آفتاب یزد-گروه اجتماعی: تا همین دو سال پیش بود که تعطیلات در خانوادهها با سفرهای داخلی و خارجی همراه بود، همان زمانهایی که دلار 4200 تومان بود و مردم کشورهایی مثل ترکیه را برای مسافرتهای تابستانیشان انتخاب میکردند. اما حالا با دلاری که کمکم وارد کانال 13 هزار تومان میشود کمتر کسی کشور خارجی را به عنوان مقصد مسافرتش انتخاب میکند! این در حالی است که گفته میشود سفرهای هوایی از سبد خانوار حذف شده است! تا پیش از این تعطیلات تابستانی بهترین زمان برای رفتن به مسافرت محسوب میشد اما این روزها که سفره مردم روزبهروز در حال کوچک شدن است به نظر میرسد که دیگر توانی برای سفر رفتن باقی نمانده و همه ترجیح میدهند برد بلند مسافرتهایشان همان شمال کشور باشد!
>کاهش سفرهای هوایی همه چیز از نوروز امسال شروع شد. وقتی که مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی کشور از کاهش قابل توجه سفرهای نوروزی سخن گفت و تاکید کرد که این کاهش چشمگیر به دلیل شرایط اقتصادی مردم و بروز بحران سیل اتفاق افتاده است! او گفته بود: تعداد پروازهای داخلی در تعطیلات سال نو 20 درصد و پروازهای خارجی 50 درصد کاهش یافت. حالا با گذشت بیش از چهارماه از تعطیلات نوروز او از کاهش 15 درصدی پروازها در کشور خبر میدهد و میگوید: «تعداد کل پروازها اعم از خارجی و داخلی طی سه ماهه نخست سال جاری کاهشی ۱۵ درصدی داشته است و تعداد مسافران این پروازها نیز ۱۴ درصد کاهش یافتهاند، پروازهای داخلی نیز با کاهشی ۱۲ درصدی در فروردینماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و مسافران داخلی نیز در این برهه زمانی ۱۰ درصد کاهش پیدا کردهاند؛ علاوه بر این میزان پروازهای خارجی در فروردین ماه ۲۹ درصد کاهش یافته و تعداد مسافران در پروازهای داخلی کاهشی ۲۷ درصدی را تجربه کرده است. تهداد پروازها اردیبهشتماه سال جاری نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲ درصد کاهش یافته و تعداد مسافران نیز افتی ۱۱ درصدی داشته است. تعداد کل پروازها اعم از داخلی و خارجی در خردادماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ششدرصد کاهش یافته و تعداد مسافران کل پروازها نیز کاهشی یکدرصدی داشته است، این در حالی است که پروازهای داخلی در این ماه پنجدرصد کاهش را تجربه کرده است. هر چند که تعداد مسافران پروازی در این ماه کاهشی نداشته است، در مورد پروازهای بینالمللی نیز شاهد کاهش ۹ درصدی در خردادماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم و تعداد مسافران نیز در این ماه کاهشی نداشته است.» این در حالی است که وی چندی پیش ادعا کرده بود که با توجه به آمار کاهش سفرهای هوایی داخلی و خارجی، به نظر میرسد، حمل و نقل هوایی از سبد خانوار حذف شده است!
>علل کاهش میزان پروازهای داخلی و خارجی و تعداد مسافران پروازی این در حالی است که دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی کشور دلایل کاهش میزان پروازها را چنین عنوان میکند: «بخشی از کاهشها به دلیل کاهش پروازهای خارجی به ایران است و در عین حال شاهد کاهش تقاضای سفر در بخش پروازهای خارجی هستیم که میتواند ناشی از علل مختلفی همچون رشد نرخ ارز و هزینه عوارض خروج از کشور باشد این دو عامل رغبت متقاضیان سفرهای خارجی را کاهش داده است.»
>نگرانی ترکیه از کاهش گردشگران ایرانی با همه این اوصاف به نظر میرسد برخلاف مسئولان داخلی که از این موضوع خوشحال به نظر میرسند، مقامات خارجی که گردشگران به ویژه گردشگران ایرانی نقش بسزایی در اقتصاد کشور آنها دارند از این موضوع نگران هستند؛ چرا که مقامات گردشگری ترکیه با ابراز نگرانی از کاهش گردشگران ایرانی اعلام کردهاند که شرایط را برای حضور هر چه بیشتر گردشگران به ویژه گردشگران ایرانی فراهم خواهند ساخت و معتقدند که جمعیت گردشگران ایرانی را در سال 2019 به 2.5 میلیون نفر خواهند رساند! این در شرایطی است که به وضوح کیفیت مسافرتهای خارجی نیز کاهش پیدا کرده و مردم به اندازه گذشته نمیتوانند در سفرهایشان خرید کنند! کمتر کسی را پیدا میکنید که به مسافرت برود و خرید نکند یا سوغاتی نیاورد اما در شرایط اقتصادی فعلی به نظر میرسد که خرید کردن و سوغاتی خریدن دیگر رنگ و بوی یک رویا را به خود گرفته است، تازه اگر مسافرتی در کار باشد!
