آفتاب یزد - حمیده مهرعلی: عضلات شانه جزو مهمترین عضلات در اندام فرد محسوب می‌شوند و از هر قسمت قابل مشاهده هستند اما در برخی مواقع درد شانه می‌تواند انجام کارهای ساده اعم از رانندگی، مسواک زدن، شانه کردن موها و موارد دیگر را دشوار کند. این مشکل علل مختلفی دارد که یکی از مهمترین آنها جدا شدگی شانه است که می‌تواند به صورت جدی کیفیت زندگی افراد را کاهش دهد لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب یزد در اینباره با دکترسیامک مرادی، فوق تخصص درد و دکتر مرتضی نخعی امرودی، فلوشیپ جراحی شانه و آرنج گفتگو کرده است.دکترمرادی در این باره می‌گوید: شانه جدا شده، صدمه‌ای به رباط‌هایی است که استخوان یقه (ترقوه) شما را به تیغه شانه نگه می‌دارد. در یک شانه خفیف جدا شده، ممکن است رباطها فقط کشیده
شوند و در صدمات شدید، ممکن است رباطها پاره شوند.وی اظهار کرد: در بیشتر افراد، شانه جدا شده معمولاً نیازی به جراحی ندارد. در عوض، درمان
محافظه کارانه مانند استراحت، یخ درمانی و مصرف داروهای تسکین‌دهنده درد، اغلب
برای تسکین درد کافی است و بیشتر افراد پس ازدرمان جدا شدن شانه در طی چند هفته عملکرد کامل شانه خود را بازیابی می‌کنند.این فوق تخصص درد بیان کرد: جداشدگی شانه بر اساس شدت آسیب و موقعیت استخوان‌های جا به جا شده طبقه‌بندی میشود. جداشدگی شانه به شش نوع دسته‌بندی میشود:
وی ادامه داد: در صورت دررفتگی نوع یک شانه، آسیب به کپسولی وارد میشود که مفصل آکرومیوکلاویکولار را احاطه میکند و استخوان‌ها از محل خود خارج نشده و علامت اولیه درد است.دکتر مرادی افزود: دررفتگی نوع دو شانه نیز شامل آسیب به کپسول مفصل آکرومیوکلاویکولار و نیز یکی از رباط‌های مهمی است که باعث تثبیت کتف میشود. این رباط، به طور جزئی پاره میشود و ممکن است بیماران درگیر جداشدگی نوع ۲ در محل آسیب دچار یک برآمدگی کوچک شوند.این فوق تخصص درد مطرح کرد: دررفتگی نوع ۳ نیز شامل آسیبی مشابه نوع ۲ است اما آسیب قابل توجه‌تر است و معمولا بیماران درگیر جداشدگی نوع ۳ بر روی مفصل آسیب دیده دچار یک برآمدگی بزرگ می‌شوند و دررفتگی نوع ۴ شانه هم آسیبی غیر معمول است که در آن، ترقوه تحت فشار به پشت مفصل آکرومیوکلاویکولار منتقل میشود.این فوق تخصص درد ابراز داشت: دررفتگی نوع ۵ نیز حالت تشدید شده آسیب نوع ۳ است. در این آسیب، عضله فوقانی مفصل آکرومیوکلاویکولار توسط انتهای ترقوه سوراخ شده و موجب تشکیل یک برآمدگی قابل توجه در محل آسیب میشود و دررفتگی نوع ۶ نیز به شدت نادر است. در این نوع آسیب، ترقوه به سمت پایین جا به جا شده و در زیر کوراکوئید جای می‌گیرد.وی عنوان کرد: برخی علايم و نشانه هاي مانند تورم، بريدگي يا کبودي که ممکن است در قسمت بالاي شانه وجود داشته باشد در ارتباط با شانه جدا شده مي باشد.
دکتر مرادی اضافه کرد: در موارد شديد شانه جدا شده برآمدگي مشخصي در قسمت فوقاني شانه ديده مي شود که ناشي از قرارگيري نادرست ترقوه (استخوان کلاويکل) بر اثر ضربه سقوط بر روي بازوي آسيب ديده مي باشد و محدوديت حرکتي در شانه ديده مي شود.
