آفتاب یزد در گزارشی به بررسی یک سوال مهم در میان شهروندان مناطقی از پایتخت پرداخته است؛

آیا عمدی وجود دارد که مردم مناطق جنوب غرب تهران امکان استفاده از مترو ندارند؟ آیا پشت پرده‌ای وجود دارد؟
آیا مشکلی فنی در میان است؟ اگر بحث مشکل مالی وجود دارد چرا فقط شامل حال این مناطق شده؟
چرا در این زمینه مدیریت شهری سکوت کرده و پاسخگوی این ابهامات نیست؟
ابهام بزرگ در مورد خطوط مترو تهران
آفتاب یزد - یگانه شوق الشعراء: با توجه به اینکه معضل ترافیک به شدت در تهران وجود دارد و شهروندان در رفت و آمد‌های خود با مشکلات متعددی رو به رو می‌شوند استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. این سیستم می‌تواند کار مدیریت شهری را آسان‌تر سازد و از سوی دیگر باعث شود مردم کمتر در ترافیک‌های سرسام‌آور گرفتار شوند. سیستم حمل و نقل عمومی در تهران تشکیل شده از مترو، بی‌آرتی، اتوبوس‌های واحد و تاکسی‌های خطی است. مردم برای اینکه سریع‌تر در شهر رفت و آمد کنند تمایل دارند که از میان این وسایل از مترو استفاده کنند. البته همه می‌دانیم که سیستم حمل و نقل عمومی تهران درگیر مشکلات بسیار زیادی است و مردم نیز نسبت به آن معترض هستند. اخیرا شاهد افتتاح ایستگاه‌های مترو در شهر تهران هستیم و در طول این مدت به نظر می‌رسد مترو در کل شهر تهران در حال گسترش پیدا کردن است به جز در منطقه جنوب غرب تهران. شهروندان برای رفت و آمد به مناطقی مانند مهر آباد، سه راه آذری و... نمی‌توانند از مترو استفاده کنند و این مسئله‌ای است که باید مورد توجه برنامه‌ریزان شهری و مسئولین قرار بگیرد. زیرا همه مردم این حق را دارند که به سیستم حمل و نقل عمومی دسترسی مناسبی داشته باشند و بین چند وسیله مختلف انتخاب کنند. برخی بر این باور هستند که این کار می‌تواند باعث محروم نگه داشتن اهالی این مناطق شود و لذا این مسئله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. چرایی‌عدم گسترش خطوط مترو در جنوب غرب تهران موضوعی است که در این گزارش مورد بررسی آفتاب یزد قرار گرفته است.
> گسترش خطوط مترو در آینده‌ای نزدیک
روز گذشته مدیرعامل شرکت مترو تهران از افزایش۶۳۰ دستگاه واگن تا پایان ماه خرداد خبر داد و گفت: در تیرماه حفاری خط ۱۰ آغاز می‌شود؛ همچنین با قرارگاه خاتم برای خط ۹ در حال انعقاد قرارداد هستیم. محسن هرمزی در جمع خبرنگاران با بیان اینکه برای واگن ملی کارگروهی در مترو با مشارکت معاونت فناوری ریاست جمهوری تشکیل شد و پلتفرمی زیر نظر مترو تهران شکل گرفت، خاطرنشان کرد: ۱۱۳ دستگاه شامل ۱۰۵ و ۸ دستگاه واگن در این پلتفرم تعریف شده است. وی با بیان اینکه جلسات سال قبل برگزار شد و به دلیل‌عدم حضور برخی نمایندگان به نتیجه نرسید، خاطرنشان کرد: در خرداد ماه جلسات برگزار و قراردادها عملیاتی خواهد شد. هرمزی با اعلام اینکه اولین رام ۱۲ ماه پس از قرارداد تولید می‌شود، تصریح کرد: سعی می‌کنیم یک رام که تاکنون ساخته شده به تعداد ۸یا۹ واگن برسد. این قطار سال قبل با حضور رئیس‌جمهور رونمایی شد، اما قطعات آن از سایر قطارها جمع‌بندی شده بود و در دو سال اخیر به ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی بر اساس تولید ملی رسید و یا به عبارتی۸۵ درصد تولید داخلی است. هرمزی با بیان اینکه تست‌ها در حال نهایی شدن است، یادآور شد: یک شرکت بین‌المللی فرآیندها را پایش می‌کند؛ تست‌ها بیش از ۹۲ درصد پیشرفت دارد و باید خط‌هایی همچون خط ۴ در اختیار قرار بگیرد تا تست نهایی انجام شود و با توجه به ترافیک خط، باید شرایطی فراهم شود که تست‌های مکرر صورت بگیرد. وی افزود: ۷۷ میلیون یورو توسط معاونت اول ریاست جمهوری از محل بودجه نفت اختصاص یافت و قرارداد کارگزاری برای۱۱۳ واگن با بانک شهر منعقد و فروش نفت انجام شده و در مرحله دریافت پول است. وی افزود: پس از اینکه سازمان برنامه و بودجه اقدامات کارسازی را انجام