آفتاب یزد – نجمه حمزه نیا: طبق تعاریف رسمی، پروبیوتیکها موجودات زنده کوچک میکروسکوپی هستند که اگر به تعداد کافی توزیع شوند، سلامت را برای میزبان خود به ارمغان میآورند.حال با شیوع کرونا ویروس یا کووید – 19 در کل جهان، سوالات بسیاری پیرامون تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بروز کروناویروس مطرح شده است که یکی از آنها این است که آیا پروبیوتیکها به ایمنی بدن علیه ویروس کووید - 19 کمک میکنند وآیا آنها به طور بالقوه میتوانند از ورود یا جایگزینی ویروس در بدن جلوگیری کنند لذا با توجه به اهمیت موضوع آفتاب یزد در اینباره با دکتر مریم ابراهیمی تاج آبادی، دانشیار رشته میکروبیولوژی و رئیس انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند ایران گفتگو کرده است.
وی در این باره میگوید: فلور روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریها است، بسیاری از این باکتریها برای گوارش بهینه غذا مفید هستند، دستهای از این باکتریها که به باکتریهای پروبیوتیک مشهورهستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیکهای مختلف را تولید میکنند که برای بدن مفید بوده و به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
دکتر ابراهیمی تاج آبادی بیان کرد: اداره غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) پروبیوتیک را این گونه تعریف میکند که پروبیوتیکها میکرو ارگانیسمهای زندهای هستند که مصرف کافی آنها سبب نمایان شدن اثرات سلامت بخش در بدن میزبان میشود.
رئیس انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند ایران خاطرنشان کرد: میکروبیولوژیستها معتقدند که میکروبها امپراتورهای نامرئی روی زمین هستند، یعنی هیچ فرآیند و عمل و عکسالعملی در دنیا انجام نمیشود مگر اینکه میکروبها در آن دخیل باشند و طبیعی است که در سلامتی ما هم بسیار نقش دارند.
وی ادامه داد: یکی از مواردی که برای سلامت انسان بسیار حایز اهمیت است، میکروبهایی است که با ما همزیست هستند زیرا میلیونها سال است که انسانها و میکروبها با هم سر و کار دارند. طی این زمان، میکروبها یاد گرفتهاند که کارهای مهمی برای بدن انسان انجام دهند. در واقع در نبود آنها زندگی کردن غیر ممکن است. دکتر ابراهیمی تاج آبادی عنوان کرد: در نخستین مرحله، فرد در هنگام تولد در معرض فلور میکروبی رحم مادر خود قرار میگیرید، بعد از آن فرزند وقتی به دنیا میآید این میکروبها را از شیر مادر دریافت میکند. همچنان که فرد رشد میکند تنوع فلور میکروبی روده با مصرف غذاهای تخمیری بیشتر و بیشتر میشود، هر چه میزان این میکروبهای مفید در بدن انسان بیشتر باشد، فرد با سد دفاعی که این میکروبها ایجاد میکنند، از سلامت بیشتری نیز برخوردار خواهد بود.
این میکروبیولوژیست با بیان این نکته که " پروبیوتیکها سد دفاعی بدن در مقابل میکروبها هستند "، اظهار داشت: بدن انسان یک اکوسیستم پیچیده است که بدون تریلیونها میکروبی که به صورت همزیست در بدن زندگی میکنند، قادر به هضم مواد غذایی ضروری، دریافت سیگنال گرسنگی یا سیری و یا کنترل سیستم ایمنی نمیباشد.
وی مطرح کرد: بزرگترین تهدید برای فلور میکروبی بدن، استفاده گسترده از آنتی بیوتیکها است. اگرچه آنتیبیوتیکها جان بسیاری از انسانها را نجات داده است اما اغلب افراد آنها را بدون تجویز پزشک یا برای پیشگیری مصرف میکنند. آنتی بیوتیکها بین باکتریهای خوب و بد فرق نمیگذارند و همه باکتریها از بین میبرند. دکتر ابراهیمی تاج آبادی بیان کرد:عواملی مانند عادتهای غذایی ناسالم مثل فست فود، شیرینی جات مصنوعی، عدم استفاده از میوه و سبزیجات، استشمام هوای آلوده، الکل، سیگار و مهمتر از همه استرسهای مزمن باعث آسیب رساندن به میکروبیوم بدن و این میکروبهای خوب میشود.
رئیس انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند ایران میگوید:در گذشته افراد، ماست، پنیر، ترشی و... را استفاده میکردند که دارای میکروبهای مفید بودند، اما امروز بهدلیل آنکه همه محصولات مورد استفاده ما پاستوریزه است فاقد این میکروبهای مفید هستند.
وی افزود: در دنیای صنعتی امروز کشورهای پیشرفته به دنبال جایگزین کردن این میکروبهای مفید در سبد غذایی افراد هستند. از اینرو میکروبها را از غذاهای سنتی گذشته استخراج و محصولات غذایی بهصورت هدفمند افزوده اند. امروزه به خصوص در کشورهای پیشرفته دامنه تحقیقات روی پروبیوتیکها بسیار متنوع شده و محصولات تجاری با ارزشی با استفاده از پروبیوتیکها در بازارهای جهانی معامله میشود.
