> روماتیسم مفصلی را در مراحل ابتدایی آن به سختی می‌توان تشخیص داد

آفتاب یزد در گفت و گو با متخصصان بررسی کرد

نقش فیزیوتراپی در بیماری روماتیسم مفصلی

آفتاب یزد - نجمه حمزه نیا: آرتریت یک بیماری بسیار شایع است که انواع مختلفی دارد، شایع‌ترین آن‌ها آرتروز و روماتیسم مفصلی است. روماتیسم مفصلی یک اختلال التهابی مزمن است که مفاصل را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در برخی از افراد، این بیماری می‌تواند به طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله پوست، چشم‌ها، ریه‌ها، قلب و رگ‌های خونی آسیب برساند و کیفیت زندگی افراد را به صورت جدی کاهش دهد. یکی از راه‌های درمان این بیماری، انجام فیزیوتراپی است لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب‌یزد دراینباره دکتر ویدا مرزبان، فیزیوتراپیست شاغل در کشور آلمان و آتف الغوری، فیزیوتراپیست شاغل در آلمان گفتگو کرده است. 

دکتر مرزبان در این باره می‌گوید: روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی خودِ بدن به بافت‌های طبیعی مفصل حمله می‌کند که این باعث التهاب سینوویوم مفصل می‌شود. همچنین در بیمارانی که از روماتیسم مفصلی زانو رنج می‌برند، آنتی‌بادی‌ها علیه غشای پوشاننده سطح مفصل که همان سینوویوم است، 

ساخته می‌شود. 

وی ادامه داد: این التهاب سینوویوم باعث درد، سفتی، تورم، گرمی و قرمزی می‌شود روماتیسم مفصلی نامیده می‌شود و همچنین مفصل درگیر شکل خود را از دست می‌دهد، که این باعث از دست رفتن دامنه طبیعی حرکت می‌شود. 

این فیزیوتراپیست مطرح کرد: علائم روماتیسم مفصلی فعال شدن درد و التهاب است که به آن‌ها دوره‌های «شعله‌وری» گفته می‌شود، و پس از هر کدام از آن‌ها یک دوره بهبودی (تخفیف) وجود دارد، یعنی زمانی که تورم و درد از بین می‌رود. 

وی ابراز کرد: آرتریت روماتوئید می‌تواند مفاصل بسیاری را درگیر کند. در بعضی افراد، این بیماری بخش‌هایی غیر از مفاصل، مانند چشم‌ها، خون، ریه‌ها و قلب را درگیر می‌کند. در نتیجه، در داخل و اطراف مفصل زانو التهاب ایجاد می‌شود. به مرور زمان این التهاب باعث آسیب‌دیدگی مفصل زانو و سطوح مفصلی و نیز ساییدگی سر استخوان‌هایی که در مفصل زانو قرار دارند، خواهد شد. 

دکتر مرزبان تصریح کرد: اگر چه علل روماتیسم مفصلی مشخص نیست ولی نظریه‌های متعددی درباره آن ارائه شده است که چه گروهی بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد. این علت به ترکیبی از عامل‌های هورمونی یا محیطی و ارثی یا ژنتیک مربوط می‌شود. 

این فیزیوتراپیست خاطرنشان کرد: روماتیسم مفصلی و به خصوص روماتیسم زانو در زنان درصد شیوع بالاتری دارد و زنان سه برابر بیش از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگرچه رماتیسم زانو در هر سنی می‌تواند شروع شود ولی بر اساس اکثر پژوهش‌ها میانسالی دوره‌ای است که غالباً این بیماری برای نخستین بار نمود می‌یابد. 

وی می‌گوید: اسپوندلیت آنکیلوزان (روماتیسم ستون فقرات) نوعی آرتریت است که عمدتاً بر مفاصل ستون فقرات اثر می‌گذارد. در اثر این بیماری ستون فقرات سفت و دردناک می‌شود لذا درمان روماتیسم ستون فقرات می‌تواند بر چگونگی حرکت شما تاثیر بگذارد و برخی از استخوان‌های ستون فقرات ممکن است به هم متصل شوند. 