داد پول واریز می‌شود و در حال تسریع روند و کاهش زمان ساخت هستیم. هرمزی با بیان اینکه برای احداث خط ۱۰ در محل شفت دریاچه مونتاژ تی بی‌ام در حال انجام است، گفت: در تیرماه حفاری برای خط ۱۰ آغاز خواهد شد؛ احداث شفت با همکاری قرارگاه خاتم الانبیاء انجام شد و در حال حاضر برای مونتاژ تی‌بی‌ام آماده شده است. مدیرعامل شرکت مترو تهران با بیان اینکه برای خط ۱۱ نیز مدل مالی با مپنا پیش می‌رود، تصریح کرد: با قرارگاه خاتم برای خط ۹ نیز در حال انعقاد قرارداد هستیم؛ همچنین برای توسعه غربی خط ۴ در تفاهم نامه با بنیاد مسکن، ملکی را با پروانه واگذار می‌کنیم و پس از تبدیل تفاهم‌نامه به قرارداد عملیات اجرایی آغاز می‌شود. هرمزی با بیان اینکه برای تامین۶۳۰ دستگاه واگن از محل تبصره ۱۹، سازمان برنامه بودجه را اختصاص داد گفت: نیمی از ۱۵ درصد پیش پرداخت را عملیاتی کردیم و پیش از پایان این ماه روند تکمیل قرارداد آغاز خواهد شد.
> غرب تهران نیازمند گسترش خط مترو است
چندی پیش شهردار منطقه۹ در دیدار با نمازگزاران مسجد فاطمه زهرا (س) محله سرآسیاب مهرآباد، رفع مشکلات ترافیکی در قسمت غربی پایتخت را منوط به گسترش خط مترو در این قسمت از شهر تهران دانست. سیدمحمدرحیم مرتضوی گفت: منطقه۹ به واسطه شهرک‌های اقماری و ورودی‌های متعدد با حجم بالای ترافیک روبروست. رفع گره ترافیکی در غرب پایتخت به خصوص در محدوده میدان فتح با اجرای پروژه ادامه شاخه غربی بزرگراه یادگار امام (ره) میسر می‌شود. در همین راستا و با پیگیری‌های انجام شده در دومین شنبه‌های امید و افتخار کلنگ عملیات اجرایی این پروژه فرا منطقه‌ای توسط شهردار تهران به زمین زده شد. مرتضوی در ادامه توضیح داد: از دیگر مواردی که به منظور تسهیل در تردد در غرب پایتخت به خصوص شهروندان محلات ناحیه دو در دسترسی راحت به سیستم حمل و نقل عمومی مورد نیاز است اتصال خط مترو به این قسمت از شهر تهران است که پیشنهاد اولیه آن با موافقت مدیریت ارشد شهری همراه بود و اجرای آن منوط به موافقت وزارت کشور می‌باشد که امید است در آینده‌ای نه چندان دور اجرایی شود.
> ضعف مدیریت شهری
محمد علی پورنیا کارشناس ارشد مدیریت شهری در این باره به آفتاب یزد گفت: «در این خصوص می‌توان از لحاظ فنی به موضوع نگاه کرد؛ یعنی دوستان فنی نقشه‌برداری مترو باید در این باره اظهار نظر کنند. از نظر مدیریت شهری نیز می‌توانیم این موضوع را مورد توجه قرار بدهیم؛ یک زمانی شاید در نقاطی از شهر شهروندان احساس کنند که حتما باید یک سیستم حمل و نقلی وجود داشته باشد اما کارشناسان فنی بگویند از لحاظ معماری چنین امکانی وجود نداشته باشد. اما تقریبا در همه جای شهر تهران ایستگاه مترو وجود دارد اما در سمت غرب محدوده‌هایی مانند مهرآباد ایستگاه مترو ندارد. این محدوده‌ها در خط سبز قرار دارند که این خط هنوز افتتاح نشده است. اما در بحث مترو شرکت متروی تهران می‌تواند اعلام کند که از لحاظ فنی امکان افتتاح ایستگاه در این مناطق وجود ندارد برای مثال امکان تونل کشی در این مناطق نیست. در این حالت کار مدیریت شهری مطرح می‌شود که می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر امکان ایجاد ایستگاه مترو در برخی از مناطق وجود ندارد باید مدیریت شهری از سایر سیستم‌های حمل و نقل مانند مونوریل استفاده کند.»
> مسئله حمل و نقل یکپارچه در تهران
وی در ادامه گفت: «کشورهای اروپایی الان دارند از بهره‌برداری چندساله خود استفاده می‌کنند و ما می‌توانیم از این تجربه به شدت استفاده کنیم. ما چیزی به نام حمل و نقل یکپارچه در تهران نداریم؛ به شدت از این لفظ استفاده می‌شود اما در واقعیت وجود ندارد. بحث حمل و نقل یکپارچه این است که نباید در مسیر‌های یکسان چندین سیستم حمل و نقل وجود داشته باشد. برای مثال از تجریش تا کهریزک نباید مترو و بی‌آر تی باهم وجود داشته باشند. در این حالت‌ها یک تداخلاتی به وجود می‌آید.
