پرونده انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه(4)

آفتاب یزد در واکاوی تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در گفتگو با «ضیاء ترک یلماز»، کارشناس و نویسنده ترکیه‌ای، انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه را بررسی می‌کند
معجزه‌ای در کار نیست؛
دور دوم انتخابات از آن اردوغان است!
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: با پایان شمارش آرای صندوق‌های انتخاباتی مشخص شد که هیچ‌کدام از نامزدهای ریاست جمهوری در پایان دور نخست انتخابات موفق به کسب ۵۰ درصد آرا نشده است. دور دوم انتخابات در روز ۲۸ مه/چهاردهم خرداد، تعیین‌کننده رئیس جمهوری بعدی ترکیه خواهد بود.
شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسید و بر اساس نتایج به دست آمده رجب طیب اردوغان بیش از ۴۹ درصد و کمال قلیچداراوغلو بیش از ۴۴ درصد آرا را به خود اختصاص دادند. شمارش آرای انتخابات پارلمانی هم همزمان درجریان است و بر اساس نتایجی که تا کنون منتشر شده است ائتلاف جمهور متشکل از احزاب عدالت و توسعه (حزب رجب طیب اردوغان)، حرکت ملی، اتحاد بزرگ و رفاه نو موفق به کسب بیش از ۴۹ درصد و ائتلاف ملت متشکل از احزاب جمهوری خلق ترکیه (حزب کمال قلیچدار اوغلو) و خوب موفق به کسب بیش از ۳۵ درصد آرا شده‌اند.
>آیا اردوغان این بار هم شکست‌ناپذیر ظاهر می‌شود؟
رجب طیب اردوغان علی رغم دست نیافتن به اکثریت پنجاه درصد به اضافه یک آرا در انتخابات ۱۴ مه، به عنوان پیشتاز به همراه رقیب اصلی خود کمال قلیچدار اوغلو راهی دور دوم شد. رمی بانه، تحلیل‌گر خبرگزاری فرانسه در مطلبی تحت عنوان «اردوغان شکست ناپذیر» ضمن پرداختن به این موضوع، به عواملی اشاره کرده که از دید وی به صورت بالقوه می‌توانست زمینه ناکامی آقای اردوغان را در همان دور نخست انتخابات فراهم کند.
در این گزارش آمده است: به نظر می‌رسید، رجب طیب اردوغان پس از دو دهه حکمرانی در ترکیه در معرض تهدید‌هایی چون بحران اقتصادی و ناکارآمدی ناشی از فرسودگی سیستم حاکمه قرار گرفته باشد. با این حال، «رئیس جمهوری فعلی ترکیه» بر خلاف پیش‌بینی‌ها در دور اول پیشتاز سومین انتخابات ریاست جمهوری شد که در آن به عنوان نامزد شرکت کرده بود. نویسنده سپس به ابراز احساسات رجب طیب اردوغان و همسرش از روی بالکن دفتر حزب عدالت و توسعه نسبت به جمعیت مشتاق حامیان اشاره می‌کند و آن را نشانه روشنی از «ثبات» می‌داند که به اعتقاد وی رئیس جمهوری کنونی ترکیه قصد دارد آن را به کشور منتقل کند.
آقای اردوغان برخلاف انتخابات سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ میلادی، امسال و در دور نخست به برتری مقابل رقبا دست نیافت اما با کسب پیشتازی راهی مرحله دوم شد تا دور تازه رقابت را روز ۲۸ مه و از منظرو موقعیت قدرت آغاز کند. تحلیل‌گر فرانس‌پرس معتقد است: نه به زندان افتادن، نه تظاهرات بزرگ و نه حتی تلاش برای کودتایی خونین در سال ۲۰۱۶ نتوانست مانعی بر سر راه رئیس جمهوری ترکیه ایجاد کند. وی در عین حال به انتقاد‌های شدیدی اشاره می‌کند که رجب طیب اردوغان در سال جاری میلادی به دلیل وضعیت اقتصادی ترکیه و نیز مدیریت فاجعه زمین‌لرزه مرگبار اخیر با
آن روبرو شد.
