ضرب الاجل ایران به طالبان

آفتاب یزد- گروه شبکه: با خشک شدن جریان آب از افغانستان به سیستان در سال‌های اخیر، حیات انسانی و طبیعی در سیستان به‌طور کامل رو به زوال است، با این حال تاکنون اقدام موثری برای پیگیری حق‌آبه هیرمند انجام نشده است به خصوص آنکه افغانستان نه‌تنها اقدامی برای رهاسازی حق‌آبه هیرمند ننموده بلکه با شگفتی در اقدامی، با انحراف مسیر هیرمند مانع از رسیدن آب به ایران شده است. از آنجا که پرداخت حق آبه هیرمند، حکم مرگ و زندگی را برای مردم سیستان و بلوچستان دارد، مدتی است که مسئولان را بر آن داشته تا این موضوع را به طوری جدی پیگیری کنند اما گوش طالبان بدهکار این مسئله نیست که این بی‌توجهی‌شان در خصوص رهاسازی حق آبه هیرمند، چه بلایی می‌تواند بر سر مردم ایران به خصوص سیستان و بلوچستان بیاورد. از همین رو با جواب‌های سرکاری مثل اینکه دعا کنید باران ببارد تا حق آبه پرداخت شود، ایران را سر می‌دواند. حالا این بی‌توجهی‌ها کار را به جایی رسانده که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور بعد از سفر به سیستان و بلوچستان و دیدن شرایط این شهر بخواهد، هشدارهای لازم را در خصوص‌عدم رهاسازی حق آبه هیرمند به دولت افغانستان بدهد. اما انگار باز هم افغانستان این موضوع را جدی نگرفته و واکنش‌های عجیبی نسبت به هشدارهای ایران داشته است.
> اخطار رئیس جمهور
سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور که به منظور انجام سفری یک روزه به سیستان و بلوچستان سفر کرده بود پس از بازدید از پروژه راهبردی توسعه سواحل مکران و کشت و صنعت مکران کنارک و جاذبه گردشگری دماغه راشدی در سخنانی گفت: «اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود و این مسئله چیزی نیست که مشمول مرور زمان شود. دولت ما تلاش می‌کند از دریای عمان آب به مناطق مختلف شرق کشور برسد که اجرای این طرح زمان‌بر است، اما حق‌آبه‌ای را که مردم سیستان از رود هیرمند دارند، نمی‌شود مشمول مرور زمان کرد.» وی افزود: «تا زمانی که آب به این منطقه برسد زمان طولانی نیاز است، البته دوستان و عزیزان ما که با انگیزه هستند تلاش می‌کنند این زمان را محدود کنند، ولی این حق‌آبه، حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان است، مربوط به الان هم نیست، این در معاهدات و قراردادها هست و در تاریخ هم این آب همیشه برای منطقه می‌آمده و مردم استفاده می‌کردند و مربوط به یک دوره خاصی نبوده است. می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.» وی تاکید کرد: «بدانند دولت مصمم است حق مردم را در همه شئون بگیرد؛ این هم حق مردم استان است و ما دنبال می‌کنیم. در همه نقاط مرزی کشور و نه صرفا در اینجا حق مردم کشورمان را خواهیم گرفت. آب مسئله اصلی دنیای امروز است و اجازه نمی‌دهیم این حق مردم ایران از طرف هیچ کشوری ضایع شود.» رئیس جمهور با تاکید دوباره بر این نکته که مخاطبان این سخنان وی، باید این اخطار را کاملا جدی بگیرند، گفت: «این سخنان بنده را بسیار جدی بگیرند و بعدا گله نکنند که به ما گفته نشد یا تصور می‌کردیم می‌شود با گفتار سیاسی و گذشت ایام از این مسئله گذر کرد، خیر گذشت ایام این مسئله را حل نمی‌کند. البته نماینده ما در افغانستان و استاندار سیستان و بلوچستان نیز این مسئله را از طریق گفتگو و دیپلماسی پیگیری می‌کنند اما از حاکمان افغانستان می‌خواهم که این مطلب بنده را بسیار جدی بگیرند و سریعا اقدام کنند که مردم سیستان و بلوچستان به حق‌شان برسند. حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید.»
> بیانیه طالبان
سخنان رئیسی طالبان را برآن داشت که در پاسخ به اظهارات رئیس جمهور درباره حقابه هیرمند، بیانیه‌ای منتشر کنند. به گزارش عصر ایران، در این بیانیه آمده است: «رئیس جمهور ایران در مورد آب هلمند یک سلسله اظهارات داشت که وضاحت (توضیح) ما در مورد آن قرار ذیل است.