این فوق تخصص درد افزود: حساسیت به لمس يا درد در محل اتصال يا مفصل بين ترقوه و شانه احساس مي شود. حساسیت به لمس در محل مفصل آکروميوکلاويکلار به وجود مي آيد.اگر آسيب عصبي ايجاد شود، ممکن است در بازوي آسيب ديده بي حسي يا ضعف عضلاني ديده شود لذا در صورت بروز چنين علايمي حتما به پزشک مراجعه کنيد.
وی می‌گوید: تعدادی از عوامل خطر بروز شانه جدا شده عبارتند ازشرکت در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، شرکت در ورزش‌های که سقوط در آنها رایج می‌باشد مانند اسکی سرعت، دوچرخه سواری، تصادفات،سقوط،شانه جدا شده قبلی،جنسیت هم مهم است زیرا احتمال بروز شانه جدا شده در مردان بیش از زنان می‌باشد. دکتر مرادی اشاره کرد: عارضه شانه جدا شده اغلب در نوجوانان و جوانان اتفاق می‌افتد. شاید به این دلیل که افراد جوان مشارکت بیشتری در ورزش‌های خشن دارند.
>بیشتر مبتلایان به شانه جدا شده با درمان‌های حمایتی کاملاً بهبود می‌یابند
این فوق تخصص درد تشریح کرد: بیشتر افراد مبتلا به شانه جدا شده با درمان‌های حمایتی کاملاً بهبود می‌یابند. با این وجود در صورت رخداد برخی موارد احتمال ادامه یافتن درد شانه وجود دارد که عبارتند از جداشدگی شدید که شامل جابه‌جایی قابل توجه یا شکستگی استخوان ترقوه باشد،ابتلای شانه درگیر به آرتریت و ساختارهای دیگر اطراف شانه مانند روتاتورکاف، آسیب‌دیده باشند. وی اشاره کرد: اغلب تشخیص جدایی شدید شانه از شکستگی یکی از استخوان‌های شانه، آسیب روتاتور کاف، پارگی لیگامان نگهدارنده شانه یا جایجایی شانه (حالتی که طی آن قسمت فوقانی بازو (هومروس) از مفصل شانه خارج می‌گردد) سخت می‌باشد.
دکتر مرادی گفت:علایم جدایی شدید شانه شامل درد شدید، کاهش میزان حرکت یا انگشتان سرد و کرخت می‌باشد و در برخی موارد آسیب شدید شانه ممکن است علایمی نظیر درد خفیف یا کاهش میزان حرکت را بروز دهد.
این فوق تخصص درد تشریح کرد: افراد مبتلا به آسیب شانه اغلب نیازمند معاینه پزشک و تصویربرداری اشعه ایکس می‌باشند. حساسیت به لمس خفیف و کبودی محدودی ممکن است در قسمت فوقانی شانه دیده شود و اگر این علایم با یخ درمانی،مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن از بین رود، احتمال ایجاد مشکلات جدی و مزمن بسیار کم است.
وی افزود: درد شدید، انگشتان سرد یا بی‌حس شده، کاهش حرکت مداوم و شدید و بدشکلی شانه نشانگر آسیب جدی شانه می‌باشد. در صورت وجود این علایم و نشانه ها، فرد باید جهت تشخیص و درمان به مرکز اورژانس بیمارستان مراجعه کند. دکتر مرادی توضیح داد: سرعت بهبودی به جدی بودن آسیب شانه بستگی دارد.
جدا شدگی شانه می‌تواند در یک دوره
شش هفته‌ای بهبود یابد اما ممکن است حتی ۱۲ هفته، طول بکشد. اما این مدت زمان‌ها فقط تخمینی است. هر فرد با سرعت متفاوتی بهبود می‌یابد و برخی نشانه‌ها مانند سفتی می‌تواند برای مدتی باقی بماند.