در این مطلب می‌خوانیم: نتایج دور اول نشان داد این مسلمان متدین و حامی سرسخت ارزش‌های خانوادگی، همچنان قهرمان اکثریت محافظه کاری است که مدت‌ها توسط نخبگان شهری و سکولار مورد تحقیر قرار گرفته بود. «رئیس»، کشورش را با ساختن بزرگراه‌ها، فرودگاه‌ها و مساجدعمیقاً متحول کرد و سیاست خارجی قوی و قاطعانه‌ای را در قبال شرق و آسیای مرکزی در پیش گرفت، حتی اگر این رویکرد به منزله تقابل با غرب تعبیر شود. با این حال، جنگ در اوکراین به او این فرصت را داد تا به لطف تلاش‌های میانجی‌گرانه میان کی‌یف و مسکو، خود را در مرکز بازی دیپلماتیک قرار دهد.منتقدان و مخالفان آقای اردوغان، به‌ویژه غربی‌ها، همچنان نگران انحراف‌های مستبدانه وی و دولت متبوع وی هستند؛ به‌ویژه به دلیل پاکسازی‌های گسترده پس از کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ و بازنگری قانون اساسی یک سال پس از آن که به طور قابل‌توجهی اختیارات وی را گسترش داد. او اغلب به عنوان «سلطانی شکست ناپذیر» به تصویر کشیده می‌شود که کاخی با بیش از ۱۱۰۰ اتاق مشرف بر تپه‌ای جنگلی و محافظت‌شده در آنکارا برای خود ساخته و همچنان به عنوان قهرمان مردم در برابر «نخبگان» ظاهر می‌شود. بدین شکل است که رجب طیب اردوغان پس از به قدرت رسیدن حزب خود (عدالت و توسعه) در سال ۲۰۰۲ در تمامی انتخابات پیروز شد.این روند اما در سال ۲۰۱۵ پس از آنکه اپوزیسیون، حزب تحت رهبری وی را از اکثریت پارلمانی محروم کرد و مهم‌تر از همه، متعاقب آن در سال ۲۰۱۹ نیز کنترل شهرداری‌های استانبول و آنکارا از دست رفت، دچار اختلال شد. فرانس‌پرس در ادامه به قلم تحلیل‌گر خود آورده است: «این حیوان بلند قامت سیاسی علی رغم رویکردی گاه کُند، به میتینگ‌ها و کارزارهای انتخاباتی خود شتاب و وسعت بخشید و از ویژگی‌های سخن‌وری خود به خوبی استفاده کرد؛ او برای طعنه به مخالفان و برانگیختن جمعیت هوادار در نطق‌های خود گاه از اشعار ملی‌گرایانه و همچنین آیات قرآن مدد گرفت.» آقای اردوغان که در محله محبوب قاسم پاشا در استانبول به دنیا آمد، قبل از ورود به سیاست، به فکر یافتن حرفه‌ای در دنیای فوتبال بود.او پیش از آنکه در سال ۱۹۹۴ به عنوان شهردار استانبول انتخاب شود فوت کوزه‌گری در سیاست را در جنبش اسلام‌گرای تحت رهبری نجم‌الدین اربکان، نخست‌وزیر سابق ترکیه آموخته بود. حزب عدالت و توسعه که رجب طیب اردوغان یکی از بنیانگذاران آن بود در انتخابات سال ۲۰۰۲ به پیروز رسید و سال بعد وی به عنوان نخست وزیر کشورش انتخاب شد؛ وی این سمت را تا سال ۲۰۱۴ حفظ کرد، زمانی که وی با رای مستقیم مردم رئیسِ جمهوری شد. آقای اردوغان سخت‌ترین شب خود را در شامگاه پانزدهم ژوئیه ۲۰۱۶ سپری کرد؛ رئیس جمهوری و دولت تحت امر او هدف یک تلاش نافرجام برای کودتایی قرار گرفتند که او آن را به متحد سابق خود فتح‌الله گولن نسبت داد. بازگشت پیروزمندانه او به فرودگاه سابق آتاتورکِ استانبول در سپیده دم شانزده ژوئیه نشان‌دهنده شکست کودتاچیان بود. آقای اردوغان که متاهل و چهار فرزند دارد همچنان از نظر حامیان متعصب خود، تنها کسی است که می‌تواند در مقابل غرب بایستد و بدون تردید بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را پشت سر بگذارد. او برای استیلای بیشتر بر کشور، ده سال پس از سرکوب وحشیانه جنبشی اعتراضی موسوم به «اعتراضات پارک گزی» روز ۲۸ مه به دنبال انتخاب مجدد است.
