متخصص سالمندشناسی گفت: جمعیت فعلی سالمند بیش از 10 درصد جمعیت کشور است و این افراد بیش از 60 درصد خدمات پزشکی را مصرف می‌کنند. زمانیکه تعداد سالمندان به بیش از 30 درصد برسد اگر وضعیت خدمات درمانی به شکل امروز باشد و برنامه‌ریزی برای تغییر نداشته باشیم امکان خدمت‌رسانی به این جمعیت را نداریم و فاجعه رخ خواهد داد.به گزارش برنا، سیده صالحه مرتضوی متخصص سالمند شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اظهار داشت: کشور ایران در کمتر از بیست سال آینده با پدیده انفجار جمعیت سالمندی می‌شود.وی افزود: جمعیت فعلی سالمند بیش از 10 درصد جمعیت کشور است و این افراد بیش از 60 درصد خدمات پزشکی را مصرف می‌کنند. زمانیکه تعداد سالمندان به بیش از 30 درصد برسد اگر وضعیت خدمات درمانی به شکل امروز باشد و برنامه‌ریزی برای تغییر نداشته باشیم امکان خدمت‌رسانی به این جمعیت را نداریم و فاجعه رخ خواهد داد.
وضعیت سالمندی ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان چگونه است؟
در طول ۳۰ سال آینده سالمندان حدود 20 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است که تا سال ۲۰۵۰ جمعیت سالمندان به ۲ میلیارد نفر در جهان برسد. در واقع بحث سالخوردگی جمعیت یک پدیده جهانی است و در حال حاضر کشورهایی مانند ژاپن، آلمان و ایتالیا پیرترین کشورهای دنیا محسوب می‌شوند.کشور ایران اگر چه سال‌ها به عنوان کشور جوانی بوده است ولی در کمتر از بیست سال آینده با پدیده انفجار جمعیت سالمندی مواجه خواهد شد، چراکه متولدین دهه 60 شمسی حدود سال 1420 به سنین سالمندی می‌رسند.کشورهای توسعه یافته مانند فرانسه تقریبا۱۵۰ سال زمان داشتند تا خود را نسبت به تغییرات جمعیت با سنین بیش از ۶۰ سال، سازگار کنند اما کشور ایران برای انجام این سازگاری، حدود۲۰ سال فرصت دارد و این زمان کوتاه نیازمند برنامه ریزی درست و دقیق است، در غیر اینصورتمی‌تواند کشور را با یک بحران بزرگ مواجه کند.
پیامدهای سالخوردگی جمعیت چیست؟ چه عوارضی برای کشورها دارد؟
سالخوردگی یا پیرشدن جمعیت، به معنی افزایش روزافزون نسبت سالمندان در مقایسه با سایر گروه‌های سنی است. طی نیم قرن گذشته میزان باروری کلی در جهــان از ۵ به دو ممیز هفتم دهم کودک برای هر زن کاهش یافته اســت که شاید طی نیم قرن آینــده به دو ممیز و یک دهم برسد. همچنین امید زندگی در سطح جهانی در این مدت تقریباً۲۰ سال افزایش یافته است.البته نباید فراموش کرد که پدیده سالخوردگی جمعیت، ناشی از بهبود استانداردهای زندگی، شرایط بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی، کاهش مرگ و میر و افزایش امید زندگی است. لذا پدیده سالخوردگی را باید یک موفقیت به حساب آورد، ولی این تغییر در ساختار سنی جمعیت تاثیر عمیقی در ابعاد مختلف جوامع به دنبال خواهد داشت.پیامدهای سالخوردگی جمعیت را می‌توان از ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی می‌توان بررسی کرد. یکی از چالش‌های مهم سالمندی جمعیت، افزایش هزینه‌های سلامت جوامع به دلیل نیاز زیاد سالمندان به انواع خدمات بهداشتی و درمانی است.سالمندان بزرگترین گروه مصرف‌کننده دارو و خدمات درمانی هستند. اگرچه سالمندی مترادف با بیماری نیست ولی با افزایش سن ابتلا به بیماری‌ها شایع‌تر می‌شوند، بنابراین، بخشی از دغدغه‌ها در جمعیت سالخورده به مباحث سلامتی مرتبط می‌شود.از دیگر مباحث مهم در حوزه سالخوردگی جمعیت، افزایش بار تکفل و نسبت وابستگی است. این شـاخص نشان‌دهنده مقدار تکفلی است که یک فرد فعال و در دوره کار برای تامین هزینه‌هـای افـراد غیر فعـال بـر دوش دارد ( افراد غیر فعال، افراد بالای 60 سال و افراد زیر 15 سال محسوب می‌شوند).انزوا و تنهایی در سالمندان به علت فوت همسر، نزدیکان و بستگان، ازدواج فرزندان و...، یکی دیگر از دغدغه‌های دوران سالمندی است. این مسئله وقتی پررنگ‌تر می‌شود که در حال حاضر، به طور میانگین تعداد فرزندان سالمندان حدود ۴-۳ فرزند است، برآورد می‌شود که طی دهه‌های آینده به طور میانگین تعداد فرزندان سالمندان به کمتر از ۲ فرزند کاهش مییابد. با کاهش تعداد فرزندان تنهایی سالمندان بیشتر و نگهداری و مراقبت از سالمندان دشوارتر می‌شود.این پیامدها و پیامدهای متعدد دیگری که در حوزه سالخوردگی جمعیت مطرح است، هر یک ساعت‌ها جای بحث دارد و اگر مورد توجه قرار نگیرد منجر به بحران جدی می‌شود. یک مثال ساده برای درک این موضوع صندوق‌های بازنشستگی هستند که در آنها نیروی کار پول پرداخت می‌کنند و افراد بازنشسته پول برداشت می‌کنند. این تعادل طی سال‌های آتی و با افزایش شدید تعداد افراد بازنشسته به هم می‌خورد و دریافت‌کنندگان خیلی بیشتر از پرداخت‌کنندگان می‌شوند. بنابراین، سیاست‌های فعلی این صندوق‌ها اگر تغییر نکند، قطعا ورشکسته خواهند شد.