دکتر مرزبان بیان کرد: اسپوندلیت آنکیلوزان بر سایر مفاصل به ویژه در مفاصل ران، شانه‌ها و دیواره قفسه سینه نیز اثر می‌گذارد. 

این فیزیوتراپیست ادامه داد: روماتیسم ستون فقرات زمانی ایجاد می‌شود که استخوان‌های ستون فقرات در محلی که تاندون‌ها به آن متصل شده‌اند و در بین مفاصل ملتهب می‌شوند. 

وی گفت: روماتیسم مفصلی زانو یک عارضه خود ایمنی بوده و این به معنی حمله دستگاه ایمنی خود فرد به بافت‌های سالم زانو می‌باشد. بااین‌حال، علت ایجاد این عارضه هنوز معلوم نیست. سیستم ایمنی بدن شما به‌طور طبیعی آنتی‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که به باکتری‌ها و ویروس‌ها حمله کرده و به درمان عفونت کمک می‌کنند. 

دکتر مرزبان مطرح کرد: درصورتی‌که به آرتریت روماتوئید زانو مبتلا شده‌اید، سیستم ایمنی بدن شما به‌اشتباه آنتی‌بادی‌ها را برای حمله به غشای مفصل زانو می‌فرستد. این مشکل باعث می‌شود تا لایه نازک سلول‌های پوشاننده مفصل زانو (غشای سینوویال) دردناک و ملتهب شده و مواد شیمیایی خاصی را آزاد کنند که باعث آسیب دیدن استخوان، غضروف، تاندون و رباط‌های اطراف می‌شود. 

این فیزیوتراپیست متذکر شد: در صورت‌عدم درمان روماتیسم مفصلی زانو، این مواد شیمیایی باعث می‌شوند مفصل زانو شکل طبیعی خود را از دست بدهد. در نهایت، این مواد می‌توانند مفصل زانو را به‌طور کامل از بین ببرند. 

وی گفت: اغلب روماتیسم مفصلی، یک بیماری مزمن است، با این حال، علائم آن شدت و دوامی متغیر داشته و گاهی ناگهان ظاهر شده و دوباره ناپدید می‌شوند. افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی دوره‌هایی از افزایش فعالیت بیماری را تجربه می‌کنند که به آن‌ها دوره‌های شعله‌وری گفته می‌شود و بعد از هر یک از آن‌ها دوره‌ای وجود دارد که در آن نشانه‌های بیماری بسیار کمتر شده یا از بین می‌روند و به آن دوره بهبودی (تخفیف) 

گفته می‌شود. 

دکتر مرزبان مطرح کرد: اگر برخی از علائم را دارید، بهتر است با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید که عبارتند از درد و سفتی مفاصل در هنگام صبح یا پس از یک استراحت طولانی که بیش از یک ساعت ادامه می‌یابد، التهاب نزدیک‌ترین مفاصل به ناحیه مچ دست مانند مفاصل انگشتان دست و مفصل مچ دست، البته ممکن است گردن، شانه‌ها، آرنج، باسن، زانوها، مچ پاها، و مفاصل پایین‌تر از مچ پا نیز درگیر شوند، وجود الگوی متقارن التهاب، به این معنی که معمولاً هر دو طرف بدن همزمان درگیر می‌شوند. ، خستگی، تب گاه و بیگاه، و احساس ناخوشی کلی (یا همان کسالت)، کاهش دامنه حرکتی مفصل و قدرت عضله، احساس غیرطبیعی مانند سوزش یا تیر کشیدن، ضعف بازوها یا پاها، فلج ناقص (پاراپارزی)، دشواری در خوابیدن. 

