مشکلات گمرکی با افغانستان از جمله موضوعاتی است که ماه‌های اخیر مشکلاتی را برای تجار و بازرگانان کشور فراهم کرده است. با اینکه روابط ما با افغانستان خوب و مثبت بوده و ایران سالها میزبان برادران افغانستانی در دوران جنگ بوده و هست، اما از چند ماه پیش تا به امروز گمرک افغانستان در مرز مشترک با ایران مشکلاتی را برای تجار و بازرگانان فراهم آورده که نیاز به تعامل مسئولان دو کشور برای حل و فصل این مشکلات ضروری است.
این در حالی است که ایران فرصت‌های اقتصادی خوبی در چابهار در اختیار افغانستان قرار داده اما با این وجود متاسفانه همکاری‌های مرزی و گمرکی این کشور همسایه با ایران در وضعیت مطلوب و قابل قبولی به سر نمی‌برد.
این مشکلات به غیر از مسائل لاینحلی است که این روزها در بخش ترانزیتی در مرزهای ایران و افغانستان با آن روبرو هستیم و به نظر می‌رسد مطابق قرائن موجود، مسئولان افغانستان همکاری لازم را در بخش‌های ترانزیتی با ایرانی‌ها ندارند. این در حالی است که مسئولان گمرکی ایران بارها بر اهمیت ارتقای نقش کریدورهای ترانزیتی میان دو کشور تاکید کرده‌اند اما تا کنون در عمل نتیجه قابل‌قبولی بدست نیامده است.
متاسفانه در شرایط فعلی عدم بهره‌مندی از پتانسیل‌های اقتصادی در روابط بین‌المللی باعث شده که حتی برخی کشورهای همسایه نیز در همکاری ترانزیتی با ایران سهل‌انگاری به خرج دهند، این مشکلات در حالی است که روزانه بیش از ۴۰۰ دستگاه کامیون ترانزیت از سمت پایانه مرزی، منطقه ویژه اقتصادی دوغارون و بازارچه مرزی به سمت کشور افغانستان تردد دارند که نبود زیرساخت لازم در گمرک افغانستان، ظرفیت پذیرش کشور همسایه را به حداقل رسانده است.
اما نکته حائز اهمیت اینکه در حالی در بخش گمرکی و ترانزیتی با افغانستان دچار مشکل شده‌ایم که از یک سو به علت عدم تحرک کافی مسئولان مرتبط در ایران برای مذاکره و حل و فصل موضوع اقدام چندانی صورت نگرفته و از سوی دیگر ضعف دیپلماسی منطقه‌ای کشور به خصوص در بخش شرق به وضوح قابل لمس است. از رهگذر نبود چنین دیپلماسی فعالی، در دولت افغانستان تصمیماتی گرفته می‌شود که حقوق تجار و بازرگانان ایرانی فعال در این بخش به کلی نادیده انگاشته می‌شود. درگذشته مسئولان مرزی طی نشست‌های یک ساعته مشکلات بزرگی را حل می‌کردند؛ اما امروز هنوز نتوانسته‌ایم در حوزه افغانستان، جاده بین دو گمرک را حل کنیم. در حوزه ترکمنستان نیز اگر دیپلماسی ما فعال‌تر و روابط پررنگ‌تر بودند، این گرفتاری‌ها نباید به این شکل و به این سرعت ایجاد می‌شدند. در شرایط فعلی و با توجه به اینکه افغانستان منافع خوبی در بهره گیری از بندرچابهار برای توسعه اقتصادی خود دارد، ضروری است با دیپلماسی کارآمد تری این موضوع به طرف افغان گوشزد شود که ضروری است منافع مشترک اقتصادی دوطرفه در روابط گمرکی و بازرگانی دوکشور رعایت شود و افغانستان نیز متقابلا توجه کافی به روابط اقتصادی با ایران داشته باشد.
به نظر می‌رسد برای حل این مشکلات نیازمند یک دیپلماسی موثر در مجامع بین‌المللی منطقه‌ای هستیم و امید داریم در نشست‌های مشترک میان مسئولان دو کشور، اینگونه مشکلات از سوی طرف ایرانی مطرح و برای حل و فصل آن چاره‌اندیشی‌های لازم صورت بگیرد.
Instagram.com/aftabyazd
