آیا تنش آبی مابین ایران و افغانستان جدی است؟!
- شناسه: 11136
- شنبه 30 اردیبهشت 1402
- انتشار در صفحه ۳ | اجتماعی
با ترکیه بر سر آب و سدسازی و با عراق بر سر مسئله ی ریزگردها اختلاف داریم؛ آیا با آنکارا و بغداد هم با همین لحن سخن خواهیم گفت؟!
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک استاد تاریخ و روابط بینالملل در گفتگو با آفتاب یزد ضمن انتقاد از انفعال دستگاه دیپلماسی در برون رفت از بحرانهای موجود در سیاست خارجی خاطرنشان کرد:« باید از حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان پرسید؛ شش ماه در این مقام چه کرده و چرا باید اختلافات آبی به مشاجره ختم شود، «بارها با «طالبان» گفتگو کرده و این مسائل را گفته ام» هم شد عملکرد، شد دیپلماسی فعال، شد راه حل؟!»
علی بیگدلی با رد احتمال وقوع جنگ بین ایران و افغانستان بر سر اختلافات به وجود آمده پیرامون «حقابه هیرمند» اظهار میدارد: « موضوع حقابه مقدم بر آن که در حوزه ی سیاست خارجه تعریف شود، مبحثی حقوقی ـ سیاسی است که تنها راه حل آن، دیپلماسی بر مدار گفتگو و مدارا است ضمن آن که؛ برخوردهای احساسی در موضوعات مهمی همچون آب که بحرانی جهانی است جز وخیمتر کردن اوضاع، دستاورد دیگری نخواهد داشت.»
این استاد دانشگاه با ابراز تعجب از مسائل به وجود آمده و ابراز نگرانی از ادامه این وضعیت خاطرنشان میسازد:«وقتی میگوییم در حوزه ی دیپلماسی در انفعال کامل قرار داریم به گوشه قبای خیلیها بر میخورد این در حالی است که؛ عمل کردن و حرف زدن بدون اندیشیدن به تمامی جوانب و نتایج، یک رویه ی ناپسند و خطرناکی است که انگار از آن استقبال هم میشود!
>بحران آب در ایران؛جدیتر از همیشه
ایران در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشکسالیهای مکرر همراه با برداشت بیش از حد آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساختهای هیدرولیک و چاههای عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رساندهاست. از نشانههای این وضعیت خشک شدن دریاچهها، رودخانهها و تالابها، کاهش سطح آبهای زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابانزایی و طوفان گرد و غبار بیشتر است. تهران، پایتخت و بزرگترین شهر ایران، به زودی میتواند مرکز این بحران باشد.
با خشکتر شدن زمین، کمبود آب معیشت مردم در سراسر ایران را تهدید میکند. در اوت ۲۰۱۹ برابر با مرداد ۱۳۹۸ طبق جدیدترین برآورد «مؤسسه منابع جهان» در «اطلس خطرات آبی»، ایران در رده چهارم بعد از قطر، اسرائیل و لبنان در نزدیک شدن به «روز آخر» یعنی روزی که منابع آبی در آن ممکن است به پایان برسد، قرار دارد.
به عنوان نسبتی اندازهگیری شده از «برداشت از منابع آبی» و «موجودی آب در دسترس»، سه حوضه از هفت حوضهی تحتتنش جهان در ایران قرار دارند (قم، هریرود، هیرمند). با توجه به میزان منابع آب و سرانه ی مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد.
این گروه شامل کشورهایی است که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند. این بدان معنا است که حتی با بالاترین راندمان و بهرهوری ممکن در مصرف آب، برای تأمین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت. حدود ۲۵ درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه میباشند.