این فیزیوتراپیست عنوان کرد: حدود ۲۵درصد از مبتلایان به روماتیسم مفصلی با پیشرفت بیماری دچار توده‌های کوچکی از بافت در زیر پوست می‌شوند که ندول‌های روماتیسمی نام داشته و اندازه‌های متفاوتی دارند. معمولاً این برآمدگی‌ها دردناک نیستند. 

وی اشاره کرد: روماتیسم مفصلی میتواند باعث ایجاد آرتروز در مفصل و نیاز به تعویض مفصل را در حالت‌های حاد ایجاد کند، جراحی تعویض مفصل مچ پا میتواند مثالی برای این موضوع باشد. 

دکتر مرزبان توضیح داد: علت روماتیسم مفصلی حمله کردن سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل یا غشاء سینوویال (لایه غشاهای پیرامون مفصل) است. التهاب حاصله غشاء سینوویال را ضخیم می‌کند و در نهایت غضروف و استخوان درون مفصل را از بین می‌برد. تاندون‌ها و رباط‌های (لیگامان‌ها) نگهدارنده مفاصل در کنار یکدیگر، ضعیف و کشیده می‌شوند و به تدریج مفصل شکل طبیعی و نظم خود را از دست می‌دهد. پزشکان اطلاعی از علت شروع این فرآیند ندارند، هر چند ظاهراً مولفه ژنتیکی بی‌تأثیر نیست. 

این فیزیوتراپیست ابراز داشت: اگرچه ژن‌ها واقعاً باعث بروز رماتیسم مفصلی نمی‌شوند، با این حال فرد را در برابر عامل‌های محیطی آغازکننده بیماری (مانند عفونت ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌های خاص) آسیب‌پذیرتر می‌سازند. 

وی گفت: عامل‌های افزایش‌دهنده احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی عبارتند از جنسیت زیرا زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی قرار دارند و سن ابتلا به روماتیسم مفصلی مختص گروه سنی خاصی نیست، اما عموماً در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی بروز می‌یابد و چنانچه یکی از اعضاء خانواده به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلا دیگر وابستگان نیز بیشتر است. 

دکتر مرزبان ادامه داد: روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث التهاب مفاصل شود که این باعث کاهش توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزانه‌اش می‌شود. روماتیسم مفصلی، در صورت‌عدم درمان روماتیسم مچ پا، بدتر شده و مفاصل را تخریب می‌کند. 

این فیزیوتراپیست توضیح داد: بعضی از تاثیرات روماتیسم مفصلی که پس از آغاز بیماری بروز می‌کنند عبارتند از تاندون‌ها ملتهب شده و ممکن است پاره شوند. تورم، علاوه بر تخریب استخوان و غضروف مفاصل، به رباط‌های نگه دارنده مفاصل نیز آسیب زده یا آن‌ها را تخریب می‌کند. فرسایش استخوان‌های مفصل باعث درد و بدشکلی اندام‌ها می‌شود. 

وی توصیه کرد: اگر در چند مفصل از دو طرف بدنتان دچار ناراحتی و تورم مداوم هستید، به یک پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زود هنگام به کاهش سرعت پیشرفت این بیماری کمک می‌کند. 

> روماتیسم مفصلی را در مراحل ابتدایی آن به سختی می‌توان تشخیص داد

دکتر مرزبان بیان کرد که روماتیسم مفصلی را در مراحل ابتدایی آن به سختی می‌توان تشخیص داد، چون نشانه‌ها و علائم در این مرحله به نشانه‌ها و علائم بیماری‌های بسیار دیگر شباهت دارد فیزیوتراپیست در طول معاینه فیزیکی مفصل‌ها را جهت بررسی تورم، قرمزی و حرارت آن‌ها ارزیابی می‌کند و واکنش‌ها و قدرت عضلانی را در نظر می‌گیرد و هنگامی که فیزیوتراپیست علائمتان را مشاهده کرد، از شما در مورد تاریخچه پزشکی‌تان خواهد پرسید و مفاصلی که باعث ناراحتی‌تان شده‌اند را معاینه خواهد کرد. او همچنین، در صورت نیاز به تأیید تشخیص روماتیسم مفصلی و تعیین گستردگی و شدت آسیب‌دیدگی مفاصل، دستور به انجام آزمایش‌های دیگری می‌دهد. 

