پرونده انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه(5)

آفتاب یزد در واکاوی تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در گفتگو با «عبدالرضافرجی راد»، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه را بررسی می‌کند پیروزی اردوغان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه تقریبا قطعی است اما؛ اردوغان مجبور است با غرب کنار بیاید!
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: بزرگترین تهدیدی که اردوغان در حال حاضر با آن مواجه شده، اقتصاد است. به گفته اقتصاددانان، روش اصلی او برای حل مشکل، کاهش قدرت خرید خانواده‌ها و آزاد کردن مخارج دولتی بوده است که همراه با کاهش نرخ بهره تنها باعث بدتر شدن تورم شده است.
در حالی‌که کمتر از یک هفته تا زمان برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه (یک شنبه هفتم خرداد ماه)باقی مانده به نظر می‌رسد باد همچنان به بادبان کشتی رجب طیب اردوغانی می‌وزد که در طی ۲ دهه حضور در قدرت، بحران‌های سیاسی و اقتصادی متعددی را پشت سر گذاشته و در تمام انتخابات‌های این سال‌ها پیروز شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به این مسئله پرداخته و می‌نویسد: « هرچند بسیاری از مخالفان اردوغان امیدوار بودند که مشکلات اقتصادی و افزایش تورم و همچنین وقوع زلزله مرگبار در این کشور به روی‌گردانی مردم ترکیه از این سیاستمدار اسلامگرا بیانجامد اما دست‌کم نتایج دور نخست، تمام مخالفان اردوغان را ناامید کرد. اردوغان ۶۹ ساله با توجه ویژه به ارزش‌های مذهبی در کشوری که نزدیک به یک قرن سکولار تعریف می‌شد توانسته وفاداری عمیقی را در بین حامیان محافظه‌کار خود ایجاد و قشر تازه‌ای از افراد مذهبی را به عنوان طرفدار همیشگی حزب عدالت و توسعه در انتخابات‌های مختلف پشت سر خود داشته باشد.
این در حالی است که کمال قلیچدار اوغلو، که رهبری یک ائتلاف بزرگ متشکل از احزاب و جریان‌های سیاسی مختلف ترکیه را تشکیل می‌دهد برخلاف انتظار نتوانست از مشکلات اقتصادی و نارضایتی‌هایی که در بخش‌های قابل توجهی از جامعه ترکیه نسبت به اردوغان ایجاد شده بهره ببرد و در نهایت برخلاف پیش‌بینی موسسات نظرسنجی در دور نخست آرایی کمتر از رقیب خود کسب کرد. اما این جایگاه و محبوبیت اردوغان را چگونه می‌توان توضیح داد و تفسیر کرد؟
او قدرت خود را با استفاده از منابع دولتی گسترش داده و با صرف هزینه‌های گزاف در زیرساخت‌ها، گام‌های مهمی در جهت جلب رضایت رای‌دهندگان، کنترل دقیق رسانه‌ها و همچنین خاموش کردن منتقدان برداشته است. او با سیاست‌های خود بسیاری از ترک‌ها را به سمت خود سوق داده و این باور را نزد افکار عمومی ترویج کرده که ترکیه یک خط مستقل دارد و همانطور که با غرب روابط نزدیکی دارد با شرق هم کار می‌کند. او همچنین در طی این دو دهه به شکل موثری نقش ارتش را در مسائل سیاسی کمرنگ کرده که این هم می‌تواند توضیح‌دهنده بخشی از محبوبیت‌های او به شمار رود. چرا که جامعه ترکیه خاطرات خوشی از مداخلات نظامیان در روندهای سیاسی ندارند.
به نظر می‌رسد پایداری اردوغان حتی در شرایطی که کشور با بحران اقتصادی رو به رو است هم ناشی از همین میل به ثباتی باشد که در مردم ترکیه وجود دارد. در واقع آنها با مشاهده کودتاها و همچنین دولت‌های بی‌ثباتی که در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ سیاست ترکیه را به خود درگیر کرده بود، حالا بیش از اینکه به دنبال تغییر باشند، ثبات می‌خواهند.
گونل تول، تحلیلگر مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن می‌گوید: «در زمان بحران‌های ملی مانند این، مردم معمولا در اطراف رهبر جمع می‌شوند. ضمن اینکه، رای دهندگان به توانایی اپوزیسیون در اصلاح مسائل ایمان و باور کافی ندارند.» اردوغان که همین‌حالا هم عنوان طولانی‌ترین رهبر ترکیه را به خود اختصاص داده، اگر بتواند اکثریت آراء را در دور دوم کسب کند، حکومت خود را تا ۲۰۲۸ ادامه خواهد داد.