>سوء مدیریت مشهود در منابع آبی ایران
منابع آب ایران بهطور جدی از ساختار نامناسب حکمرانی و مدیریت آب رنج میبرد. در بخش آب، تعدد ذینفعان و تنظیم منابع آب بهطور طبیعی با درگیریها و رقابتها همراه است. سازمان حفاظت محیط زیست ایران قدرت سیاسی محدودی دارد و فاقد ظرفیت مورد انتظار برای اجرای مقررات جلوگیری از آسیبهای محیط زیستی است. همچنین ساختار سلسله مراتبی سیستم مدیریت آب در ایران فرصتهایی را برای فساد و ناکارآمدی جدی در تبدیل تصمیمات به عمل، ایجاد میکند. چاهها به سرعت در حال گسترش هستند. اما دادههای سراسر کشور نشان میدهد که استخراج آب زیرزمینی در حال کاهش است. بر اساس تجزیه و تحلیل دادههای ملی، ایران از آبهای زیرزمینی بیشتر از آنچه که بتوان به طور طبیعی شارژ کرد، استفاده میکند.
درست همانگونه که هر سال چاههای بیشتری زمین را بهرهبرداری میکنند، دبی کلی آنها کاهش مییابد. در سراسر کشور، سطح آب زیرزمینی به طور متوسط تقریبا نیم متر در سال افت میکند.
سازمان محیط زیست سرعت استفاده از منابع آب زیرزمینی در ایران را در قیاس با استاندارد جهانی سه برابر بیشتر تخمین میزند. این برداشت بیرویه عامل خشکیدن ۲۹۷ دشت از ۶۰۰ دشت ایران میباشد.همچنین بخاطر عدم رسیدگی به شبکه ی انتقال آب ۳۵ میلیارد مترمکعب آب در مسیر انتقال هدر میرود. تلاش ایران برای مدرنیزه شدن، در کنار پیشرفتهای قابلتوجه در توسعه زیرساختها قبل و بعد از انقلاب ۱۳۵۷، باعث توجه کمتر به اثرات محیط زیستی طولانیمدت به دلیل تعجیل برای ساخت زیرساختها و توسعه فناوری شد. در نتیجه این وضعیت ارتباط مهم بین توسعه و محیط زیست تا حد زیادی نادیده گرفته شد، و اجرای پروژههای زیربنایی و مهندسی بهطور جدی محیط زیست را تحت تأثیر قرار داد که اثرات منفی آن بر سلامت مردم و بر سیستمهای طبیعی مشاهده شده یا در طولانی مدت دیده خواهد شد. با وجود اثرات محیط زیستی و اقتصادی، تشنگی برای توسعه فنی و تکنولوژی سریع (بهجای توسعه پایدار) هنوز هم عامل اصلی تصمیمگیریهای توسعهای کشور است.
>با بغداد و آنکارا با همین لحن سخن خواهیم گفت؟
علی بیگدلی در ادامه با طرح این سؤال که؛ «با ترکیه بر سر آب و سدسازی و با عراق بر سر مسئله ی ریزگردها اختلاف داریم آیا با آنکارا و بغداد هم با همین لحن میخواهیم حرف بزنیم؟!» میگوید: « در این باره دو گزاره وجود دارد:
ـ یکی این که از بیخ و بن حرفهای زده و شنیده شده در قالب «ژست دیپلماتیک» معنا کنیم و از کنار آن عبور کنیم
ـ دیگر آن که برای حل اساسی بحران ضمن بررسی سوءمدیریت منابع آبی، راه حل دیپلماسی در پیش بگیریم و بیشتر از این برای کشور درد سر فراهم نیاوریم.» این استاد دانشگاه با تأکید بر این مسئله که؛ « با وجود مباحثی چون اختلافات مرزی، بحث «حقابه»، مشکلات حل ناشده از قدیم در مباحث مرزی و نظائر آن چنین به نظر میرسد که احتیاج داریم در این گونه مسائل، اساساً از دایره دیپلماتیک قدمی فراتر نرویم که اگر جز این باشد باید از همین حالا چشم انتظار عواقب تلختری نیز باشیم!»
علی بیگدلی با تأکید بر این مسئله که؛ « در دنیای دیپلماسی و روابط بینالملل، «شاخ و شانه کشیدن» و استفاده از «زبان تهدید» همه ی راههای ممکن و غیرممکن را سد خواهد کرد به آفتاب یزد گفت: « این حقیقت که در دنیای امروز و در نظام بینالملل دچار مشکلات عدیدهای هستیم،
انکار ناپذیر است پس لابد طالبان نیز از همین فضا باخبر است و میخواهد بر ایران فشار بیاورد تا زیر همین گونه فشارها لابد بحث «به رسمیت شناخته شدن» را نیز حل کند!»