>معجزه‌ای در کار نیست؛ دور دوم انتخابات از آن اردوغان است!
ضیا ترک یلماز نویسنده و کارشناس ترکیه‌ای در گفتگو با آفتاب یزد، ضمن اشاره به پایان رؤیاهای «کمال قلیچدار اوغلو» برای رسیدن به صندلی رجب طیب اردوغان، در پاسخ به این پرسش که؛ آیا هنوز به شکست خوردن اردوغان می‌توان اندیشید؟ می‌گوید: معجزه‌ای در کار نیست، دورم دوم انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه از آن اردوغان خواهد بود».وی در ادامه و در برشماری دلایل ارائه ی این تحلیل می‌گوید:« مشخص است اردوغان خیلی به نتیجه نزدیکتر است تا قلیچدار اوغلو. چون اولاً، رای بیشتری دارد ثانیاً، اکثریت پارلمان را در اختیار دارد، ثالثاً، آقای «سینان اوغان» که 5 درصد آرا را به دست آورد توانست آرائی را تصاحب کند که نصف بیشتر آن‌ها به اردوغان تمایل دارند »این کارشناس ترکیه‌ای با تأکید بر این که؛ «انتخابات در دور اول نتوانست منتهی به، به چالش کشیدن اقتدار اردوغان شود» تا همین جا هم اردوغان را برنده ی این جدال سیاسی دانسته اظهار می‌دارد:« برای اردوغان با این همه خرابکاری که کرد اکنون پیروزی بزرگی است. بحران سوریه و وضعیت بد اقتصادی نمونه‌ای از مشکلات است لذا با این عقبه و این میزان رای پیروزی بزرگی به دست آورده است هیچ کس انتظار نداشت مردم ترکیه در این سطح باز هم از او حمایت کنند.»«یلماز» می‌افزاید:« اتفاقی رخ نداده است؛ اردوغان الان هم قدرت را کامل در دست دارد اگر مخالفان می‌توانستند قدرت اردوغان را به چالش می‌کشیدند که نتوانستند.»
>کشیده شدن انتخابات به دور دوم قابل پیش‌بینی بود
ضیا ترک یلماز با اذعان به این که؛ «پیش‌بینی رفتن به دور دوم» چندان دور از ذهن و سخت نبود تأکید می‌کند:« فکر می‌کردیم قلیچدار اوغلو بیشتر رای می‌آورد!» این تحلیلگر ترکیه‌ای در مواجهه با این پرسش که؛«چرا کمال نتوانست مچ اردوغان را بخواباند؟» به آفتاب یزد گفت: « این عدم توانایی، دلایل مختلفی دارد یکی اینکه اردوغان رسانه‌ها را در دست دارد و امتیازاتی که در چند ماه گذشته به بازنشسته‌ها، روستاییان و کارمندان داد موفقیتش را بیشتر کرد. علوی بودن قلیچدار اوغلو هم منفی بود و طرفداران اردوغان این مسئله را با ظرافت خاصی بین سنی‌ها پخش کردند که غلبه با رئیس جمهوری او باشد. ضمن اینکه کمال خیلی دیر کاندیداتوری خود را اعلام کرد اما اردوغان از یک سال پیش زمینه‌سازی انتخابات را انجام و ائتلاف خود را تشکیل داده و نیروهای جدیدی جذب کرده بود. اردوغان قسمتی از آرا کردها را به دست آورد با پذیرش این ریسک یک حزب کردی که به عنوان یک اسلام گرای رادیکال قبلا مطرح بود وارد ائتلاف
خود کرد.