در طرف مقابل، قلیچداراوغلو، اقتصاددان و نماینده سابق پارلمان، نامزد مشترک یک ائتلاف شش حزبی است. او قول داده است که سیاست‌های اقتصادی اردوغان را که به گفته کارشناسان باعث افزایش تورم شده است، خنثی کند و گرایش‌های استبدادی فزاینده اردوغان، از جمله سرکوب آزادی بیان را معکوس کند. با این حال او رویکردهای پوپولیستی را هم اتخاذ کرده که مورد انتقاد برخی قرار گرفته است. به عنوان مثال او گفته پس از پیروزی در انتخابات فروش املاک و مستغلات به خارجی‌ها را ممنوع می‌کند تا از این طریق بتواند مشکل مسکن ترک‌ها را حل کند. او البته توضیح نداده که چنین سیاستی چگونه می‌تواند این مشکل را حل کند. ضمن اینکه او وعده داده پس از پیروزی تمام پناهجویان را از کشور اخراج خواهد کرد، ادعایی که اندک اندک از آن عقب نشینی و تند و تیزی آن را تلطیف و تعدیل کرد!
ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک خود در تقاطع اروپا و آسیا یکی از اعضای کلیدی ناتو است و دومین ارتش بزرگ ناتو را کنترل می‌کند. اما آنکارا تحت حکومت اردوغان، نشان داده که هرچند باید ترکیه را یک متحد ضروری برای ناتو دانست اما نباید فراموش کرد که سیاست‌های او گاهی هم برای این پیمان دردسرساز است. به عنوان مثال می‌توان به مسئله مخالفت‌های ترکیه با ورود سوئد به ناتو و همچنین خرید سیستم‌های دفاع موشکی روسیه اشاره کرد که باعث شد آمریکا ترکیه را از پروژه فروش جت جنگنده‌های خود بیرون کند.
>چالشی به نام سوریه
پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱، اردوغان با حمایت از مبارزان مخالف که به دنبال سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه بودند، ترکیه را درگیر کرد. این جنگ باعث افزایش موجی از پناهجویان سوری شد که اردوغان از آنها به عنوان اهرم فشاری علیه کشورهای اروپایی استفاده و تهدید کرد که مرزهای ترکیه را باز می‌کند و آنها را با مهاجران درگیر می‌کند. و پس از حملات متوالی نظامی به گروه‌های کرد وابسته به شورشیان که ترکیه آن‌ها را غیرقانونی اعلام کرده، اکنون ترکیه بخش‌های وسیعی از این سرزمین‌ها را در شمال سوریه کنترل می‌کند.
به گفته تحلیلگران، اردوغان در مورد بخش نظامی ـ صنعتی ترکیه در مسیر مبارزات انتخاباتی با ذکر پهپادهای دست ساز، هواپیما و یک کشتی جنگی که به عنوان اولین "پهپادبر" جهان معرفی می‌شود، به خود می‌بالد. در جبهه داخلی، اردوغان وجهه اسلام را در کشوری که به گفته منتقدان ریشه‌های سکولار آن در حال تضعیف است، ارتقاء داده است. او اختیارات ارتش را محدود کرده و قوانینی را که زنان محافظه‌کار را از پوشیدن روسری در مدارس و ادارات دولتی منع می‌کرد، لغو کرده است. اردوغان برای گردآوری بیشتر حامیان محافظه‌کار خود، کیلیچداراوغلو و مخالفان را به دلیل حمایت از حقوق دگرباشان جنسی تحقیر کرده است.
>چرا انتخابات ترکیه اینقدر مهم شد؟
عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگو با آفتاب یزد، انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه را به چند دلیل، بسیار مهم توصیف کرده، می‌گوید:
مهم‌ترین دلایلی که باعث شد انتخابات ترکیه برای منطقه و جهان مهم ارزیابی شود به این شرح است:
ـ اول اینکه آقای اردوغان به یک فرد کاریزماتیک تبدیل شده بود و اولین دولتی است که در ترکیه 22 سال حکمرانی کرده و در این حکمرانی تغییرات بسیار اساسی به وجود آورده بود. ارتشی که ترکیه در زمان آتاتورک را در دست داشت تبدیل به ارتشی کرد که در کنار دولت و مردم است و در سیاست دخالتی نمی‌کند.
