پرونده انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه(6)

آفتاب یزد در واکاوی تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در گفتگو با «علی بیگدلی»، استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه،
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه را بررسی می‌کند
قلیچدار اوغلو نمی‌بازد، اردوغان پیروز می‌شود اما؛
منتظر تغییر و تحول در اردوغان و ترکیه نباشید!
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: اتین کوپو مورخ فرانسوی در حوزه ملی‌گرایی ترک معتقد است که در مواجهه با بحران‌های شدید اقتصادی و در شرایط نامشخص منطقه‌ای (سوریه، عراق و جنگ در اوکراین) «ناسیونالیسم مأمنی است که در آنجا احساس خوبی به ما دست می‌دهد.» این یک نوع «اجماع اجباری» و «آموزه‌ای» همسو با ملتی است که توسط مصطفی کمال آتاتورک شکل گرفت.
آقای کوپو همچنین هرگونه تضاد ملی‌گرایی با اسلام‌گرایی سیاسی مورد حمایت اردوغان را انکار می‌کند. امری که در به قدرت رسیدن او از اواسط دهه ۱۹۹۰ موثر بوده است و می‌گوید: «ناسیونالیسم مانند هوایی است که دائما بر سر ترکیه می‌وزد.» وی با اشاره به این جمله‌ی حزب «حرکت ملی» که «ما ترک نیستیم، اگر مسلمان نباشیم» افزود که «ترکیه‌ی به ظاهر سکولار یک افسانه است.»
این مورخ با بیان اینکه اردوغان «اصول مصطفی کمال را به طور کامل رد نکرده‌است» خاطرنشان کرد که وی همزمان در مقابل اصول سکولاریسم بنانهاده شده‌ی آتاتورک، به زنان اجازه‌ی پوشیدن روسری در مراکز عمومی را داد یا کلیساهای قدیمی (از جمله کلیسای سابق سنت سوفیا در استانبول) را به مسجد تبدیل کرد. در همین زمینه مندرس چینار، استاد علوم سیاسی در دانشگاه باشکنت آنکارا، بر «پیشرفت منظم ناسیونالیسم به موازات اسلام گرایی از دهه ۱۹۹۰» تاکید می‌کند. امری که با فرسایش احزاب مرکزی نیز همراه است.
> ملی گرایی یا میهن پرستی؟!
علی بیگدلی استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه در گفتگو با آفتاب یزد و در جمع‌بندی آن چه در این کشور در فضای انتخاباتی رخ داد در واکنش به این نکته که:«موجی از ملی گرایی باعث پیروزی اردوغان شد و می‌شود!» تأکید می‌کند: من معتقدم به این که میهن پرستی، پان ترکیسم و پوپولیسم واژه‌های بهتری است زیرا ملی گرایی تعریف و ویژگی‌های خاصی دارد که نمی‌شود تماماً به آن چه باعث پیروزی اردوغان در دور نخست شد و یحتمل باعث پیروزی او در دور دوم نیز می‌شود؛
تعمیم داد!
این استاد دانشگاه می‌افزاید: برای فهم بیشتر و بهتر این موضوع باید ترکیه را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرد تا متوجه شد؛ اردوغان در دور نخست؛ بیشترین آراء برای ریاست جمهوری را از شرق ترکیه دریافت کرد تا رئیس جمهور تمام ترکیه باقی بماند با این فرض که اردوغان به احتمال 95 درصد پیروز دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه نیز خواهد بود.
بیگدلی با اشاره به فاصله ی ایجاد شده بین اردوغان با جوانان، اندیشمندان، روشنفکران و جامعه دانشگاهی ترکیه خاطرنشان می‌کند؛ اگر بگوییم ملی گرایی یعنی بخش‌های مهمی از مخالفان اردوغان را نادیده انگاشته‌ایم اما اگر بگوییم میهن پرستی، همه را شامل کرده ایم.