موافقتنامه آب که میان افغانستان و ایران نیم قرن قبل در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی به امضاء رسیده تا هنوز پابرجاست و امارت اسلامی متعهد است که به تعهدات انجام شده عمل نماید. طالبان در این بیانیه از مقامات ایران خواسته است که قبل از موضعگیری در خصوص حقابه، اطلاعات خود را در این باره تکمیل و سپس با ادبیات مناسب از این که در سال‌های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است به شمول دریای هلمند تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می‌برند و آب کافی وجود ندارد، سخن بگویند. در چنین وضعیتی خواست مکرر ایران برای آب و اظهارات نامناسب در رسانه‌ها را زیان‌آور می‌دانیم. امارت اسلامی همچنین مدعی شد مقامات ایرانی ابتدا باید معلومات خود را در مورد آب هلمند تکمیل نمایند و بعد از آن با الفاظ مناسب درخواست‌شان را مطرح کنند. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهارات مطرح گردد، می‌تواند فضای سیاسی میان مردم و کشورهای دو ملت مسلمان را آسیب بزند که به نفع هیچ طرفی نیست و باید تکرار نگردد. امارت اسلامی یکبار دیگر تعهد می‌سپارد که با در نظر داشت موافقتنامه آب هلمند تمام تلاش خویش را به خرج می‌دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد، اما به این شرط که ذخایر آب ما به اندازه‌ای برسد که اگر آن را به ایران جاری بسازیم و در دریای خشک هلمند صدها کیلومتر مسیر را طی کند، به آن کشور برسد. این در حالی است که اکنون در بند کمال خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب‌بند کجکی در آن جاری گردد تا آنجا نمی‌رسد، بنابراین نیاز است تا جانب ایرانی این حقایق را درک نماید.»
> افغانستان رودخانۀ هیرمند را منحرف می‌کند
اما در حالی افغانستان مدعی است که آب کافی به منظور رهاسازی حق آبه هیرمند ندارد که سازمان فضایی ایران اعلام کرد: «رصدهای ماهواره خیام نشان داده که حکومت افغانستان مسیر رودخانه هیرمند را منحرف کرده است و به این ترتیب مانع از رسیدن آب به کشورمان می‌شود.» به گزارش فارس، سازمان فضایی ایران اعلام کرده که با استفاده از ماهواره خیام و پایش تصاویر آن متوجه شده که حکومت افغانستان مسیر رودخانه هیرمند را منحرف می‌کند. این سازمان گفته که حکومت افغانستان در برخی از مسیرهای این رود بندهای متعددی ایجاد کرده است و از این طریق مانع رسیدن آب به ایران می‌شود. سازمان فضایی ایران از آمادگی خود برای ارائه اطلاعات و داده‌های مربوط به این مسئله به وزارت خارجه خبر داد.
> بیانیه وزارت خارجه ایران
از سوی دیگر وزارت امور خارجه بیانیه صادره از سوی هیئت حاکمه افغانستان درباره حقابه هیرمند را متناقض و نادرست دانست و با رد آن اعلام کرد: «معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند بطور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است.» به گزارش ایرنا، بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص حقابه هیرمند که روز جمعه منتشر شد، به شرح زیر است: «شاهد صدور بیانیه‌ای از سوی هیئت حاکمه افغانستان بودیم. اعلامیه مورخ ۲۸ اردیبهشت۱۴۰۲ طرف افغانستانی درباره حقابه هیرمند حاوی مطالب متناقض و نادرست بوده و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آن را قویا رد می‌کند. معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند مورخ ۲۲ اسفند۱۳۵۱ بطور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است. این حقابه، حقی قانونی، عینی و معین است و افغانستان متعهد است حقابه مزبور را تامین نماید و بر اساس ماده ۵ معاهده اقدامی نکند که ایران از حقابه خود بعضا یا کلا محروم شود. حاکمان افغانستان در یکسال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تاکید کرده اند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تامین حقابه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حقابه قانونی ایران را تحویل نداده اند. اظهارات متعدد برای‌عدم تحویل حقابه قانونی جمهوری اسلامی ایران ازجمله طرح موضوع خشکسالی و کم شدن آب در هیرمند، مستلزم بررسیهای