این فیزیوتراپیست افزود: آزمایش فاکتور روماتوئید، با هدف جستجو برای یک آنتی‌بادی به نام فاکتور روماتوئید انجام می‌شود. حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی این آنتی‌بادی را دارند. البته، این امکان هم وجود دارد که فردی فاکتور روماتوئید را در خونش داشته باشد اما روماتیسم مفصلی نداشته باشد. 

وی ادامه داد: در آزمایش دیگری سرعت رسوب گلبولی (یا نرخ رسوب) اندازه‌گیری می‌شود، که وجود یک فرآیند التهابی در بدن فرد را نشان می‌دهد. معمولاً نرخ رسوب در مبتلایان به روماتیسم مفصلی به طور غیرمعمولی بالا است. 

دکتر مرزبان تصریح کرد: پزشک با بررسی عکس‌های رادیولوژی تمامی مفاصل بیمار میزان آسیب وارده به مفاصل درگیر را تعیین می‌کند. همچنین، او می‌تواند با گرفتن عکس‌های رادیولوژی با فواصل زمانی مشخص پیشرفت بیماری را مشاهده و بررسی نماید. اگر دچار درد، سفتی یا ورمی در مفاصلتان هستید که رفع نمی‌شوند، ممکن است به روماتیسم مفصلی مبتلا باشید لذا باید در مورد علائمتان با یک پزشک مشورت کنید. 

این فیزیوتراپیست گفت: متخصص فیزیوتراپی احتمالاً نخستین درمانگری است که شروع این بیماری را تشخیص می‌دهد و بیمار دارای علائم مشکوک به روماتیسم مفصلی را جهت معاینات بیشتر به متخصص مناسب معرفی می‌کند. 

وی خاطرنشان کرد: اگر چه راهی برای برگرداندن غضروف تخریب شده برای درمان روماتیسم مفصلی زانو وجود ندارد، اما برخی گزینه‌های درمانی وجود دارد که به شما در کاهش علائمتان کمک می‌کنند. این گزینه‌ها عبارتند از مصرف داروها، ابزارها و تمرینات فیزیوتراپی، رژیم غذایی و عمل جراحی. 

دکتر مرزبان اذغان داشت: در اکثر موارد، پزشک برای کنترل مؤثرتر نشانه‌های بیماری روماتیسم مفصلی استفاده از ترکیبی از داروها و فیزیوتراپی را توصیه می‌کند. شرایط هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است، بنابراین باید در مورد علائم و سبک زندگی‌تان با پزشک خود صحبت کنید تا او بتواند به کمک شما بهترین گزینه یا گزینه‌ها را برایتان تعیین کند. 

این فیزیوتراپیست توضیح داد: داروهای تجویزی یکی از گزینه‌های درمانی موجود برای کمک به کنترل علائم روماتیسم مفصلی و درمان روماتیسم مفصلی هستند. در مورد آن‌ها با پزشکتان صحبت کنید تا ببینید که چه داروهایی برایتان بهتر است. 

وی اضافه کرد: استامینوفن با دوزهای بالاتر تنها با نسخه پزشک به این بیماران داده می‌شود. استامینوفن تجویزی هم مانند نوع بدون نسخه آن درد ناشی از روماتیسم مفصلی را تسکین می‌دهد اما التهاب را کاهش نمی‌دهد و اغلب پزشکان استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی تجویزی را برای درمان علائم روماتیسم مفصلی توصیه می‌کنند و کورتیکوستروئیدها نیز داروی دیگری است که می‌توان با تزریق مستقیم این عامل‌های ضدالتهاب به مفاصل درگیر، درد را به طور موقت تسکین داد. استفاده بیش از ۲ تا ۴ بار در سال از آن‌ها توصیه نمی‌شود. نوع خوراکی این داروها نیز برای درمان روماتیسم مفصلی وجود دارد. 