>آیا اپوزیسیون خود را بازیابی می‌کند؟
ضیا ترک یلماز در پاسخ به این پرسش آفتاب یزد که؛ «آیا اپوزیسیون توان بازیابی برای رقابتی دیگر را دارد یا خیر؟» گفت: «بعید می‌دانم با توجه به اینکه برتری روانی به سود اردوغان است باید پذیرفت که بعید است. ضمن آن که آرا اردوغان ثابت است، آرا سنان اوغان هم که قطعاً به آراء اردوغان اضافه می‌شود پس نه بعید که خیلی بعید است.به موضوع کودتای 2016 می‌پردازیم و از آقای «یلماز» می‌پرسیم: « آیا باید منتظر تکرار رفتارهای اردوغان شبیه آن چه پس از کودتای آن سال رخ داد باشیم؟» که پاسخ وی، تا اندازه‌ای برخی نگرانی‌ها را کاهش می‌دهد.یلماز می‌گوید:« کسانی که بازداشت شدند همه همکاران اردوغان بودند و هنوز هم به آن‌ها نیاز دارد و استفاده می‌کند. احتمال دارد با آنها سازش کند چون اگر می‌توانستند کاری کنند در این انتخابات می‌کردند لذا این‌ها اکنون قدرتی ندارند و با آنها سازش می‌کنند.»
>ادامه سیاست‌های فعلی یا ادامه ی اصلاحات؟!
این کارشناس ترکیه‌ای بین دو راهی:« ادامه سیاست‌های فعلی یا ادامه ی اصلاحات؟!»، ادامه ی اصلاحات را موجه‌تر دانسته بیان می‌کند: «اردوغان تغییرات را شروع کرده بود اما با احتیاط. مسئولیت بسیاری از اتفاقات سوء در منطقه با اردوغان بود و او متوجه اشتباهاتش شد و با سوریه هم شروع کرد به آغاز گفتگو‌ها و مشروعیت آن‌ها را پذیرفت که اگر چنین نکند نمی‌تواند دوام آورد با ناتو و غرب هم باید تغییر رویه دهد. الان از مردم تاییدیه هم گرفت. در این میان فقط ممکن است این برتری بر اپوزیسیون، او را گستاخ‌تر هم کند.
>نزدیکی بیشتر به روسیه یا تعامل با غرب؟!
این کارشناس ترکیه‌ای همچنین از بین دو گزینه ی:« نزدیکی بیشتر به روسیه یا تعامل با غرب؟!» ادامه ی سیاست ایجاد موازنه را پیشنهاد می‌کند و می‌گوید:
« اردوغان میخواهد موازنه ایجاد کند اما این غربی‌ها هستند که از موضوع ناراحتند. با توجه به عضویت ترکیه در ناتو انتظار نمی‌رود اردوغان بیشتر از این رابطه‌اش با غرب را بدتر کند. با روسیه هم مطمئنا رابطه خود را حفظ خواهد کرد. و اما نکته پایانی، یلماز به صراحت می‌گوید: «علی رغم آن که خیلی‌ها معتقدند؛ پاشنه آشیل ترکیه همچنان مسائل اقتصادی است» اما، قبل از مسائل اقتصادی باید مسائل امنیتی جنوب ترکیه را حل کند. اگر حل نکند بعید است رابطه خوب با همسایگان داشته باشد و مسائل اقتصادی خود را نیز نخواهد توانست که
حل کند. گزارش مرتبط:
>قلیچداراوغلو: ۱۲ روز فرصت داریم از این تونل تاریک خارج شویم
کمال قلیچداراوغلو در رشته توییتی خطاب به جوانان ترکیه‌ای می‌گوید ۱۲ روز زمان باقی مانده تا با همراهی یکدیگر از آنچه او «تونل تاریک» خوانده، خارج شوند. آقای قلیچداراوغلو در حساب توییتری خود ضمن اشاره به این مطلب تاکید کرد، در حال حاضر افرادی که در ترکیه خواهان تغییر هستند بیش از کسانی‌اند که وضعیت فعلی را ترجیح می‌دهند. او با اشاره به این که بزرگ‌ترین اتفاقی که در صندوق رای مشاهده شد «پیام تغییر» بوده تاکید کرد که باید برای خلاص شدن از وضعیت فعلی به سختی جنگید. قلیچداراوغلو