اگر مسمومیت دانش‌آموزان عمدی باشد چه نوع جرمی رخ داده؟

آفتاب یزد_ یگانه شوق الشعراء:مسموميت‌ها در مدارس دخترانه از نهم آذر ماه در قم آغاز شده و تاکنون صدها دانش‌آموز در
60 مدرسه اين شهر که عمدتاً مدارس متوسطه اول و دوم دختران بوده، دچار مسموميت شده‌اند. از سوی دیگر مسموميت‌هاي سريالي دانش‌آموزان از دوم اسفند ماه به شهر بروجرد در استان لرستان گسترش يافت و در اين روز دست‌کم 20 دانش‌آموز دبيرستان دخترانه احمديه بروجرد با علائم مسموميت به بيمارستان منتقل شدند. در تازه‌ترين موارد، نيز خبر مسموميت 50 دانش‌آموز دختر ديگر در بروجرد و انتقال آنها به بيمارستان منتشر شد. روز شنبه نيز دست‌کم 48 دانش‌آموز دختر ديگر در شهرهاي بروجرد و قم به‌دليل مسموميت راهي بيمارستان شدند. مسمومیت سریالی دانش‌آموزان بسیاری از مردم را نگران ساخته است و والدین نیز از به مدرسه رفتن فرزند خود ترسیده شده اند. این در حالی است که تاریخ کشور ما افراد زیادی برای حق تحصیل زنان تلاش کرده‌اند و این حق باید تا همیشه به رسمیت شناخته شود. ۱۱۸ سال پیش، طوبی رشدیه (دختر میرزاحسن رشدیه) نخستین تلاش نافرجام در تاسیس مدرسه دخترانه را انجام داد که تنها چهار روز تاب حملات خصمانه را آورد. اندکی بعد از انقلاب مشروطه دیگرانی همچون علویه، شهناز و جمیله رشدیه، مهرتاج رخشان و صدیقه دولت‌آبادی از جمله زنانی بودند که با هزینه‌ی شخصی خود مدارس دخترانه تاسیس و اداره کردند. هزینه‌هایی که در این مسیر صرف شده است صرفا هزینه‌های اقتصادی نیست. از سوی دیگر دسترسی به آموزش و پرورش حق تمامی شهروندان است و مراقبت از این حق وظیفه دولت است. در کشور ما بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل مشکلات متعدد اقتصادی و معیشتی از مسیر درس خواندن و مدرسه رفتن خارج می‌شوند و چنین اتفاقاتی می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. زیرا مدرسه خانه دوم دانش‌آموزان است و حفظ امنیت این خانه بر عهده مسئولان قرار دارد. ما در این گزارش از منظر حقوقی و قانونی به مسئله مسمومیت سریالی دانش‌آموزان پرداخته ایم.
>مسمومیت‌های سریالی «عمدی» است
معاون وزیر بهداشت ایران، روز یک‌شنبه هفتم اسفند، ضمن «عمدی» خواندن این مسمومیت‌ها گفت: «مشخص شد افرادی دوست داشتند که تمامی مدارس، به خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند». معاون وزیر بهداشت قم با اشاره به استفاده از ترکیبات شیمیایی در جریان مسمومیت‌ها در قم گفت: «مسمومیت دانش‌آموزان مدارس قمی ناشی از ترکیبات شیمیایی در دسترس بود و از این رو عفونی و قابل انتقال به دیگران نیست». به گفته این مقام ارشد وزارت بهداشت، «تاکنون مشخص شده ترکیبات مواد شیمیایی جنگی نیست و دانش‌آموزان مسموم‌شده نیاز به درمان تهاجمی ندارند و درصد زیادی از عوامل شیمیایی دخیل در این مسمومیت پیشگیرانه است». دو نماینده مجلس شورای اسلامی، همایون سامه نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتگو با پایگاه خبری دیدبان ایران و علیرضا منادی، رئیس کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با نشریه شرق، «عمدی» بودن این مسمومیت‌‌ها را تایید کردند.رئیس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، در عین حال، خواستار پیگیری موضوع و شناسایی عوامل دخیل در ماجرا شد.همایون سامه نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، نیز با طرح این پرسش که «روی چه حسابی در مدارس این اتفاقات رخ می‌دهد»،‌ افزود: وزیر اطلاعات وارد این پرونده شده است اما گزارشی به مجلس ارائه نشده است.