دکتر مرزبان مطرح کرد: توانایی داروهای ضدروماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDها)

در کاهش علائم و نشانه‌های روماتیسم مفصلی و نیز کم کردن سرعت پیشرفت آن ثابت شده است. در اکثر موارد، به محض تأیید وجود روماتیسم مفصلی، استفاده از یکی از داروهای DMARD شروع می‌شود. پاسخ افراد مختلف به داروها متفاوت است، بنابراین تنها پزشکتان می‌تواند به کمک شما تصمیم بگیرد که کدام دارو برایتان مناسب است. 

این فیزیوتراپیست گفت: داروها بخش مهمی از فرآیند کنترل علائم روماتیسم مفصلی هستند. اما دارو به تنهایی کافی نیست. ما به شما روش مؤثری را پیشنهاد می‌کنیم که شامل استفاده از دارو، تغییر سبک زندگی، فیزیوتراپی و ورزش بوده و تا حد زیادی قادر به کنترل نشانه‌های روماتیسم مفصلی است. 

وی اشاره کرد: فیزیوتراپی مراقبت از مفاصل و کنترل علائم بخش بسیار مهمی از درمان روماتیسم مفصلی است. فیزیوتراپیست می‌تواند درمان‌های مختلفی را برای تسکین و همچنین کاهش تاثیرات روماتیسم مفصلی بر زندگی‌تان پیشنهاد دهد. 

دکتر مرزبان متذکر شد: اهداف درمانهای فیزیوتراپی عبارتند از آموزش بیمار، کاهش درد، حفظ و بازگرداندن دامنه مفصل و تحرک بیمار، حفظ و بازگرداندن قدرت عضله، حفظ حداکثر عملکرد فیزیکی، جلوگیری و یا اصلاح دفورمیتی، کند کردن سیر پیشرفت بیماری، کاهش نیروهای وارده به مفصل، کاهش استرس‌های روانی و افسردگی، جلوگیری از کاهش توانایی حرکت دادن مفاصل، بازیابی توانایی‌های از دست رفته، کمک به آماده‌سازی برای انجام سطوح جدیدی از فعالیت‌ها، حفظ آمادگی جسمانی‌وحفظ توانایی برای شرکت در فعالیت‌های دلخواه با کمترین نیاز به دریافت کمک از طرف دیگران.

این فیزیوتراپیست گفت: درمان روماتیسم مفصلی باید به سرعت آغاز شود تا بتوان علائم دردناک التهاب را کاهش داده، از تغییر شکل و سفتی دائمی مفاصل جلوگیری کرده و قدرت عضلات اطراف مفصل را حفظ نمود. با کنترل بهتر درد و تورم می‌توان یک برنامه درمانی شامل تمریناتی جهت افزایش دامنه حرکت و بهبود استقامت و قدرت عضلات را اجرا نمود. 

> ورزش یکی از بخش‌های مهم درمان روماتیسم مفصلی است

در ادامه نیز دکتر الغوری در اینباره خاطرنشان کرد: روش‌های فیزیوتراپی مختلفی در درمان رماتیسم وجود دارد توانایی برخی درمان‌ها در کمک به بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی اثبات شده است که عبارتند از انجام تمرینات درمانی (با توجه به وضعیت بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی عملکردی فرد تجویز می‌شود و بیمار نباید خسته شود و بی‌حرکتی مطلق، حتی در مرحله حاد بیماری نباید انجام شود. 