ـ دومین مسئله این است که اردوغان اقتصاد ترکیه را متحول کرد با اینکه الان تورم و نا به سامانی وجود دارد اما زندگی مردم زیر و رو شد. مردمی که تا سی سال پیش بسیار فقیر بودند الان خیلی‌ها صاحب امکانات رفاهی هستند و ترکیه در منطقه از یک کشور فقیر به یک کشور با درآمد سرانه خوب تبدیل شد.
ـ سوم اینکه ترکیه یک پای اصلی ناتو بود و روی نیروی زمینی آن حساب ویژه‌ای باز شد. اردوغان به تدریج از سیاست‌های «پرو آمریکایی» و «پرو غربی» خارج و وارد سیاست‌های خاورمیانه‌ای شد و از یک طرف با اسرائیل درگیر شد و در دهه اول با اعراب میانه خوبی داشت در دهه دوم بهار عربی شد و مشکلاتی به وجود آمد که الان دارد دوباره احیا می‌کند.
ـ چهارم و مهم‌تر از همه؛ با روسیه که دشمن ناتو است روابط نزدیک و شخصی برقرار کرد. در عین اینکه در سوریه در جنگ مقابل هم بودند روابط را حفظ کرد و این یک هنر بود که اردوغان داشت. در تحریم‌ها کنارش ایستاد و روسیه را تنها نگذاشت. در کنار این چهار ویژگی کسانی که در داخل او را حمایت می‌کردند از انسجامی برخوردار شدند مثل گروه اسلامگراها و طرفداران مذهب. ضمن اینکه لیبرال‌ها هم خیلی تحت فشار نبودند. نکاتی که اشاره کردم اهمیت انتخابات را می‌رساند برای بیرونی‌ها هم مهم بود که با چه نگاهی تحولات ترکیه را دنبال می‌کنند و برای شان مهم بود که چه می‌شود. آمریکا اگرچه از دست اردوغان عصبانی است اما دوست نداشت ترکیه به تنش کشیده شود چون عضو ناتو است. مسائل ترکیه برای پوتین خیلی مهم بود چون می‌داند اگر فردی که طرفدار غرب است روی کارآید با تحریم‌هایی که علیه او شده و راه را برای شکستن تحریم‌های روسیه ببندد دچار درد سر می‌شود. لذا مخالفان اردوغان، پوتین را به دخالت در انتخابات متهم می‌کردند. در منطقه هم برای کشورهای اسلامی مهم بود و همین طور برای ایران. اما ایران احتیاط به خرج داد و سکوت کرد. برای سوریه مهم بود که اردوغان برود. برای قطر مهم بود که اردوغان بماند برای آذربایجان آن قدر باقی ماندن اردوغان مهم بود که میلیاردی پول خرج کرد. در چنین شرایط داخلی و خارجی اینقدر انتخابات ترکیه اهمیت پیدا نمی‌کرد. چون ترکیه اقتصادش نفت محور نیست اگر دچار تنش شود مشکلات بسیاری برایش به وجود می‌آید.
آیا رئیس جمهور بعدی که محتملا اردوغان خواهد بود همان اقتدار 22 سال را خواهد داشت؟
فرجی راد در بخش دیگری از این گفتگو و در پاسخ به این پرسش که:« آیا رئیس جمهور بعدی که محتملا اردوغان خواهد بود همان اقتدار 22 سال را خواهد داشت یا خیر؟» می‌گوید: « بله. فراموش نکنید آقای اردوغان می‌توانست دور اول برنده شود اما نمی‌خواست حرف و حدیث درست شود. که اگر چنین می‌شد دو اتفاق رخ می‌داد یکی اینکه کشورهای غربی انتخابات را زیر سوال می‌برند و در این شرایط وجهه کاریزماتیک اردوغان مخدوش می‌شد. دوم اینکه؛ با زیر سوال رفتن انتخابات در داخل آشوب می‌شد. چون در شهرهای بزرگی چون آنکارا طرفداران کمال بسیار زیاد هستند. لذا کارش درست بود و به احتمال زیاد رئیس جمهور می‌شود. طرف مقابل از تبلیغاتی استفاده می‌کند که از نگاه مردم مبالغه آمیز است مثلا ده میلیون پناهنده که می‌گویند اخراج می‌کنند، اغراق آمیز است و مردم نمی‌پذیرند.