> تعادل در تمایل به شرق، تلاش برای نزدیک شدن به ریاض
علی بیگدلی در بخش دیگری از گفتگو با آفتاب یزد خاطرنشان می‌کند؛ از بعد ناموفق باقی گذاشته شدن تلاش‌های ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپایی و برخی اختلافات با ایالات متحده ی آمریکا، اردوغان و ترکیه، نگاه به شرق را در دستور کار خود قرار دادند که در آن افراط کردند و نتیجه ی عکس گرفتند.
وی می‌افزاید: این که گفته می‌شود از بعد انتخابات دور دوم، اردوغان برای ترمیم تیرگی روابط با غرب تلاش خواهد کرد یا توجه بیشتری به غرب نشان خواهد داد نمی‌تواند تحلیل جامعی باشد زیرا؛ ترکیه با این اطمینان که عضو ناتو است چندان نگرانی از جانب غرب ندارد اما برای نتیجه‌گیری بیشتر در سیاست خارجی و روابط بین‌الملل به صورتی مشهود از تمایل به شرق خواهد کاست اما این فروکاستن را با نزدیک شدن به کشورهای حوزه ی خلیج فارس به ویژه عربستان جبران خواهد کرد.
علی بیگدلی می‌پذیرد که مجموع تلاش‌های تاکنون ترکیه برای به دست آوردن دل اعراب ناموفق بوده اما تأکید می‌کند: اردوغان در قضیه ی خاشقچی به نوعی زیاده روی کرد و شاید عدم موفقیت برای نزدیک شدن به دنیای عرب از همین مسئله نشات بگیرد.
وی اظهار می‌دارد: در این مسیر با قطر مشکل چندانی ندارد اما برای رسیدن به منابع و منافع دیگر کشورها از جمله امارات و عربستان راهی طولانی و پر درد سر در پیش دارد!
> قلیچدار اوغلو نمی‌بازد، اردوغان پیروز می‌شود
این استاد تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه با بزرگ و ارزنده توصیف کردن تلاش‌های قلیچدار اوغلو به آفتاب یزد گفت: قلیچدار اوغلو نمی‌بازد، اردوغان پیروز می‌شود و ادامه داد: این برای نخستین بار است که انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه به دور دوم کشانیده می‌شود، نامزد رقیب آراء قابل توجهی به دست آورده و همین مسئله نشان می‌دهد در یک نگاه، قلیچدار اوغلو توانست اردوغان را با تمام قدرتی که داشت به چالش بکشد که مسئله ی پیش پا افتاده‌ای نیست!
> «من دیکتاتور نیستم» یک اعتراف به داشتن رگه‌هایی از دیکتاتوری است
علی بیگدلی در واکنش به این جمله ی معترضه ی رجب طیب اردوغان که گفته:«من دیکتاتور نیستم» می‌گوید: دست گذاشتن بر همین مسئله نشان می‌دهد صدای اعتراض مخالفان اردوغان آنقدر بلند بوده که او را به واکنش وادار کند ضمن آن که همیشه گفته ام؛ در اردوغان رگه‌ها و ملاتی از دیکتاتوری وجود دارد که فرصت و مجالی برای بروز کامل آن به دست نیامده است!
> نگاه اردوغان به ایران نگاهی از بالا به پایین است
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا با پیروزی اردوغان در روابط ایران و ترکیه تغییر قابل ملاحظه‌ای به وجود خواهد آمد یا نه؟ می‌گوید: اگرچه ترکیه در سایه ی جنگ هشت ساله ی عراق علیه ایران توانست بر بسیاری از نا به سامانی‌های اقتصادی خود فائق آید و شاید یکی از بزرگترین برندگان جنگ هشت ساله و تحمیلی آنکارا بود اما هیچگاه روابط آن چنانی با ایران نداشته و آن توقعی که می‌رفت تا سطح روابط تجاری ایران به رقم ادعایی 60 میلیارد دلار برسد، هیچ گاه به نظر نرسید.
