شورای حکام بیانیه می‌دهد یا قطعنامه!؟

آفتاب یزد در گفتگویی تحلیلی با عبدالرضافرجی راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، نتایج و پیامدهای سفر گروسی به تهران را بررسی می‌کند
آفتاب یزد - رضا بردستانی: یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگو با آفتاب یزد، ضمن مثبت ارزیابی کردن سفر گروسی به ایران تأکید می‌کند: «فارغ از آن چه گروسی در تهران و وین گفت، باید صبر کنیم ببینیم شورای حکام که در همین هفته جلسه دارد علیه ایران قطعنامه صادر خواهد کرد یا بیانیه!»
عبدالرضا فرجی راد می‌افزاید: «فرق بیانیه با قطعنامه آن است که اگر بیانیه داده شود و صرفاً برخی مباحث را به ایران نسبت بدهند یعنی فضای مذاکرات انجام شده پیرامون تهران و رئیس آژانس مثبت بوده و آمادگی برای جلسات بعدی به وجود آمده اما اگر قطعنامه صادر شد
که من بسیار بعید می‌دانم یعنی؛ گروسی با خود پیام مثبتی به وین نبرده است!»
این تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیک اظهار می‌دارد: «البته گفته‌های گروسی در تهران و وین چندان مهم نیست انتقال آن چه در تهران گذشته و مباحثی که مطرح شده به اروپایی‌ها و آمریکا و جمعبندی آن‌ها از همه‌ی موارد مهم‌تر است و آثار آن را می‌توانم در واکنش شورای حکام به پرونده‌ای هسته‌ای ایران دید.
> ایران نصب دوربین‌های جدید آژانس اتمی را رد کرد!
یک روز پس از پایان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و اعلام رضایت‌بخش بودن این سفر از سوی او، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران سخنان گروسی را تکذیب کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، کمالوندی تاکید کرد که در مورد نصب دوربین‌های جدید صحبت یا توافقی با آژانس صورت نگرفته است. این در حالی است که رافائل گروسی پس از بازگشت به وین در کنفرانسی مطبوعاتی گفت تهران با نصب دوباره دوربین‌های نظارتی در چند سایت و افزایش بازرسی‌ها موافقت کرده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره توافق با آژانس برای دسترسی به سه مکانی که در آن‌ها ذرات اورانیوم غنی‌شده یافت شده و یکی از موارد اختلافات کنونی ایران با آژانس است، گفت: «هیچ بحثی در مورد میزان دسترسی بدون محدودیت به سه مکان ادعایی مطرح نشده است و باتوجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها اصولا لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود و آژانس نیز تا کنون چنین درخواستی نداشته است.» این در حالی است که در بیانیه مشترک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران که پس از پایان دیدار گروسی از تهران صادر شد، گفته شده تهران قبول کرده که توضیحات و اطلاعات بیشتری درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم در سه مرکز اعلام نشده به آژانس بدهد. کمالوندی همچنین دسترسی به افراد از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز رد کرد و گفت: «در طول دو روزی که آقای گروسی و هیئت همراه در ایران بودند هیچگاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است.»
فرجی راد در این رابطه به آفتاب یزد گفت: «تناقضی در میان نیست، یک بحث با دو خوانش و دو گونه مطرح کردن است که به نظر می‌رسد آن چه کمالوندی می‌گوید به واقعیت نزدیک‌تر باشد و گروسی با طرح این ادعا راه را برای اعتراضات بعدی باز گذاشته که اگر ادامه‌ی توافقات به مانع برخورد کرد طرفِ غربی بتواند ایران را مقصر جلوه بدهد.»
> روس‌ها از توافق برجام خرسند نیستند!
واکنش قابل تأمل اولیانوف می‌گوید؛ روسیه چندان از آن چه در تهران بین مقامات ایرانی و مقامات آژانس گذشته، خرسند نیست این را می‌توان از واکنش اولیانوف فهمید. جالب توجه این که، روزنامه کیهان در یادداشتی به قلم حسین شریعتمداری نیز واکنشی مشابه نشان داده و از دعوت گروسی به تهران اظهار نارضایتی کرده بود!
