مامک جولایی- بازی کردن با کودک یکی از بهترین شیوهها در توسعهمهارتهای ارتباطی او است و اگر درست و هدفمند استفاده شود، میتوان از آن به عنوان ابزاری قدرتمند در افزایش توانایی گفتاری استفاده کرد. نکاتی که میتواند برای والدین کودکان دارای تاخیر زبانی، ارزشمند باشد، به شرح ذیل است .
> آموزش و ارتباط از طریق بازی
بارها این جمله را از گفتاردرمانگر کودک خود میشنوید که از طریق بازی با کودک خود وارد ارتباط شوید. گفتار درمانگر به شما بازیهای متناسب با دوره رشدی کودک دلبندتان را معرفی میکند و استفاده از این موقعیت را برای برقراری ارتباط به شما میآموزد. نکات مهمیدر این بین وجود دارد که رعایت آنها شما را در این مسیر توانا میسازد.
> یک نکته مهم ارتباطی
وقتی به بازی کودک خود ملحق میشوید، با اسباب بازی خود وارد شوید. در این صورت او برای ارتباط با شما تمایل بیشتری نشان میدهد تا زمانی که حس کند در اسباب بازی با هم شریک خواهید بود.
> بازی برای برقراری ارتباط
یکی از سوالات والدین برای شروع ارتباط با کودک خردسال خود، درمورد انتخاب بازیهاست. بازی با افراد، مثل دالی بازی، قایم باشک و سایر بازیهای مرسوم از این نوع برای شروع و ادامه ارتباط بسیار کارا هستند چرا که این بازیها دارای نقاط اوج هستند. نقطه اوج یعنی زمانی که اتفاق مورد انتظار کودک رخ میدهد. نقاط اوج در بازی با افراد بهترین زمان است برای نوبت گیری کودک. کودک به محض این که قانون بازی را فرابگیرد برای رسیدن به نقطه اوج تلاش میکند. بنابراین ابتدا با حرکت، سپس صداسازی و بعد شبه واژه و در نهایت کلمه در ارتباط شرکت خواهد کرد. به این ترتیب میتوان مفهوم انتقال نوبت را به او آموخت.
> اعجاز بازیهای دو نفره
والدین میدانند که بازی نقش بسیار مهمیدر رشد و تکامل کودک دارد. خلاقیت او را افزایش میدهد، به ایجاد مهارت حل مسئله کمک میکند و دانش او را از جهان پیرامون اضافه میکند.اما نکته مهم و کلیدی در ارتباطی است که بین کودک و والدین ایجاد میکند. شاید در مواقعی بسیار خرسند باشید که او میتواند به تنهایی بازی کند، بله ، این توانایی خوبی است اما برای افزایش مهارتهای زبانی لازم است بسیاری
از این لحظات را با هم باشید. به عنوان نمونه
پایین آمدن از سرسره در تنهایی هم بسیار لذت بخش است
ولی چنانچه در انتهای مسیرکودک در آغوش شما قرار بگیرد این اتصال ایجاد شده و موقعیتی برای افزایش مهارتهای ارتباطی فراهم میشود. نمونه دیگر اینکه ساختن برج با مکعبها میتواند یک بازی در تنهایی باشد اما به نوبت گذاشتن آنها توسط کودک و یکی از والدین فرصتی ارتباطی فراهم میکند.
> انتخاب اسباب بازی برای ایجاد ارتباطی بهتر
هرچند که امروزه اسباب بازیهای الکترونیکی زیادی برای کودکان خردسال وجود دارد که میتوان از آنها به عنوان ابزار یادگیری استفاده کرد اما فراموش نکنید که یادگیری از طریق تعامل مثبت اجتماعی ایجاد میشود. زمانی که با کودک ارتباط برقرار میکنید، هدف این است که به شما بیش از اسباب بازی توجه کند. هرچه ارتباط رفت و برگشتی بین شما و کودک بیشتر باشد، تجربه ای که ایجاد میشود، ارزشمندتر است.
> فعالیتهای کودک محور
اغلب وقتی کودکان فعالیتی را خودشان انتخاب میکنند بیشتر به آن مشغول میشوند و این بهترین زمان برای انجام تمرینات است به شرط آن که به دقت نگاه کنید، نه تنها به این که چه نوع بازی را انتخاب کرده بلکه با این هدف که نحوه بازی کردن او را هم ببینید و
این گونه به فعالیت او وارد شوید.
> کودکم تمایلی به بازی کردن با من ندارد، چه کنم؟
درمانگران گفتار و زبان به دفعات زیادی با این موقعیت مواجه میشوند که وقتی از والدین میخواهند از موقعیت بازی برای انجام تمرینات استفاده کنند، آنها از عدم تمایل کودک و یا موقعیتهای ناموفق خود شکایت میکنند. بررسیهای انجام شده حاکی از آن است که دو عامل میتواند کودک را از موقعیت بازی فراهم شده، فراری بدهد:
1- دستورات پیاپی والدین به کودک در جهت کنترل بازی
2- پرسیدن سوالاتی که میزان اطلاعات کودک شما را میسنجد (مثال: این ماشین چه رنگیه؟ چند تا چرخ داره؟ در ماشین کو؟...)
برای کاهش امتناع کودک خوب است والدین بتوانند در بازی کردن از او پیروی کنند، جهت نگاه یا حرکات کودک نشان میدهد که چه فعالیتی در بازی برای او خوشایند است. همچنین به جای پرسش کردن، نظراتی ارائه بدهید (مثال: چقدر این ماشین تند میره یا انگار چرخش خراب شده).در چنین مواقعی از گفتاردرمانگر کودک خود کمک بگیرید تا با بررسی نحوه تعامل شما با کودک راههای حفظ ارتباط و افزایش تعداد دفعات نوبت برای ارتباط را به شما بیاموزد.به همان اندازه که برقراری این ارتباط مهم است، حفظ آن برای مدتی قابل قبول، ضروری است.
> آمادگی برای سفر
والدین معمولا وسایل ویژه کودک خود برای سفر همراه میآورند. بهتر است اسباب بازی مناسب برای سفر و کاغذ و مدادشمعی و وسایل ضروری را همراه داشته باشید.اجازه دهید کودک کوله پشتی کوچکی را همراه بیاورد و اسباب بازی و پازل و وسایل مورد علاقه اش را همراه بیاورد.به این ترتیب میتوانید از موقعیت تعطیلات بهره بیشتری ببرید.