وی ادامه می‌دهد: مشکلات ترکیه با ایران در بسیاری از مباحث به گونه‌ای است که اجازه ی روابط گسترده‌تری داده نشده ضمن آن که این دو کشور توان رسانیدن سطح روابط تجاری خود به اعداد و ارقام ادعایی را ندارند اما باید پذیرفت ترکیه همیشه از شرایط داخلی و بین‌المللی ایران استفاده‌های فراوانی کرده است!
> مردم ترکیه برای رسیدن به بلوغ سیاسی راه درازی در پیش دارند
علی بیگدلی در جمع‌بندی انتخابات در ترکیه که نهایتاً یکشنبه پرونده‌اش بسته خواهد شد می‌گوید: مشارکت مردم ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری بی‌سابقه بود و انتظار می‌رود این مشارکت در دور دوم حتی بالاتر نیز باشد.
وی می‌افزاید: سلامت برگزاری انتخابات و تمکین همه ی نامزدها به نتیجه به دست آمده نیز قابل توجه باید باشد ضمن آن که این مشارکت بیشتر از آن که دلیلی بر بلوغ بالای سیاسی مردم ترکیه باشد نشانه‌ی دوقطبی شدید در جامعه ی ترکیه است و باید پذیرفت مردم ترکیه برای رسیدن به بلوغ سیاسی، راه درازی در پیش دارند.
> اردوغان در انتخابات تقلب نکرد، انتخابات را مدیریت کرد
علی بیگدلی در پایان و در پاسخ به این پرسش که اردوغان اگر می‌خواست یا احساس خطر جدی می‌کرد قطعا در همان دور نخست نتیجه را به نفع خود رقم زده بود، آیا اردوغان انتخابات در ترکیه را مدیریت کرد؟ اظهار می‌دارد: قدر مسلم این که از نظر امکانات رسانه‌ای و تبلیغی، اردوغان و قلیچدار اوغلو قابل مقایسه نبودند اما مدیریت در معنای تقلب قابل پذیرش نیست اما اردوغان از هر آن چه در دست داشت برای رسیدن به پیروزی بهره برد که می‌توان گفت منصفانه نبود اما خلاف قانون هم نبود.
بیگدلی تأکید می‌کند: همیشه شکست دادن رئیس جمهور مستقر در چنین جوامعی سخت است و شکست اردوغان با 22 سال سابقه ی مدیریت کشور ترکیه کار تقریباً محالی بود که قلیچدار اوغلو هم از پس آن بر نیامد.
وی اضافه می‌کند: اما و به هر تقدیر آراء به دست آمده توسط قلیچدار اوغلو این پیام را در خود داشت که اگر در متن و محور سیاست در ترکیه باقی بماند برای انتخابات بعدی، رئیس جمهور شدنش چندان سخت نخواهد بود!
