ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش و بی‌اعتبارسازی تحریم‌ها
- شناسه: 11051
- پنج شنبه 28 اردیبهشت 1402
- انتشار در صفحه ۱
بهره‌گیری از ابزار تحریم برای فلج‌سازی اقتصاد و تجارت از سوی دولتهای غربی یکی از ابزارهای سیاست جهانی است و دولتهای غربی بعد از جنگ جهانی اول همواره سعی داشته‌اند تا از طریق به‌کارگیری تحریمهای ظالمانه خود، کشورهای مستقل را در روابط بین‌الملل منزوی کنند. یکی از اهداف و بخشهای اصلی تحریمهای ظالمانه در طی چهار دهه گذشته ناوگانهای دریایی در نیروهای مسلح بوده تا علاوه بر ناکارآمدسازی آن‌ها در جهت دفاع از حدود و ثغور دریایی و اختلال در تجارت دریایی ایران، مانع از نقش‌آفرینی منطقهای و بینالمللی نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و گسترش عمق نفوذ دریایی منطقهای جمهوری اسلامی ایران شوند. در نوشتار پیش رو پس از بررسی تحریمهای ظالمانه اِعمال‌شده از سوی نظام سلطه به بررسی دلایل چرایی آن‌ها و سپس نقش ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش در بی‌اعتبارسازی آن‌ها می‌پردازیم.
الف) بررسی تحریمهای تسلیحاتی ایران:
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایالات‌متحده آمریکا تحریمهایی علیه ایران وضع کرد که مانع از فروش سلاح و تجهیزات نظامی به ایران بود. این تحریم‌ها در دوران جنگ ایران و عراق نیز ادامه داشت و سایر کشورهای جهان هم از شرق و هم غرب، از فروش سلاح به حکومت نوپای اسلامی ایران خودداری می‌کردند؛ اما این تنها تحریم تسلیحاتی ایرانِ بعد از انقلاب نبوده است؛ تحریمهای وضع‌شده توسط شورای امنیت سازمان ملل در ادامه چالش هسته‌ای ایران و غرب، به‌مراتب پردامنه‌تر و سخت‌تر از تحریمهای زمان جنگ بوده است. تحریمهایی که نه یک یا چند قدرت نظامی، بلکه تمام کشورهای جهان را از هرگونه دادوستد تسلیحاتی با ایران منع کرد. ازجمله این تحریم‌ها که به بهانه فعالیتهای هسته‌ای در بخش تسلیحاتی و دفاعی علیه ایران اِعمال شد تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که به‌صورت خلاصه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت (۴ فروردین ۱۳۸۶):
مطابق بند ۵ این قطعنامه، ایران حق فروش، تأمین یا انتقال تسلیحات یا اقلام مربوط به آن را ندارد و تمام کشورها هم باید خرید چنین اقلامی از ایران را ممنوع کنند. همچنین بند ۶، از تمام کشورها می‌خواهد تا نسبت به عرضه، فروش یا انتقال هرگونه ماشین‌آلات زرهی جنگی، سامانه های توپخانه با کالیبر بالا، هواپیماهای جنگنده، بالگردهای تهاجمی، رزم‌ناوها، موشک یا سامانه‌های موشکی، کمک یا آموزش فنی، کمک مالی، سرمایه‌گذاری، واسطه‌گری و انتقال منابع مالی یا خدمات مرتبط باعرضه، فروش، انتقال، ساخت، یا استفاده از چنین اقلامی، به هر طریق که باشد، «هوشیاری و خویشتن‌داری» به عمل‌آورند.
قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت (۱۹ خرداد ۱۳۸۹):در این قطعنامه تحریمهای تسلیحاتی ایران تشدید شده و بر اساس بند ۸ آن، شورای امنیت همه کشورها را ملزم می‌کند که «از تدارک، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک رزمی، خودروهای زره‌پوش نبرد، دستگاه‌های توپخانه با کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگردهای ویژه‌ی حمله، کشتی‌های جنگی، موشک یا سامانه‌های موشکی» یا مواد مربوط به آن‌ها مشتمل بر قطعات یدکی، به هر طریق، جلوگیری کنند. علاوه بر اینها طبق این بند همه کشورها باید از ارائه آموزش فنی، خدمات مربوط به منابع مالی، مشاوره یا خدمات یا هرگونه کمک در ارتباط با تحویل، فروش، انتقال، تدارک، ساخت، نگهداری یا کاربرد این‌گونه تسلیحات یا وسایل مربوط به آن‌ها به ایران» جلوگیری کنند. دربند ۹ قطعنامه نیز شورای امنیت مقرر کرده است که ایران نباید به هیچ‌گونه فعالیتی در ارتباط با موشک‌های بالستیکِ قادر به حمل و انتقال سلاحهای هسته‌ای، مشتمل بر فناوری پرتاب موشک‌های بالستیک مبادرت ورزد و همه کشورها باید از انتقال فناوری یا کمک فنی در رابطه با چنین فعالیت‌هایی به ایران جلوگیری کنند. بند ۱۸، تدارک سوخت برای کشتی‌های ایرانی را ممنوع کرده و بند ۱۹ مقرر کرده که تمام کشورها باید اموال و دارایی‌های مربوط به خطوط کشتی‌رانی ایران و اشخاص مرتبط با آن را مسدود کنند. بند ۲۱ ارائه خدمات مالی ازجمله بیمه یا انتقال دارایی از یا به ایران و بند ۲۲ معامله با نهادهای ثبت‌شده در ایران را ممنوع می‌کند. بند ۲۳ فعالیت بانک‌های ایرانی را در تمام کشورها و بند ۲۴ فعالیت نهادهای مالی خارجی را در ایران، ممنوع می‌کند. گرچه پس از تصویب برجام و بر طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مقررشده بود تا تحریمهایی که از سوی این نهاد بینالمللی علیه ایران وضع‌شده بود ملغی شوند اما رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران به چند سال بعد یعنی ۲۷ مهرماه سال ۱۳۹۹ موکول شده بود.