این فوق تخصص درد می‌گوید:
جدا شدگی شانه می‌تواند یک برآمدگی دائمی اما بدون درد روی شانه
بر جای بگذارد. زمانی که علائم حاد از بین بروند، احتمالا پزشک از فرد می‌خواهد تا توانبخشی را آغاز کند.این کار باعث میشود عضلات شانه قوی‌تر شوند و انعطاف بیشتری پیدا کنند. همچنین به بهبودی و کاهش احتمال آسیب‌های مجدد شانه کمک میکند.وی ادامه داد: فرد معمولا با تمرینات کششی ملایم درمان شانه جدا شده را شروع میکند که با بهتر شدن وضعیت او، شدید‌تر خواهد شد. اما ورزش را نباید پیش از صحبت با پزشک آغاز کرد.
دکتر مرادی توصیه کرد: پس از درمان شانه جدا شده برای انجام هر کاری، نباید عجله کرد. برای بازگشت به ورزش، این کار را باید به آرامی انجام داد.فرد نباید به سطح پیشین فعالیت جسمی خود برگردد تا زمانی که بتواند شانه مصدوم خود را به اندازه شانه سالم آزادانه حرکت دهد. شانه مصدوم به اندازه شانه سالم، قوی باشد.اگر فرد پیش از بهبودی از شانه خود استفاده کند، احتمال بروز آسیب دائمی وجود دارد. بازگشت زود هنگام به بازی ارزش خطر ناتوانی مادام العمر را ندارد.این فوق تخصص درد گفت: تشخیص شانه جدا شده در رادیوگرافی ساده رخ میدهد که از مفصل شانه تهیه میشود ولی ممکن است تشخیص دررفتگی به سادگی امکان پذیر نبوده و مشکل بیمار از نظر پنهان بماند لذا به همین خاطر در مواردی که پزشک معالج به دررفتگی شانه مشکوک است رادیوگرافی را به طریقه مخصوصی انجام میدهد.وی اضافه کرد: در این نوع عکسبرداری، بیمار ابتدا بازوی خود را تا می‌تواند از تنه دور میکند و سپس اشعه ایکس از جهت زیر بغل بیمار به سمت شانه تابانده میشود البته برای بیمار با دررفتگی ممکن است بالا بردن بازو مشکل بوده و نیاز به تهیه رادیوگرافی در جهت‌های مایل پیدا شود.
دکتر مرادی مطرح کرد: درمان شانه جدا شده مشابه با ساير مشکلات استخواني و مفصلي، اولويت اول جلوگيري از آسيب اضافي و کاهش درد با استفاده از بي حرکت سازي مفصل و استفاده از يخ مي باشد.اسلينگ شانه اي جهت بي حرکت سازي بسيار مناسب مي باشد.به کارگيري يخ سبب کاهش تورم ناحيه و کاهش درد و تسريع بهبودي مي گردد.این فوق تخصص درد افزود: کيسه يخ موثر را مي توان با پر کردن کيسه پلاستيکي بزرگي با تکه هاي يخ ساخت. کيسه يخ را داخل حوله يا پارچه اي قرار دهيد و سپس روي شانه قرار دهيد.کيسه هاي يخ زده سبزيجاتي مانند لوبيا را نيز مي توان به عنوان
کيسه هاي يخي که توان هم شکلي با شانه دارند، به کار برد.اگر پوست به طور کامل
بي حس گردد يا احساس سوزش ايجاد گردد، بايد کيسه يخ را برداشت. بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقيقه و گرم شدن پوست، کيسه يخ مجدد استعمال مي شود.وی ادامه داد: يخ بايد هر ساعت به ميزان ۱۵ تا ۲۰ دقيقه يا به ميزان تحمل فرد استفاده شود و پزشک ممکن است به محض اتمام درد، تعدادي تمرين ورزشي مثل کشش و کار با وزنه هاي سبک را توصيه کند.دکتر مرادی اظهار کرد: برای درمان شانه جدا شده داروهاي بدون نسخه ممکن است تجويز شود.استامينوفن يا ايبوپروفن يا داروهاي مشابه را مي توان جهت جلوگيري از درد يا تورم استفاده کرد.به محض توقف درد ممکن است فيزيوتراپي آغاز گردد. لازم به ذکر است که تمرينات بازتواني بعد از چندين جلسه ويزيت توصيه مي شود.این فوق تخصص درد مطرح کرد: پارگي کامل ليگامان آکروميوکلاويکولار، در شانه جدا شده ممکن است به ترميم جراحي نياز داشته باشد. جراحي مي تواند به روش باز يا آرتروسکوپي ( با استفاده از برش و دوربيني کوچک ) باشد.
