قرار بازداشت موقت، احکام و شرایط

الف.بازداشت موقت که از آن درحقوق کیفری به توقیف احتیاطی نیز تعبیر می‌شود عبارت است از سلب آزادی ازمتهم وزندانی کردن اودرطول تمام یا قسمتی از تحقیقات مقدماتی توسط مقام قضائی بواسطه صدور قرار بازداشت موقت، این قرار گرچه ازسوی برخی حقوقدانان و مدافعین حقوق بشر مورد انتقاد گسترده قرار گرفته اما از طرف دیگر برخی حقوقدانان بخاطر اینکه یکی ازتضمینات سیاست کیفری درسرکوب پدیدمجرمانه است بر آن تاکید دارند.
قرار بازداشت موقت مهمترین قرارتامین کیفریست که قانون برای متهم درنظرگرفته و یکی از شدید‌ترین قرار‌های تامین کیفری است و هدف از آن نیزتضمین دسترسی به متهم در مواقع لزوم است و معمولا به دلیل نوع اتهام متهم،ولگردی متهم،احتمال فراراو،بیم تبانی باشهود،تهدیدمطلعین،بیم امحاءاثارجرم توسط او این قرارصادرومتهم بازداشت میشود این قرار به دلیل اینکه آزادی شخص را محدود می‌کند، دارای شرایط خاصی است، یعنی به طور کلی در مبانی حقوقی اصل آزادی بسیار مهم است و هر زمانی که آزادی افراد محدود شود، قانون و شرع با حساسیت خاصی با موضوع برخورد می‌کنند که یکی از آن موارد در خصوص قرار بازداشت موقت است؛ بنابر این به دلیل اینکه آزادی افراد محدود می‌شود با شرایط خاصی روبرو می‌شویم و این قرار باید تحت شرایط خاص صادر شود.این قراروفق قانون یااجباریست یااختیاری که اجباری آن موضوع ماده ۳۵ ق آیین دادرسی کیفریست واختیاری آن موضوع ماده ۳۲ قانون فوق.
ب.دلائل صدور قرار بازداشت موقت:
دلائل مختلفی میتواندباعث صدوراین قرارشودازجمله قتل عمد، اسیدپاشی، محاربه و افسادفی الارض، در جرائمی که مجازات آنها اعدام یاحبس ابد است، سرقت،کلاهبرداری، اختلاس، ارتشاء، جعل، استفاده از سند مجعول درحالیکه متهم حداقل یک فقره سابقه محکومیت قطعی یا دوفقره و بیشتر سابقه غیرقطعی بعلت ارتکاب هریک ازجرائم مذکور دارد، در مواردی که آزادی متهم موجب فساد است.
درتمامی جرائمی که بموجب قانون خاص مقررشده همانند جرائم تصرف عدوانی مزاحمت و ممانعت ازحق درحالیکه تعداد متهمین سه نفریابیشتراست(تبصره۲ماده۶۹۰ ق م اساسی)، خیانت درامانت.ج: مقامات صالح برای صدور قرار:
بازپرس دردوصورت میتواند قرار مذکور را صادر نماید اول راسا و با اتکا به نظر خود در این صورت موظف است ظرف۲۴ساعت پرونده رابرای اظهارنظردادستان ارسال کند و نظر دادستان متبع می‌باشد (بند ح ماده۳ ق تشکیل دادگاه‌های عمومی وانقلاب)
دوم به درخواست دادخواست دادستان درین صورت احتیاج به موافقت
دادستان ندارد.
وفق بند و ماده۳ قانون مذکور دادستان درغیرجرایم درصلاحیت دادگاه کیفری استان قرارمذکور را صادر نماید چون کلیه اختیارات بازپرس را درغیر از مورد یادشده داراست
همچنین وفق بند ز م ۳ فوق دادیارکه بایدباموافقت دادستان باشدودرصورت اختلاف نظر دادستان متبع است
د:خصوصیات قراربازداشت موقت:
۱. قراری که صادر می‌شود باید موجه و طبق قانون باشد ودلایل آن ذکرشود، یعنی اسناد و مدارک کافی بر اتهام شخص داشته باشیم و بر اساس آن قرار بازداشت موقت صادر شود و مورد دیگری که باید در نظرگرفت این است که در صورت آزادی شخص، وی ممکن است علائم و آثار جرم را از بین ببرد و یا بزه دیده را تحت فشار قرار دهد یا با دیگران تبانی کند و باعث شود که به حقوق بزه دیده ضرری وارد شود؛
۲. قرار بازداشت موقت قابل اعتراض است و باید در قرار ذکر شود و به شخص متهم ابلاغ و تفهیم شود، وفق بند ن ماده۳ فوق مهلت اعتراض ده روز ازتاریخ ابلاغ است ونظردادگاه که درجلسه اداری خارج از نوبت و بدون حضوردادستان به‌عمل می‌آید قطعی است متهم میتواند ماهی یک بار به این قرار اعتراض داشته باشد و فک یا تخفیف آن را ازقاضی درخواست کند همه این‌ها به دلیل شرایط خاص محدود‌کننده آزادی افراد است؛ همچنین مرجع صادر‌کننده قرار نیز ملزم است مرتبا قرار را بازبینی کند و اگر شرایط خاصی ایجاد شده باشد، قرار بازداشت را ملغی کند.
۳. توقیف متهم تحت قرار بازداشت موقت نباید از حداقل مجازات جرم بیشتر باشد و اگر غیر از این بود غیر قانونی است،
۴. مدت اعتبار آن نیز براساس نوع جرم 2 تا 4 ماه است؛ در ماده 237 آئین دادرسی کیفری موارد قرار بازداشت موقت ذکر شده است، یعنی به لحاظ این ماده، اصل بر این است که قرار بازداشت موقت صادر نشود، لذا در این ماده ذکر شده است که صدور قرار بازداشت موقت جایز نیست مگر در مواردی که در این ماده ذکر شده است و ماده 238 نیز موارد مجاز به صدور قرار بازداشت موقت را ذکر می‌کند؛ این موارد تماما احصائی است، بدین معنا که اگر به غیر از این موارد، موارد دیگری بود، نمی‌توانیم بازداشت موقت را انجام دهیم.
صدور قرار بازداشت موقت در مورد مواردی مانند قتل، آدم ربایی، اسید پاشی، محاربه، جرائم با مجازات اعدام و حبس ابد، سرقت، کلاهبرداری و موارد دیگری در این حوزه الزامی است؛ اما اصل بر این است که این قرار صورت نگیرد به همین دلیل باید احتیاط کامل را داشت.

انتهای پیام