وی ابراز کرد: در واقع پروبیوتیکها با ایجاد سد دفاعی مانع ورود میکروبها به بدن شده و از بروز بیماریها جلوگیری میکنند. بهعنوان مثال افراد دیابتی و یا دارای چربی خون و اضافه وزن از فلور میکروبی متفاوتی نسبت به افراد سالم برخوردارند. دکتر ابراهیمی تاج آبادی در پاسخ به این پرسش که "رابطه بین میکروبیوتای روده و کووید 19 چگونه است"، گفت": ویروس کووید 19 در درجه اول به دستگاه تنفسی حمله میکند. با این حال، پیوندهای بین دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن، نقش تغذیه و میکروبیوتای روده در مبارزه با ویروس کرونا بررسی شده است و میتوان گفت که یکی از راههای مهم مبتلا شدن به ویروس جدید به نام" 2 SARS CoV " که بر سلامت مردم تاثیر میگذارد، تضعیف دستگاه تنفسی، از بینی تا ریهها است که با آشنایی بیشتر دانشمندان با این ویروس، دریافتند که سیستم ایمنی بدن و دستگاه گوارش نیز در مبتلا شدن به این ویروس تاثیرگذار هستند.
این میکروبیولوژیست درپاسخ به این پرسش که " علت با ارزش بودن میکروبیوتای روده جهت مبارزه با کووید 19 چیست "، اظهار داشت: این ایده که اعضای بدن و بافتهایی که با سطح بیرون در تماس هستند، در ابتلا به ویروس کووید 19 تاثیرگذار هستند، چیز جدیدی نیست. به عنوان مثال، ریهها و میکروبیوتای روده بر یکدیگر تاثیر میگذارند و این رابطه ریههای شما را سالم نگه میدارد. در این حالت، دانشمندان از وجود
" 2 SARS CoV" در نمونههای مدفوع افراد مبتلا به این ویروس خبر
داده اند. علاوه بر این، برخی از بیماران کووید 19 ترکیب میکروبیوتای روده آنها کاهش باکتریهای مفید را نشان داده است که شامل کاهش لاکتوباسیلوسها و بیفیدوباکتریومها بوده است.
وی اضافه کرد: اگرچه به هیچ وجه میکروبیوم روده ما نمیتواند از کووید 19 محافظت مستقیم داشته باشد اما شواهد بسیار خوبی وجود دارد که رابطه بسیار نزدیک بین میکروبیوتای روده و سیستم ایمنی بدن را نشان میدهد. میکروبیوم سالم و متعادل باعث هموستاز ایمنی میشود، از این رو از
واکنش پذیری بیش از حد سیستم ایمنی فرد جلوگیری میکند. هموستاز سیستم ایمنی روده وضعیتی است که سیستم ایمنی بدن ما را از عفونتها محافظت میکند بنابراین یک میکروبیوم سالم روده میتواند از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به کووید 19 جلوگیری کند.
دکتر ابراهیمی تاج آبادی تصریح کرد: با توجه به تحقیقات گوارشی عفونت کووید 19 و نقش میکروبیوتای روده در پاسخ ایمنی بدن به عفونتهای ویروسی، دانشمندان میگویند که یک میکروبیوم روده سالم به جلوگیری از واکنشهای ایمنی التهابی در ریهها و سایر ارگانهای حیاتی آلوده به
کووید 19 کمک میکند. این متخصص بیان کرد: مراقبت از سلامت روده، به ویژه تغذیه بسیار متنوع شامل پروبیوتیکها از طریق رژیم غذایی باعث ایجاد سیستم ایمنی قوی بدن میشود و به طور غیرمستقیم توانایی بدن را در مبارزه با حملات ویروسی بالا میبرد.
وی در پاسخ به این پرسش که "چگونه پروبیوتیکها و پربیوتیکها در مبارزه با بیماری همه گیر کرونا ویروس فعلی میتوانند کمک کنند"، عنوان کرد: در رژیم غذایی، پروبیوتیکها و پربیوتیکها نقش مهمی در تنظیم عملکرد پاسخ سیستم ایمنی از طریق میکروبیوتای روده دارند، که به نوبه خود بر سیستم ایمنی تاثیر میگذارد.دکتر ابراهیمی تاج آبادی ادامه داد: در حالی که نشان داده شده است که پروبیوتیکها بیماریای مثل آنفلوآنزا که جزو عفونتهای دستگاه تنفسی است را کاهش میدهند. کمیسیون بهداشت ملی چین و اداره ملی طب سنتی چین پیشنهاد کرد است که از پروبیوتیکها در بیماران حاد کووید 19 برای جلوگیری از عفونت باکتریایی ثانویه استفاده شود.
رئیس انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند ایران عنوان کرد: فیبر موجود در رژیم غذایی نیز مانند پروبیوتیک ها، میتواند دفاع ایمنی را در برابر عفونتهای ویروسی بهبود بخشد. همانطور که توسط یک مطالعه موش نشان داده شده است که طی آن رژیم غذایی روزانه با فیبر محلول منجر به کاهش بار ویروسی ریه و افزایش بقا میشود.
وی متذکر شد: اگرچه آنچه شما میخورید، مانع آلوده شدن بدن به کووید 19 نمیشود، اما میکروبیوتای روده با یک رژیم غذایی مناسب و متعادل که شامل پروبیوتیکها است، برای حمایت از سلامتی دستگاه گوارش مفید است و به حفظ سیستم ایمنی بدن نیز کمک میکند.
دکتر ابراهیمی تاج آبادی در پایان گفت: مکملهای پروبیوتیک گروه دانش بنیان تک ژن زیست راهکاری مناسب جهت کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای ویروسی از طریق تقویت سیستم ایمنی بدن است. بایوکید جهت افزایش سیستم ایمنی کودکان و بایوفلورا جهت افزایش سیستم ایمنی افراد بالغ پیشنهاد میشود.