> بایدن نباید در مدت باقیمانده دولت روحانی، برای بازگشت به برجام شرط و پیش شرط تعیین کرده و به دنبال گسترش موضوعات مورد گفتوگو با ایران باشد. چنین خواستهای موجب شکست پروسه احیاء برجام خواهد شد،
زیرا احساسات ضد آمریکایی مردم ایران به ویژه بعد از ترور سردار سلیمانی و فخریزاده را نمیتوان نادیده گرفت
دیپلمات پیشین کشورمان در مقالهای در نشریه میدل ایست آی، با طرح این پرسش که "بایدن چگونه میتواند از تله مخالفان برجام عبور کند، به بررسی نقشه راه برای بایدن جهت کاهش خصومت با ایران پرداخت.
به گزارش ایسنا، سیدحسین موسویان در مقالهای در میدل ایست آن لاین نوشت: محسن فخری زاده یکی از دانشمندان برجسته ایران ترور شد. سه مقام آمریکا تایید کردند که این ترور توسط اسرائیل انجام شده است. چند روز قبل از این ترور، نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و پمپئو وزیر خارجه آمریکا در عربستان ملاقات محرمانه داشتند. جراید اسرائیل فاش ساختند که هدف این نشست انجام عملیات مخفی و تشدید فشارها و تحریمها علیه ایران در چند هفته باقیمانده عمر ریاست جمهوری ترامپ بوده است.
قبل از برجام اسرائیل پنج عملیات ترور دانشمندان هستهای ایران را انجام داد و مسعود علی محمدی، مصطفی احمدی روشن، داریوش رضایی، مجید شهریاری و رضا قشقایی را به شهادت رساند و فریدون عباسی رئیس وقت سازمان انرزی اتمی ایران هم از ترور جان سالم به در برد. بعد از ترور سردار سلیمانی، ترور فخری زاده شاخصترین ترور بعد از برجام است. او نه تنها یک دانشمند برجسته هستهای بود بلکه ساخت کیت ایرانی تشخیص کرونا و واکسن کرونا تحت نظر شهید فخری زاده انجام شد.
> یک دیدگاه واقع بینانه
زمان وقوع این ترور اتفاقی نبوده است. بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا اعلام کرده که در صورتی که ایران به برجام برگردد، آمریکا نیز به برجام بازخواهد گشت تا بتواند مذاکرات بعدی با ایران را ادامه دهد. این ترور با هدف تخریب این سیاست صورت گرفت.
روحانی رئیس جمهور ایران گفته که اگر بایدن به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ برگردد، حل مشکلات روابط ایران و آمریکا خیلی آسان خواهد بود. البته تصور روحانی اشتباه است چون حل مشکلات ایران و آمریکا بسیار پیچیده و سخت است. روحانی همزمان تاکید کرد که سیاست ایران بر مبنای: "تعهد در مقابل تعهد، عمل در مقابل عمل و تشنجزدایی در مقابل تشنج زدایی" است که البته این یک فرمول واقع بینانهای است.
> صحنه سیاسی داخلی ایران
به نظر میرسد بایدن بازگشت به برجام را مقدمه گفتوگو با ایران در مورد سایر مسائل همچون توان موشکی و نقش منطقهای ایران میداند. اما بایدن باید به واقعیتهای صحنه سیاسی ایران توجه داشته باشد.
جناح اصولگرایان در انتخابات پارلمانی مارس ۲۰۲۰ به پیروزی بیسابقهای دست یافتند به طوری که بیش از ۲۲۱ صندلی از ۲۹۱ صندلی پارلمان را به دست آوردند. قابل پیشبینی است که اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری ژوئن ۲۰۲۱ نیز پیروز شوند. من که در تهران به سر میبرم با برخی از اصولگرایان در مورد انتخابات آمریکا گفتوگو داشتم. آنها معتقدند که تفاوتی بین دموکراتها و جمهوریخواهان نیست حتی دموکراتها پیچیدهتر و خطرناکتر از جمـهوریخواهان هستند زیرا برخلاف ترامپ، از سازوکارهای چندجانبه برای فشار به ایران استفاده میکنند و لذا کار با چنین دولتی چالش برانگیزتر است. بر این مبنای فکری، اصولگرایان معتقدند که ایران باید از مذاکرات با دولت بایدن در مورد اصلاح برجام، توان موشکی و نقش منطقهای ایران اجتناب کند. در نهایت بایدن باید نکات کلیدی زیر را درک کند:
اول: بایدن نباید در مدت باقیمانده دولت روحانی، برای بازگشت به برجام شرط و پیش شرط تعیین کرده و به دنبال گسترش موضوعات مورد گفتوگو با ایران باشد. چنین خواستهای موجب شکست پروسه احیاء برجام خواهد شد، زیرا احساسات ضد آمریکایی مردم ایران به ویژه بعد از ترور سردار سلیمانی و فخری زاده را نمیتوان نادیده گرفت.
دوم: برجام باید کامل و یکپارچه اجرا شود. وقتی اجرای برجام آغاز شد، اجرای کامل آن به خاطر تحریمهای اولیه آمریکا (تحریمهای ماقبل برجام) ممکن نشد و ایران نتوانست از منافع اقتصادی کامل برخوردار شود. بنابراین آمریکا باید تحریمهای اولیه را تعلیق کند تا همه امضاکنندگان برجام بتوانند این توافق را درست و کامل اجرا کنند.