آیا جوانی جمعیت راهکار مقابله با پیامدهای سالخوردگی است؟
جمعیت جوان به عنوان یکی از عوامل مهم اقتدار کشورها به شمار می‌رود. نیروی مولد و جوان یکی از پایه‌های اصلی قدرت و رشد اقتصادی - اجتماعی کشورها محسوب می‌شوند. به همین دلیل، همه کشورها تمایل دارند که جمعیت جوان و پویا داشته باشند. جوانی جمعیت از دغدغه‌های مهم ایران است بطوریکه مقام معظم رهبری و مسئولین برای چاره اندیشی در باره آن تأکید دارند. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که جمعیت سالمند از بین نمی‌روند. زمانیکه برنامه‌ریزی می‌شود که با افزایش موالید تعداد افراد 0 تا 15 سال زیاد شوند، تعداد افراد 60 سال به بالا هم در حال افزایش هستند. تا زمان وارد شدن موالید جدید به بازار کار، بار تکفل نیروی کار به شدت افزایش مییابد. بنابراین، در عین حال که به افزایش موالید توجه می‌شود باید به جمعیت سالمند توجه شود و تا جایی که امکان دارد باید این افراد را سالم و فعال نگه داشت که بتوانند به نیروی کار کمک کنند نه اینکه سربار آنها باشند.پدر و مادری که همچنان سالم و فعال هستند حتی در نگهداری از نوه‌ها هم می‌توانند کمک بزرگی باشند و دغدغه فرزندان را کم کنند. در حالی که اگر بیمار و ناتوان باشند خودشان به دغدغه بزرگی برای فرزندان تبدیل خواهند شد.
چه برنامه‌هایی برای سالمندی سالم و فعال در کشور وجود دارد و چه باید کرد؟
اگرچه در ابتدای راه هستیم و برای این مسئله عزم ملی لازم است و کمبود‌های زیادی وجود دارد، ولی برنامه‌های مختلفی در کشور در حال اجراست.به طور مثال می‌توان به برنامه‌های وزارت بهداشت، اداره سلامت سالمندان در رابطه با سالمندی سالم اشاره کرد.مراقبت‌های ادغام یافته سلامت سالمندان، مانند: مراقبت‌های پیشگیرانه، تشخیص اولیه و درمان و پیگیری بیماری‌ها و مشکلات الویت‌دار در سالمندان نظیر بررسی از نظر: دیابت، فشار خون بالا، اختلالات تغذیه ای، سقوط و عدم تعادل، افسردگی، سرطان‌ها و بیماری قلبی و عروقی، از جمله این فعالیت‌ها است که در مراکز جامع سلامت، پایگاه‌های بهداشتی و خانه بهداشت ارائه می‌شود.شناسایی سالمندان پرخطر و برنامه‌ریزی برای ارائه خدمات و مراقبت از این افراد با همکاری نهادهای ذی‌ربط از دیگر اقدامات در حال انجام است.بحث اصلاح شیوه زندگی از مسائل بسیار مهمی است که باید به آن پرداخته شود. بسته‌های آموزشی شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی با حمایت اداره سلامت سالمندان و با همکاری اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی طراحی شده است،که مجموعه ارزشمندی است که در اختیار سالمندان و خانواده‌های آنها قرار می‌گیرد. فعالیت جدید دیگری که درحال برنامه‌ریزی و اجرای آزمایشی است و دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز نقش فعالی در طراحی آن دارد، بحث تأسیس دانشگاه سالمندی است که تأکید آن بر آموزش سالمندان و خانواده‌های آنان برای کسب مهارت‌های لازم برای مدیریت است.
انتهای پیام