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در 73 کشور پایان یافت
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در داخل این کشور نیز در روز یکشنبه ۲۸ ماه می‌۲۰۲۳(هفتم خرداد ماه) برگزار خواهد شد، ولی رای‌گیری دور دوم در خارج به علت لزوم انتقال همه آرای اخذ شده به داخل این کشور، چند روز قبل از این رویداد سیاسی انجام شد. دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در ۱۵۶ نمایندگی‌ خارجی در ۷۳ کشور که از ساعت هشت صبح شنبه گذشته آغاز شده بود، پس از پنج روز در ساعت ۱۷ روز چهارشنبه پایان یافت. بر اساس اعلام شبکه تلویزیونی تی. آر. تی خبر، میزان مشارکت در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه با کمی افزایش نسبت به دور نخست، به حدود یک میلیون و ۸۴۰ نفر رسید و اتباع ترکیه در ۷۳ کشور پای صندوق‌های رای رفته و برای انتخاب رئیس جمهور دوره سیزدهم رای دادند. شورای عالی انتخابات ترکیه اعلام کرد که در دور دوم انتخابات رئیس جمهوری بیش از سه میلیون و ۴۱۶ هزار نفر از شهروندان این کشور که در کشورهای خارجی ساکن هستند، حق رای داشتند که در مدت پنج روز از ۲۰ تا ۲۴ ماه می‌۲۰۲۳(۳۰ اردیبهشت تا سوم خردادماه ۱۴۰۲) رای دادند. پس از اعلام نتایج انتخابات همزمان پارلمانی و جمهوری ترکیه که در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه برگزار شد، شورای عالی انتخابات این کشور به دلیل کسب نشدن حد نصاب ۵۰ درصد به اضافه یک رای توسط هیچ یک از سه نامزد حاضر اعلام کرد که «رجب طیب اردوغان» نامزد ائتلاف جمهور و «کمال قلیچداراوغلو» نامزد ائتلاف ملت به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه راه یافته‌اند.دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در داخل این کشور نیز در روز یکشنبه ۲۸ ماه می‌۲۰۲۳(هفتم خرداد ماه) برگزار خواهد شد، ولی رای‌گیری دور دوم در خارج به علت لزوم انتقال همه آرای اخذ شده به داخل این کشور، چند روز قبل از این رویداد سیاسی انجام شد. شبکه تلویزیونی تی. آر. تی خبر، اعلام کرد که اتباع ساکن خارج ترکیه در ۷۳ کشور از جمله ایران که در دور اول رای داده بودند، در این دوره نیز با حضور در ۱۵۶ نمایندگی سیاسی ترکیه رای دادند. بنا به اعلام شورای عالی انتخابات ترکیه، رای‌گیری از اتباع ترکیه در مبادی گمرکی این کشور نیز که از روز شنبه شروع شده، تا روز ۲۴ ماه می(هفتم خردادماه) ادامه خواهد داشت. خبرگزاری آناتولی اعلام کرد که آلمان با ۱.۵ میلیون شهروند ترکیه‌ای ساکن در این کشور بیشترین تعداد رای‌دهندگان و برزیل با ۵۸۱ رأی‌دهنده، کمترین تعداد شهروندان ترک واجد شرایط رای دادن را دارد. بنا به اعلام شورای عالی انتخابات ترکیه، صندوق آرای خارج از این کشور، توسط پیک‌های دیپلماتیک به شهر آنکارا منتقل شده و آرای اخذ شده به همراه سایر آرای صندوق‌های داخل ترکیه پس از اتمام مراحل رای‌گیری در روز یکشنبه ۲۸ مِی(هفتم خردادماه) شمارش خواهد شد. بر اساس اعلام این نهاد، در دور نخست انتخابات ترکیه، بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در دفاتر نمایندگی سیاسی در خارج و نیز در مبادی گمرکی ترکیه معادل ۵۲ درصد واجدان شرایط رای دادند. خبرگزاری آناتولی گزارش داد که در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، در مجموع حدود ۶۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر نفر واجد شرایط رای دادن هستند که ۵۰ هزار نفر از آنها در این دو هفته بین دور اول و دور دوم به سن قانونی رسیده و می‌توانند رای دهند. دوره ریاست جمهوری ترکیه پنج ساله است و بر اساس اصلاحیه قانون اساسی که در سال ۲۰۱۷ به تصویب رسید، رئیس جمهور بالاترین مقام اجرایی و رئیس دولت بوده و در انتخاب وزرا و همراهان دولت اختیار کامل دارد. «احمد ینر» رئیس شورای عالی انتخابات ترکیه از پیش‌بینی ۱۹۱ هزار و ۸۸۴ صندوق رای در ۹۷۳ شهرستان ۸۱ استان برای اخذ آرای این انتخابات حساس خبر داد. انتخابات ریاست جمهوری ترکیه برای نخستین بار در تاریخ این کشور به دور دوم کشیده شده است.
