گروکشی اروپا !
آفتاب یزد- گروه سیاسی: نمایندگان تروئیکای اروپا در نامهای خطاب به دبیرکل سازمان ملل مدعی شدند که توسعه برخی موشکهای ایران خلاف قطعنامه شورای امنیت است.
آن طور که ایسنا مینویسد نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان در سازمان ملل در نامهای خطاب به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل این ادعا را مطرح کردند که ایران با توسعه موشکهای دارای ظرفیت بالستیک خود برخلاف قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت عمل میکند و از تهران میخواهند از توسعه این گونه موشکها پرهیز کند. این کشورها در نامه ادعایی خود به ویدئویی استناد میکنند که در ٢٢ آوریل ٢٠١٩ در فضای مجازی منتشر شده و در آن تصاویری از آزمایش یک موشک بالستیک میان برد به نام شهاب - ٣ نشان داده میشود.
آنها در نامه خود از گوترش خواستهاند تا در گزارش بعدی خود درباره برنامه موشکی ایران، این موشکها را در تضاد با مفاد قطعنامه ٢٢٣١ اعلام کند.
نامهای که البته واکنش محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران را به همراه داشت. او نامه تروئیکای اروپا به سازمان ملل علیه ایران را دروغی باطل از سوی این کشورها برای پوشاندن بیکفایتی بدبختانه آنها در اجرای تعهداتشان ذیل برجام دانست.
وی در توئیترش نوشت: جدیدترین نامه تروئیکای اروپایی به دبیرکل سازمان ملل درباره موشکهای ایران دروغی باطل است تا بیکفایتی بدبختانه خودشان را در اجرای حداقلیترین تعهداتشان ذیل برجام لاپوشانی کنند.
ظریف افزود: اگر این کشورهای اروپایی اندکی اعتبار جهانی میخواهند، میتوانند با اعمال حق حاکمیتی خود به جای تسلیم شدن در برابر زورگوییهای آمریکا شروع کنند.
وی همچنین در این پیام تصویری از بندهای قطعنامه ٢٢٣١ در رابطه با برنامه موشکی کشورمان منتشر کرده است.
از سویی دیگر مجید تخت روانچی نماینده کشورمان در سازمان ملل هم در واکنش به نامه سه کشور اروپایی به سازمان ملل درباره برنامه موشکی ایران نوشت: در نامه یاد شده، تلاش دیگری برای تعبیر دلخواه پاراگراف پیوست B قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در راستای اثبات ناسازگاری تصور شده در فعالیت موشکی ایران با این پاراگراف انجام شده است.
روانچی در ادامه اظهار کرد: این موضوع از طریق استناد به منابع غیر معتبر مانند «رسانههای اجتماعی»، ایراد کردن خبرهای قدیمی، استناد به مدارک نهادهایی همچون آژانس بینالمللی انرژی اتمی که صلاحیت فنی در زمینه موشکها ندارند، استنادهای بیربط و با انگیزه سیاسی درباره توان موشکی کشورهای منطقه، به کارگیری مکرر کلماتی همچون «اگر»، «ممکن است» و « احتمالا» که حتی منعکسکننده عدم قطعیت کامل هستند و همچنین استناد به محتوای انجمن تخصصی قانون کنترل موشکی انجام میشود.
نماینده کشورمان در سازمان ملل در ادامه این نامه توضیح داد: همانطور که بارها از جمله در نامههای نگهداری شده در اسناد S/۲۰۱۹/۴۹, S/۲۰۱۹/۳۱۵ و S/۲۰۱۹/۷۵۲ آمده، هیچ اشاره آشکار یا پنهانی به پاراگرف ۳ پوست B قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل(۲۰۱۵) نه به خود قانون کنترل فناوری موشکی و نه به توضیحات آن وجود ندارد. علاوه بر این، توضیح و محتوای موجود در قانون کنترل فناوری موشکی حتی برای ۳۵ کشور به طور قانونی لازمالاجرا نیستند چه برسد به این که به طور جهانی پذیرفتهشده باشد. بر این اساس، هر تلاشی برای نشان دادن آنها به عنوان یک تعریف پذیرفته شده جهانی نه تنها اشتباه است، بلکه هر گونه استنادی به آن، کاملا گمراهکننده و غیرقابل قبول است.
البته تخت روانچی به نکات دیگری نیز در این نامه اشاره میکند تا با استدلال گفتههای مقامات اروپایی را رد کند.