ب) شکست تحریم‌ها در نیروهای مسلح
بعد از پیروزی انقلاب، سنگ بنای راهبرد بازدارندگی نظامی جمهوری اسلامی ایران «استقلال و خودکفایی تجهیزاتی» در همه ابعاد دفاعی بوده است. عمق کینه و دشمنی نظامی سلطه با تحمیل جنگ هشت‌ساله به ملت ایران صاحب‌نظران سیاسی و دفاعی را به این نتیجه رساند که دستیابی به اقتدار نظامی منطقهای و بینالمللی صرفاً از طریق درونگرایی و تکیه‌بر تواناییهای داخلی در بخش دفاع میسر است. به همین جهت بود که مذاکرات سیاسی و رفت‌وآمدهای دیپلماتیک و یا در مقابل وضع تحریم‌ها هیچگاه نتوانست خللی در پیشبرد برنامه دفاعی ایران ایجاد کند.
در طول جنگ نابرابر هشت‌ساله تحمیلی هم علیرغم حمایت رسمی بیش از ۳۵ کشور بلوک غرب و شرق از رژیم بعث عراق و تجهیز آن به انواع جنگنده‌های پیشرفته نظامی همانند هواپیماهای سوپراتاندارد و میراژ فرانسوی، تانک‌های پیشرفته، موشک‌ها و حتی سلاحهای نامتعارف و ممنوعه شیمیایی به دولت بعثی -که بارها به‌صورت علنی از آن استفاده کرد- در مقابل، جمهوری اسلامی ایران حتی از واردات سیم خاردار محروم شده بود و این در حالی بود که هیچ بیانیه و قطعنامه رسمی که به تصویب مجامع جهانی و حتی دولت‌ها دال بر ممنوعیت ایران از واردات سلاح در بحبوحه این جنگ نابرابر وجود نداشت و عمدتاً سلاح و مهمات موردنیاز ایران به‌صورت واسطه‌ای از چند کشور بلوک شرق آن‌هم به‌صورت محدود در اختیار ایران قرار می‌گرفت. نمونه آن واگذاری چند فقره موشک اسکاد لیبی در زمان سرهنگ قذافی بود که با شرط و شروط عجیب و غریب - هدف قرار دادن عربستان به‌وسیله این موشک‌ها - به ایران واگذار شد.
نقطه آغاز خوداتکایی و شکوفایی تسلیحاتی ایران در همین تحریمهای نانوشته و غیررسمی بود که متخصصان داخلی را واداشت تا ضمن بهینه‌سازی تسلیحات موجود بر اساس ضرورت‌های امنیتی کشور به تدوین و طراحی الگوی راهبردی دفاعی مستقل برآیند. به‌گونه‌ای که امروز نیروی دریایی ارتش با اعزام ناوگروه ۸۶ خود به آبهای آزاد بین المللی و لنگرگیری در حیاط‌خلوت آمریکا، بی‌اعتباری تحریمهای بینالمللی را بیش‌ازپیش در انظار عمومی جهانیان و سیاستمداران آن‌ها به اثبات رساند.
از جمله نشانه‌های شکست و بی‌اعتباری سیاستهای تحریمی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران میتوان به تولید به‌روزترین سلاحهای بازدارنده در بخشهای مختلف نیروهای مسلح، افزایش عمق و نفوذ راهبردی دریایی ایران (عبور از خطوط قرمز نظام سلطه و پا گذاشتن در آبهای آزاد بینالمللی و پهلوگیری ناوگروه ۸۶ در حیاط‌خلوت آمریکا)، برقراری موازنه قوا و موازنه تهدید در سطح نظم منطقه ای و نظام بین‌الملل و حرکت علمی نیروهای مسلح در لبه دستیابی به فناوری روزآمد تسلیحاتی در جهان و... اشاره کرد.
اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش به آبهای آزاد بین المللی از چند بُعد نماد شکست سیاستهای تحریمی علیه ایران است: ۱- یکی از راهبردهای اصلی آمریکایی‌ها در طول ۴۴ سال گذشته، حصر دریایی ایران از طریق حضور نظامی فراگیر خود در قالب احداث پایگاههای دریایی در کشورهای منطقه خلیج‌فارس و حضور رزم‌ناوها و تجهیزات نظامی خود در این منطقه بوده است تا علاوه بر اِعمال تحریمهای چندجانبه و یک‌جانبه مانع از نقش‌آفرینی ایران در منطقه شوند. آمریکایی‌ها که روزگاری حتی حضور نیروهای دریایی ایران در دریای عمان را هم برنمی‌تابیدند امروز با پدیده و مسئله جدیدی در راهبرد بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران مواجه شده‌اند. به‌گونه‌ای که امروز حضور نظامی و دریایی ایران به همسایگی آن‌ها رسیده است.
۲-فلج‌سازی توان نظامی ایران و اختلال در مسیر تجارت دریایی کشور یکی از اهداف اصلی تحریمهای نظام سلطه بوده است تا از این طریق امنیت ملی، منطقهای و بینالمللی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر خود قرار دهند. اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش به آبهای آزاد بینالمللی ثابت کرد که سیاست تحریم‌ها در بُعد نظامی کاملاً شکست خورده است.
۳- بعد از اعزام ناوگروه و حرکت به سمت آبهای آزاد بینالمللی، ایالات‌متحده آمریکا سعی کرد تا از طرق مختلف در مسیر حرکت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش اختلال ایجاد کند. ازجمله این تلاشهای مذبوحانه فشار به دولت برزیل به جهت جلوگیری از پهلوگیری ناو در بندر ریودوژانیرو بود که با دیپلماسی هوشمند سیاسی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران یک‌بار دیگر ناکام ماند.
۴- اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش و حضور هشت ماهه آن در آبهای آزاد بینالمللی، نماد عینی و کامل دور زدن تحریم‌ها و بی‌اعتباری آن‌ها برای نظام جمهوری اسلامی ایران است. چرا که برای اولین بار زنجیره هوشمند بدون وابستگی در اعزام این ناوگروه به منصه ظهور رسید و به یاری خداوند متعال موفقیت‌آمیز بوده است.
دلایل شکست رویکردها و سیاستهای تحریمی در نیروهای مسلح و در نیروی دریایی ارتش:
اولین اصل در راهبرد در شکست سیاستهای تحریمی در مرحله اول، توکل به خداوند تبارک‌وتعالی (ان الله معنا) و در مرحله بعد رهبری داهیانه و حکیمانه فرماندهی معظم کل قوا و افق آینده‌نگارانه معظم‌له در تدوین راهبر بلندمدت حضور ایران در آبهای آزاد بینالمللی بوده است.
پایبندی به اصل استقلال و خودکفایی نظامی به‌عنوان یکی از ستون رهنامه نظامی جمهوری اسلامی ایران در سطح نیروهای مسلح یکی دیگر از علل شکست سیاستهای تحریمی نظام سلطه در طول ۴۴ سال گذشته بوده است. امروزه تمامی نیازهای دفاعی و تسلیحاتی کشور با هماهنگی وزارت دفاع و جهاد خودکفایی نیروهای مسلح و در سطح نیروهای چهارگانه ارتش طراحی و به تولید انبوه می‌رسند.
تجربه دوران دفاع مقدس و مقابله باسیاست‌های تحریم دفاعی، سنگ بنای تدوین الگوی بازدارندگی بومی شد که نتیجه آن حضور ایران در آبهای آزاد بینالمللی در بحبوحه شدیدترین تحریمهای ظالمانه نظام سلطه شده است.
یکی دیگر از علل شکست سیاستهای تحریمی در بخش دفاعی، باور و ایمان به اصل «ما می‌توانیم» منطبق بر الگوی دفاع مردم پایه است. ساخت انواع ناوها و رزم‌ناوها، زیردریایی‌ها و انواع رادارهای سه‌بُعدی در نیروی دریایی ارتش جهت مهیا شدن و حضور در آبهای آزاد بینالمللی در طول سال‌های گذشته نماد عینی‌سازی این اصل بوده است. درعین‌حال داشتن «بینش راهبردی آینده‌نگرانه» و «مقاومت فعالانه» در برابر تحریم‌ها در کسب این موفقیت‌ها تأثیر بسزایی داشته است.
باور به تغییر هندسه قدرت در نظام بین‌الملل و تلاش برای شکست هیمنه کدخدای کذایی آمریکا بر دهکده جهانی در کنار روحیه مکتبی، جهادی و انقلابی کارکنان نیروهای مسلح و به‌خصوص دلیرمردان نیروی دریایی ارتش یکی از پشتوانه‌های اصلی شکست و بی‌اعتبارسازی سیاستهای تحریمی بوده است.
انتهای پیام