وی ادامه داد: سرما و گرما درمانی جهت کاهش درد، اسپاسم و التهاب، نصب اسپلینت روی مفاصل برای جلوگیری از دفورمیتی و تغییر شکل مفصل، ماساژ و تکنیک‌های دستی، استفاده از مدالیته‌هایی مانند اولتراسوند و تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست و لیزر کم توان و پرتوان، حمام متضاد، دیاداینامیک و... جهت کاهش درد و علائم بیماری، آب درمانی (هیدروتراپی)، تمرین‌های با فشار کم مثل شنا و دوچرخه سواری در حد تحمل و تکنیک‌های PNF از جمله تمرینات این بیماران است البته بیمار باید کارهای خود را طوری انجام دهد که فشار زیادی بر مفاصلش وارد نشود. 

این فیزیوتراپیست ابراز داشت: ورزش یکی از بخش‌های مهم درمان روماتیسم مفصلی است که اگر به طور روزانه و صحیح انجام شود بیشترین تاثیر را خواهد داشت. در اینجا فیزیوتراپیست برایتان یک برنامه ورزشی تجویز می‌کند که همراه با تغییر نیازهایتان تغییر خواهد کرد. 

وی متذکر شد: سفتی، درد و تورم ناشی از روماتیسم مفصلی می‌تواند دامنه حرکتی مفاصل (یعنی فاصله‌ای که مفاصل می‌تواند به طور طبیعی در جهاتی مشخص حرکت کنند) را به شدت کاهش دهند. اجتناب از فعالیت‌های فیزیکی به خاطر درد یا ناراحتی هم باعث می‌شود که حجم عضلات به شدت کاهش یافته و وزن بیمار به شدت افزایش یابد. 

دکتر الغوری عنوان کرد: ورزش، که بخش مهمی از برنامه‌های درمانی جامع روماتیسم مفصلی است، می‌تواند قابلیت حرکت مفاصل، قدرت عضلات و وضعیت جسمانی عمومی بیمار را بهبود بخشیده و به او در حفظ یک وزن سالم کمک کند. برنامه‌ای که مناسب نیازهای بیمار تدوین شده و شامل ترکیب متعادلی از سه نوع تمرینات ورزشی (یعنی تمرینات دامنه حرکتی، تقویتی و استقامتی) است که می‌تواند به تسکین علائم روماتیسم مفصلی کمک کرده و از مفاصل در برابر آسیب‌دیدگی بیشتر محافظت کند. 

این فیزیوتراپیست اذعان داشت: حرکت دادن آرام برخی مفاصل در دامنه حرکت طبیعی‌شان به کاهش سفتی کمک کرده، دامنه حرکت مفاصل مبتلایان به روماتیسم مفصلی را حفظ کرده و بهبود می‌بخشد و انعطاف‌پذیری را نیز افزایش می‌دهد. فیزیوتراپیست تمریناتی متناسب با نیازهایتان را به شما ارائه خواهد داد. 

وی بیان کرد: تمرینات تقویتی یکی از تمرینات فیزیوتراپی مبتلایان روماتیسم مفصلی است. هدف از تمرینات تقویتی حفظ یا افزایش قدرت عضلات است. 

دکتر الغوری افزود: تمرینات ایزومتریک بدون نیاز به حرکت دادن مفاصل باعث تقویت و سفت شدن عضلات شده و مفیدترین تمرینات برای مفاصل دردناک هستند. در تمرینات ایزوتونیک عضلات با مورد استفاده قرار گرفتن برای حرکت دادن یک وزنه تقویت می‌شوند. 

این فیزیوتراپیست افزود: یکی دیگر از تمرینات فیزیوتراپی برای این بیماران، تمرینات آب درمانی است. آب گرم به تسکین درد و شل شدن عضلات کمک می‌کند. نیازی به شنا کردن نیست، زیرا می‌توان تمرینات آبی را در حالت ایستاده در آبی که تا شانه بیمار ارتفاع دارد انجام داد. 

