فاصله معنادار بازار و تریبون‌ها
- شناسه: 11063
- پنج شنبه 28 اردیبهشت 1402
- انتشار در صفحه ۴ | سیاسی
اظهارات و نطق‌های دولتی‌ها حاکی از وضعیت مناسب اقتصاد کشور است اما این موضوع نشانی در سفره مردم ندارد
آفتاب یزد- یگانه شوق الشعراء: در حالی که مردم از وضعیت اقتصادی کشور گلایه‌مند هستند و دیگر تاب و تحمل تورم دو رقمی را ندارند دولت مدام از دستاورد‌های اقتصادی خود صحبت می‌کند. برای مثال دولت می‌گوید که صادرات نفتی شرایط بسیار مناسبی دارد و صادرات محصولات غیر نفتی نیز به خوبی انجام میشود. همچنین گفته میشود که مشکلی در پرداخت و بازگشت پول‌های ایران وجود ندارد. از طرف دیگر یکی از پیش بینی‌ها اخذ مالیات بیشتر است. در این شرایط به نظر می‌رسد وضع دولت و مردم با یکدیگر تفاوت دارد. زیرا آمارهای اعلام شده خبر از اقتصادی سالم می‌دهد اما در کف جامعه اقتصاد بیمار مدام دامن مردم را می‌گیرد و گرانی‌ها سفره آنان را تنگ‌تر می‌کند. مگر میشود آمارهای اعلام شده توسط مسئولین اقتصادی بسیار مناسب باشد اما گزارشات اقتصادی خبری دیگر دهند؟ نکند در این میان پول‌ها به سفره‌های مردم نمی‌رسد؟ ای کاش مسئولین کاری کنند که مردم پیشرفت‌های اقتصادی را بر سر سفره‌های خود ببینند تا دیگر از تورم و گرانی گلایه‌مند نباشند.
> صادرات نفتی در دولت سیزدهم دو برابر شده است
اواسط اردیبهشت ماه اعلام شد که صادرات نفتی در دولت سیزدهم دو برابر شده است. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که با اقدام‌های مؤثر، صادرات نفت در دولت سیزدهم ۲ برابر شده است. خجسته‌مهر تأکید کرد: صادرات نفت‌خام و میعانات گازی در مقایسه با زمانی که دولت تحویل گرفته شد، دو برابر شده است. این به‌معنای آن است که امکانات، تأسیسات، لجستیک و خدمات دریایی خارک، به‌طور کامل در اختیار صادرات است و از طرفی شرکت میترینگ، خدمات پهلودهی و هدایت کشتی‌ها و ناوگان حمل‌ونقل صادراتی، توانمندی دارد و یک ناوگان کامل است.
> رکورد صادرات غیر نفتی کشور شکسته شد
در اواخر فروردین ماه قناد زاده معاون ارتقای کسب و کار‌های بین المللی سازمان توسعه تجارت گفت: «امسال رکورد صادرات غیرنفتی کشور شکسته شد اتفاقات مختلفی باعث شد این عدد رقم بخورد. که یکی از آن‌ها باز شدن دامنه‌ی اعتبارات تجاری بوده است. هر آن چیزی که از گمرک ما صادر شده جزء آمار است. ما طیف وسیعی از خدمات را هم صادرات انجام میدهیم که در آمار لحاظ نمی‌شود و ما باید به آن توجه کنیم. حتما باید مقاصد صادراتی متنوع شوند و ما باید کشور‌های آمریکای جنوبی و آفریقا را در اولویت قرار دهیم. فلزات اساسی و پتروشیمی ما صادرات بیشتر انجام میشوند. ما به صدور خدمات خیلی توجه ویژه‌ای نداشتیم. ما با ابزار‌های مختلف‌مان برنامه‌ای را قرار دهیم تا در مورد تغییر صلاحیت‌ها کار انجام دهند. ۲۵ درصد مشوق‌ها برای دانش بنیان باید قرار داده شود. ما بودجه مناسبی را به نمایشگاه‌ها در کشور‌هایی که کمتر به آن‌ها توجه شده اختصاص دادیم. با بانک مرکزی باید مدام مذاکره انجام شود. ظرف یک ماه آینده بخش کشتیرانی ما به شمال آفریقا فعال میشود. لجستیک ما باید بهبود پیدا کند. امسال عدد ۶۰ میلیارد دلار دیده شده است.»
