آفتاب یزد – گروه زندگی: در سالهای گذشته بسیاری از ما هنگام بروز آلودگی هوا به گونهای وحشت زده میشدیم که ترس از این موضوع ما را خانه نشین میکرد و افکار بیهوده باعث میشد تا قید کار را بزنیم اما امروزه بسیاری از ما با وجود هوای آلوده هیچ توجهی به توصیههای پزشک برای ماندن در منزل نداریم در صورتی که این آلودگی به کل بدن میتواند آسیب برساند. توصیه پزشکان این است که افراد به وسیله بالا بردن اطلاعات و داشتن تغذیه مناسب آسیب کمتری در هنگام بروز آلودگیهای هوا ببینند لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب یزد در اینباره با دکتر حمیده اخیانی، پزشک تغذیه گفتگو کرده است.
وی در این باره میگوید: آلودگی هوا یعنی وجود یک یا مخلوطی از
آلوده کنندههای مختلف در هوای آزاد که به اندازهای باشد که نه تنها برای انسان مضر باشد، بلکه موجب آسیب رساندن به حیوانات، گیاهان و اموال شود.
دکتر اخیانی خاطرنشان کرد: آلایندههای مهم هوا عبارتند از مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ازون، سرب و ذرات معلق.
این پزشک تغذیه، منشاء آلایندههای هوا را اینگونه تشریح کرد: سوختن ناقص کربن مثل بنزین، گازوییل وغیره عامل بروز مونوکسید کربن، واکنش شیمیایی اکسید نیتروژن و ترکیبات آلی عامل ایجاد اوزون، سوختهای فسیلی مثل چوب، نفت، بنزین، گازوییل و غیره نیز عامل تولید دی اکسید نیتروژن، سوختهای فسیلی سنگین با گوگرد بالا که بیشتر مصرف صنعتی دارند مثل نفت کوره، مازوت عامل تولید دی اسید گوگرد، سوزاندن چوب و کارکرد وسایل نقلیه موتوری عامل تولید ذرات معلق زیر 5/2 میکرون و احتراق ناقص ترکیبات هیدروکربنی عامل تولید ذرات معلق زیر ۱۰ میکرون میباشد.وی مطرح کرد: مخلوطی از آلودگیهای صنعتی، دود ماشین ها، دود سوختنیها و شعلهها در مواجهه با نور خورشید، هیدروکربن ها، اکسیدهای نیتروژن و اوزون، ترکیب شیمیای خطرناکی را میسازند که به آن "مه دود "می گویند. دکتر اخیانی بیان کرد: پدیده آلودگی هوا در مناطق شهری، دستاورد انقلاب صنعتی از حدود ۳۰۰ سال قبل است و متاسفانه با توسعه صنعت، روزبه روز بر میزان و شدت آن افزوده میگردد.
این پزشک تغذیه ادامه داد: تکیه اساسی انسان امروز بر منابع انرژی فسیلی مانند زغال، نفت و گاز و در نتیجه آزاد شدن مواد ناشی از احتراق آنها، فرآوردههایی بسیار مضر و خطرناک را به همراه میآورد که به شدت حیات موجودات زنده به ویژه انسانها را تهدید میکند وعوارض مزمن آلودگی هوا ناشی از آنها (مثل بیماریهای قلبی، بیماریهای ریوی و...)، جبران ناپذیر است. وی توضیح داد: شاخص کیفیت هوا، شاخصی است برای گزارش روزانه کیفیت هوا از نظر میزان وجود ۶ آلاینده که عبارتند از مونوکسید کربنازون، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ذرات معلق زیر ۲/۵ میکرون، ذرات معلق زیر ۱۰ میکرون سنجیده میشود و بالاترین شاخص در بین این
۶ آلاینده، به عنوان شاخص کلی آن روز گزارش میشود وهر چه شاخص بالاتر باشد، هوا آلودهتر و اثر نامطلوب آن بر سلامتی بیشتر است.
دکتر اخیانی افزود: شاخص “۱۰۰” عمدتا نشاندهنده حداکثر مقدار مجاز آلایندههای هوا، طبق استاندارهای ملی است.مقادیر زیر ۱۰۰ معمولا قابل قبول فرض میشوند. این پزشک تغذیه ابراز کرد: افراد در صورت بروز آلودگی هوا باید برخی نکات را رعایت کنند که عبارتند از اینکه فعالیتهای بیرون از خانه را در حین آلودگی هوا حتی المقدور محدود کنید، حداقل فعالیت فیزیکی را در زمانهای آلودگی هوا در فضاهای دربسته داشته باشید واگر مجبورید در فضای بیرون، فعالیتی داشته باشید، آرامتر انجام دهید.
وی افزود: دراین دوران استفاده از وسایل نقلیه شخصی را بسیار محدود کنید، اگر مجبور به استفاده از وسیله نقلیه شخصی هستید باید حالت چرخش داخلی تهویه هوای داخل ماشین را فعال کنید، در شرایط ناسالم بودن هوا، کودکان را به پارک نبرید، در فضای دربسته ورزش کنید ودر روزهایی که هوا پاک است، کارهای عقب افتاده بیرون از خانه را
انجام دهید.