>واگذاری کنسولگری و سفارت افغانستان به طالبان اشتباه بود
این استاد برجسته ی دانشگاه در ادامه و با تأکید بر این مهم که؛ « در دنیای دیپلماسی برای رسیدن به نتایج بزرگ حتی از نرمش نشان دادن هم باید بهره گرفت» میافزاید:« اساساً نرمش نشان دادن در برابر طالبان را واکنش غیرقابل قبولی نمیدانم اما بدون رسیدن به اهدافی و به دست آوردن برخی دستاوردها، این گونه نرمش نشان دادنها طرف مقابل را جری میکند(!) به همین دلیل فکر میکنم واگذاری کنسولگری و سفارت افغانستان به طالبان بدون حداقل حل یکی از موارد اختلافی مثل همین «حقابه هیرمند» کار درستی به نظر نمیرسد.»
>اشرف غنی هم با ما درست حرف نمیزد از طالبان که توقعی نداریم!
علی بیگدلی با اشاره به این گفته ی «اشرف غنی»، رئیس جمهور فراری افغانستان که:«شما نفت دارید ما هم آب، نفت بدهید، آب ببرید!» تأکید میکند:«طبیعتاً اگرچه در این کلام اشرف غنی، پیامی مهم و قابل تأمل وجود دارد اما؛ با این لحن حرف زدن در فضای دیپلماسی اساساً مورد قبول نیست!» این استاد دانشگاه ادامه میدهد:«وقتی اشرف غنی که تحصیل کرده اروپا و آمریکا است این گونه با ما حرف میزند لابد از طالبان نمیتوان توقع داشت.»
>از کشورهای واسطه ای(چین، قطر و عربستان) استفاده کنیم!
علی بیگدلی در ادامه ی این گفتگو به موضوع «میانجی»ها میپردازد و میگوید: « در مسئله ی اخیر ما میتوانیم از نفوذ قطر، سیطره عربستان بر بخشی از طالبان، حضور چین در افغانستان برای حل اختلافات موجود بهره ببریم ضمن آن که حتی اگر این موضوع به حضور شخص آقای رئیسی در افغانستان نیازمند است از آن استقبال کنیم زیرا؛ بحث آب و جنگ آب موضوع بسیار مهمی است که ممکن است ترکیب جمعیتی بخشهایی از کشور به هم بریزد.»
>اعزام کارشناس، نخستین قدم!
بیگدلی در پایان با تأکید بر این موضوع که؛ «همچنان معتقدم راه حل دیپلماسی، بهترین و کم خطرترین مسیر ممکن است» اظهار میدارد:«برخی ممکن است به دنبال رد پای آمریکا، انگلستان و اسرائیل باشند، برخی ممکن است لا به لای اوراق گفتگوهای دوحه میان طالبان و آمریکا مشغول قدم زدن باشند، بعضی هم ممکن است این مسئله را یک اهرم فشار برای «به رسمیت شناخته شدن» از سوی ایران بدانند؛ من میگویم همه ی این گزینه ها(!) اما نخستین قدم در این راه، اعزام کارشناس برای بررسیهای میدانی است. میگویید؛ طالبان اجازه نمیدهد، میگویم از مسیرهای حقوقی و بینالمللی، قدم به قدم به دنبال حل این اختلاف باشید.» بیگدلی به این نکته هم اشاره میکند که؛ « ما در بحرانیترین منطقه ی جهان زندگی میکنیم پس باید عاقل، باهوش و متفکر باشیم». وی در ادامه تأکید میکند:«دوران تهدید و فشار خیلی وقت است که به سر آمده و جهان دههها است مشکلاتش را از راه دیپلماسی حل میکند نه تهدیدِ منتهی به جنگی که خواست طالبان است!»