> تاکید اروپایی ها
با این حال روز گذشته مقامات اروپایی بر موضع خود در این باره تاکید کردند از جمله سخنگوی وزارت خارجه آلمان کاهش تعهدات برجامی ایران را غیرقابل قبول خواند و از جمهوری اسلامی خواست که پایبندی به تعهدات هستهای خود را از سر بگیرد. وی گفت: ما به طرف ایرانی تاکید خواهیم کرد که باید از تخلفات خود ذیل برجام بازگردند.
این در حالی است که پیشتر وزیر خارجه فرانسه ایران را به کلید زدن ساز و کاری که میتواند به بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه ایران منجر شود تهدید کرد. لودریان گفته بود این کشور به طور جدی کلید زدن «مکانیسم ماشه» را که به از سرگیری تحریمهای سازمان ملل علیه ایران منجر خواهد شد، در دست بررسی دارد.
اما اقدام اروپاییها علیه ایران درباره برجام در چنین سطحی که نامه به دبیر کل سازمان ملل بنویسند برای نخستین بار است که رخ میدهد. اروپاییها که در تمام ماههای گذشته تلاش داشتند تا به ایران اطمینان خاطر بدهند که در کنار کشورمان و برجام بعد از خروج آمریکا قرار دارند اما اکنون نه تنها برجام را نجات ندادهاند بلکه در اقدامی بیسابقه به سازمان ملل نامه نقض برجام از سوی ایران را فرستادهاند. اینکه این اقدام اروپا در چنین برههای چه معنایی میتواند داشته باشد و این نامه تا کجا میتواند برای ایران یک تهدید به شمار بیاید، پرسشی است که در حال حاضر برای بسیاری مطرح است.
> جنبه تبلیغاتی دارد مگر اینکه...
سید جلال ساداتیان سفیر سابق ایران در انگلستان پیرامون این موضوع به آفتاب یزد گفت: در حقیقت اروپا در قبال ابزار تبلیغی ایران که گام به گام کاهش تعهدات خودش را در برجام کاهش میدهد، میخواهد تا اقدام متقابلی انجام داده باشد و پیشتر نیز اشاره کرده بودکه حرکتی در این قبال انجام میدهد. در حال حاضر نیز این اقدامشان بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد. چون سازمان ملل ممکن است در مجمع خود رایگیری انجام دهد که این رایگیری جنبه اجرایی ندارد و بیشتر برای جلب اصحاب رسانهای مفید است. اما اگر آنها مسئله را به شورای امنیت احاله میدادند و آن وقت از طریق شورای امنیت به یک اجماع میرسیدند آن جا میتوانیم بگوییم خطری برای ایران وجود دارد و میتواند تهدیداتی متوجه کشورمان باشد اما از نظر سازمان ملل تا حدی که حتی در سطح مجمع مطرح شود هیچ جنبه اجرایی ندارد!
وی اضافه کرد: اما آنچه که ایران به آن پافشاری کرده و هیچکدام از مذاکرهکنندگان پاسخگوی آن نیستند این که علت خروج آمریکا از برجام و دوم علت بیعملی اروپاییها در قبال اقدام غیر قانونی اروپا چیست؟
ساداتیان میگوید: اکنون اروپاییها از این گفتهاند که ایران خلاف برجام عمل کرده است. اگر قرار است اقدام خلاف ایران در برجام مطرح شود، این مسئله باید در چارچوب برجام رسیدگی میشد، یک کمیته ویژهای در خود برجام مسئول این تخلفات و یا نقضهای برجام و یا اختلافات طرفین با یکدیگر در اجرای برجام است. البته به نظر میآید قبل از این که خلاف ایران در این کمیته بررسی شود باید خلاف آمریکا در خروج غیر قانونی از برجام و عدم عمل اروپا به تعهداتش بررسی شود. اینکه امروز اروپا به سازمان ملل میگوید که برخی از موشکهای بالستیک ایران بر خلاف برجام است خود، خلاف قوانین برجام است، چرا که مسئولیت این تخلفات در کمیته ویژه برجام مطرح شده است.
> از پیشنهاد تا تردید
این نماینده سابق مجلس درباره اینکه چرا اروپاییها چنین برههای را برای شکایت نزد سازمان ملل انتخاب کردهاند اظهار کرد: در حال حاضر دیپلماسی طرفین کار خودش را انجام میدهد. اروپاییها ابتدا تلاش کردند تا دراین میان، میانجیگری کنند، ابتدا پیشنهاد 15میلیاردی آقای مکرون مطرح شد و بعد 18.4میلیاردی مشترک ژاپن و فرانسه و اخیرا شش کشور اروپایی اعلام کردند که به اینستکس خواهند پیوست و در آن مرحله مسئله ایران را دنبال میکنند. این موارد میتواند گامهای مثبتی تلقی شود اما نتیجهای نداشته است. اروپا در قبال برجام یازده تعهد را اعلام کرده که انجام میدهد از جمله این یازده مورد یکی آن است که زمینه تجارت گسترده ایران نه تنها با کشورهای طرف مذاکره کننده، بلکه با سایر کشورهای اروپایی فراهم و نفت ایران آزادانه خریده شود اما اروپاییها به این نوع تعهداتی که در قالب برجام برعهده گرفتند عمل نکردند.