قلیچداراوغلو از اردوغان شکایت کرد
رقیب رئیس‌جمهوری فعلی ترکیه در انتخابات پیش رو، از وی به دلیل پخش ویدیویی تبلیغاتی که در آن نامزد مخالفان با شبه‌نظامیان کُرد مرتبط دانسته شده، شکایت کرده است. به گزارش ایلنا، «کمال قلیچداراوغلو» رقیب «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری فعلی ترکیه در انتخابات پیش رو، از وی به دلیل پخش ویدیویی تبلیغاتی که در آن نامزد مخالفان با شبه نظامیان کُرد مرتبط دانسته شده، شکایت کرده است. این شکایت در آستانه دور دوم انتخابات ترکیه که قرار است یکشنبه برگزار شود، صورت گرفته است. وکیل قلیچداراوغلو گفته که این پرونده برای بازخواست اردوغان به خاطر فیلمی ساختگی و مونتاژ شده، تشکیل شده است. این ویدیو قلیچداراوغلو را در مبارزات انتخاباتی نشان می‌دهد که در کنار تصاویری از یک فرمانده نظامی از حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) ایستاده است.
اردوغان درباره پیروزی «سازمان‌های تروریستی» در صورت شکستش در انتخابات هشدار داد
رئیس جمهوری ترکیه هشدار داد که اگر رقیب وی، کمال قلیچداراوغلو، در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود، در واقع «سازمان‌های تروریستی و شرکت‌های آمریکایی پیروز خواهند شد.»
به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در یک مصاحبه مطبوعاتی بیان شد که طی آن گفت: «به یاری خدا اگر در ۲۸ مه (هفتم خرداد) برنده شویم، ۸۵ میلیون نفر پیروز خواهند شد؛ اما اگر قلیچداراوغلو پیروز شود، سازمان‌های تروریستی، دلالان لندن و شرکت‌های آمریکایی پیروز خواهند شد. ما نباید با هدف تضمین اتحاد و همبستگی خود به آن‌ها فرصت بدهیم.» رئیس‌جمهوری ترکیه پیشتر نیز گفته بود «کسانی که دوشادوش تروریست‌ها راه می‌روند، یکشنبه هفته آینده پای صندوق‌های رای دفن خواهند شد». وی در سخنانی در جمع حامیان خود در شهر مالاتیا ترکیه گفت: «کمال قلیچداراوغلو با تروریست‌ها قدم می‌زند. ملت من کسانی را که در کنار تروریست‌ها قدم می‌زنند روز یکشنبه در پای صندوق‌های رای دفن خواهند کرد.» رئیس‌جمهوری ترکیه همچنین از ادامه فعالیت‌ها برای ساخت مسکن‌های بریکت در شمال سوریه خبر داد. رجب طیب اردوغان طی سخنانی در همایشی با عنوان «صنایع قوی، ترکیه قوی» در مرکز کنگره استانبول اظهار داشت: فعالیت‌ها برای ساخت مسکن‌های بریکت با ظرفیت میزبانی از یک میلیون نفر در شمال سوریه ادامه دارد. » وی با بیان اینکه «این مسکن‌ها با حمایت قطر و سازمان‌های مردم‌نهاد ساخته می‌شوند»، تصریح کرد: «ما هم زمینه را برای بازگشت داوطلبانه پناهجویان از ترکیه به سوریه را فراهم کردیم و در حال انجام هستیم. نمی‌خواهیم این کار را به شکلی انجام دهیم که آن‌ها را به اجبار اخراج کرده یا با فریب بفرستیم.» وی افزود: «همانطور که آلمان، فرانسه و آمریکا آن‌ها را به کشورشان دعوت می‌کنند، ما هم می‌خواهیم روش دیگری را پیگیری کنیم. زیرا بر این باور هستیم که هر کاری که می‌کنیم باید جنبه‌های انسانی، وجدانی و اسلامی آن را در نظر بگیریم.»

انتهای پیام