>بحران اوکراین، تحولات غرب آسیا
سیاست در ترکیه از حالت نگاه به بیرون تبدیل به نگاه به درون شد آیا این به اقتدار ترکیه نه اردوغان ضربه می‌زند؟
این استاد دانشگاه در ادامه و در پاسخ به این پرسش که:« سیاست در ترکیه از حالت نگاه به بیرون تبدیل به نگاه به درون شد آیا این به اقتدار ترکیه نه، اردوغان ضربه می‌زند؟» خاطرنشان می‌سازد: قدرت‌ها که مشخص‌اند یکی غرب است که وقتی اردوغان رئیس جمهور شد می‌پذیرند دنبال آن نیستند که تنش و تلاطم و بی‌ثباتی ایجاد کنند. تا زمانی که ترکیه عضوی از ناتو است این ملاحظه کاری وجود خواهد داشت و ترکیه را تحمل خواهند کرد لذا به نظر من همین روندی که قبلا بوده ادامه پیدا می‌کند. آقای اردوغان به دلیل مشکلاتی که به لحاظ تورم و اقتصاد دارد و در این انتخابات نیز حقوق‌ها را دو برابر کرد و اثراتش بعد مشخص می‌شود مقداری بهتر با غرب کنار می‌آید.
وی در ادامه تأکید می‌کند: به نظر می‌رسد آقای اردوغان برای اینکه سرمایه بهتری جذب کند کنار آید. در رابطه با روسیه همان روند ادامه پیدا می‌کند. اما مشکلی اردوغان دارد که با نشست اتحادیه عرب باید حواسش جمع باشد وقتی بشار اسد را پذیرفتند محکم از بیرق غربی شان دفاع می‌کنند و می‌گویند باید خاک سوریه را ترک کنند و این روابط را سرد می‌کند. لذا مسئله سوریه پاشنه آشیل اردوغان خواهد شد. اردوغان به همین خاطر نمی‌خواهند مهاجران سوری سریع برگردند چون الان دارد از این مسئله بهره می‌برد و بهانه شده در شمال سوریه بماند.
>شمال آفریقا
فرجی راد در باره سیاست‌های بین‌المللی ترکیه با تمرکز بر شمال آفریقا معتقد است که؛ اردوعان دارد تلاش می‌کند روابط با مصر را اصلاح کند که خود مصری‌ها هم تمایل به این امر دارند و همین مسئله می‌تواند نوید بخش شرایط بهتری در این زمینه باشد.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در واکنش به این موضوع که؛ امکان تلاقی و تقابل ترکیه و عربستان در شمال آفریقا تا چه اندازه می‌تواند محتمل به نظر برسد به آفتاب یزد می‌گوید: بعید می‌دانم اردوغان بخواهد در شمال آفریقا خیلی رفتارهای شبه «اخوانی» کند. اردوغان یکی دو سالی است دوباره عملگرا شده است و از آن تندی با دنیای عرب خارج شده و با امارات و عربستان و مصر روابط بهتری دارد. لذا با توجه به اقتصاد
مشکلات دارش بعد انتخابات تمرکزش را روی اقتصاد می‌گذارد که اگر کاری نکند کلیت حزب زیر سوال می‌رود و می‌خواهد بعدا آدم خودش رئیس جمهور شود. لذا برایش مهم است اقتصاد را ترمیم کند و حزب عدالت و توسعه شکست نخورد.
>محرم اینجه مهم بود؟
خیلی‌ها معتقد بودند چرخش محرم اینجه به سمت هرکدام از نامزدهای دور نخست می‌تواند تغییرات وسیعی را رقم بزند اما چنین نشد.
فرجی راد با پرداختن به شخصیت و تأثیر محرم اینجه می‌گوید: او فرد شناخته شده‌ای بود و طرفدارانی داشت و اگر با کمال می‌ماند رای بهتری به دست می‌آورد. حمایت نکردنش دو دلیل می‌تواند داشته باشد یک اینکه تهدید کرده بودند که اردوغان هر طور است می‌برد دوم اینکه خودش یک رهبر بود و خود را کمتر نشان نداد روحیات کمال هم خاص بود و نمی‌تواند هر کسی با او کار کند.
>اردوغان با همین فاصله ی دور نخست در تعداد آرا، دور دوم را خواهد برد؟
بعد باخت کمال در دور اول و اوغان که از اردوغان حمایت کرد فکر می‌کنم نه تنها فاصله دور اول حفظ می‌شود بلکه بیشتر هم می‌شود.
