تاریخ‌سازی «یئو» در «دالبی تیه تر»

آفتاب یزد - یوسف خاکیان: سحرگاه دوشنبه 22 اسفند به وقت ایران، نود و پنجمین دوره جوایز اسکار در سالن «دالبی تیه تر»
لس آنجلس کالیفرنیا برگزار شد و مجسمه‌های طلایی رنگ اسکار در دستان برندگان دوره نود و پنجم این مراسم قرار گرفتند. راستش هر وقت صحبت از اسکار می‌شود و قرار است مراسمش برگزار شود بی‌اختیار به یاد اصغر فرهادی و «جدایی نادر از سیمین»‌اش می‌افتم و غوغایی که در آن شب به یادماندنی در دل ما ایرانیان برپا شد و برای اولین بار توانستیم جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را از هشتاد و چهارمین دوره اسکار کسب کنیم. حالا از آن روز 11 سال می‌گذرد و آکادمی اسکار نود و پنجمین دوره خود را پشت سرگذاشت و برندگانش را نیز شناخت، اما در این دوره از مراسم اسکار یک اتفاق بی‌سابقه رخ داد که می‌توان از آن به عنوان بزرگترین رویداد تاریخ اسکار از ابتدا تاکنون یاد کرد. هر چند که در سال 2020 در نود و دومین دوره اسکار یک بار دیگر اتفاقی بی‌سابقه رخ داد و یک فیلم کره‌ای «انگل» به کارگردانی «بونگ جون هو» توانست به چهار جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی و بهترین کارگردان دست پیدا کند. حالا سه سال
پس از آن اتفاق، در دوره نود و پنجم یک شگفتی دیگر رقم خورد، شگفتی‌ای که برای اولین بار رخ داده است. حتما مطلع هستید که فیلم «همه چیز همه جا به یکباره» به کارگردانی «دنیل کوان» و «دنیل شاینرت» در این دوره از مراسم اسکار موفق شد هفت جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین فیلمنامه اصلی و بهترین تدوین را از آن خود کند. پیش از آنکه وارد بحث اصلی این گزارش شویم باید بگوییم که این فیلم کمدی اکشن محصول کشور آمریکاست، اما در همین فیلم آمریکایی یک بازیگر مالزیایی به نام «میشل یئو» به ایفای نقش می‌پردازد که یکی از هفت جایزه اسکار «همه چیز همه جا یکباره» متعلق به اوست. «یئو» توانست در نود و پنجمین دوره مراسم اسکار، عنوان و جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کند، افتخاری که تاکنون توسط هیچ بازیگر دیگری از قاره آسیا کسب نشده بود. راستش را بخواهید نزدیک به دو دهه پیش هنگامی که هنوز وارد کار رسانه نشده بودم، گمان می‌کردم که آکادمی اسکار چون در کشور آمریکا قرار دارد و مراسمش هم در آن کشور برگزار می‌شود، جوایز مهمی مانند بهترین بازیگر نقش اول مرد و زنش هم برای خودی هاست و به هنرمندان آسیایی تعلق نمی‌گیرد، هر چند که پیشتر دو بازیگر کره‌ای و ژاپنی موفق شده بودند اسکار بهترین بازیگران نقش مکمل زن را از مراسم اسکار بگیرند، اما اینکه یک آسیایی بهترین بازیگر مرد یا زن اسکار بشود، دور از ذهن بود. این مسئله سالهای متمادی همراه من بود تا اینکه سحرگاه دوشنبه در نود و پنجمین دوره اسکار یک بازیگر آسیایی از کشور مالزی توانست اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را برای فیلم سینمایی «همه چیز همه جا یکباره» از آن خود کند و این اتفاق در حالی رخ داد که نامزدهای دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن که با «یئو» به رقابت پرداخته بودند جملگی از غول‌های بازیگری در سطح یک جهان هستند، «کیت بلانشت» برای «تار»، «آنا د آرماس» برای «بلوند»، «آندریا رایزبورو» برای «به لزلی» و «میشل ویلیامز» برای «فابلمن‌ها». البته از خیلی وقت پیشترها هم اعلام شده بود که رقابت اصلی در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن میان «کیت بلانشت» و «میشل یئو» خواهد بود، اما اینکه «یئو» با کنار زدن رقیب قدرتمند خود «بلانشت» که اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن در «هوانورد» و بهترین بازیگر نقش اول زن در «یاسمن پژمرده» را در کارنامه هنری‌اش دارد، بتواند اولین اسکار خودش، کشورش و قاره آسیا را در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن در نود و پنجمین دوره جوایز اسکار از آن خود کند، اتفاقی بود که هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد. در طول یکسال گذشته همه درباره فیلم «تار» «تاد فلید» و هنرنمایی خیره‌کننده «کیت بلانشت» حرف می‌زدند و بازی این بازیگر کهنه کار را در این فیلم ستایش می‌کردند و او را از شانس‌های اول کسب اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن می‌دانستند، اما «میشل یئو» پاورچین پاورچین و به صورت چراغ خاموش با «همه چیز همه جا یکباره» به اسکار نزدیک شد و در مقابل دیدگان «بلانشت» جایزه را از آن خود کرد. حالا قاره آسیا یک جایزه معتبر سینمایی دیگر را در ویترین هنری خودش می‌بیند، جایزه‌ای که برای اولین بار به یک بازیگر آسیایی تعلق پیدا کرده و تمام معادلات ذهنی افرادی مثل من که فکر می‌کردیم اسکار بهترین بازیگر به هنرمندان آسیایی تعلق نمی‌گیرد را بهم زد و همه چیز را تغییر داد. گفتیم که «یئو» کاملا بی‌سر و صدا به اسکار نزدیک شد، منظور این است که امروز روز (قبل از اعطای جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن به «میشل یئو» خیلی از مردم دنیا شاید حتی یکبار هم نام این بازیگر مالزیایی را نشنیده بودند، باورتان می‌شود خود بنده حتی فکر نمی‌کردم که در کشور مالزی اساسا هنر - صنعتی تحت عنوان سینما وجود داشته باشد چه رسد که بخواهند به واسطه فردی که اهل این کشور است اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خودشان کنند، در حالی که همگان در کمال تعجب دیدید که «میشل یئو» از کشور مالزی توانست این اتفاق را رقم بزند. این ماجرا در حالی برای «یئو»ی 60 ساله پیش آمده که او تاکنون جوایز بسیار زیادی را از فستیوال‌های مختلف کسب کرده، با این حال در عرصه جهانی تاکنون مشهور نبوده است. حالا هم که اسکار را به چنگ آورده، شیپور به دست نگرفته و دادار دودور راه نینداخته است، در حالیکه در همین کشور خودمان بازیگرانی هستند که در حوزه بازیگری چند جایزه از چند جشنواره معمولی کسب کرده‌اند و به واسطه همین جوایز معمولی جواب سلام آدم را به زور می‌دهند. به نظر شما چه دلیلی می‌تواند عامل به وجود آمدن چنین تفاوت‌هایی شود؟ نوع نگرش و دیدگاه؟ تربیت خانوادگی؟ متواضع و خاکی بودن؟ پاسخ این سوال شاید نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر داشته باشد، اما یک چیز روشن است، اینکه یک بازیگر جایزه گرفتن را به هدف نهایی خود در نظر گرفته باشد یا به عنوان پله‌ای که او را یک قدم به جلو خواهد برد؟ ممکن است خیلی‌ها بگویند خب ته بازیگری این است که تو بتوانی معتبرترین جایزه بین‌المللی یعنی همین اسکار را از آن خودت کنی، وقتی به این درجه رسیدی یعنی در پله آخر هستی و دیگر فتح جدیدی برایت باقی نمی‌ماند، اما همین پله آخر برای برخی از بازیگران به عنوان یک پله برای بالاتر رفتن محسوب می‌شود، مسلما هنرمندی که به این درجه از حرفه‌ای بودن رسیده که به جایزه اسکار به عنوان یک پله برای پیشرفت و ترقی می‌نگرد، دیگر شهر را خبر نمی‌کند که من اسکار گرفتم، مطمئنا او در شب دریافت جایزه اسکار خوشحالی می‌کند، می‌گوید، می‌خندد، شام مفصلی هم می‌خورد و ممکن است حتی تا دیروقت هم بیدار بماند، اما صبح روز بعد او باز هم یک بازیگر است که تلاش می‌کند در فیلم بعدی‌اش بهتر ظاهر شود. او می‌خواهد هنرش را به اوج بیشتر برساند و خودش را به تکامل بیشتر، به نظر می‌رسد این همان اتفاقی باشد که برای افرادی مانند «میشل یئو» رخ خواهد داد. البته به نظر می‌رسد که باید به یک موضوع دیگر هم اشاره کنیم، اینکه علیرغم مطلبی که درباره برخی از بازیگران داخلی بیان کردیم در همین مملکت خودمان بازیگرانی داریم که جوایز معتبری گرفته اند، اما این جوایز موجب کبر و غرورشان نشده و بابتش سر و صدا به راه نینداخته اند. آنها پس از کسب جوایز معتبر جهانی همچنان به راه خودشان ادامه داده و تلاششان را برای پیشرفت بیشتر به کار گرفته اند. آنچه مهم است اینکه تمام این جوایز چه آنها که هنرمندان سینمای ایران گرفته‌اند و چه آنها که هنرمندان سینمای کشورهای آسیایی اخذ کرده اند، بیانگر یک موضوع مهم است. موضوعی که البته در زمینه ورزش فوتبال هم رخ داده، اینکه کشورهای قاره آسیا چند سالی ست که در حال پوست‌اندازی هستند، به تعبیر بهتر حالا مانند پروانه‌ای شده‌اند که می‌خواهد پیله خود را باز کند و به پرواز در آید. در این گزارش از 4 جایزه اسکار «انگل» که برای کره جنوبی به دست آمد سخن گفتیم، دو جایزه اسکار بهترین نقش مکمل زن که «یو جونگ یون» در فیلم «میناری» برای کره جنوبی و «میوشی اومکی» در فیلم «سایانورا» برای ژاپن کسب کردند، اسکارهایی که نصیب هنرمندان هندی شده بود و جوایز دیگری مانند نخل طلا کن، خرس نقره‌ای برلین، جوایز جشنواره ونیز و... را نیز به این جایزه‌ها اضافه کنید، حالا دیگر بقیه کشورهای آسیایی هم در تلاش و تکاپو هستند تا سینمای خودشان را به سطح بالاتری برسانند. تمام این جوایز نوید یک اتفاق خوش یمن را می‌دهند، اینکه قاره آسیا دارد به یک غول بزرگ سینمایی تبدیل می‌شود، غولی که می‌خواهد با اروپا و آمریکا رقابت کرده و حرفهایش را به آنها دیکته کند و‌ای بسا که تا کنون تا حد زیادی هم این کار را انجام داده است. حتما نیک می‌دانید که بازار سینمای آسیا تا چه حد و اندازه‌ای برای سینمای اروپا و آمریکا مهم و حیاتی است و آمار فروش فیلم‌های این کشورها با گیشه‌هایی که در آسیا وجود دارد چقدر می‌تواند بالا برود و سود کلانی را نصیب سینمای کشورهای اروپایی و آمریکایی کند. فقط امیدواریم مسیری که کشورهای آسیایی برای رشد سینمایشان در سطح دنیا طی می‌کنند، مسیری درست و عقلانی باشد، در کنار این موضوع آرزو می‌کنیم که سینمای ایران هم تمهیدات لازم را برای حضور هرچه بیشتر خودش به عنوان یکی از مهمترین کشورهای آسیایی در سطح دنیا به کار گیرد و نتایج درخشان‌تری را نیز نصیب خود نماید.

انتهای پیام