>سفر یکی از نیازهای معیشتی انسانهاست عرفان فکری، کارشناس گردشگری در گفتوگو با آفتاب یزد در رابطه با کاهش مسافرتهای داخلی و خارجی میگوید: «متاسفانه مسائل اقتصادی تاثیر خودش را روی مسافرت مردم هم گذاشته است و مرد دیگر نمیتوانند مثل گذشته به مسافرت بروند، افزایش قیمتها به ویژه نوسانات ارزی که از پیش از عید تاکنون با آن روبهرو هستیم بزرگترین و به جدیت میتوان گفت تنها دلیل کاهش سفرها به ویژه سفرهای خارجی مردم است. این را نمیتوان انکار کرد که سفر یکی از نیازهای معیشتی انسانهاست و حالا وقتی وضعیت معیشتی به هم میریزد اولین چیزی که حذف میشود همان سفر است؛ در حالی که سفر کردن فارغ از مقصد آن، یک نیاز اساسی برای هر کس محسوب میشود و در واقع غذای روح است! حالا وقتی ما این را از سبد خانوار حذف میکنیم آسیبهای زیادی را به همراه خواهد داشت. کاهش این سفرها به جز دلایل اقتصادی دلایل دیگری ندارد یعنی اتفاق جالب و قشنگی در کشور رخ نداده که بتوانیم بگوییم گردشگری داخلی رونق پیدا کرده و به واسطه آن گردشگری خارجی کاهش پیدا کرده است! اتفاق اصلی این است که به دلیل مشکلات معیشتی و اقتصادی نه تنها با کاهش مسافرتهای خارجی روبه رو هستیم بلکه مسافرتهای داخلی نیز کاهش پیدا کرده است چون هزینهها بالا رفته و مردم طبقه متوسط مجبور شدهاند که نیاز اساسی مثل سفر را از سبد خانوار حذف کنند. البته که در آینده نزدیک تاثیر آن را بر جامعه احساس خواهیم کرد! من خیلی از آژانسهای مسافرتی را میشناسم که برچیده شدهاند و اصطلاح یکسال برچیده شدهاند، سازمان میراث فرهنگی چنین تبصرهای دارد که آژانسهای هواپیمایی میتوانند یک سال امتیازشان را ملغی کنند، خیلیها این کار را انجام دادهاند که فعلا مالیات ندهند تا ببینند چه خواهد شد! این نشاندهنده این است که آژانسهای مسافرتی مسافر ندارند.»
>توریستها هم به ایران نمیآیند! او در رابطه با این موضوع که نه تنها مسافرتها کاهش پیدا کرده بلکه با ورود گردشگر به کشور نیز مواجه نیستیم، میگوید: «صنعت گردشگری ما با ضعفهایی روبهرو است البته که این موضوع یکوجهی نیست و با وجههای دیگر نیز همراه است اما یکی از دلایل عمده آن را میتوان مسائل سیاسی دانست؛ خیلی از کسانی که در صنعت گردشگری حضور داشتند با گران شدن سرسامآور دلار به این دلبسته بودند که با ورود گردشگر خارجی این موضوع را جبران خواهند کرد اما متاسفانه مسائل مختلفی سبب شده که کمتر با گردشگر خارجی هم مواجه باشیم! عمده این مسئله همان مسائل سیاسی و وضع قوانین ناعادلانهای است که از طرف کشورهای دیگر رخ داده و به گردشگران خارجی گفته میشود که اگر به ایران سفر کنید با مشکلاتی روبهرو میشوید و از سفر به دیگر کشورها منع خواهید شد! البته سازمان گردشگری راهکارهایی مثل عدم ثبت ورود به کشور را برای آنها در نظر گرفته است اما از تاثیر این موضوع نمیتوان چشمپوشی کرد. فارغ از این ما با یک چالش بزرگ روبهرو هستیم و آن هم این است که نمیتوانیم با تولید محتوای مناسب گردشگران را جذب کنیم. شما با یک سرچ ساده در فضای مجازی میتوانید تبلیغات در رابطه با جاذبههای گردشگری ایران را با سایر کشورها مقایسه کنید و آن وقت خواهید دید که ما تا چه اندازه در این راه کوتاهی کردهایم. یکی از راههایی که ما به واسطه آن میتوانیم با ایرانستیزی و ایرانهراسی که کشورهای دیگر ایجاد کردهاند مقابله کنیم ساخت محتوای باکیفیت در جهت جذب توریست است، خیلی از گردشگران اگر میدانستند که ایران تا چه اندازه زیباست با وجود همه سختگیریها به ایران مسافرت میکردند اما ما بلد نیستیم زیباییهای کشورمان را به دیگران نشان دهیم! باید حتما روی این موضوع کار شود تا تاثیر آن را ببینیم.» تاثیر مستقیم معیشت مردم بر مسافرتهای داخلی و خارجی آنها غیرقابل انکار است و به نظر میرسد حالا که سفر به عنوان نیاز اساسی از سبد خانوار قرار حذف شده است در آینده نزدیک شاهد آسیبهایی از جمله افزایش بیش از پیش خشونت در جامعه و در پی آن افسردگی خواهیم بود.