که در انتخابات ریاست جمهوری روز یکشنبه در تقابل با رجب طیب اردوغان با کسب حدود ۴۵ درصد در جای دوم ایستاد به همراه رئيس جمهوری فعلی ترکیه به دور دوم انتخابات راه یافته است. آرای قلیچداراوغلو در حالی حدود ۴۵ درصد بوده که بیشتر مراکز نظرسنجی تخمین زده بودند او بتواند رای بیشتری نسبت به آقای اردوغان کسب کند. هرچند این مراکز، پیش‌بینی کرده بودند که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه دو مرحله‌ای خواهد بود. رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه در بخش دیگری از این رشته توییت با اشاره به مشکلاتی که جوانان در ترکیه با آن رو به رو هستند، افزود: «من می‌دانم که شما پول کافی برای هیچ چیز ندارید، حتی خرید یک قهوه هم برایتان دشوار شده، لذت زندگی کردن از شما گرفته شده است و آنها نگذاشته‌اند جوانی که باید بی‌خیال باشد، حتی یک روز چنین حسی را تجربه کند.»
این سیاستمدار ۷۴ ساله در پایان این رشته توییت خود می‌نویسد: «آیا می‌دانید در پایان چه داریم؟ تاریکی بی‌انتها. جوانی شما دیگر هرگز باز نخواهد گشت. پس ۱۲ روز فرصت داریم که از این تونل تاریک خارج شویم.»
>دوئل در دور دوم انتخابات ترکیه؛ دشواری‌های قلیچداراوغلو و امیدواری‌های اردوغان برای پیروزی چیست؟
انتخاباتی که نشریه اکونومیست آن را مهم‌ترین انتخابات سال ۲۰۲۳ اعلام کرد، یکشنبه ۱۴ مه/۲۴ اردیبهشت در ترکیه برگزار شد و نتیجه‌ای دور از انتظار و فراتر از پیش‌بینی نظرسنجی‌ها رقم نخورد. اما چگونه آقای اردوغان برخلاف ۲۱ سال گذشته پیروز قاطع انتخابات نشد؟ شانس پیروزی او و رقیبش در دور دوم چقدر است؟
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری که از سال ۲۰۰۲ حزبش عدالت و توسعه و خودش بر ترکیه حکمرانی کرده‌اند، در انتخابات سال ۲۰۲۳ در مقابل کمال قلیچداراوغلویی قرار گرفت که حزبش برای آخرین بار در دهه ۱۹۷۰ قدرت را در دست داشته و خاستگاه فکری آن نیز از ۲۱ سال پیش و سقوط دولت چپ‌گرای بولنت اجویت به دلیل بروز بحران اقتصادی در کشور، جایگاهی در قدرت سیاسی حاکم پیدا نکرده است. به هر روی، انتخابات با صف‌آرایی دو کاندیدای اصلی یعنی آقایان اردوغان و قلیچداراوغلو و حضور دو نامزد فرعی که با مکانیسم جمع‌آوری صد هزار امضا وارد عرصه رقابت‌ها شدند، آغاز شد. اگر چه یکی از کاندیداهای فرعی یعنی محرم اینجه، رهبر حزب مملکت، از انتخابات کناره‌گیری کرد اما کناره‌گیری‌اش آنقدر دیر بود که دیگر عملا امکان حذف نامش از برگه‌های چاپ شده آراء وجود نداشت.
اما کاندیدای فرعی دیگر سینان اوغان، یک آکادمیسینِ ملی‌گرایِ محافظه‌کارِ اهل شهر ایغدیر در مرز ایران و با تبار آذربایجانی، بود. او در سال ۲۰۱۲ از حزب راست افراطیِ حرکت ملی‌گرا وارد مجلس شد. آقای سینان در سال ۲۰۱۶ با همراهی گروهی در درون حزب، به رهبری مرال آکشنر، خواستار برگزاری انتخابات درون حزبی و کنار رفتن دولت باغچه‌لی، رهبر کهنسال حزب حرکت ملی‌گرا شد. اما این حرکت درون حزبی شکست خورد و او به همراه با مرال آکشنر و امید اوزداغ از حزب حرکت ملی‌گرا اخراج شدند.