>سفرنامه مکران رئیس دولت سیزدهم
از اخطار آبی به افغانستان تا دیدار مرزی با نخستوزیر پاکستان
سفر یکروزه و فشرده رئیس دولت سیزدهم به نقاط مرزی سیستان و بلوچستان از جنبههای دیپلماتیک و توسعهای حائز اهمیت بود. رئیسی در این سفر علاوه بر افتتاح پروژههای عمرانی استان، به حاکمان افغانستان درباره حقآبه هیرمند اخطار جدی داد و با نخستوزیر پاکستان در نقطه صفر مرزی دیدار کرد. به گزارش ایسنا، سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه مجریه صبح پنجشنبه ۲۸ اردیبهشت در سفری یکروزه به سیستان و بلوچستان با استقبال مسئولین استانی از طریق فرودگاه کنارک وارد این استان شد. رئیسی در بدو ورود به سیستان و بلوچستان و در فرودگاه تاکید کرد: «با مردم میثاق میبندم که تا حصول اطمینان از تامین ضرورت توسعهیافتگی در استان سیستان و بلوچستان و تا زمانی که مردم آن را احساس کنند این موضوع را پیگیری خواهم کرد.» وی پس از آن با بالگرد از پروژه توسعه سواحل مکران و سپس از مجموعه کشت و صنعت مکران در کنارک و جاذبه گردشگری دماغه راشدی بازدید کرد.
>افتتاح پروژههای آبرسانی
در جریان این سفر عملیات لولهگذاری انتقال آب دریای عمان به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی با دستور رئیس قوه مجریه آغاز شد. بنابر اعلام مسئولان و مجریان، برای اجرای این طرحها حدود هزار و ۷۰۰ کیلومتر لولهگذاری خواهد شد که آب خلیج فارس و دریای عمان را به استانهای تعیین شده، منتقل میکند. طرح انتقال آب از دریا جزو طرحهای کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب در دالان شرق کشور است که اجرای آن از آبان سال ۱۴۰۰ آغاز شد و طبق تفاهمنامههای منعقد شده، آب انتقالی به استانهای خراسان رضوی و خراسان جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید، اما این آب در سیستان و بلوچستان برای تامین مصارف آشامیدنی نیز پیشبینی و طبق برنامه زمانبندی شده، این طرح با سرمایهگذاری ۳ میلیارد یورویی تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهد رسید. همچنین با دستور رئیسی عملیات آبگیری و بهرهبرداری از سد مخزنی کهیر شهرستان کنارک به منظور تامین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت محدوده بخش کهیر سواحل مَکُران پس از گذشت ۱۳ سال آغاز شد. نوع این سد بتن غلطکیCMD-FSHD، ارتفاع سد ۵۴ متر، طول تاج سد ۳۸۲ متر، عرض تاج سد پنج متر، حجم بتن ریزی سد ۷۷۰ هزار متر مکعب، طول سریز ۱۲۲ متر، نوع سرریز آزاد و بدون دریچه، سطح دریاچه در تراز نرمال ۲۳ کیلومتر مربع، طول دریاچه ۲۱ کیلومتر، حجم اولیه مخزن در تراز نرمال ۳۴۳ میلیون متر مکعب و پتانسیل سطح زیر کشت آن بیش از پنج هزار هکتار است.
رئیس دولت سیزدهم همچنین از طرح آبرسانی به ۱۵۵ روستای استان سیستان و بلوچستان به صورت همزمان و از طریق ویدئو کنفرانس بهرهبرداری کرد. این طرحها در ۱۹ شهرستان استان در قالب ۷ مجتمع آبرسانی و ۲۶ پروژه، از محل طرح جهاد آبرسانی وزارت نیرو با اعتبار ۲۹۱ میلیارد تومان اجرا شده است. حجم عملیات انجام شده برای این تعداد روستا، شامل ۴۲۲ کیلومتر لولهگذاری خطوط انتقال و شبکه توزیع در اقطار ۹۰ تا ۵۰۰ میلیمتر، ۱۲ حلقه چاه با ظرفیت ۱۲۲ لیتر بر ثانیه، احداث ۸ باب مخزن ذخیره با حجم ۲۰۰۰ مترمکعب و ۱۰ باب ایستگاه پمپاژ است. با بهرهبرداری از طرح آبرسانی به این تعداد روستا، شاخص آبرسانی استان با ۱.۶ درصد ارتقا به عدد ۷۲.۶ درصد میرسد.