>احتمال بروز شانه جدا شده
در مردان بیش از زنان می‌باشد
در ادامه نیز دکتر نخعی امرودی در اینباره خاطرنشان کرد: شانه جدا شده به دنبال سقوط یا ضربه شدید به قسمت بالایی شانه اتفاق می‌افتد. این اتفاق معمولا با ورزش، تصادف یا سقوط مرتبط می‌باشد و مشابه جابجایی شانه که در محل مفصل بزرگ اتصال‌دهنده بازو به شانه اتفاق می‌افتد، نمی‌باشد. اگر چه هر دو حالت می‌توانند علایم مشابهی بروز دهد.
وی عنوان کرد: شانه جدا شده یا جابه جایی آکرومیوکلاویکولار (AC) عبارت است از آسیبی که به محل اتصال ترقوه و شانه وارد میشود. این آسیب معمولا به بافت نرم یا لیگامان وارد میشود اما ممکن است شکستگی استخوان هم وجود داشته باشد. در جدایی‌های شدید شانه لیگامان کوراکوکلاویکولار (CC) نیز آسیب می‌بیند. این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج ابراز داشت: بر اساس میزان آسیب وارد شده به مفصل شانه، دسته بندی‌های مختلفی برای شرح میزان آسیب
وجود دارد.وی ادامه داد: در شانه جدا شده نوع یک، لیگامان AC به طور نسبی پاره شده است اما لیگامان CC آسیبی ندیده است. در نوع دو این عارضه،لیگامان ACبه طور کامل پاره شده است اما لیگامان CC یا آسیب ندیده است یا به طور نسبی پاره شده است. استخوان ترقوه به طور نسبی از آکرومیون جدا شده است.
دکتر نخعی امرودی افزود که در نوع سه شانه جدا شده هر دو لیگامان AC و CC به طور کامل پاره شده است و استخوان ترقوه و آکرومیون به طور کامل از هم جدا شده‌اند و نوع چهار تا شش این عارضه، انواع آسیب‌های غیر شایع می‌باشند که سبب پارگی عضلاتی از شانه یا گردن می‌گردد.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج می‌گوید که جابه جایی شانه زمانی اتفاق می‌افتد که ارتباط بین هومروس و گلنوئید ( مفصل گوی کاسه موجود در شانه) بی‌ثبات میشود.وی توضیح داد که با شانه جدا شده آسیبی به لیگامان‌های ثابت‌کننده مفصل وارد میشود. در اغلب موارد لایه مفصلی روی استخوان گلنوئید که محلی برای اتصال لیگامان‌ها می‌باشد، پاره می‌گردد. در برخی موارد نیز لیگامان ممکن است از قسمت همورال آن آسیب ببیند که در این حالت به آن ضایعه (فرسایش همورال لیگامان گلنوهمورال) گفته میشود.