اگرچه با تاسیس حزب نیک در پاییز ۲۰۱۷ انتظار می‌رفت که آقای اوغان در رده رهبری این حزب قرار گیرد اما ترجیح داد تا پس از انشعاب امید اوزداغ از حزب نیک و تشکیل حزب ظفر که مهم‌ترین خواسته‌اش اخراج اتباع خارجی از ترکیه است، فعالیت حزبی خود را از سر بگیرد. او در این انتخابات به عنوان کاندیدای حزب ظفر و ائتلاف راست افراطیِ «پدر» شرکت کرد و با کناره‌گیری محرم اینجه، سبد رای شهروندان معترضی را به سوی خود جلب کرد که اگرچه نسبت به عملکرد آقای اردوغان معترض هستند و خواستارِ تغییر اما به هر دلیلی از جمله مذهب علویِ آقای قلیچداراوغلو حاضر به رای دادن به او نیز نیستند.
>تاثیر نتایج انتخابات مجلس بر رای‌دهندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری
نوشین منگو، روزنامه‌نگار مخالفِ آقای اردوغان که مدعی است در سال ۲۰۱۷ با فشار شخص او از شبکه خبری سی‌ان‌ان تُرک اخراج شده و در حال حاضر برنامه روزانه او در کانال یوتیوبش گاه چند صد هزار بازدیدکننده دارد، درباره تاثیر نتایج مجلس بر تصمیم رای دهندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری می‌گوید: «بنظر من این امر مشروط به توافق اردوغان با سینان اوغان است. البته که توافق او با اوغان را راحت‌تر خواهد کرد.» اما آدم متان، روزنامه‌نگار نزدیک به حزب عدالت و توسعه، می‌گوید:«قطعا نتیجه انتخابات مجلس روی تصمیم رای دهندگان در دور دوم تاثیرگذار خواهد بود. هم شهروندان عادی و هم فعلان اقتصادی و کارآفرینان خواستار بروز شرایط بلاتکلیفی و نااطمینانی نیستند.» او افزود: «آقای رئیس‌جمهور هم در این خصوص مردم را قانع خواهد کرد اما به نظر من بدون آنکه نیازی به قانع کردن مردم توسط آقای اردوغان باشد، شهروندان خود به خود رای‌شان را در همین راستا خواهند داد.»
>سینان اوغان در دور دوم تعیین‌کننده خواهد بود؟
نوشین منگو می‌گوید: «در این انتخابات، سینان اوغان در موقعیت " تاج‌بخش " قرار گرفته و نقش‌ تعیین کننده‌ای پیدا کرده است. آن موج ناپیدا که در این انتخابات از آن سخن گفته می‌شد تا جایی که می‌فهمم در میان ملی‌گرایان سکولار شکل گرفته است. اما به نظر من او در موقعیتی قرار دارد که حتی اگر با هر یک نامزدها به توافق برسد، نمی‌تواند جامعه رای خود را به سمت آن نامزد هدایت کند. بخشی از رای دهندگان به اوغان به سوی اپوزیسیون و بخش دیگر به سوی اقتدارگرایان تمایل دارند لذا تصمیم اوغان لزوما تصمیم رای دهندگان او نخواهد بود.»اما آقای متان نظر دیگری دارد و می‌گوید: «من در همان حال که می‌پذیرم آقای اوغان در مرحله دوم نقش مهمی پیدا کرده اما معتقد نیستم آقای اوغان نقش " تاج‌بخش" یافته باشد. با اختلاف رای فعلی بین اردوغان و آقای قلیچداراوغلو به نظرم این که او بتواند فاصله بین خود و آقای اردوغان را در دور دوم پر کند، متوهمانه و خیال پردازانه است.» آدم متان تاکید می‌کند: « من گمان نمی‌کنم آقای اردوغان برای به دست آوردن اعلام حمایت سینان اوغان دست به تغییر در سیاست‌‌هایش بزند و عقب‌نشینی جدی در مواضعش انجام دهد تا به او امتیاز دهد چرا که به این کار نیازی ندارد.» او ادامه می‌دهد: «با فرض حمایت سینان اوغان از آقای کمال قلیچداراوغلو نیز او نخواهد توانست آراء‌ زیادی را به سبد رای قلیچداراغلو منتقل کند.»