>ورود کمیسیون آموزش
یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از ورود این کمیسیون به موضوع مسمومیت سریالی دانش‌آموزان دختر در برخی از مناطق کشور خبر داد.محمد مهدی زاهدی در گفت‌وگو با ایسنا درباره اینکه آیا کمیسیون آموزش و تحقیقات جلسه‌ای در خصوص مسمومیت سریالی برخی از دانش‌آموزان دختر در برخی از مدارس مناطق کشور برگزار می‌کند، اظهار کرد: قرار شده است نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات و نماینده وزارت بهداشت با هم این موضوع را بررسی کنند تا علت اصلی مشخص شده و بر اساس آن اقدام لازم صورت گیرد.وی افزود: بر این اساس جلسه‌ای تشکیل خواهد شد و اقدامات لازم انجام می‌شود.
>مسمومیت دانش‌آموزان از خارج از کشور هدایت می‌شود
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور از تشکیل کمیته حقیقت یاب در مجلس درباره مسمومیت دانش‌آموزان دختر خبر داد.جلال رشیدی کوچی، نماینده مردم مرودشت، پاسارگاد و ارسنجان در مجلس با اشاره به عمدی بودن مسمومیت دانش‌آموزان قم و تایید موضوع از سوی معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: از کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها درخواست تشکیل کمیته حقیقت یاب خواهیم داشت چرا که اتفاقی عمدی رخ داده است و از این رو لازم است به صورت دقیق ابعاد این مسمومیت‌های سریالی بررسی شود. به گزارش خانه ملت، مهمترین بخش‌های این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید:
با هماهنگی رئیس کمیسیون امور داخلی کشور در مجلس اقداماتی برای بررسی مسمومیت‌ها صورت گرفته است اما اقدامات رسمی نیست، که به محض تشکیل کمیسیون‌ها موضوع به صورت رسمی دنبال می‌شود. مسمومیت دانش‌آموزان در تهران، بروجرد و قم به صورت مشابه بوده که همه موارد با هم بررسی خواهد شد. این مسمومیت‌ها قطعا از خارج از کشور هدایت می‌شود و چون این مسمومیت استمرار پیدا کرده است جا دارد به صورت دقیق بررسی شود.
>جرمی غیر قابل گذشت
در این راستا شهاب سیفی حقوقدان در گفتگو با آفتاب یزد تصریح کرد:«اتفاقی که الان حادث شده است برای والدینی که فرزندانشان به مدرسه می‌روند بسیار نگرانی ایجاد کرده است. شاید بعضی از افراد به دلیل بیم از این موضوع فرزندان خود را از انجام یکسری از فعالیت‌ها محروم کنند. لذا این موضوع باعث نگرانی و درواقع تشویق اذهان عمومی شده است. این چیزی که الان رخ داده در ساده‌ترین و عادی‌ترین حالت یک تهدیدی علیه بهداشت عمومی است که یک جرم غیرقابل گذشت به حساب می‌آید. پیگیری این جرم ‌ توسط دادستان عمومی ممکن است و نیازی به شاکی خصوصی ندارد. در این موضوع می‌توانیم به مواد 687،688 و 689 قانون مجازات اسلامی مراجعه کنیم. ماده 687 قانون مجازات اسلامی هر نوع خرابی در وسایل و تاسیسات عمومی حتی بدون داشتن منظور برای اخلال در نظم عمومی را مستحق سه تا ده سال حبس می‌داند. مهم این است که تبصره 1 این ماده می‌گوید در صورتی که اعمال مذکور به منظور اخلال در نظم و امنیت جامعه و مقابله حکومت اسلامی باشد، مجازات محارب به این افراد وارد می‌شود. تبصره بعدی این ماده نیز صرفا شروع به این جرم‌ها را مستحق حبس دانسته است. ولی اگر از طریق سیستم آب مدارس این اتفاق رخ داده باشد می‌تواند جرم مرتکبین این فعل را مصداق تبصره یک این ماده بدانیم. اما ماده 688 قانون مجازات اسلامی به شکل عام‌تری این مسئله را بیان کرده است؛ هر اقدامی علیه بهداشت عمومی صورت بگیرد مشمول حبس می‌شود آن هم به شرطی که مرتکبین طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند. در ادامه نیز ماده 689 قانون مجازات اسلامی وجود دارد که تاکید دارد اگر جرم مرتکبین به جرایم یاد شده منجر به قتل، نقص عضو و یا جراحت و صدمه‌ای به یک انسان شود مجرم علاوه بر مجازات قید شده، به قصاص، پرداخت دیه و تادیه خسارت وارده محکوم می‌شود. تا همینجا با استناد به قوانین ما با جرم غیر قابل گذشت مواجه هستیم و پیگیری آن نیاز به شاکی خصوصی ندارد.»
>قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم
وی در ادامه گفت:«اما مسئله این است که طبق تفسیر حقوقی اقدام رخ داده می‌تواند مصداق واضح یک تروریسم سازمان یافته باشد. بنابراین می‌تواند به قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم مصوب بهمن 1394 هم مراجعه کرد که مطابق بند 4 آن تولید، تملک، اکتساب، انتقال، سرقت، تحصیل متقلبانه، قاچاق، حمل، نگهداری، توسعه یا انباشت و استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هسته ای، شیمیایی، میکروبی و زیست شناسی (بیولوژیک) مصداق تروریسم سازمان یافته است. آنچه که در مدارس اتفاق افتاده است بر اساس شواهد و سخنان معاون وزیر بهداشت به عنوان یک جرم معمولی نبوده است و قطعا می‌تواند این جرم را سازمان یافته تلقی کرد که عوامل زیادی در آن دخیل هستند. یک همچین مسئله با امنیت کشور و تمام جامعه درگیر است. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه هنوز هم مشخص نیست عامل اصلی این جرم چیست این موضوع ترس را برای افراد جامعه زیاد می‌کند و افراد زیادی درگیر این قضیه خواهند شد. امیدوارم که هرچه سریع‌تر عاملین این اتفاقات شناسایی و به دست قانون سپرده شوند. »
>اهداف و انگیزه ها
هوشنگ مقبولی از دیگر حقوقدانان نیز در گفتگو با آفتاب یزد گفت:« کلیه اتفاقات و وقایعی که درجامعه به وقوع می‌پیوندد دارای آثار حقوقی است و این آثار حقوقی را باید در قالب جبران خسارت و در بعضی از مواقع علاوه آن دارای مسئولیت کیفری دانست. اگر مسمومیتی برای دانش‌آموزان در شهری اتفاق افتد اینکه این اتفاق صرف نظر از مسئولیت حقوقی از نظر مسائل کیفری حائز اهمیت و قابل بحث است. همیشه جرائم و بزه‌های انتسابی افراد را در قالب انگیزه و وضعیت ارتکاب جرم بررسی می‌کنیم. درواقع آن انگیزه است که تعیین می‌کند که این جرم به وقوع پیوسته و یا خیر. درباره مسئولیت مسمومیت دانش‌آموزان آن اهداف مشخصی که باعث شده این اقدام صورت بگیرد را باید صریحا تبیین کنیم. چراکه این اهداف مشخص می‌تواند از جنبه شخصی شروع شوند و به انگیزه‌های مقابله با نظام و با قصد‌های آشوب برسد. برای همین هرکدام از این انگیزه‌ها این فعل ارتکابی را در جایگاه خاصی قرار می‌دهد. بنابراین تا زمانی که اهداف افرادی که این کار را انجام داده اند، مشخص نشود ما نمی‌توانیم برای آنها‌ جرم مشخصی را تعریف کنیم. هر آنچه که هست شرط تحقق این موضوع عقد است؛ ولی در زمینه مجازات، انگیزه بر شدت و ضعف مجازات تاثیرگذار است.»
>اقدامی علیه بهداشت عمومی
اکبر منفرد حقوقدان در آخر در این باره به آفتاب یزد گفت:« همانطور که استحضار دارید اخیرا در برخی از مدارس دخترانه بعضی از شهر‌ها اتفاق مسمومیت دانش‌آموزان رخ داده است و ما به دو صورت می‌توانیم این موضوع را تحلیل کنیم. تحلیل اول این است که ما با یک جرم ساده رو به رو باشیم اما تحلیل دوم این است که ما با یک جرم سازمان یافته مواجه هستیم. اگر فرض کنیم که این اقدام یک جرم ساده و معمولی است در این حالت یک تهدید علیه بهداشت عمومی صورت گرفته است که مرتکبین مشمول حبس می‌شوند. بر اساس قانون در صورتی که این اعمال برای اخلال در نظم عمومی جامعه باشد مجازات محاربه خواهد داشت. بنابراین ما تا اینجا با یک جرم ساده غیرقابل گذشت مواجه هستیم. اما واقعیت این است که مسمومیت سریالی دانش‌آموزان بسیار بغرنج‌تر و مصداق سلاح بیولوژیک است. آنچه که در مدارس رخ داده است بر اساس شواهد و سخنان مسئولین به هیچ عنوان نمی‌توانیم آن را جرم ساده و معمولی قلمداد کنیم. با توجه به گستردگی و حساسیت موضوع باید این مسئله در سطح شورای امنیت ملی مطرح شود و مورد بررسی قرار بگیرد. بعید نیست در این مسئله ما با گروه‌های افراطی مواجه باشیم؛ بنابراین باید شورای عالی امنیت ملی به این مسئله ورود پیدا کند و اگر گروه‌های این چنینی در حال شکل گرفتن هستند با آنها مقابله شود.»

انتهای پیام