وی اظهار کرد: از سویی امروز شرکتها به دلیل تجارت بزرگی که با آمریکا دارند حاضر نیستند تجارتشان با آن کشور را فدای ایران کنند. اما موضوع سر این است که ارتباط شرکتهای کوچک و متوسط نیز با ایران فراهم نشده است.
ساداتیان در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه این اقدام اروپا میتواند به معنای دلسردی آنها از سرانجام برجام و مقدمات خروج کامل شان از برجام باشد، میگوید: دو طرف ایران و اروپا در حال حاضر با یکدیگر کلنجار میروند، این کلنجار رفتن میتواند در انتها به از بین رفتن کامل برجام منتهی شود. از دیدی دیگر هم میتواند به معنای وقت تلف کردن باشد. اینکه منتظر باشند تا فشارهای آمریکا کاهش یابد. برای آنکه از یک طرف ترامپ در معرض استیضاح است از طرف دیگر مدت کمی تا نزدیک انتخابات مانده است. ممکن است اتفاقاتی یا تغییراتی در آینده رخ دهد.
وی گفت: اما یک نکته سومی نیز وجود دارد و آن اینکه به نظر میآید اقدام اروپا به معنای نوعی خط و نشان کشیدن در آستانه گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامیاش است.
> فشار حداکثری آمریکا به اروپا سرایت کرد
محمد علی بصیری کارشناس مسائل بینالملل هم در این باره به آفتاب یزد گفت: فشار حداکثری که آمریکاییها در بحث برجام مطرح کردهاند به اروپا نیز سرایت کرد. به هر حال اروپا متحد آمریکاست و اگر چه ظاهرا در برابر خروج آمریکا از برجام مخالفت کرد و امروز در برابر آمریکا ایستاده است اما در واقعیت کار دیگری انجام داده. اروپاییها علی رغم باقی ماندنشان چیزی را عاید ایران نکردهاند. امروز که پمپئو میگوید فشار حداکثری ما اثر کرده است باعث نوعی اعتماد به نفس به اروپاییها شده در این شرایط فشار را بیش از پیش به ایران وارد میکنند. بنابراین میتوان گفت که اروپا امروز، شرایط را برای فشاری بیشتر به ایران مساعد میداند تا آن خواست آمریکاییها که مذاکره مجدد و به ویژه بحث هستهای است، رخ دهد. این موضوعی است که در شرایط فعلی اروپا به دنبال آن است.
این کارشناس درباره اینکه فرستادن چنین درخواستی از سوی اروپا به سازمان ملل تا چه اندازه میتواند تبعات جدی برای ایران داشته باشد، میگوید: در هر صورت فراموش نکنیم که شورای امنیت بخشی از سازمان ملل است. دبیرکل میتواند براساس مسئله موضوع را بررسی کند یا حتی به شورای امنیت احاله کند این نیست که تنها این موضوع در مجمع عمومی مطرح شود. سازمان ملل ارکان مختلفی دارد که میتواند در این مورد رکن تخصصی سازمان ملل، امور ایران را برعهده بگیرد بنابراین ممکن است که بعد از بررسی کمیته و پافشاری مقامات اروپا این موضوع در آینده به شورای امنیت داده شود.
وی اظهار میکند: بند ماشه اروپاییها ظاهرا در حال فعالسازی است از سویی با توجه به قطعنامههای قبلی که در مورد ایران بوده ممکن است شرایط به گونهای پیش رود که اعلام نقض برجام از سوی ایران، بازگشت قطعنامههای قبلی به صورت اتوماتیک وار بدون اینکه نیاز دوبارهای به رایگیری باشد را موجب شود آن وقت دیگر مخالفت چین و روسیه نیز کارا نیست. به هرحال اروپاییها در حال حاضر کمک به فشار حداکثری میکنند.
وی گفت: یک حرکاتی ما میکردیم و یک حرکاتی آنها. با گامهایی که ایران در مسیر گام پنجم برداشته این حرکات طبیعی است. این مهرهها چیده شده است و اروپا اکنون به این نتیجه رسیده تا چنین اقدامی کند وگرنه در بحث دیپلماسی این موضوعات مطرح نیست که چرا مثلا چند ماه قبل تذکر ندادید و الان دادید. جمع بندی، اروپا را به این نقطه رسانده که اکنون این اظهارات را مطرح کند.
