تصویب شد که ما به چند کشور نفت بفروشیم از جمله هند، چین و کره و در مقابل کالای ساخت این کشور‌ها را بخریم. کم کم روابط ما با کشور‌های مختلف قطع شد و تنها چین و هند باقی ماندند. ما الان چیزی حدود 40 میلیارد دلار از چین طلب داریم که پول نفت‌هایی است که صادر کرده‌ایم و در مقابل آن چینی‌ها می‌گویند باید از آن‌ها جنس ببریم اما دیگر به نظر من بازار ایران گنجایش کالاهای چینی را ندارد در نتیجه پول‌های ما آنجا مانده است. تا جایی که خبر داریم ما از محل پول‌هایی که بابت فروش نفت از چین طلب داریم که حدود 40 میلیارد دلار است برای ساخت سد چم شیر از چینی‌ها وام گرفته‌ایم البته این که چرا پول خودمان را از چین نگرفته‌ایم مشخص نیست. ما بدون اینکه وام بگیریم می‌توانستیم کالای چینی تهیه کنیم و در این سد مورد استفاده قرار بدهیم.»
>ضعف دیپلماسی سیاسی و اقتصادی
در ادامه آلبرت بغزیان از دیگر کارشناسان اقتصادی نیزدر این خصوص به آفتاب یزد گفت:«در این خصوص این را می‌توانم بگویم که وقتی ما تحریم شدیم یکسری از شرکای تجاری ما زیر بار تحریم نرفتند مانند فروش نفت به چین. در این شرایط بحث تهاتر با شرکای تجاری پیش آمد که زیر بار تحریم‌های اروپا و آمریکا نرفتند. بیشترین کشوری که از این شرایط سود برد کشور چین بود. یعنی به راحتی آمریکا و اروپا نمی‌توانستند با آن مجادله کنند و همچنین این کشور می‌توانست بسیاری از نیازهای ما را به صورت یک جانبه تامین کند. امکان دور زدن تحریم و استفاده از توانایی‌های کشورهای چینی در این شرایط به وجود آمد و چین بزرگترین شریک تجاری ما شد. من هیچگاه نشنیدم حتی در دولت‌های قبلی هم از این صحبت کنند که پول ما در چین بلوکه شده باشد. لذا می‌توانیم بگوییم که چین از این نقطه ضعف ما به سود خود استفاده کرد. در قراردادها قطعا ذکر شده است که از چه مسیری باید پول ایران پرداخت شود اما اگر این اقدام صورت نگرفته باشد جنبه حقوقی پیدا می‌کند. اگر الان مطرح می‌شود که پول‌های ما در کشورهایی مانند چین و کره بلوکه شده است نشان‌دهنده ضعف دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ما است مگر اینکه جزو قرارداد بین دو کشور باشد.»
>اقدامات پرهزینه برای اقتصاد ایران
ایرج ندیمی یکی از کارشناسان اقتصادی دیگر در این باره به آفتاب یزد گفت:« بلوکه شدن پول‌های ایران مشکلات متعددی ایجاد کرده است. بخشی از این موارد مربوط به بلوکه‌های محدود بوده است. شکل دیگر بلوکه به نوعی گروکشی است که سایر کشورها در کشور ما پروژه می‌گیرند؛کار را دیر انجام می‌دهند، بخشی از منابع را از خارج وارد کشور می‌کنند و.... در هر حال برای موضوع اقتصاد ایران این نوع از اقدامات بسیار پر هزینه است زیرا ارزان خری صورت می‌گیرد و از سوی دیگر در خصوص برگشت منابع نیز مشکلات گوناگونی برای کشور ما ایجاد می‌شود. در رابطه با چین نیز این کشور از جمله کشورهایی بود که در دوران تحریم از ایران نفت تهیه می‌کرد و الان به بازار‌های دیگر نیز دست پیداکرده است.»
>پول ایران در چین ذخیره شده است
در آخر فریدون مجلسی کارشناس سیاسی در این خصوص به آفتاب یزد گفت:« رابطه بازرگانی چین با ایران یک قدری با رابطه بازرگانی کشورهایی مانند کره متفاوت است. چین به علت عظمت و قدرتی که در دنیا دارد می‌تواند تا حدودی در برابر تحریم‌های یکجانبه آمریکا که به دیگران هم تحمیل می‌کند مقاومت کند. در ایران یک سوء تفاهمی پدید آمده بود که تصور می‌کردند در یک یار‌گیری جهانی چین و روسیه با ما متحد شده اند. این در صورتی است که چین نیازی به متحد شد با کشور‌های دیگر ندارد. چین یک کشور تجارت پیشه‌ای است که تنها با منافع خودش متحد است. برای تجارت با ایران کشورهای دیگر لازم است که از خزانه داری آمریکا کسب مجوز کنند یعنی اجازه تجارت خارجی با ما تا حد زیادی در دست آمریکا است. تا زمانی که تحریم‌ها سفت و سخت نشده بود کره از ایران نفت می‌خرید و چون عملیات بانکی به چند دلیل با مشکل مواجه شد روابط اقتصادی ما با کره از بین رفت. با شدت گرفتن تحریم‌ها کره جنوبی از ایران نفت نخرید اما بدهکاری‌ها ماند. اما چین تنها کشوری است که که به علت اقتداری که دارد ضمن پذیرفتن تحریم‌ها از ایران نفت خریده و هنوز هم می‌خرد. وقتی چین از ایران نفت می‌خرد پول آن را در یک صندوقی برای ایران ذخیره می‌کند اما پول ایران را بلوکه نمی‌کند. پول ایران در کشور کره بلوکه اما در چین ذخیره شده است. ایران اجازه دارد برای کالاهای مجاز چینی از این کشور سفارش کالا بدهد. یعنی اعتباری که ایران بابت فروش نفت خودش در چین دارد به تدریح با کالاهای چینی مبادله می‌شود. بنابراین پول ایران در چین بلوکه نیست و ایران کماکان به چین نفت خود را می‌فروشد. بدین ترتیب چین تنها پنجره بازرگانی ایران رو به جهان است و از این وضعیت انحصاری خود کمال استفاده را می‌کند. »

انتهای پیام