> مهار انتظارات تورمی
فرشاد پرویزیان نائب رئیس انجمن اقتصاددانان ایران و کارشناس اقتصادی در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «اینکه درآمد نفت خوب است، پول آن وارد کشور میشود، صادرات غیر نفتی هم وجود دارد اما پول آن کجا می‌رود سوالی است که دولت باید پاسخ دهد. به عبارتی دیگر دولت باید پاسخ دهد اگر پول هست پس کجاست؟ مسئولین بهتر می‌توانند به این سوال پاسخ دهند و من می‌روم سراغ این سوال که چرا در کشور ما تورم وجود دارد. دو نوع تورم کوتاه مدت و بلند مدت وجود دارد؛ جریان‌های تورمی بلند مدت ناشی از نرخ رشد نقدینگی است. مگر این نقدینگی وحشتناکی که در کشور تولید شده، جمع شده است که اثر آن مهار شود؟ این حجم بالای نقدینگی در یک روند بلند مدت شکل گرفته است و در مدت کوتاه از بین نخواهد رفت. از سوی دیگر فشار‌های تورمی کوتاه مدت و پرش‌های قیمتی ناشی از انتظارات تورمی است که ریشه در مسائل غیر اقتصادی دارد. عمدتا انتظارات تورمی است که باعث تحریک نرخ دلار و بقیه نرخ‌ها میشود و به تورم دامن می‌زند. تا زمانی که انتظارات تورمی مهار نشود این انتظارات تا حد زیادی می‌تواند تمام اقدامات مثبت با فرض اینکه همه درست باشند را از بین ببرد و خنثی کند. یعنی الان مهمترین مسئله برای دولت مهار انتظارات تورمی و نرخ‌ها است تا فشار‌های تورمی نیز کمتر شوند.»
> مسئله تهاتر
در ادامه ایرج ندیمی کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «در مورد درآمدهای ناشی از فروش نفت و صادرات غیر نفتی باید به چند مورد توجه کنیم. فروش نفت تعاریف مختلفی دارد و ما از جهت نوع فروش با توجه به کاهش سهمیه‌ای که در اوپک داریم رشد زیادی نداشته ایم. اما فروش نفت به صورت آزاد وجود دارد؛ مثلا گفته شده است سازمان‌هایی که از دولت طلبکار هستند می‌توانند نفت را بفروشند و طلب خود را از این طریق وصول کنند. از سوی دیگر فروش‌های نقدی و تهاتری صورت می‌گیرد. بنابراین نکته دیگر این است که همه نفت به صورت نقدی به فروش نمی‌رود بلکه بخشی از آن ممکن است به شکل تهاتری به فروش برسد. لذا ما اولا در خصوص فروشندگان وحدت نداریم و با بودجه کنونی تمام فروش‌ها دست دولت نیست. در رابطه با بخشی از دریافتی مسئله زمان از جهت تهاتر وجود دارد.»
این کارشناس ادامه داد: «بخشی از درآمدهای حاصل از فروش نفت باید به صندوق توسعه ملی می‌رفتند که از این مسیر به بخش خصوصی کمک شود. در مورد موضوع درآمدها و هزینه‌ها ما با چند فاکتور
رو به رو هستیم؛ بخشی از این درآمدها در هزینه اداری و مدیریتی کشور صرف میشود. یعنی متاسفانه بخش عمده این درآمدها صرف ادارات، بروکراسی، ساختمان‌ها و وزارتخانه‌ها میشود. در مورد مسئله زندگی مردم هم ما بر اساس مباحث مربوط به حوزه اقتصاد با این رویکرد رو به رو هستیم که در راستای مسائل مربوط به حوزه اجرایی و مانند آن با موضوع پرداخت‌ها و دریافت‌هایی مواجه می‌شویم که به حساب سفره مردم نیست بلکه صرف حقوق ها، دستمزد‌ها و حوزه‌های عمرانی میشود.»