دکتر نخعی امرودی مطرح کرد: افراد مبتلا به عارضه شانه جدا شده اغلب دچار بی‌ثباتی قدامی شانه می‌شوند که طی آن قسمت سر هومورال به سمت جلو منتقل میشود. البته در برخی موارد نیز بی‌ثباتی خلفی ایجاد میشود که طی آن قسمت سر همورال به سمت خلف بدن منتقل میشود. بی‌ثباتی چند وجهی نیز ممکن است ایجاد شود که طی آن شانه در جهات مختلف تغییر میکند.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج تصریح کرد: وقتی پارگی قدامی (قدام حفره گوی و کاسه ای) لایه مفصلی استخوان گلنوئید دچار پارگی میشود به آن پارگی بنکارت می‌گویند. اگر پارگی در قسمت فوقانی گلنوئید باشد به آن پارگی SLAP می‌گویند که اغلب در ورزشکاران و شناگران دیده میشود. وی گفت: جا به جایی قدامی رایج‌ترین نوع می‌باشد. افراد مبتلا به این عارضه ممکن احساس کنند که شانه دچار لغزش یا قفل شدگی خارج از محل عادی شده است.دکتر نخعی امرودی عنوان کرد: در برخی موارد به هنگام وقوع آسیب به شانه در مسابقات، مربی ممکن است بتوانند قسمت سر همورال را به موقعیت صحیح خود برگرداند که انجام این فرآیند با نام " جا اندازی" در ارتوپدی رایج می‌باشد.به دلیل دردناک بودن فرآیند جااندازی، انجام آن اغلب طی بیهوشی وریدی در محیط بیمارستانی امکان پذیر می‌باشد.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج اشاره کرد: جا به جایی شانه اغلب در افرادی که ورزش – حرفه‌ای یا عادی – انجام می‌دهند به وقوع می‌پیوندد. با این حال سایر اشکال ترومای غیرنافذ مانند سقوط از پله یا ضربه ناشی از امواج اقیانوسی نیز می‌تواند جابجایی شانه گردد. جابجایی خلفی ممکن است به دنبال تصادفات دوچرخه سواری، وسایل نقلیه و یا اسب سواری اتفاق بیفتد. وی توضیح داد: شانه جدا شده زمانی اتفاق می‌افتد که ضربه سخت یا سقوط سبب میشود کلاویکل یا ترقوه از استخوان شانه (قسمت آکرومیون اسکاپولا) جدا گردد. شانه جدا شده اغلب ناشی از آسیب ورزشی ورزش‌هایی مانند فوتبال، هاکی و کشتی می‌باشد و همچنین تصادف با خودرو یا سقوط نیز ممکن است سبب آسیب گردد.
دکتر نخعی امرودی متذکر شد: برخی از عوامل خطر بروز شانه جدا شده عبارتند ازشرکت در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، هاکی روی یخ،شرکت در ورزش‌های که سقوط در آنها رایج می‌باشد، تصادفات، سقوط از ارتفاع و شانه جدا شده قبلی. این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج یادآور شد: احتمال بروز شانه جدا شده در مردان بیش از زنان می‌باشد.این عارضه اغلب در نوجوانان و جوانان اتفاق می‌افتد. شاید به این دلیل که افراد جوان مشارکت بیشتری در ورزش‌های خشن دارند.
وی خاطرنشان کرد: برخی علایم و نشانه‌ها که در ارتباط با شانه جدا شده می‌باشد عبارتند از درد قسمت فوقانی شانه، تورم، بریدگی یا کبودی ممکن است در قسمت بالای شانه وجود داشته باشد و در موارد شدید شانه جدا شده برآمدگی مشخصی در قسمت فوقانی شانه دیده میشود که ناشی از قرارگیری نادرست ترقوه (استخوان کلاویکل) بر اثر ضربه سقوط بر روی بازوی آسیب دیده می‌باشد و درد در محل اتصال یا مفصل بین ترقوه و شانه احساس میشود و حساسیت به لمس در محل مفصل آکرومیوکلاویکلار نیز به وجود می‌آید.
دکتر نخعی امرودی ادامه داد: اگر بر اثر جدا شدن شانه آسیب عصبی ایجاد شود، ممکن است در بازوی آسیب دیده بی‌حسی یا ضعف عضلانی دیده شود. در صورت بروز چنین علایمی حتما به پزشک مراجعه کنید.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج اشاره کرد: اغلب تشخیص جدایی شدید شانه از شکستگی یکی از استخوان‌های شانه، آسیب روتاتور کاف، پارگی لیگامان نگهدارنده شانه یا جا به جایی شانه (حالتی که طی آن قسمت فوقانی بازو (هومروس) از مفصل شانه خارج می‌گردد) سخت می‌باشد. علایم جدایی شدید شانه شامل درد شدید، کاهش میزان حرکت یا انگشتان سرد و کرخت می‌باشد.وی مطرح کرد: در برخی موارد با وارد شدن آسیب شدید شانه ممکن است علایمی نظیر درد خفیف یا کاهش میزان حرکت بروز دهد. افراد مبتلا به آسیب شانه اغلب نیازمند معاینه پزشک و تصویربرداری اشعه ایکس می‌باشد. حساسیت به لمس خفیف و کبودی محدودی ممکن است در قسمت فوقانی شانه دیده شود.دکتر نخعی امرودی ادامه داد: اگر این علایم با گذاشتن کیسه یخ، مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن از بین رود، احتمال ایجاد مشکلات جدی و مزمن بسیار کم است اما درد شدید، انگشتان سرد یا بی‌حس شده، کاهش حرکت مداوم و شدید و بدشکلی شانه نشانگر آسیب جدی شانه می‌باشد لذا در صورت وجود این علایم و نشانه ها، فرد باید جهت تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کند.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج در پاسخ به این پرسش که " شانه جدا شده چگونه تشخیص داده میشود "، گفت: جهت تشخیص شانه جدا شده،بررسی علایم موجود و ظاهر شانه آسیب دیده،بررسی سابقه پزشکی،معاینات بالینی و تصویربرداری لازم است.