وی اظهار کرد: آب نیروی وزن بدن، که بر مفاصل ستون فقرات، پاها و مچ پاها اعمال می‌شود، را کاهش می‌دهد. همچنین کاهش وزن دست‌ها و پاها در آب نیز به مفاصل کمک می‌کند که در تمرینات دامنه حرکتی راحت‌تر حرکت کنند. 

دکتر الغوری بیان کرد: ورزش‌های آب درمانی به منظور ملایم‌تر ساختن محیط انجام ورزش‌های هوازی در برنامه درمانی گنجانده می‌شود. متخصص فیزیوتراپی اصول «مراقبت از خود» را به بیمار آموزش می‌دهد تا وی بهترین روش مدیریت درد روماتیسم مفصلی را فرابگیرد. هدف نهایی آن است که بیمار آگاهی کافی در خصوص کنترل علائم را به دست آورد و بتواند این مهم را با نظارت مستقیم فیزیوتراپیست انجام دهد. 

این فیزیوتراپیست متذکر شد: یادگیری ورزش و حرکت‌های اصلاحی و همچنین انجام مستمر آن‌ها پس از به پایان رسیدن دوره درمان تعیین شده توسط فیزیوتراپیست بسیار مهم است. بیمار در صورت پیگیری برنامه ورزشی و تناسب اندام از شانس بسیار بالاتری برای لذت بردن از مزایای طولانی مدت فیزیوتراپی برخوردار می‌شود. 

وی ابراز داشت: ورزش‌های هوازی نوع دیگری از تمرینات فیزیوتراپی برای مبتلایان به روماتیسم مفصلی است. ورزش‌های هوازی، مانند پیاده‌روی و دوچرخه سواری، بسیار مناسب بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند، چون ستون فقرات را بدون تحمیل فشار غیرضروری روی مفصل‌ها تقویت می‌کنند. به علاوه این دسته از ورزش‌ها به کاهش وزن کمک می‌کنند و فشار حاصل از افزایش وزن از روی دوش مفصل‌های فرسوده برداشته می‌شود. 

دکتر الغوری اذعان داشت: اغلب از ماساژ برای تسکین علائم روماتیسم مفصلی، یعنی کاهش درد و سفتی، فرونشاندن اضطراب، بهبود دامنه حرکت مفاصل و کمک به داشتن خوابی پرآسایش‌تر استفاده می‌شود. انجام مرتب ماساژ درمانی به مدت چهار هفته، برای گرفتن بهترین نتیجه از ماساژ لازم است. در مراحل اولیه روماتیسم مفصلی، ماساژ حتی به کاهش سرعت پیشرفت بیماری نیز کمک می‌کند. 

این فیزیوتراپیست توضیح داد: گیرنده‌های فشار موجود در زیر پوست، می‌توانند سیگنال‌هایی را به مغز بفرستند که باعث کاهش درد و آزادسازی مواد شیمیایی عصبیِ کاهنده استرس و مفیدی مانند سروتونین شود. نکته کلیدی در خصوص تحریک این گیرنده‌ها برای ارسال این سیگنال‌ها، اعمال فشار ملایم است. 

وی بیان کرد: معمولاً در ماساژ درمانی، بسته به شرایط و نیازهای بیمار، بر مچ پاها، عضلات پشت ساق‌ها، زانوها و باسن و همچنین دست‌ها، ساعدها، آرنج‌ها و شانه‌ها تمرکز می‌شود. در طول انجام ماساژ، احساس راحتی و ریلکس بودن خواهید داشت. البته، نواحی خاصی از بدن با قرار گرفتن تحت فشار، نسبت به لمس حساس خواهند شد اما قاعدتاً نباید هیچ‌گونه دردی را احساس کنید اما توجه داشته باشید این روش را باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام دهید تا مفید و بی‌خطر باشد. 