درخصوص پایانه‌های تاکسیرانی نیز این موضوع وجود دارد البته در این حوزه ما درگیر مشکلات و ضعف‌های زیادی هستیم. برای مثال ماشین‌های خطی وجود دارند اما در نقاط دیگر کار می‌کنند و پایانه‌ها خالی می‌مانند. ما اگر بتوانیم سیستم حمل و نقل یکپارچه داشته باشیم بسیاری از مسائل حل می‌شوند. شهروندان در برخی از اوقات برای رفت و آمد به مراکز مختلف شهر با مشکل مواجه هستند در صورتی که امکان حل این مسائل وجود دارد. برای مثال اگر در برخی از نقاط ایستگاه مترو وجود ندارد باید با سایر وسایل حمل و نقل عمومی این خلأ جبران شود. اما از لحاظ تجهیزاتی منطقی است شهروندان تمایل داشته باشند از سیستم مترو استفاده کنند.»
> میزان تردد
در ادامه علی نوذرپور شهردار اسبق منطقه ۲۲ تهران و کارشناس شهری در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «طرح جامع ریلی تهران به تایید شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور می‌رسد. یعنی قاعدتا این طرح بعد از مطالعات گسترده با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شهر در اختیار شورای عالی ترافیک شهر‌های کشور قرار می‌گیرد. احتمال دارد در این طرح به برخی از مناطق توجه نشده باشد و من در این باره اطلاعی ندارم. اگر در طرح جامع به تمام مناطق توجه شده باشد قطعا اولویت بر میزان تردد‌ها است و اولویت نیازها مورد نظر قرار می‌گیرد. همچنین در این موضوع توانایی مالی شهرداری بسیار اهمیت دارد زیرا شهرداری این توان را ندارد که تمام خطوط مندرج در یک طرح را افتتاح کند. قاعدتا متناسب با توانمندی‌های مالی خطوط و واگن‌های مورد نیاز در دستور کار قرار می‌گیرد. شهرداری‌ها از نظر منابع مالی در تنگنا قرار دارند و دولت هم سال‌ها است که کمکی به حوزه مترو نکرده است. بنابراین کمبود منابع یکی از بحث‌های جدی در بحث توسعه مترو در تهران است.»
> کمبود‌های مالی
وی در خصوص محروم نگه داشتن برخی از مناطق به وسیله‌عدم توسعه مترو در آن نقاط گفت: «توسعه خطوط مترو بر اساس مطالعات و نظرات مشاوران است. اساسا این بحث‌ها در مطالعات و برنامه ریزی‌ها نقش و جایگاهی ندارد. توانمندی‌های مالی بحث بسیار جدی‌ای در این کار است؛ من مدتی که در منطقه ۲۲ شهردار بودم متوجه این مشکلات مالی بودم و می‌دانستیم که به سادگی امکان افتتاح خطوط مترو نیست. علی رغم اینکه در همان دوره هم با مترو قراردادی تنظیم شد که ساخت خط ده را آغاز کند و حتی ما زمین‌هایی را در اختیار مترو برای این کار قرار دادیم، هنوز اتفاقی در این حوزه رخ نداده و دلیل آن هم مسائل مالی است.»
> توسعه بر مبنای تردد
سید رضا حسینی لاهیجی از دیگر کارشناسان شهری نیز در آخر به آفتاب یزد گفت: «بر اساس شنیده‌ها می‌دانم که مترو برنامه دارد به تمام سطوح مختلف شهر تهران خدمات‌رسانی کنند و به نوبت دارد به مناطق مختلف می‌رود. تقریبا می‌توانم بگویم این اطمینان را دارم که این اتفاق خواهد افتاد و حتما برای مناطق جنوب غرب تهران نیز برنامه دارند. برای ساخت هر خط مترو به هزینه‌ها بسیار زیادی نیاز و همچنین این کار زمان بر است. چیزی که از نظر حمل و نقل شهری بسیار اهمیت دارد و در دنیا نیز رعایت می‌شود موضوع توسعه بر مبنای تردد است. یعنی ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی بر اساس توسعه شهری در نظر گرفته می‌شوند. یعنی هر جایی که ایستگاه مترو وجود دارد بسیاری از تجمعات خدمات‌رسانی و شهری در آن نقاط دیده می‌شود برای اینکه مردم خیلی در سطح شهر‌ها پخش نشوند و باعث ازدحام بیشتر نشود. در چند سال اخیر چنین نمونه‌هایی در ایران ساخته شده است. ایستگاه‌های مترو نباید تاثیر ترافیکی بر فرم طبیعی شهر بگذارد بلکه باید این مسائل را حل کند.»

انتهای پیام