> کشور گران اداره میشود
وی در آخر گفت: «بنابراین به علت‌های مختلف درآمدهای صادراتی به سفره‌های مردم نمی‌رسد که این عوامل در راستای مسائل مربوط به حوزه انواع پرداخت‌های اداری حکومت است. در مجموع می‌توان گفت عوامل اصلی‌ای که می‌تواند که به کاهش هزینه‌های زندگی مردم بینجامد بسامانی پرداخت حقوق و دستمزد متناسب با تورم و کاهش تورم است. دولت توفیقات واقعی در تورم ندارد و آمارهایی که در این حوزه مطرح میشود هرچند از ظاهر درستی برخوردار است اما عملا معنای واقعی ندارد. زیرا با توجه به تعدد کالا و خدمات ما نمی‌توانیم مجموعه آن‌ها را در راستای مسائل زندگی مردم قرار دهیم. بنابراین در پاسخ به این سوال که چرا آمارهای اعلام شده در حوزه اقتصادی تاثیری در زندگی مردم ندارد باید بگویم یکی از دلایل این است که کشور گران اداره میشود و این یکی از مصائب واقعی اقتصاد ایران است و برای مردم هزینه‌های زیادی را به وجود می‌آورد. از سوی دیگر همه درآمدهای کشور وارد یک خزانه ارزی و ریالی واحد نمی‌شوند. همچنین ما با دولت اقتصادی واحدی رو به رو نیستیم بلکه دولت‌های متعدد اقتصادی داریم که تحت عنوان سازمان‌ها و نهاد‌ها فعالیت می‌کنند.»
> تخفیف در فروش نفت برای دور زدن تحریم‌ها
هادی حق‌شناس اقتصاددان در پاسخ به سوال آفتاب یزد گفت: «اگر این همه منابع از نفت به فروش می‌رود و هیچ مشکلی در سمت درآمدها نیست پس چرا تا این میزان فروش اسناد خزانه وجود دارد؟ ایرادی که به دولت قبل می‌گرفتند این بود که اسناد خزانه و اوراق مشارکت فروخته است و این دولت دارد قرض دولت قبل را ماهانه پرداخت می‌کند. سوال این است که اگر آن کار بد بود چرا باز خود در حال تکرار آن هستند؟ همچنین اگر اینقدر وضعیت صادرات، فروش نفت و اخذ مالیات خوب است پس چرا دولت باز دارد استقراض می‌کند؟ درآمدهای مالیاتی افزایش پیدا کرده است چون میزان تورم بالا رفته و متناسب با آن درآمدهای وصولی بیشتر شده است. اما نکته این است که رشد هزینه‌ها بیش از رشد درآمدها است. به همین دلیل اقتصاد با ناترازی در حوزه‌های مختلف مواجه شده است. بنابراین میزان افزایش درآمدها را باید با میزان افزایش هزینه‌ها مقایسه کرد. از سوی دیگر این درآمدهای نفتی به سادگی در اختیار دولت قرار نمی‌گیرد. یعنی نقل و انتقالات پولی به دلیل اینکه کشور در لیست سیاه اف‌ای تی اف قرار گرفته کار را مشکل کرده است. به همین دلیل بحث معاملات تهاتری مطرح میشود و مثلا ما اگر به چین نفت میدهیم ما به ازای آن کالا دریافت می‌کنیم. آخرین نکته تخفیفاتی است که در فروش نفت برای دور زدن تحریم‌ها داده میشود. بالاخره اقتصاد کشور در سال‌های گذشته با فروش حدود ۲ و نیم میلیون بشکه نفت اداره می‌شد اما الان میزان فروش نفت ما نه تنها به این عدد نرسیده بلکه آن اشکالاتی که ذکر شد به وجود آمده است. وقتی که بودجه کشور در دو تا سه سال حدود دو برابر افزایش پیدا می‌کند اما درآمدهای نفتی چنین افزایشی را ندارند طبیعی است که شکاف بین درآمد و هزینه وجود دارد و منجر به این میشود که مردم افزایش درآمد را در کف میدان احساس نکنند.»