کارشناسی، وفق مفاد معاهده بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستی آزمایی نشده است، لذا اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابل قبول است. تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند به خصوص ماده ۵ پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهار نظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست. جمهوری اسلامی ایران همواره بر همکاریهای فنی و مطالعاتی از طریق کمیساران آب دو طرف تاکید نموده و خواستار بررسی دقیق وضعیت آب هیرمند و تامین حقابه طرف ایرانی وفق معاهده بوده است. تداوم آبگیری بند انحرافی کمال خان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه و همچنین‌عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محل‌های تحویل حقابه و نصب سامانه‌های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمی‌توان با صدور بیانیه‌های سیاسی، توجیهی برای آن یافت. جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت و در پرتو اصل حسن همجواری درطول یکسال و نیم گذشته درباره موضوعات مختلف در روابط بین دو کشور ازجمله درباره اجرای معاهده هیرمند و تامین حقابه با مقامات افغانستان مذاکره و گفتگو کرده است. مذاکرات و گفتگوها تاکنون در فضای دوستانه و با پایبندی به اصل حسن همجواری مطرح و پیگیری و تلاش شده تا همه موضوعات از جمله مسئله حقابه بر مبنای شرایط و منافع طرفین حل و فصل گردد. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌نماید که اظهارات و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است. عدم اجرای معاهده و عدم تامین حقابه هیرمند از سوی افغانستان و صدور بیانیه‌های سیاسی بدون اقدام عملی، به هیچ وجه قابل قبول نیست و جمهوری اسلامی ایران حقوق خود را برای اتخاذ تدابیر لازم محفوظ دانسته و بر مسئولیت کامل افغانستان در این خصوص تاکید دارد.»
> اگر لازم باشد از ابزار فشار هم برای حقآبه ایران استفاده خواهد شد
همچنین وزیر امور خارجه کشورمان گفت: اگر لازم باشد از ابزار فشار هم برای وادار کردن آن بخش از هیئت حاکمه افغانستان که همراهی نخواهند کرد با اعطای حقآبه ایران استفاده خواهد شد. به گزارش فارس، حسین امیرعبداللهیان، گفت: بر اساس معاهده هیرمند مبنای اینکه آیا در سد کجکی که منشا حقآبه ایران است آبی وجود دارد یا نه، اظهارات سیاسی من و آقای ملامتقی نیست. وی تصریح کرد: بلکه باید هیئت فنی از وزارت نیروی ما به‌طور مشترک با طرف افغانستانی از سد کجکی بازدید کنند و میزان آب را بسنجند و بر مبنای آن اعلام کنند که آیا در صورت رهاسازی آب این آب به منطقه سیستان وارد می‌شودیا نمی‌شود. وزیر امور خارجه با بیان اینکه براساس معاهده این حق طبیعی سیستان است و ما با جدیت این موضوع را دنبال می‌کنیم، تاکید کرد: اگر لازم باشد از ابزار فشار هم برای وادار کردن آن بخش از هیئت حاکمه افغانستان که همراهی نخواهند کرد با اعطای حقآبه ایران استفاده خواهد شد.
> واکنش دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت
احسان صالحی دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «بیانیه حکومت افغانستان نشان می‌دهد پیام اخطار قاطع رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه حق مردم‌مان را هر جا باشد می‌گیریم، دریافت شده. در این بیانیه ۳ بار تاکید شده که به موافقتنامه آب میان ایران و افغانستان و انتقال آب به ایران متعهد هستیم. البته گفته‌اند که برای انتقال، کمبود آب دارند که این هم بیشتر توجیهی برای نقض تعهدات در گذشته است چرا که با وجود نقشه‌های ماهواره‌ای و محاسبات کارشناسی، وضعیت آب قابل اندازه‌گیری و با اخطار امروز، طرف افغانستانی ناگزیر از عمل
به تعهداتش است.»
> واکنش معصومه ابتکار
رئیس اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست هم به مناقشه حقابه تالاب هامون میان ایران و افغانستان واکنش نشان داد. به گزارش خبرآنلاین، مناقشه درباره حقابه تالاب هامون میان ایران و افغانستان بالا گرفته است، حالا معصومه ابتکار، معاون اسبق رئیس جمهور در سازمان حفاظت از محیط زیست در حساب توئیتری خود به آن واکنش نشان داده است. ابتکار در توئیت خود نوشته که «تالاب هامون میراث جهانی است و حفاظت از آن وظیفه همه دولت‌ها است. علاوه بر کنوانسیون رامسر، تالاب هامون را در کنگره جهانی سال ۱۳۹۴ به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت کردیم، تامین حقابه و احیای هامون چه توسط رودخانه و چه سیلاب به نفع مردم منطقه
و هر دو کشور است.»

انتهای پیام