> اولیانوف: بعضی اعضای آژانس اطلاعات محرمانه را
برای پیچیده‌تر کردن بحث‌ها افشا می‌کنند
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی می‌گوید: حذف دوربین‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران نتیجه آشکار قطعنامه تروئیکای اروپا با حمایت آمریکا در شورای حکام علیه ایران بود. جبران این اشتباه استراتژیک و غیرمسئولانه کار ساده‌ای نیست. برخی از کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همیشه اطلاعات حساس را افشا می‌کنند. به احتمال زیاد می‌توانیم کشورهای عضوی را شناسایی کنیم که اطلاعات محرمانه را به منظور پیچیده‌تر کردن بحث‌ها افشا می‌کنند.
فرجی راد معتقد است ناخرسندی روس‌ها چندان غیر طبیعی نیست و قابل درک و فهم است!
> صبر کنیم تا شورای حکام تشکیل جلسه بدهد
فرجی راد در پاسخ به این پرسش که تحلیل شما از گفته‌های آقای گروسی در نشست خبری‌ای که در وین برگزار شد چیست؟ به آفتاب‌یزد گفت: «آقای گروسی در ایران توافقاتی کردند که هم مسئله پادمان پاسخ داده شود هم آژانس بتواند فعالیت خود را پنجاه درصد بیشتر کند و دوربین‌هایش هم فعال شود. در وین که ایشان مصاحبه کرد طوری مصاحبه کرد که این را قطعی گرفت یعنی اگر فرضا در آینده به بن بست خوردند ایران را مسئول کوتاهی این توافق بدانند. مقداری گفتگوهای ایشان در وین با گفتگوهای‌شان در تهران متفاوت بود. اما باید صبر کنیم در روزهای آینده آقای گروسی گزارشش را به شورای حکام دهد. گزارش وی از مصاحبه‌هایش دقیق‌تر است. البته اگر بر اساس مصاحبه‌شان بخواهیم تحلیل کنیم احتمال قوی ما قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام در روزهای آینده که جلسه تشکیل می‌شود خواهیم داشت. اما این احتمال وجود دارد که به جای قطعنامه بیانیه‌ای صادر شود. بیانیه‌ای که مثبت نباشد و در آن تهدید و اخطار هم گنجانده شود. در مجموع می‌شود گفت این سفر یک قدم به جلو است به عقب نیست.»
این استاد دانشگاه می‌افزاید: «ضمن اینکه از قبل هم تنظیماتی صورت گرفته بود چون معاون آقای گروسی و چند کارشناسش دو سه هفته قبل اینجا بودند زمینه این سفر را فراهم کردند. تفاهمات نسبی زمانبر است برای اینکه اجرایی شود و دو طرف راضی باشند. در مورد سه سایتی که آژانس می‌خواهد باید گفتگوها آغاز شود. اینکه آژانس از پاسخ‌های ایران قانع شود یا نه مسئله دیگری است.»
> توافقات ایران آژانس فقط فنی نیست سیاسی هم هست
فرجی راد در ادامه خاطرنشان می‌کند: «اما به یک نکته باید توجه داشت که همه اینهایی که داریم اشاره می‌کنیم درست است که ظاهر فنی دارد اما سیاسی هم است. یعنی همه آن دست آقای گروسی نیست. دست اروپا و آمریکاست. اگر ایران بتواند در مذاکراتی که با آمریکایی‌ها دارد آن‌ها را قانع کند مسئله آژانس هم تسهیل می‌شود. اگر نتواند قانع کند آژانس بیشتر مته به خشخاش خواهد گذاشت. فرض را بر این بگذاریم توافق انجام شد باید دید آیا این توافق ما را به سمت گفتگو و احیای برجام سوق می‌هد؟ یک مانع برداشته شده مانع بعدی که مهم‌تر است چیست؟
> از برجام مهم تر، توافق بر سر مباحث روسیه است!
فرجی راد با تأکید بر این مهم که: « توافق در رابطه با روسیه از برجام مهم‌تر است» می‌گوید: «یعنی قبلا مسئله آژانس مسئله مهمی بود الان مسئله همکاری نظامی ایران و روسیه است که برای غرب مسئله اصلی است. به نظر من غرب به ویژه آمریکا حاضر است اگر مسائل دیگر حل شود مثل مسئله روسیه و پهپاد و غیره مسئله سیاسی آژانس را رویش سرپوش گذارد. اما اگر آن حل نشود با توجه به حساسیتی که اروپا و بعد آمریکا دارد شاید کل توافق برجام بی‌نتیجه باقی بماند.»