>آیا هیچ گزینه‌ای برای شکست اردوغان در دور دوم وجود دارد؟
تنها گزینه ی محتمل، کاهش سطح مشارکت و اینکه مردم و طرفداران اردوغان تصور پیروزی او را داشته باشند که او پیروز است و شرکت نکنند و شرایط به هم بریزد! فرجی راد در پایان تأکید می‌کند؛ در اردوغان دنبال تغییر آن چنانی نباشید همان روند ادامه دارد اما یک انتخابات آزاد، قطعاً روی آینده هم تاثیر می‌گذارد و همین را ادامه می‌دهد و نفس کشیدن را مقداری اجازه می‌دهند بهتر انجام شود و ترکیه برای دوره‌های بعد آماده شود به تعبیری دقیق تر، اردوغان محتاطانه‌تر و معتدل‌تر رفتار خواهد کرد.
>اردوغان: با اوغان درباره حمایت از خودم در دور دوم انتخابات سازشی نکردم
رئیس جمهوری ترکیه تاکید کرد که با سینان اوغان، نامزد انصرافی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه که در دور دوم انتخابات از او حمایت کرد، معامله و سازشی نکرده است. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آناتولی ترکیه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی ضمن تشکر از سینان اوغان بابت حمایتش از او در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در تاریخ ۲۸ مه جاری گفت: هرگز با آقای سینان سازش نکردم، او به خوبی از موضعگیری روشن ما درباره مبارزه با تروریسم و علاقه ما به پرچم ترکیه آگاه است.
اوغان، نامزد شکست خورده دور اول انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در بیانیه‌ای حمایت خود را از اردوغان در دور دوم این انتخابات اعلام کرد. او در این بیانیه اعلام کرد: دور دوم انتخابات ریاست جمهوری اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل رایزنی‌های گسترده‌ای با مسئولان ائتلاف آتا انجام دادیم و دیدارهایی نیز با نامزدهای ائتلاف جمهور و ائتلاف مردم داشتیم. اوغان با تاکید بر اینکه رئیس جمهور جدید باید مورد تایید پارلمان باشد، گفت: پس از رایزنی با مسئولان حزبم تصمیم گرفتم از اردوغان حمایت کنم. او همچنین تاکید کرد: باید جدول زمانی برای انتقال پناهجویان به کشورهایشان وجود داشته باشد و از ورود دوباره آنها به خاک ترکیه ممانعت شود، ما برای حفظ دستاوردهایمان تلاش می‌کنیم.
> اردوغان: طرحی برای بازگشت آوارگان سوری داریم
رئیس جمهور ترکیه تأکید کرد که این کشور طرحی برای بازگشت آوارگان سوری به مناطقشان دارد. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه گفت: در آینده نزدیک نقشه راهی برای بازگشت آوارگان برنامه‌ریزی می‌کنیم و میزان سرعت و تضمین بازگشتشان را بررسی خواهیم کردیم. حدود ۵۶۰ هزار آواره سوریه به وطنشان در شمال سوریه بازگشتند. ما طرحی نیز برای بازگشت یک میلیون آواره دیگر به آنجا داریم.
اردوغان در مصاحبه با تلویزیون ترکیه گفت: از همان آغاز ما از بازگشت داوطلبانه و امن آوارگان حمایت کردیم. ۵۶۰ هزار آواره به مناطقشان در شمال سوریه بازگشتند. هرچه اراضی بیشتری در سوریه از تروریسم پاکسازی شود این تعداد افزایش خواهد یافت. موضوع بازگشت آوارگان در دستورکار مذاکرات چهارجانبه میان ترکیه، روسیه، ایران و دولت سوریه است. اشاره‌های بسیار مثبتی در این باره وجود دارد.
وی درباره جدول زمانی برای بازگشت آوارگان گفت: بعد از پایان دور دوم انتخابات ریاست جمهوری می‌توانیم نقشه راهی درباره آوارگان ایجاد کنیم. می‌توان در چارچوب کمیته چهارجانبه برای بازگشت هرچه سریع‌تر آوارگان اقدام کرد.
اردوغان گفت: من از سینان اوغان، نامزد ائتلاف «آتا» به خاطر حمایتش تشکر می‌کنم. اوغان به خوبی مواضع ثابت دولت درباره مسائل مهمی مثل مبارزه با تروریسم و روابط با جهان ترکیه را درک می‌کند.