دکتر الغوری می‌گوید: درمان با سرما (یا کرایوتراپی) حمله‌های دردناک روماتیسم مفصلی را با آهسته کردن جریان خون و در نتیجه کاهش تورم، تسکین می‌بخشد. متخصص فیزیوتراپی کمپرس سردی را روی ناحیه مورد نظر قرار می‌دهد، ناحیه را با یخ ماساژ می‌دهد یا حتی از افشانه‌ای به نام فلوئورومتان برای سرد کردن بافت‌های ملتهب استفاده می‌کند. 

این فیزیوتراپیست اظهار کرد: گرما و حرارت فرآیند التیام بخشی طبیعی بدن را با آرام و شل کردن عضله‌ها و مفصل‌های خسته و همچنین تسریع جریان خون در ناحیه دردناک تحریک می‌کند. جریان خون بیشتر به معنای رسیدن اکسیژن و مواد مغذی بیشتر به مفصل است. 

وی افزود: اگرچه گرما منشاء درد روماتیسم مفصلی را کاملاً از بین نمی‌برد اما به نحو مؤثری درد مزمن را کاهش می‌دهد. این درمان به دو روش گرم کردن خشک (حوله گرم و خشک یا بالشتک گرم کننده) یا گرم کردن مرطوب (پارچه گرم و مرطوب یا گرم کردن با بخار) انجام می‌شود. 

دکتر الغوری گفت: بیمارانی که پس از به اتمام رسیدن جلسات فیزیوتراپی، خود به تنهایی از این درمان استفاده می‌کنند، هرگز نباید ناحیه دردناک را بیش از اندازه گرم کنند. در صورت استفاده از بالشتک گرم‌کننده باید دمای آن را روی حالت پایین یا متوسط تنظیم کرد و پیش از قرار دادن حوله داغ باید آن را لمس نمود تا دمای مناسبی داشته باشد. 

وی متذکر شد: هر دو روش درمان با سرما و گرما مزایای خاص خود را دارند، و متخصص فیزیوتراپی به طور متناوب از این دو روش بهره می‌گیرد تا بهترین نتیجه به دست آید. 

این فیزیوتراپیست تشریح کرد: می‌توان دوره‌های شعله وری شدید درد روماتیسم مفصلی را با اولتراسوند درمانی کنترل کرد. البته، داشتن صبر و شکیبایی هم مهم است، زیرا یک مفصل ملتهب به کندی بهبود می‌یابد. به هر حال، استفاده از اولتراسوند پیش از درمان با سرما و گرما باعث می‌شود درمان نتیجه بهتری بدهد زیرا امواج اولتراسونیک به خوبی تورم را کاهش داده و درد را تسکین می‌دهند. 

وی ادامه داد: یک دستگاه اولتراسوند درمانی مشابه شیوه درمان با تحریک جریان خون عمل کرده و با افزایش گردش خون در مفصل ملتهب باعث کاهش درد روماتیسم مفصلی می‌شود. امواج اولتراسوند همچنین در بافت‌های عمقی لرزش ایجاد می‌کنند. این لرزش باعث ایجاد گرمای ملایمی می‌شود که درد و التهاب را کاهش می‌دهد. 

دکتر الغوری بیان کرد: تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS) پالس‌های الکتریکی ملایمی را به انتهای عصب‌هایی که در زیر پوست یک ناحیه دردناک قرار دارند ارسال می‌کند. ظاهراً TENS جلوی پیام‌های دردی که به مغز می‌روند را گرفته و باعث می‌شود که درد کمتر احساس شود. این روش می‌تواند تا حدودی دردهای روماتیسم مفصلی را کم کند. پژوهشگران بر این باورند که TENS آزادسازی اندورفین‌ها (مسکن‌های طبیعی بدن) را تحریک می‌کند

این فیزیوتراپیست گفت: استفاده از اسپلینت یا بریس علاوه بر محافظت از مفاصل در برابر آسیب به آن‌ها اجازه می‌دهد که استراحت کنند. فیزیوتراپیست می‌تواند بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی را راهنمایی کند که از چه وسیله‌ای استفاده کرده و چه موقع از آن استفاده کنید.

انتهای پیام