وی می‌افزاید: «باید هر چه زودتر توافقی کنیم که تحریم‌ها برداشته شود اینکه آژانس دو سه ماه گفتگو کند مهم نیست باید دید چه مشکلی حل می‌شود؟ آیا توافق انجام می‌شود؟ آیا تحریم‌ها برداشته می‌شود؟ آیا ایران می‌تواند راحت نفت بفروشد؟ آیا پولش می‌تواند به راحتی در سیستم‌های بانکی آید؟ دلار پایین آید؟ همه این کارها برای این است که تحریم‌ها پایش را از گلوی مردم بردارد.
> روسیه عصبانی است؟!
فرجی راد در واکنش به این پرسش که رسیدن حرف‌ها به گوش روسیه آن‌ها را عصبانی کرده یا نه؟ می‌گوید: «نیازی نیست که به گوش روس‌ها از درون مذاکرات چیزی رسد و آن‌ها ناراحت نباشند. بالاخره توافق ایران و آژانس به این سمت می‌رود که روسیه چه می‌شود؟ پهپاد چه می‌شود؟ همان طور که گفتم دو مانع داریم یکی آژانس و دیگری روسیه و پهپاد. اگر اولی برداشته شود ایران می‌رود سراغ دومی. بنابراین روس‌ها طبیعی است که نخواهند ایران در بازار نفت و گازش را بفروشد. بنابراین روسیه تمایل ندارد ۵+۱ و برجام احیا شود. اگر توافق بین ایران و آژانس انجام شود یعنی دارند به سمت توافق هسته‌ای و برجام حرکت می‌کنند و این طبیعی است که اولیانوف بگوید هم آمریکا مقصر بود هم اروپا. بحران بین روسیه و آژانس می‌تواند کار ۵+۱ را تغییر دهد.
> گزاره‌های پیش روی ایران و غرب؟
فرجی راد با تأکید بر این مسئله که: «بعید است از طرف ایران پالس‌هایی به سمت غرب فرستاده شود که تهران بگوید نمی‌خواهد با آژانس کار کند.» اظهار می‌دارد: «همیشه وقتی آقای گروسی به ایران آمده اختلاف دیدگاهی مطرح شده است. اما واقعیت این است که اگر طرف ایرانی نصب دوربین‌ها را تایید نکند این می‌تواند روی گزارش آقای گروسی اثر بگذارد. نکته‌ای هست که هم آقای گروسی گفته هم طرف ایرانی که قرار است در دو مورد چه مسئله پارلمان چه مسئله سایت و دوربین‌ها و بازرس‌ها مذاکرات ادامه پیدا کند. ممکن است طرف ایرانی گفته در مورد مسئله دوربین‌ها در آینده گفتگو می‌کنیم و آقای گروسی عمدا می‌خواهد بگوید توافق کردیم که دوربین‌ها مجدد نصب شود.»
> معنی گفته آقای کمالوندی یعنی آرام کردن محافل داخلی؟
فرجی راد با اشاره به برخی اختلاف دیدگاه‌ها در داخل و برخی واکنش‌ها در واکنش به این موضوع که: «معنی گفته آقای کمالوندی یعنی آرام کردن محافل داخلی؟» این چنین پاسخ می‌دهد: «وقتی آقای گروسی می‌آید آنچه که با او تفاهم می‌شود کلیت نظام تفاهم می‌کند مخالفی ندارد. کیهان که همیشه می‌نویسد. ولی از مجلس و جاهای دیگر چیزی نشنیدیم. نمی‌توان گفت به خاطر راضی
نگه داشتن افراد در داخل، ایشان ریسک قطعنامه را بپذیرد و این مردود است.»
> ملاقات با آقای رئیسی یعنی یک قدم مثبت؟
فرجی راد در پایان ضمن مهم ارزیابی کردن ملاقات گروسی با آقای رئیسی می‌گوید: «این نشان می‌دهد طرف ایرانی برای گفتگو با آژانس اهمیت قائل می‌شود و بی‌توجه نیست و پالس مثبت تلقی می‌شود. آقای آمانو و البرادعی هم که قبلا می‌آمدند معمولا با مقامات بالا ملاقات می‌کردند.»

انتهای پیام