> ترکیه یک هسته جاسوسی وابسته به موساد را در استانبول منهدم کرد
نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ترکیه یک هسته جاسوسی وابسته به موساد اسرائیل را که علیه یک شرکت و ۲۳ فرد مرتبط با ایران فعالیت می‌کرد، منهدم کرد. به گزارش ایسنا، به نقل از میدل ایست نیوز، سرویس اطلاعاتی و نیروهای امنیتی ترکیه در شهر استانبول، یک هسته جاسوسی جدید وابسته به موساد اسرائیل متشکل از ۱۵ نفر را منهدم کردند.
به گزارش روسیا الیوم، این هسته مامور پیگیری و رصد یک شرکت و ۲۳ فرد که روابط تجاری با ایران داشتند، بود. براساس اطلاعات رسمی، پس از یک سال و نیم پیگیری اطلاعاتی و امنیتی مشترک، اطمینان حاصل شد که این هسته اقدام به فعالیت جاسوسی علیه یک شرکت و ۲۳ فرد دارای روابط تجاری با ایران می‌کنند.
براساس تحقیقات و اطلاعات اولیه، موساد از طریق یک کارمند در ارتش اسرائیل که به اتهام وابسته بودن به گروه فتح الله گولن فراری است، به رهبر این باند جاسوسی رسیده است. رهبر این باند جاسوسی دیدارهایی با افسران موساد در چند کشور اروپایی داشته که در این دیدارها از او امتحان گرفته شده و سپس کار به او پیشنهاد و استخدام شده است. این جاسوس، اطلاعاتی درباره یک شرکت و ۲۳ فرد مرتبط با ایران را برای افسران موساد ارسال می‌کرد.
> اردوغان از آمریکا خواست عامل حمله به «خانه ترکیه» در نیویورک را پیدا کند
رئیس جمهور ترکیه از آمریکا خواست "تروریستی" را که به "خانه ترکیه" در نیویورک حمله کرده، پیدا کند و اقدامات لازم را انجام دهد. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آناتولی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه گفت: در اروپا، حزب کارگران کردستان (پ ‌ک ‌ک) شاهد وخیم شدن اوضاع بوده‌اند و شروع به حمله کردن به رای‌دهندگان کرده‌اند. آنها احتمالا می‌گویند که این رای‌دهندگان طرفدار ائتلاف جمهور هستند، به همین خاطر است که به آنها حمله می‌کنند.وی افزود: علاوه بر این، آنها به خانه ترکیه در آمریکا درست روبروی مقر سازمان ملل در آمریکا حمله کرده و شیشه‌های آن را شکستند. چرا؟ چون شما دموکرات بودید. با حمله به خانه ترکیه و شکستن پنجره‌ها چه چیزی به دست می‌آورید؟
اردوغان در رویدادی در استانبول گفت: اکنون، نباید به نیروهای امنیتی و مقامات آمریکایی بگوییم که باید فورا این تروریست را پیدا کنید و هر کاری که لازم است را انجام دهید! می‌خواهم بدانم اگر رویداد مشابهی در ترکیه رخ داده بود، چطور با آن برخورد می‌کردید؟
وی افزود: مسئولیت حفظ و نگهداری از خانه ترکیه به مقامات آمریکایی سپرده شده است. شما باید این تروریست را که با یک دیلم پنجره‌های خانه ترکیه را شکسته، پیدا کنید.
> کرملین: اردوغان و پوتین مرد عمل هستند
سخنگوی کاخ کرملین گفت روسای جمهوری روسیه و ترکیه سیاستمداران جدی بوده و به وعده‌هایشان عمل می‌کنند. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آناتولی، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روسیه در زمینه روابط آنکارا و مسکو گفت: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه دو سیاستمدار جدی و مرد عمل هستند. مهمتر از همه مسائلی که منافع متقابل دارد را مورد بررسی قرار می‌دهند.پسکوف تاکید کرد: اردوغان و پوتین خود را با مسائل پوپولیستی مشغول نمی‌کنند. هر دو دارای تجارب بزرگ بوده و شخصیت‌های مهم سیاسی هستند. وی تصریح کرد: هر دو رهبر به نفع مردم خود تلاش می‌کنند.سخنگوی کاخ کرملین در واکنش به موضع اروپا نسبت به توافق انتقال غلات گفت: آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد با موضع غیرسازنده برخی کشورهای غربی مواجه شد. پسکوف افزود: این موضع اجرای توافق توسط روسیه را دشوارتر می‌کند. به رغم آن رایزنی‌ها ادامه دارد، این توافق دو ماهه است و به سرعت به پایان می‌رسد.

انتهای پیام