>اهمیت رای کُردها
کردها در انتخابات دور اول به شکلی قاطع علیه اردوغان رای دادند. رای اردوغان در دیاربکر، دژ حزب دموکراتیک خلق‌ها به زیر ۳۰ درصد سقوط کرد که این به این معناست که رای اردوغان در دیاربکر حتی از رای او در ازمیر که پایگاه رای اصلی حزب جمهوری خلق محسوب می‌شود نیز کمتر است. حال پرسش این است که آیا کردها با توجه به ایفای نقش فعالانه صلاح الدین دمیرتاش، رهبر زندانی کردها در انتخابات با کمک همسرش باشاک دمیرتاش، در دور دوم نیز به حمایت از قلیچداراغلو ادامه خواهند داد؟ اهمیت رای کردها در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری چقدر خواهد بود؟
رژدا اوغوز، روزنامه‌نگار تبعیدی کُرد، ساکن سوییس، که با نزدیکی‌اش به حزب دموکراتیک خلق‌ها شناخته می‌شود، می‌گوید: « در ترکیه تقلب‌آمیزترین صندوق‌های عدالت و توسعه در شهرهای مستقر کردنشین است. کردها یک انتخابات دیگر را که در سایه اسلحه برگزار می‌شود، پشت سر نهادند. رای حامیان حزب دموکراتیک خلق‌ها نسبت به گذشته کاهش یافته چون که به گمان من کردها در همان حالی که به دنبال تغییر رژیم سیاسی [از ریاستی به پارلمانی] هستند، حاضر نیستند به هر کسی رای بدهند. رای کردها به قلیچداراوغلو نیز با فراخوان دمیرتاش اتفاق افتاد. من باور دارم که در ۲۵ مه نیز آراء کردها به نفع قلیچداراوغلو به صندوق‌ها ریخته خواهد شد اما این انتخابات نشان داد که اولا ترکیه دارای یک بستر قوی برای راست افراطی و ملی‌گرای تندرو است. ترک‌های ساکن آناتولی مرکزی به فروپاشی اقتصادی توجهی نکردند، همانطور که به کشته شدن ۵۰ هزار انسان در زلزله توجهی نکردند. حتی در شهرهای اصلی زلزله زده نیز چنین بود و رای آقای اردوغان بالاتر از رقیبش بود. دومین درس این انتخابات هم این بود که منسجم‌ترین، جدی‌ترین و تحصیل‌کرده‌ترین و عاقلانه‌ترین رای توسط پایگاه رای کردها شکل گرفته است. لذا هر کسی بخواهد در چارچوب دموکراتیک رای بیاورد باید به این واقعیت توجه کند.»
خانم اوغوز تاکید می‌کند: «نمیدانم نتیجه انتخابات در دور دوم چه خواهد شد اما میدانم راست افراطی و ملی‌گرایان ترک ترکیه را به سوی رفاه، سعادت و دموکراسی نخواهند برد.» آدم متان نیز می‌گوید: «من معتقدم در دور دوم نیز رای کردها به سوی قلیچداراغلو خواهد رفت اما گمان می‌کنم در شرق و جنوب شرقی (مناطق کردنشین) نرخ مشارکت در دور دوم همانند دور اول بالا نخواهد بود.»
نوشین منگو می‌گوید: «کردها به همان میزان که رای می‌افزایند موجب از دست رفتن رای یک نامزد هم می‌شوند. به احتمال زیاد برای دور دوم، حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز از قلیچداراوغلو خواسته‌هایی خواهد داشت و این که او بتواند هم رای کردها و هم رای سینان اوغان را یکجا به دست بیاورد، کاری بس دشوار خواهد بود.»

انتهای پیام