> آنچه هست و آنچه بیان میشود
در آخر ایمان اسلامی بین، فعال بازار نیز در این باره به خبرنگار آفتاب یزد گفت: «همواره در دولت‌های مختلف بین آنچه در جریان است و آنچه در بیان است تفاوت وجود دارد و گویا این موضوع در دولت فعلی بیشتر و قوی‌تر نمود دارد. یعنی به قول شمای خبرنگار در گفته‌های آقایان شرایط اقتصادی روبراه است زیرا نفت به خوبی فروش می‌رود و پول آن به خزانه واریز میشود، همچنین درآمدهای غیر نفتی نیز شرایط قابل قبولی دارد و از این راه نیز کسب درآمد رخ می‌دهد، ایضا در خصوص مالیات ستانی هم با توجه به تغییر سیاست‌ها شاهد رشد درآمدها در این حوزه هستیم ولی با تمام این نکات دولت مکرم مدام در حال استقراض است، صندوق‌های بازنشستگی ورشکسته هستند، حقوق معلمان به درستی واریز نمی‌شود و به گفته یک مقام دولتی وضعیت صندوق ذخیره ارزی مناسب نیست!»
این کارشناس تصریح کرد: «نگاه کنید بنده به عنوان کارشناس اگر بخواهم دولتی را قضاوت کنم به سراغ آمار می‌روم. یعنی آمارهای دولتی را با آمارهای جهانی مقایسه می‌کنم و به یک نتیجه روشن دست پیدا می‌کنم. شما به عنوان خبرنگار از کارشناس‌ها سوال می‌پرسید و در جامعه شرایط مردم را می‌بینید و سپس آن را با اظهارات مقامات دولتی مقایسه کرده و گزارش و یادداشت می‌نویسید. مردم هم وقتی به فروشگاه می‌روند سخنان مقامات را با نرخ‌های جدید مقایسه می‌کنند و سپس و طبیعتا قضاوت می‌کنند. پس عرضم اینجاست به خودی خود این اظهارات مقامات دولتی‌ها که فرمودید ارزش و بهایی ندارد بلکه زمانی قابل اعتناست که با واقعیت همخوانی داشته باشد.»
اسلامی بین تاکید کرد: «برمی گردم به سوال تان؛ اگر شرایط اقتصادی به گفته دولتی‌ها خوب است چرا مردم نالان هستند؟ زیرا بنده به عنوان کارشناس با بررسی آمارها به این نتیجه می‌رسم که چه از نظر آمارهای رسمی و داخلی و چه از نظر آمارهای جهانی کشور دچار یک پسرفت اقتصادی شده و نمای روشنی هم برای آینده وجود ندارد. همین امروز آماری منتشر شده که نشان می‌دهد رتبه ایران از نظر رفاه سه پله نزول داشته است. ما در سال ۲۰۱۳ از نظر رفاه در رتبه ۱۲۳ بودیم و امروز در رتبه ۱۲۶ هستیم. این یعنی پسرفت.»
وی در پایان گفت: «به نظرم این آمار را که به نقشه رفاه لگاتوم معروف است برای خوانندگان‌تان منتشر کنید. از میان ۱۶۷ کشور ایران اکنون در جایگاه ۱۲۶ است. صدر نقشه در اختیار دانمارک است و انتهای نقشه در اختیار سودان جنوبی. پس ما از نظر شاخص رفاه شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنیم. می توانید این سوال را از مقامات دولتی بپرسید که نسبت سخنان‌تان با این آمارها چیست؟»
انتهای پیام