>اخطار جدی به حاکمان افغانستان
رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه مراسم آغاز لولهگذاری انتقال آب از دریا به استانهای نوار شرقی کشور با اشاره به سابقه تاریخی و توافقات و معاهدات ایران و افغانستان درباره حقآبه هیرمند تاکید کرد: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میکنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.» وی با اشاره به برخی ادعاهای منتشره مبنی بر اینکه سد احداث شده بر روی هیرمند آب چندانی ندارد یا بخشی از آن رسوبات است، تصریح کرد: «باید هر چه سریعتر این اجازه به کارشناسان ما داده شود تا این مسئله را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما این مطلب را تایید کردند، بسیار خوب اشکال ندارد، در نبودن آب ما بحثی نداریم، اما اگر آب وجود دارد، این حق مردم سیستان و بلوچستان باید داده شود و ما به هیچ عنوان اجازه نمیدهیم حق مردم ضایع شود.» رئیسی همچنین تاکید کرد: «بدانند دولت مصمم است حق مردم را در همه شئون بگیرد؛ این هم حق مردم استان است و ما دنبال میکنیم. در همه نقاط مرزی کشور و نه صرفا در اینجا حق مردم کشورمان را خواهیم گرفت. آب مسئله اصلی دنیای امروز است و اجازه نمیدهیم این حق مردم ایران از طرف هیچ کشوری ضایع شود.» رئیس قوه مجریه با تاکید دوباره بر این نکته که مخاطبان این سخنان وی، باید این اخطار را کاملا جدی بگیرند، گفت: «این سخنان بنده را بسیار جدی بگیرند و بعدا گله نکنند که به ما گفته نشد یا تصور میکردیم میشود با گفتار سیاسی و گذشت ایام از این مسئله گذر کرد، خیر. گذشت ایام این مسئله را حل نمیکند. البته نماینده ما در افغانستان و استاندار سیستان و بلوچستان نیز این مسئله را از طریق گفتوگو و دیپلماسی پیگیری میکنند اما از حاکمان افغانستان میخواهم که این مطلب بنده را بسیار جدی بگیرند و سریعا اقدام کنند که مردم سیستان و بلوچستان به حقشان برسند.»
>دیدار مرزی با نخستوزیر پاکستان
پس از آن رئیس دولت سیزدهم با حضور در مرز ایران و پاکستان به همراه شهباز شریف نخستوزیر پاکستان به طور مشترک بازارچه مرزی مند-پیشین را افتتاح کرد. بازارچه خردهفروشی مشترک «پیشین» میتواند تحول مهمی را هم در شهر پیشین و هم در شهرستان راسک داشته باشد و به نحو مطلوب معیشت مرزنشینان را تامین کند. ۶ هزار خانوار شهرستان راسک از تخفیفات و مزایای بازارچه خرده فروشی مشترک «پیشین» بهرهمند خواهند شد که این مسئله نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی مردم این منطقه خواهد داشت. همچنین با حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخستوزیر پاکستان، خط تبادل برق پلان-جیوانی در گذرگاه مرزی «پیشین» به صورت ویدئوکنفرانسی افتتاح شد. در این مراسم رئیسی پیام حضور نخستوزیر و مقامات پاکستان در نقطه مرزی را امنیت بالای منطقه عنوان کرد و گفت: «امروز دو کشور مرز را یک فرصت و نه یک تهدید میبینند و هر گونه ناامنی در طرف مقابل را ناامنی برای خود میدانند.» رئیس دولت سیزدهم با قدردانی از وزیر نیرو و دستاندرکاران اجرای این طرح که با اقدامات جهادی در مدت کوتاهی عقبماندگیهای اجرای آن را جبران کردند، خاطرنشان کرد: «ایران علاوه بر آمادگی برای همکاریهای گستردهتر با پاکستان در عرصه انرژی، در راستای سیاست تقویت روابط همسایگی در حال راهاندازی بازارچههای مرزی با پاکستان نیز هست تا علاوه بر ایجاد اشتغال و بهبود معیشت مرزنشینان به تسهیل تجارت میان دو کشور نیز کمک شود.» نخستوزیر