همه چیز درباره «قلب شکسته»

آفتاب یزد - نجمه حمزه نیا: حتما عبارت «قلب شکسته» را زیاد شنیده‌اید و فکر می‌کردید که شاید فقط جنبه‌ای احساسی دارد و در شعرها و داستان‌ها به آن پرداخته شده. ولی جالب است که بدانید این عبارت، پایه‌ای پزشکی دارد و قلب‌ها واقعا ممکن است بشکنند. سندرم قلب شکسته، یک شرایط پزشکی بسیار جدی است که سلامت قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با وجود داشتن نام رمانتیک و شاعرانه، این بیماری چیزی نیست که به سادگی از کنار آن بگذریم و دست کم گرفتن آن می‌تواند آسیب‌هایی خطرناک برای سلامتی را به همراه داشته باشد لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب یزد در این زمینه با دکتر زینب نوروزی، پزشک عمومی بخش نوتوانی مرکز آموزشی، تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی گفتگو کرده است.
خانم دکتر در ابتدا بفرمایید که آیا آیا قلب ممکن است بشکند و در عالم پزشکی چه تعریفی دارد؟
بله، قلب‌ها ممکن است بشکنند. شاید ابتدا فقط یک تصور احساسی از آن وجود داشته باشد ولی دلایلی کاملا علمی دارد. معمولا به دنبال یک استرس روحی شدید که به فرد وارد می‌شود، ممکن است تغییرات ساختاری در قلب ایجاد شود که به آن قلب شکسته گفته می‌شود.
چقدر جالب! چه تغییراتی در قلب ممکن است ایجاد شود؟
عبارت اصلی این بیماری «Broken heart syndrome» یا سندروم تاکاتسوبو است. در این بیماری بطن چپ قلب دچار تغییراتی می‌شود که ظاهر آن شبیه به یک ظرف ژاپنی به شکل تاکاتسوبو می‌شود و به همین دلیل اولین بار با این عنوان شناخته شد. سندرم قلب شکسته باعث کاهش توانایی بطن چپ در پمپاژ خون می‌شود که در تصاویر قلب نیز قابل تشخیص است.
بیماران مبتلا به سندرم قلب شکسته معمولا با چه علائمی مراجعه می‌کنند؟
علایم این بیماری ممکن است کاملا شبیه به یک سکته قلبی باشد و بیماران معمولا با درد حاد قفسه سینه مراجعه می‌کنند. البته در نگاه اول نمی‌توان سکته قلبی را از سندرم قلب شکسته افتراق داد و اقدامات تشخیصی لازم مانند نوار قلب، اکو و آزمایش باید انجام شود.
پس از کجا می‌فهمید که بیمار مبتلا به این بیماری است؟
همان طور که گفته شد، این بیماران با علایم سکته حاد قلبی مانند درد قفسه سینه مراجعه می‌کنند ولی در ارزیابی‌های لازم، شواهدی به نفع سکته قلبی یافت نمی‌شود. در آنژیوگرافی بیمار نیز شواهدی به نفع سکته قلبی دیده نمی‌شود و حتی در ارزیابی بیشتر ممکن است شکل ظرف تاکاتسوبو دیده شود.
بیماری سندرم قلب شکسته معمولا در چه افرادی دیده می‌شود؟
بیماران مبتلا به سندرم قلب شکسته معمولا خانم‌های بالای ۵۰ سال هستند ولی در سایر گروهای سنی و حتی در مردان نیز ممکن است دیده شود.
چرا این گروه سنی بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند؟
بیماری‌های قلبی و عروقی در خانم‌ها قبل از سن یائسگی معمولا دیده نمی‌شود ولی پس از سن یائسگی به دلیل برداشته شدن اثر محافظتی استروژن، قلب در معرض آسیب‌های مختلفی از جمله سندروم تاکاتسوبو قرار می‌گیرد. البته این بدان معنا نیست که در دوران یائسگی برای همه افراد هورمون درمانی تجویز شود، چرا که این درمان نیز عوارض خاص خودش را دارد.
چه آسیب‌های روحی ممکن است باعث سندرم قلب شکسته شود؟
شاید ابتدا تصور کنید که فقط ناراحتی شدید ممکن است باعث این بیماری شود ولی جالب است بدانید که استرس روحی که به دنبال خوشحالی بیش از حد نیز ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث قلب شکسته شود! البته این بدان معنی نیست که نباید خوشحال بود. منظور این است که در هر حالتی، باید سعی کنید که تعادل روحی خود را حفظ کنید.