> به نگرانی بسنده نمیشود
به نظر میآید با توجه به اظهارات کارشناسان در حال حاضر اروپا این اقدام را به نوعی گروکشی در قبال گامهای بعدی ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی تبدیل کرده است به گونهای که نشان میدهد آن در برابر حرکت بعدی ایران در کاهش تعهدات، دیگر به ابراز نگرانی بسنده نمیکند. هر چند این موضوع صرفا تحلیل است و قطعی به نظر نمیرسد.
نشست کمیسیون مشترک برجام برگزار شد
روز گذشته نشست کمیسیون مشترک برجام پس از سه ساعت به کار خود پایان داد. این نشست بر خلاف نشست فوقالعاده در مرداد ماه، نشستی عادی محسوب میشد و دستورکار آن مربوط به تعهدات هستهای و لغو تحریمها بود. سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و هلگا اشمید معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از سوی ایران و 1+4 این نشست را سرپرستی کردند. ان طور که ایسنا مینویسد، معاون معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه در رشته توییتی از طرفین برجام خواست تا برای حفظ توافق هستهای تلاش کنند.هلگا اشمید، معاون معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه در رشته توییتی نوشت: من نشست کمیسیون مشترک برجام را سرپرستی کردم. قویا میخواهم که توافق هستهای با ایران اجرا شود تا اثر روند منفی کنونی تغییر کند. ما مسئولیت مشترکی برای حفظ برجام داریم. از همه خواسته شد که به مقامات خود گزارش دهند که حفظ برجام مستلزم تلاشهای راسخ طرفین توافق است. اشمید همچنین با اشاره به پیوستن شش کشور اروپایی به اینستکس نوشت: ما همچنین تصمیم اخیر شش کشور اروپایی مبنی بر پیوستن به سازوکار مالی اتحادیه اروپا با ایران (اینستکس) را گرامی داشتیم. معاون سیاسی وزیر امور خارجه پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه در وین برگزار شد، گفت: در این نشست همه اعضا بر این مسئله صحه گذاشتند که آمریکا ریشه تنشها در برجام است. سید عباس عراقچی در جمع خبرنگاران افزود: همه اعضا تاکید داشتند که بدون برخورداری ایران از برجام، نمیتوان این توافق بینالمللی را ادامه داد. وی همچنین درخصوص اولین ملاقات خود با رافائل گروسی مدیرکل جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی که بلافاصله پس از نشست کمیسیون مشترک برجام انجام شد، این ملاقات را مفید ارزیابی کرد و گفت: برای شروع کار، ملاقات خوبی بود. معاون سیاسی وزیر خارجه تصریح کرد: اینستکس به مراحل پایانی عملیاتی شدن نزدیک شده و ۶ کشور جدید نیز به آن ملحق شده اند. در خصوص اینستکس و اینکه چگونه می تواند در آینده روابط تجاری ایران و اروپا نقش ایفا کند، بحث مفصلی صورت گرفت. مدیرکل جدید آژانس هم تاکید کرد که همکاریهای سابق این نهاد بینالمللی با ایران باید حفظ شود. نماینده چین در نشست کمیسیون مشترک برجام ضمن اشاره به این مسئله که طرفین اروپایی در خصوص فعال کردن مکانیسم ماشه صحبتی نکردند، اعلام کرد که تمامی طرفین خواهان پایبندی ایران به توافق هستهای بودند. فو کونگ، مدیرکل دپارتمان کنترل تسلیحات و خلع سلاح وزارت خارجه چین روز جمعه پس از نشست کمیسیون مشترک برجام با اشاره به اینکه برخی از اقدامات ممکن است به افزایش تنشها منجر شود، گفت: تمامی کشورها باید از اتخاذ اقداماتی که موجب تشدید پیچیدگی مسائل میشوند، خودداری کنند. فو کونگ همچنین اعلام کرد که تمام طرفین بر پایبندی مجدد ایران به برجام تاکید کردهاند.میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی نیز اعلام کرد که تمامی طرفین در جلسه کمیسون مشترک برجام نسبت به حفظ توافق هستهای متعهد بودهاند.گفتنی است همزمان با برگزاری کمیسیون مرتبط با برجام در وین، مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه روز جمعه در دیدار با «نیکلای اسپاسکی» معاون سازمان روس اتم در مورد آخرین وضعیت همکاریهای دو کشور در زمینه فعالیت صلح آمیز هستهای گفتوگو و تبادل نظر کرد.