وی بیان کرد: طی تصویربرداری‌ها جهت تشخیص این عارضه از بیمار خواسته میشود تا وزنه‌ای را در دست خود نگه دارند تا در عکس‌های گرفته شده، نقاط آسیب دیده بهتر مشخص گردد. پزشک بعد از معاینه می‌تواند میزان شدت شانه جدا شده را با استفاده از درجه بندی‌های رایج تخمین بزند.
دکتر نخعی امرودی اضافه کرد: این درجه‌بندی از آسیب‌های نوع یک ( آسیب فقط به کشیدگی لیگامان آکرومیوکلاویکولار محدود میشود و تغییری در مفصل وجود ندارد) تا نوع شش (جدایی شدید لیگامان و جابجایی مفصل) متغیر می‌باشد. این طبقه‌بندی سبب تعیین درمان پزشکی مناسب از قبیل نیاز به جراحی می‌گردد و برای بیمار مدت زمان لازم جهت درمان و اثرات طولانی مدت احتمالی آن را بیان میکند.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج بیان کرد: درمان‌های غیر جراحی شانه جدا شده مانند اسلینگ، کیسه‌های یخ و دارو اغلب می‌تواند به کنترل درد کمک کند. به ندرت ممکن است پزشک از حمایت‌های پیچیده جهت کاهش حرکت و درد مفصل آکرومیوکلاویکولار استفاده کند. وی اذعان داشت: جراحی زمانی برای درمان شانه جدا شده کاربرد دارد که درد ممتد یا بدشکلی شدید وجود داشته باشد. توصیه جراح ممکن است مبنی بر این باشد که انتهای استخوان ترقوه برداشته شود تا از سایش آن به قسمت شانه‌ای کتف (آکرومیون) جلوگیری شود. در صورتی که بدشکلی چشمگیری وجود داشته باشد، بازسازی لیگامان‌ها جهت اتصال به قسمت تحتانی ترقوه کمک‌کننده خواهد بود.دکتر نخعی امرودی افزود: این نوع از جراحی حتی برای مواردی به کار می‌رود که عارضه به تازگی ایجاد شده است. این جراحی‌ها می‌تواند به صورت باز یا آرتروسکوپی انجام شود. گاهی اوقات از پلیت‌ها جهت کمک به درمان شانه جدا شده استفاده میشود که بعد از بهبودی کامل ممکن است آن را خارج کنند. در هر صورت درمانی، جراحی و یا روش سنتی، برای بازگشت حرکت، قدرت و انعطاف شانه تمرینات بازتوانی نیاز می‌باشد.این متخصص فلوشیپ جراحی شانه و آرنج در پایان گفت: پیشگیری از شانه جدا شده عبارت است از پوشیدن لباس‌های محافظ به هنگام ورزش به منظور حفاظت و تقویت عضلات شانه و ممانعت از سقوط می‌باشد. در صورتی که فعالیتی سبب درد شانه گردد، پیش از وخامت بیشتر آن حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود سابقه آسیب شانه، تمرینات بازتوانی را انجام دهید تا آسیب به طور کامل
درمان شود.
انتهای پیام