پاکستان هم راهاندازی بازارچههای مرزی میان دو کشور را آغاز دورهای جدید از تلاشها برای پیشرفت منطقه دانست و بیان کرد: «افتتاح پست و خط انتقال برق بسیار مایه خرسندی است و ضمن تشکر از وزیر نیرو و دستاندرکاران ایرانی اجرای این پروژه مشخصا از برادرم آیتالله رئیسی قدردانی میکنم که شخصا پیگیر رفع تعویق اجرای این پروژه بودند، هر چند که این تعویق از طرف پاکستان بود.» رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخستوزیر پاکستان همچنین دیداری با حضور مقامات دو کشور با هم داشتند که در جریان این دیدار رئیسی با بیان اینکه سطح روابط تجاری ایران و پاکستان تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد، بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه روابط تجاری با پاکستان در بخشهای مختلف تجاری، صنعتی، کشاورزی و علم و فناوری تاکید کرد. شریف هم در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از حضور رئیس و تعدادی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی ایران در نقطه صفر مرزی با پاکستان، مرز دو کشور را مرز دوستی، برادری و پیشرفت دانست و با اشاره به اهمیت تامین امنیت مناطق مرزی دو کشور، بر عزم دولت پاکستان برای ریشهکنی ناامنی در این منطقه تاکید کرد. نخستوزیر پاکستان همچنین با دعوت از رئیسی برای سفر به کشورش گفت: «مردم پاکستان مشتاقانه منتظر دیدار با شما هستند.»
>نشست با فعالان اقتصادی و سران طوایف
رئیس دولت سیزدهم پس از آن از مجتمع پتروشیمی نگین مکران بازدید کرد و از نزدیک در جریان آخرین وضعیت توسعه این مجتمع بزرگ پتروشیمی قرار گرفت. طرح شهرک پتروشیمی مکران در ساختگاهی به مساحت بیش از ۱۲۰۰ هکتار با طول تقریبی ۴.۴ و عرض ۲.۵ کیلومتر در حوزه سواحلی مکران در حال اجرا است. موقعیت استراتژیک این منطقه و نزدیکی به بازارهای مصرف بزرگ دنیا از طریق اتصال به آبهای آزاد و توجیهات اقتصادی ناشی از آن اهمیت این پروژه را نشان میدهد.این پروژه فراملی با هدف توسعه صنعت به ویژه صنعت پتروشیمی در منطقه سیستان و بلوچستان، ایجاد اشتغال و ارتقای شاخصهای امنیتی و با هدف جذب سرمایهگذاری در استان سیستان و بلوچستان آغاز شده است. این مجتمع مشتمل
بر واحدهای اوره آمونیاک، متانول، متانول آمونیاک، انواع پلیاتیلن، الفین، آروماتیک،
MEG، MTP و کریستال ملامین با ظرفیت تولیدی بالغ بر ۲۶ میلیون تن در سال است.نشست با فعالین اقتصادی و اجتماعی پیشرفت و آبادانی مکران دیگر برنامه این سفر بود که رئیسی در این نشست مکران را دارای ظرفیتهای بسیار بالا دانست و اظهار کرد: «این منطقه همواره مورد توجه کارآفرینان، سرمایهگذاران و دغدغهمندان نسبت به آینده درخشان ایران بوده و کمتر مقام و رئیس دولتی بوده که در دیدارهای خارجی دو سال اخیر با بنده اشارهای به ظرفیتهای منطقه مکران نکرده باشد.» وی همچنین ضرورت بررسی دلایل تاخیر در سرمایهگذاری در منطقه مکران را مورد تاکید قرار داد و گفت: «در برخی بخشها کار به درستی پیش رفته و بانکها سرمایهگذاریهای خوبی داشتند، اما در برخی حوزهها با وجود تخصیص زمین هنوز اقدامی جدی نشده که امیدواریم اقدامات لازم هر چه زودتر آغاز شده و به سامان برسد.»
رئیس قوه مجریه در آخرین برنامه این سفر یکروزه و فشرده با جمعی از مردم و سران قبایل و طوایف سیستان و بلوچستان دیدار و گفتوگو کرد. رئیسی در این دیدار بر جبران ظلم به افرادی که در ماجرای جمعه هشتم مهر ۱۴۰۱ در زاهدان آسیب دیدند، تاکید کرد.
انتهای پیام