آیا می‌توان با کنترل شرایط روحی، بیمار را در منزل درمان کرد و به بیمارستان نرفت؟
همان طور که گفته شد این بیماران با علایم سکته قلبی مانند درد قفسه‌ی سینه مراجعه می‌کنند، بنابراین باید اقدامات تشخیصی لازم انجام شود. ما در برخورد با بیماران ابتدا به تشخیص‌های جدی و تهدید‌کننده حیات فکر می‌کنیم تا بیمار از درمان لازم و به موقع محروم نشود.
بیماری سندرم قلب شکسته چگونه درمان می‌شود؟
درمان سندرم قلب شکسته معمولا با تجویز دارو و انجام مراقبت‌های لازم است و بیماران به درمان‌های جراحی یا درمان‌های دیگری مانند تعبیه استنت در عروق کرونری نیازی پیدا نمی‌کنند، مگر آن که مشکلات زمینه‌ای دیگری وجود داشته باشد.
آیا با درمان کافی، بیمارمبتلا به سندرم قلب شکسته می‌تواند کاملا بهبود یافته و به فعالیت‌های گذشته‌ی خود برگردد؟
بله، تغییرات ایجاد شده در قلب، معمولا در طی شش ماه به طور کامل بهبود می‌یابد. باید توجه کنیم که بیماران باید تحت نظر پزشک خود بوده و برای بررسی دوره‌ای به طور منظم مراجعه کنند. معمولا اکوکاردیوگرافی مجددا تکرار خواهد شد تا از بهبودی کامل قلب اطمینان کافی حاصل شود. به علاوه سایر شرایط زمینه‌ای نیز باید به دقت بررسی و کنترل شود. مثلا ممکن است بیمار مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، بیماری قلبی زمینه‌ای دیگر مانند بیماری عروق کرونری و... نیز باشد که تمام این موارد باید با نظر پزشک درمان شود.
چگونه می‌توانیم از ابتلا به بیماری سندرم قلب شکسته پیشگیری کنیم؟
با توجه به آن که سندرم قلب شکسته به دنبال استرس‌های روحی ممکن است ایجاد شود، باید سعی کنیم که از روح و روان خود در مقابل تنش‌های محیطی محافظت کنیم. اگرچه مشکلات و مسائل همیشه وجود دارند ولی ما باید سعی کنیم که توانایی مقابله با آن‌ها را داشته باشیم. نباید زندگی را سخت گرفت و باید این نگرش را داشت که «این نیز بگذرد...». نکته بسیار مهم مراقبت از خانم‌های بالای ۵۰ سال است چون بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر هستند. مثلا بیماری داشتیم که یک خانم حدود ۶۰ساله بود که از همسرش که مبتلا به یک بیماری صعب العلاج بود، مراقبت می‌کرد. در نگاه اول، همسر ایشان به خاطر بیماری سخت اولویت اول در نظر گرفته می‌شد، حال آن که این خانم به دلیل تنش‌ها و سختی‌هایی که در این راه داشت، خود نیز بیمار شد و پس از بررسی‌های تشخیصی، سندروم قلب شکسته برای او تایید شد. اگر در خانواده بیماری دارید که به خاطر شرایط سخت نیاز به مراقبت خاص و طولانی دارد، این وظیفه باید بین افراد مختلف خانواده و فامیل تقسیم شود. همیشه یک خانم بالای ۵۰ سال وظایف سنگینی را بر عهده دارد و در معرض آسیب‌های جسمی و روحی فراوان قرار دارد. فرقی هم نمی‌کند که نقش او در خانواده مادر باشد یا خواهر و فرزند، در هر جایگاهی همیشه دلسوز دیگران است، حال آن که خود نیز نیاز به توجه و مهربانی دارد. به همه‌ی خانم‌ها مخصوصا افراد بالای ۵۰ سال توصیه می‌کنیم که به سلامتی خود اهمیت دهند. نباید همه‌ی وقت خود را صرف خانواده کنند. باید از دیگر اعضای خانواده هم کمک بگیرند و خودشان بار مسئولیت خانواده را به تنهایی به دوش نکشند. اولویت اول همیشه سلامتی خودمان است، وگرنه به دیگران نیز نمی‌توانیم کمک کنیم.

انتهای پیام