دکتر اخیانی تغذیه عنوان کرد: کسب اطمینان از سلامت هوایی که در منزل و محل کار نفس میکشیم، این روزها دغدغه جدی بسیاری از خانواده هاست. گیاهان آپارتمانی، دستگاههای تصفیه هوای ارگانیک هستند که علاوه بر کارکرد زیبایی شناسانه، تاییدیه ناسا را هم دارند.پژوهشهای موازی دیگر، نشان میدهند که میکروارگانیسمهای موجود در خاک این گیاهان، میتواند در جذب و تصفیه بنزن موجود در هوای اتاق هم
موثر باشد.
این پزشک تغذیه بیان کرد: برخی از مواد غذایی میتوانند التهاب بدن را کاهش دهند و تاثیرات مضر آلودگی هوا را در بدن نیز ممکن است کاهش دهند که عبارتند از کورکومین موجود در زردچوبه، آنتوسیانین موجود در انگور قرمز، توتهای قرمز و سیاه، پوست بادمجان، کلم قرمز، برنج سیاه، آلبالو، گیلاس، انار، پرتقال خونی، گریپ فروت،پلی فنول موجود در توتهای قرمز و سیاه، انگور قرمز، چای، کاکائو،ادویهها از قبیل: میخک، کاری، زنجبیل، دارچین، زیره، رازیانه و غیره ورزوراترول موجود در بادام زمینی، پسته، انگور قرمز و سفید، توتهای قرمز و سیاه، کاکائو وامگا۳ موجود در ماهی، جلبک، تخم کتان. وی اضافه کرد: مطالعات انجام شده توسط محققان نشان داده است که تاثیرات مضر آلودگی هوا، با مصرف برخی از ویتامینهای موجود در برخی از مواد غذایی ممکن است که کاهش داده شود این ویتامینها شامل ویتامینهای " B" موجود در جگر، دل، قلوه، زرده تخم مرغ، ماهی، مرغ، انواع گوشت ها، شیر و غلات سبوسدار، ویتامین " C " موجود در میوهها بخصوص انواع مرکبات و سبزیجات، ویتامین " D" موجود در ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین، تن و مشتقات آنها مثل روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، بعضی از انواع پنیر غنی شده با ویتامین D، جگر، شیر غنی شده با ویتامین D، بعضی از انواع قارچهای خوراکی که در آفتاب یا نور ماوراء بنفش رشد کردهاند و"ویتامین " E" موجود در روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون است. دکتر اخیانی توضیح داد که به طور خاص ذرات معلق موجود در هوا با بروز برخی از مشکلات قلبی عروقی مانند مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی-عروقی، بدتر شدن بیماریهای مزمن قلبی-عروقی مثل فشارخون بالا، کاهش اکسیژنرسانی به قلب، حوادث حاد قلبی عروقی مانند سکته در ارتباط است. این متخصص افزود: ذرات معلق و مواد سمی وارد جریان خون شده و به دیواره داخلی رگها آسیب میزنند و باعث گردش موادی در خون میشوند که احتمال بروز بیماریهای قلبی عروقی، سندرم متابولیک و دیابت را در افراد افزایش میدهد. وی هشدار دارد: مصرف برخی از مواد غذایی مانند "غذاهای فرآوری شده با کالری بالا" مانند انواع فست فودها، "اسیدهای چرب التهاب زا" مانند اسید چرب ترانس موجود در روغن جامد نباتی و اسید چرب اشباع شده موجود در روغنهای حیوانی باعث چاقی و بیماریهای قلبی-عروقی میشوند و ممکن است باعث تشدید اثر آلودگی هوا شوند.
دکتر اخیانی با بیان این نکته که " آلودگی هوا باعث آسیبهای کوتاه مدت و دراز مدت فراوانی در بدن میگردد و سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند " ، اظهار داشت که تاثیر آلودگی هوا بر دستگاه عصبی باعث بروز سردرد، اضطراب، اختلالات عصبی و شناختی، حمله عصبی، سکته مغزی میشود.
این پزشک تغذیه میگوید: بروز بیماریهای حاد و مزمن تنفسی از قبیل: آسم، برونشیت، عفونت گوش، کاهش عملکرد ریه ها، آسیب ریوی، سرطان ریه از جمله عوارض تاثیرآلودگی هوا بر دستگاه تنفسی است. وی ادامه داد: افزایش اختلالات گوارشی از قبیل تهوع، مشکلات کبدی از جمله اثرات آلودگی هوا بر دستگاه گوارش است وکم خونی، سرطان خون نیز از تاثیرات این آلودگی بر مغز استخوان است. دکتر اخیانی بیان کرد افزایش احتمال بروز دیابت به دلیل تاثیر آلودگی هوا بر غدد درون ریز رخ میدهد وآسیب به کلیه ها، مثانه و مجاری ادراری، احتمال بروز سرطان مثانه از دیگر عوارض این آلودگی بر دستگاه ادراری است.این پزشک تغذیه خاطرنشان کرد: افزایش مرگ و میر نوزادان، تولد نوزاد نارس، افزایش احتمال وجود نواقص مادرزادی هنگام تولد، احتمال ابتلا به اوتیسم از جمله عوارض آلودگی هوا بر روی جنین است. وی در پایان گفت:نوشیدن آب در هنگام آلودگی هوا مفید است البته نباید چند لیوان آب پشت سر هم مصرف شود بلکه آب را باید جرعه جرعه در طول روز استفاده کرد. بدن ما
60 درصد از آب ساخته شده و تمام مواد مغذی بدن به صورت محلول در آب جذب میشوند. همچنین دفع سموم از بدن با مصرف بیشتر آب بهتر
امکانپذیر است.